Russische Revolutie en Versailles

Sfinx de 20e eeuw, samenvatting hoofdstuk 1, §3-§4.

3 De Russische Revolutie

§ 3.1 De februari-revolutie Begin 1917 was er sprake van oorlogsmoeheid en ontevredenheid onder alle oorlogvoerende volkeren. In Rusland was de toestand het ergst:  Door de nederlagen was het leger gedemoraliseerd en viel feitelijk uiteen.  In 1917 deserteerden meer dan 1,5 miljoen soldaten.  Acute voedseltekorten onder de bevolking.  Gespannen politieke situatie.  Vanaf januari 1917 stakingen in hoofdstad Petrograd.  In maart kwamen er voedselrellen en schietpartijen.  Russische troepen in Petrograd sloten zich aan bij demonstranten en na geweld komt de stad in handen van de demonstranten.  Op 12 maart trad de keizerlijke regering af.  Op 15 maart nam tsaar Nicolaas 2e troonafstand. Zijn broer weigerde opvolging, wat betekende: einde tsaristische heerschappij.

§ 3.2 De Voorlopige Regering Tijdens de chaotische situatie van 1917 ontstonden drie machtscentra: 1 Officieren van het tsaristische leger → Wensten herstel van de oude orde. 2 Liberalen uit het Russische parlement (Doema). Ze vormden na de troonafstand van de tsaar de Voorlopige Regering. → Wensten liberale hervormingen. 3 Arbeiders en soldatenraden (=Sovjets) → Wensten radicale veranderingen.

Hoewel de bevolking oorlogsmoe was en men demonstreerde voor vrede besloot de Voorlopige Regering door te gaan met oorlog voeren. Om samenwerking in de regering te versterken namen een aantal Mensjewieken en sociaalrevolutionairen uit de sovjets zitting in de regering.(Op 5 mei 1917) In de regering gekomen zijnde gingen zij akkoord met een offensief. Dit offensief mislukte doordat er onder de bevolking onvrede over de regering die verantwoordelijk was voor:  militaire nederlaag  weinig terecht bracht van hervormingen  geen greep kreeg op de chaos in het land
Door deze omstandigheden ging de bevolking steeds meer luisteren naar radicale alternatieven die door de Bolsjewieken werden aangeboden.

§ 3.3 De Bolsjewieken Op 16 april 1917 kwam Lenin, leider van de Bolsjewieken, via Zwitserland en met de hulp van het Duitse leger, in Petrograd aan. De Duitsers hoopten dat Lenin de Russische samenleving zou helpen ontwrichten. Lenin’s radicale oppositie zorgde ervoor dat zijn aanhang snel groeide, vooral in de grote steden en onder de soldaten.

§ 3.4 De Oktoberrevolutie De Bolsjewieken kregen steeds meer macht in de sovjets en grepen de macht in Petrograd d.m.v. een staatsgreep. Doordat de regering erg gedemoraliseerd was, was er geen serieuze tegenstand en de nationalistische vergadering van de sovjets keurde de machtsovername goed. De Bolsjewieken hadden 3 taken te doen: 1. controle over het land winnen
2. programma uitvoeren
3. oorlog beëindigen
De laatste taak was gauw uitgevoerd. In december 1917 sloten ze een wapenstilstand met de Centralen. De Vrede van Brest-Litovsk in maart kwam n.a.v. vredesbesprekingen

§ 3.5 De burgeroorlog en de oprichting van de Sovjet-Unie De Bolsjewieken kregen het land pas na drie jaar burgeroorlog met anti-bolsjewistische groepen. Onder druk van de burgeroorlog en gebruik makend hiervan begonnen de Bolsjewieken de binnenlandse oppositie te onderdrukken. Gevolg was o.a.: Rusland werd een eenpartijdictatuur. Doordat de economie onder controle van de staat kwam, om zo de burgeroorlog te winnen en de hervormingen gestalte te geven, nam de productie verder af. D.m.v. requisities van voedsel op het platteland probeerde ze het voedselprobleem te verhelpen. Hierdoor konden de boeren niet genoeg produceren en ontstond er een hongersnood in 1921 waarbij ong. 5 miljoen mensen stierven. Pas met beëindiging van de burgeroorlog en introductie van de meer marktgerichte Nieuw Economische Politiek (1921) kon het regime:  stabiliseren  ergste economische problemen oplossen
Met de oprichting van de Sovjet-Unie werd de consolidatie voltooid in 192

4 Versailles § 4.1 De ineenstorting van de Centralen In april 1917 verklaarden de Verenigde Staten Duitsland de oorlog. Het duurde toen een jaar voordat ze Europa bereikten met hun troepen. Hoewel de Centralen er wel in slaagde de Geallieerden terug te dringen, mislukte de geplande doorbraak -> de Geallieerden beginnen een tegenoffensief, samen met de VS -> de Duitser gaan terug.

§ 4.2 De wapenstilstand Op 1 oktober werd de liberale prins van Duitsland, Max von Baden, rijkskanselier. Hij deed het verzoek aan de Amerikaanse president Wilson om een wapenstilstand, op basis van 14 punten. Dit waren de oorlogsdoelen die Wilson op 8 januari 1918 had geformuleerd. Ondanks aanhoudende gevechten worden wapenstilstandsonderhandelingen gevoerd door Turkije, O-H, en Duitsland.  30 oktober: Turks rijk sluit een wapenstilstand.  Eind oktober: Tsjechen Joegoslaven en Hongaren proclameren hun onafhankelijkheid en Oostenrijk-Hongarije valt uiteen.  Enkele dagen later: Oostenrijk accepteert een wapenstilstand.  29 oktober: Begin muiterij op Duitse vloot.  9 november: keizer Wilhelm װ doet troonafstand.  10 november: keizer Wilhelm װ vlucht naar Nederland en in Berlijn werd een republiek uitgeroepen.  11 november: De Habsburgse keizer doet troonafstand.  11 november: Duitsland ondertekent een wapenstilstand.

§ 4.3 De vredesverdragen van Parijs Op 12 januari 1919 begonnen in Parijs de onderhandelingen tussen de geallieerde mogendheden over de vredesregelingen met de Centralen. Deze onderhandelingen werden gedomineerd door de tegenstelling tussen de VS en Frankrijk. Duitsland kreeg op 7 mei het vredesverdrag voorgelegd -> Duitsers probeerden bepalingen te verzachten -> Geallieerden eisten ondertekening en dreigden met hervatten van de oorlog. Op 28 juni 1919 ondertekenden de Duitse vertegenwoordigers het Verdrag van Versailles. Korte tijd later volgde de vredesverdragen met:  Oostenrijk  Bulgarije  Hongarije  Turkije
Sommige van deze landen verloren hierbij stukken land.