Samenvatting hoofdstuk 2

Geschiedenis werkplaats samenvatting H 2.1

Marco Polo kwam lang zijn reis langs de landen waar veel specerijen werden verbouwd, zoals Indonesië en India. Van daaruit gingen ze via de Perzische Golf door de woestijn en vervolgens naar de havens in de Middellandse Zee om daar te worden vervoerd.

Na het einde van de kruistochten (ong. 1300) ging de handel tussen de Europeanen en de Arabieren door. Arabische handelaren vervoerden specerijen uit Azië en Afrika naar de Middellandse Zee. Daar werden ze door handelaren uit Venetië en Genua gekocht en zo verspreid over Europa. Onderweg wou iedereen er iets aan verdienen, daarom werden de specerijen peperduur.

De Christenen en Moslims handelden met elkaar maar ze voerden ook oorlog. Het Byzantische rijk werd steeds aangevallen door de ottomanen uit Turkije. In 1453 veroverden de Ottomanen Constantinopel. Door die verovering viel de handel tussen Europa en Azië stil. Om aan Aziatische specerijen te komen moesten de Europeanen nu zelf een weg naar Indië zien te vinden.

De prinses van Castilie trouwde met de kroonprins van Aragon. Door dit huwelijk ontstond de staat Spanje.

In 1529 wilde de Ottomanen Wenen veroveren, maar trokken terug door ziektes, voedseltekort en winterkou.

In 1571 versloegen de Spanjaarden de Ottomanen bij de slag bij Lepanto.

Geschiedenis werkplaats samenvatting H 2.2

In de 15^e eeuw was er geen Europeaan die wist wat je stond te wachten als je in westelijke richting de horizon voorbij vier. Door een oorlog met de Arabieren was de aanvoer van goud uit Afrika gestopt. De Portugezen wilden toen zelf het goud gaan halen. Hendrik de Zeevaarder zakte vanaf 1434 af langs de West-Afrikaanse kust. Onderweg bouwden de Portugezen langs de kust forten en handelsgebouwen, zo begon de Europese expansie; de uitbreiding van activiteiten van Europeanen buiten Europa vanaf omstreeks 1500. In 1488 bereikte Diaz het zuidelijkste punt van Afrika, Kaap de Goede Hoop.

In 1492 zette Columbus in Spaanse dienst koers naar het westen. Daar ontdekte hij, zonder het zelf te weten, Amerika.

Vasco da Gama slaagde er wel in Indië te bereiken. Hij volgde de route om Afrika heen. In 1498 bereikte hij een Indiase haven.

Vanaf 1594 zochten verschillende Nederlandse expedities een doorgang naar Indië via de Noordelijke IJszee, maar ze kwamen niet verder dan Nova Zembla.

In 1595 gingen onder leiding van De Houtman vier schepen vanuit Amsterdam op weg via de route om Afrika heen. De reis duurde echter lang en het eten bedierf en het drinkwater raakte op. Veel zeelieden stierven.

In 1996 kwamen de Nederlanders aan op Java. In 1597 keerde Houtman terug met weinig specerijen, deze reis leverde geen winst op. Echter was deze reis een keerpunt voor Nederland; de zeeweg naar Indië was gevonden.

Geschiedenis werkplaats samenvatting H 2.3

Columbus zette in 1492 voet in Amerika. Wie leefden er in dat continent?

-       Noorden: Poolvolkeren

-       Midden Noord-Amerika: Nomadische Volkeren

-       Aan de kust en rivieren: Landbouw- en jachtvolkeren

-       Midden Amerika: Machtige welvarende steden met bevloeide akkers

-       Andesgebergte: Steden en dorpen met akkerbouw en veeteelt

-       Amazonegebied: Verzamel- en jachtvolkeren

-       Zuid Zuid-Amerika: Nomadische volkeren

30 duizend jaar geleden kwamen jagers-verzamelaars vanuit Azië naar Alaska via de toen nog droge beringstraat. Ze verspreidden zich over heel het continent.

Omstreeks 8000 V.C vond de landbouwrevolutie in Midden-Amerika plaats. (Het overgaan van jagen en verzamelen naar landbouw)

Er waren verschillende indianenvolkeren. Welke?

-       De Maya’s: Landbouw stedelijke samenleving, ontwikkelde cultuur, bedreven wiskunde, bestudeerden sterren en hadden een schrift.

-       De Azteken: De vorst werd door een groep edelen gekozen, belasting in de vorm van landbouwproducten, luxe goederen en slaven.

-       De Inca’s: Grootse indianenrijk, keizer was familie van de zonnegod, volkstellingen, belasting in ruil voor ouderenzorg en zorg als je ziek bent.

Geschiedenis werkplaats samenvatting H 2.4

1494 verdrag van Tordesillas! (Belangrijk jaartal)

Spanje mocht zijn gang gaan ten westen van de denkbeeldige grens in het midden van de Atlantische oceaan en Portugal kreeg de vrije hand in Afrika en Azië.

Vespucci ondernam in 1500-1501 een aantal verkenningstochten langs de Amerikaanse kust. Door deze tochten kwam hij erachter dat Columbus een onbekend continent had ontdekt. Een Duitser tekende op basis van Vespucci’s verslagen een kaart van het nieuwe continent. Vespucci’s voornaam was Amerigo, en daar is Amerika van afgeleid.

