Griekse tragedie antigone

Griekse tragedie: Antigone

Proloog

Antigone en Ismene hebben 1 dag na de aftocht van de Argiviërs een gesprek. Antigone vertelt Ismene over het besluit van Creon om hun broer Eteocles wel te begraven als een koning, maar hun andere broer Polynices te laten wegrotten omdat hij een landverrader was. Creon heeft het verboden om Polynices’ lijk te begraven of te bewenen, zodat zijn ziel geen rust zal hebben. Iemand die tegen dit verbod in gaat zal gedood worden. Ondanks dit is Antigone vastbesloten om haar broer de laatste eer te bewijzen en ze probeert haar zus Ismene ook over te halen. Ismene weigert mee te doen met Antigone’s plan, maar Antigone gaat hoe dan ook door.

Parodos (opkomst koor)

Dit is een vertelling van de aanval die de Argiviërs op de stad Thebe pleegden.
De 7 Argivische legeraanvoerders vielen ieder afzonderlijk de 7 poorten van Thebe aan. Maar met de hulp van de goden Zeus, Ares, Dionysos en Nike overwonnen de Thebanen en werden de Argiviërs verjaagd. In deze oorlog stonden de 2 broers Polynices en Eteocles tegenover elkaar, en zij doodden elkaar in een tweegevecht. Door de dood van de koning Eteocles komt nu zijn oom Creon aan de macht. Hij organiseert een vergadering van de notabelen (oude wijze mannen) om te bespreken wat er nu moet gebeuren in Thebe.

Eerste bedrijf

Creon, de oom van Antigone, claimt nu de heerschappij over Thebe, omdat hij de enige erfgenaam is van zijn overleden neef Eteocles. Ook vindt hij zelf dat hij de juiste kwaliteiten heeft om de stad te besturen: hij is eerlijk en zal er alles aan doen om het volk van Thebe een beter leven te geven. Hij bespreekt in deze vergadering zijn besluit om het lichaam van Polynices als straf niet te begraven.
Dan komt er een wachter aan die meldt dat het lichaam van Polynices toch begraven is, ondanks het verbod. Creon wordt woedend en beschuldigt de wachter er van dit gedaan te hebben. De wachter protesteert, maar Creon is overtuigd van zijn gelijk. De wachter moet dus de echte dader vinden om zelf niet opgehangen te worden.

Eerste koorlied

De mens wordt door het koor beschreven als de slimste en meest vindingrijke van alle wezens op aarde, die voor alle problemen een oplossing heeft bedacht. Maar de mens kan goed of kwaad handelen. Wanner de mens goed handelt, krijgt hij hulp van de goden en zal zijn stad opbloeien, maar wanneer de mens slecht handelt, stemt hij de goden ongunstig en zal zijn stad ten onder gaan.

Tweede bedrijf

De wachter brengt Antigone naar Creon toe. Hij heeft Antigone op heterdaad betrapt terwijl ze het lijk van haar broer wilde herbegraven nadat het door de andere wachters weer was blootgelegd. Creon praat met haar over deze kwestie en Antigone verdedigt haar standpunt. Ze vindt dat de wetten van de goden die gebieden een lichaam te begraven belangrijker zijn dan het besluit van haar oom Creon. Hoewel Antigone zijn nicht is en de verloofde van zijn zoon, besluit Creon haar toch te straffen. Hij laat haar arresteren en voorlopig opsluiten.

Tweede koorlied

De goden blijven het Thebaanse koningshuis straffen, niemand van hen zal ontkomen en de laatste hoop op redding is verloren.

Derde bedrijf

Haemon, de zoon van Creon en de verloofde van Antigone, komt om met zijn vader te praten over het lot van Antigone. Hij zegt dat hij altijd achter zijn vader zal blijven staan en zijn besluit om Antigone te doden respecteert, maar dat een groot deel van Thebe haar daad juist beschouwd als iets goeds en dat ze eerder beloond dan gedood moet worden. Creon is hier fel tegen en beschuldigt zijn zoon ervan behekst te zijn door Antigone. Haemon zegt juist dat zijn vader zich kortzichtig gedraagt en niet alleen naar zichzelf moet luisteren, maar ook naar anderen. Niemand is immers zo wijs als de goden. Creon en Haemon krijgen ruzie en Haemon zegt dat als Creon Antigone doodt, hijzelf ook niet meer leven wil. Dan gaat hij boos weg. Creon besluit Antigone levend in een graf onder de grond te stoppen met genoeg eten, zodat ze levend naar de Hades mag gaan.
Zo kan hijzelf niet worden beschuldigd van moord en laat hij haar toch lijden.

Derde koorlied

Eros en Aphrodite worden medeschuldig bevonden aan deze ruzie tussen de bloedverwanten Creon, Antigone, Haemon en Ismene.

Vierde bedrijf

Antigone wordt door de wachters van Creon naar haar laatste rustplaats gebracht. Ze beklaagt zich over haar lot bij de notabelen, maar zij vinden haar ook schuldig.

Vierde koorlied

Het koor beschrijft het lot van andere mensen die ook levend werden opgesloten en de reden daarvoor. Ook wordt er een vergelijking gemaakt met Phineus, die net zoals Antigone een vader had die geboren was voor het ongeluk en daardoor ook pech overbracht op zijn kinderen. Hun moraal is: het lot is onontkoombaar.

Vijfde bedrijf

Tiresias, de blinde ziener en voorspeller, komt naar Creon toe om hem te adviseren in deze toestand. Tiresias zegt dat hij slechte voortekens heeft gehad en dat de goden Creon zullen straffen als hij niet snel Antigone bevrijdt uit haar onderaardse gevangenis en het dode lichaam van Polynices niet een eervolle begrafenis geeft. Maar Creon beschuldigt Tiresias er van te liegen, en alleen op eigen winst uit te zijn. Tiresias wordt ten onrechte beschuldigd en wordt erg boos op Creon. Nu voorspelt hij hem dat Thebe nog door zijn stijfkoppigheid zal boeten en dat een van zijn kinderen zal sterven door zijn schuld. Dan vertrekt hij boos. Creon is nu wel bang geworden door Tiresias’ woorden en vraagt de notabelen om hulp. Zij adviseren hem om Tiresias’ raad op te volgen en de goden weer goed proberen te stemmen.

Vijfde koorlied

Het koor houdt een lofzang over de geweldige kwaliteiten van de god Dionysos. Hij moet de stad Thebe nu te hulp schieten in deze moeilijke tijden. Thebe is namelijk de moederstad van de Bacchanten en Dionysos wordt hier erg vereerd.

Exodus

De bode komt en vertelt dat wat Tiresias heeft voorspeld is uitgekomen:
Haemon heeft zelfmoord gepleegd, omdat hij niet kon leven zonder Antigone.
Creon heeft dus dankzij zijn onbezonnen gedrag iemand van zijn eigen bloed verloren. Dan komt Euridice, de vrouw van Creon en de moeder van Haemon, en zij vraagt aan de bode wat er toch aan de hand is. De bode vertelt het haar:
Creon was net klaar met het begraven van het lichaam van Polynices, toen hij bij de grafkelder van Antigone luide en onverstaanbare kreten hoorde. Creon vond dit erg vreemd en ging er heen om polshoogte te nemen. Toen hij daar kwam zag hij dat Antigone zichzelf had opgehangen en dat Haemon dit had ontdekt.
Haemon was zo wanhopig en boos op zijn vader, dat hij hem wilde vermoorden. Toen hem dit niet lukte, werd hij boos op zichzelf en wierp hij zichzelf in zijn zwaard. Zo liggen Antigone en Haemon daar, samen dood in Antigone’s graf.
Als Euridice dit hoort gaat ze zonder een woord te zeggen het huis weer in.
De bode vertouwt het zaakje niet en gaat haar achterna. Dan komt Creon er aan met de dode Haemon. Hij is diep bedroefd en geeft toe dat het zijn fout is dat Haemon nu dood is. De bode komt het huis uit en vertelt dat ook Euridice zelfmoord heeft gepleegd. Creon is nu nog verdrietiger en besluit weg te gaan uit Thebe.

Epiloog

De moraal van dit verhaal:

HANDEL VERSTANDIG
EER DE GODEN EN ZONDIG NIET
WEES NIET TROTS OF HOOGMOEDIG, WANT DE GODEN ZULLEN JE STRAFFEN