De Portugees Magelaes bewees dat de aarde rond was. Op 20 september 1519 vertrok hij uit Spanje met de opdracht om via Amerika naar Azië te varen. Hij vond bij het zuidpunt van Zuid-Amerika een doorgang naar de Stille Oceaan. Daarna kwam hij aan op de Filippijnen (vernoemd naar Filips II) waar hij in gevecht met de eilandbewoners stierf.

In 1519 kwam Hernan Cortes aan in Mexico. Hij ging naar Tenochtitlan en onderweg veroverde hij enkele stadstaten en dwong hen mee te vechten. In 1521 was het Azteekse rijk verslagen.

In 1532 kwam Pizarro aan bij het Incarijk. Hij versloeg bijna alle Inca’s. Hij versloeg met gemak een volk van miljoenen mensen, want de paarden schrokken de Inca’s af. Ook hadden de Spanjaarden geweren die veel angst zaaiden maar het sterkste wapen waren de ziektekiemen die ze onbedoeld hadden meegenomen uit Europa. De indianen konden hier niet tegen.

Geschiedenis werkplaats samenvatting H 2.5

Na de ontdekking en verovering begon de kolonisatie in Amerika. Er kwamen ong. 200 duizend kolonisten in de veroverde gebieden wonen.

De Katholieke kerk werd in de kolonies belangrijk. Monniken kregen de opdracht op indianen te bekeren en tempels werden gesloopt en daarvoor in de plaats werden kerken gebouwd. Echter mengde het Katholieke geloof wel een beetje met de tradities van de indianen.

Spanje gebruikte zijn kolonies om geld te verdienen. Ze legden er plantages aan met producten waar veel vraag naar was in Europa. Hiermee verdienden ze veel geld. Er moet natuurlijk iemand het werk doen op die plantages, en als je het maximale wilt verdienen, moet je het minimale uitgeven aan arbeiders. De Spanjaarden zetten indianen aan het werk maar de priester Las Casas nam het met succes voor hen op. Hij vond dat de indianen ook gewoon mensen met een ziel waren.

Vervolgens gingen de Spanjaarden Afrikaanse slaven gebruiken. Afrikaanse dorpen werden geplunderd en de bruikbare mensen werden naar Amerika verscheept. (Trans-Atlantische slavenhandel)

Dit was een onderdeel van de driehoekshandel. Vanuit Europa brachten de Europeanen wapens en Europese producten die ze ruilden voor slaven. Die slaven werden naar Amerika verscheept en vanuit Amerika gingen weer Amerikaanse producten naar Europa, zoals suiker, rum en tabak. Dit gaat elke keer weer door. (Europa– West Afrika – Amerika – Europa)

Geschiedenis werkplaats samenvatting H 2.6

De Portugezen noemden de Afrikaanse landen naar wat ze er vandaan haalden; bijvoorbeeld Ivoorkust.

De Slavernij was in de 15^e eeuw volledig in Europese handen.

Toen de vraag naar slaven toe nam, gingen de Europeanen en Afrikaanse slavenhandelaren zelf het binnenland van Afrika in om slaven te vangen. Maar omdat er zoveel mensen weg werden gescheept, nam de bevolking af. Dit was nadelig voor de Afrikaanse landbouw, nijverheid en handel.

Ook Turken en Arabieren deden aan slavenhandel. Wel waren er een paar regels: Moslims mochten geen slaaf worden en Christenen en Joden moesten de kans krijgen om zich vrij te kopen. En al kon een Turk of Arabier geen slaaf bij een vorst kopen, dan gingen ze zelf het binnenland in of kaapten ze slavenschepen.

EINDE SAMENVATTING

Begrippen

Grootmacht: Machtig land

Indië: Europese naam voor Oost-Azië

Specerijen: Fijne smaak- en geurstoffen

Sultan: Islamitische vorst

Ontdekkingsreis: Zoektocht naar onbekend gebied

Europese Expansie: Uitbreiding van de Europese activiteiten buiten Europa vanaf ong. 1500

Autochtoon: Afkomstig uit het gebied zelf

Indianen: Oorspronkelijke bewoners van Amerika

Allochtoon: Afkomstig uit een ander gebied

Koloniseren: Vestiging van een groep mensen uit een ander land

Driehoekshandel: Handel waarbij drie partijen als koper en verkoper optreden

Kapitaal: Groot bedrag aan geld

Kolonialisme: overheersing van een kolonie door een moederland om eraan te verdienen

Plantage: groot landbouwbedrijf met meestal een bepaald product

Trans-Atlantische slavenhandel: Handel in en vervoer van slaven over de Atlantische oceaan

Belangrijke jaartallen

1453: Ottomanen veroveren Constantinopel

1529: Ottomanen belegeren Wenen

15^e eeuw: Ontstaan staat Spanje

1571: Spanjaarden verslaan Ottomanen bij slag bij Lepanto

1500: Europese Expansie

1488: Diaz bereikt zuidelijkste punt van Afrika

1498: Vasco da Gama komt als eerste aan in India

1492: Columbus ontdekt Amerika

1596: Eerste Nederlandse schepen bereiken Indonesië

8000 V.C: Landbouwrevolutie in Amerika