Oolog & Vrede

Aanleiding en oorzaak: Er zijn meerdere oorzaken en een aanleiding. De aanleiding is de druppel die de emmer doet overlopen. Oorzaken zijn de echte redenen waarom een conflict start. In WOΙ was de aanleiding de moord op de Oostenrijk-Hongarijnse kroonprins Franz-Ferdinand.

Eigenschappen van een staat: -Duidelijke grenzen -(Overheid)Mag geweld gebruiken -Eigen bestuur

Eigenschappen van een volk: -Eigen taal -Gebruiken -Cultuur -Uiterlijk -Godsdienst -Tekens/symbolen

Oorzaken WOI: 1 Eenwording Duitsland à macht
1870 voert Oost Pruisen een oorlog tegen Frankrijk
P: wint Elzas-Lotharingen
F: zweert wraak
2 Nationalisme: blijdschap/frustratie over het wel/niet gelijklopen van de grenzen van het volk met de grenzen van de staat(zeer sterk 1870-1950). 3 Economische concurrentiestrijd. 4 Bondgenootschappen sluiten. 5 Strijd om kolonien
6 Militarisme: verheerlijken van het militaire bedrijf. 7 De Balkan als gebied dat tot conflicten leidde.

Duitse Keizerrijk: Het tweede Duitse keizerrijk werd gesticht in 1870 in Versailles, na afloop van de Frans-Duitse oorlog, en opgeheven in 1918. Het is de opvolger van het middeleeuwse Heilige Roomse Rijk der Duitse nazi.

Paragraaf 1.1 In de zomer van 1914 werden Franz Ferdinand en zijn vrouw vermoord door Princip. Princip was als Servische nationalist een voorstander van Groot-Servië. Delen van O-H moesten volgens hen samen met Servië een nieuwe staat vormen. De regering in Wenen verdacht Servië van hulp aan Servische of Slavische nationalisten binnen Oostenrijk-Hongarije. Servië werd politiek gesteund door Rusland, daarom zocht Wenen eerst contact met de Duitse Keizer Wilhelm II, want samen stonden ze sterker. O-H dacht dat ze nu hun gang konden gaan, omdat Du hen kennelijk dekte. Rusland zocht steun bij Duitsland. Nicolaas II, de tsaar van Rusland, mobiliseerde zijn leger. De Duitsers vroegen rusland ermee op te houden, maar dat deden ze niet dus verklaarde Duitsland Rusland de oorlog. Omdat Wilhelm dacht dat de Fransen ook mee zouden doen met Rusland, verklaarde hij Frankrijk ook gelijk de oorlog. Een paar weken na de moorden in Sarajevo, voerden de Geallieerden(Servië, Frankrijk en Rusland) oorlog tegen de Centralen(Oostenrijk-Hongarije en Duitsland). De Duitsers namen een onverwachte route naar Frankrijk en vielen België binnen. Overal in Duitsland werden de soldaten toegejuicht. België had van Engeland een garantie gekregen dat het geholpen zou worden bij een vijandige aanval. Engeland verklaarde Duitsland de oorlog. De Russen drongen Oost-Pruisen in Duitsland binnen. In het westen vocht Duitsland tegen het Belgische, Franse en Engelse leger. De “Grote oorlog” of de “Eerste Wereldoorlog” was uitgebroken.

Servische nationalist: Voorstander van een onafhankelijk groot Servië. Eerste Wereldoorlog: Grote oorlog tussen 1914 en 1918 waarin Europese landen tegenover elkaar stonden waaraan de VS vanaf 1917 een mondiaal(wereldwijd) karakter gaven.

Wat stopte de Duitse opmars in 1914? 1 Russen stonden eerder aan de Duitse oostgrens dan verwacht. 2 De Duitsers hadden niet gerekend op 6 Engelse infanterie divisies in België.

1.2 Duitsland was vroeger nooit een rijk geweest. Na 1850 veranderde dit. In 1870 begon Pruisen een oorlog met Frankrijk. De oorlog was in 1871 al gewonnen door Pruisen. Frankrijk moest vele vernederingen ondergaan maar het ergste was toch wel dat ze Elzas-Lotharingen kwijtraakten aan Duitsland. Dit gebied was belangrijk door zijn kolen en ijzermijnen. Wilhelm de 1e werd toen uitgeroepen tot “kaiser van het deutsche reich” in het paleis in Versailles. Na de eenwording van het Duitse rijk gingen de Duitsers bouwen aan de industrie, een vloot en een leger. Bismarck wilde Duitsland in alle rust opbouwen en sloot dus bondgenootschappen. In 1882 kwam de triple alliantie tot stand. Een verbond tussen Duitsland, oostenrijk-hongarije en Italië. Omdat Duitsland economisch en politiek zoveel sterker werd ging frankrijk in 1894 een bondgenootschap met de russen aan. In dit verdrag stond, dat als er een oorlog zou komen met Duitsland, dat de russen Duitsland in het oosten zouden aanvallen en frankrijk in het westen. Dit zou lastig zijn voor Duitsland omdat ze dan van twee kanten aangevallen zouden worden, een tweefrontenoorlog. Ook de Engelsen waren onder de indruk ze probeerden een machtsevenwicht of balance of powers in europa te laten bestaan. Zolang dit het geval was zouden ze bij oorlogen niet ingrijpen maar zich afzijdig zouden houden van de Europese zaken, de splendid isolation. Toen Duitsland echter te sterk dreigde te worden trad ook Engeland toe tot een coalitie van landen. In 1907 ontstond de triple entente, een verbond tussen Engeland, Frankrijk en Rusland. Door de industriële revolutie kwamen er zoveel producten dat de industrieën een te kleine afzetmarkt hadden in eigen land en daarom moesten ze dus gaan exporteren. Ook moesten ze de grondstoffen gaan inkopen omdat daar in eigen land een gebrek aan was, ze moesten ook spullen als katoen en graan importeren omdat de eigen landbouw de bevolking niet meer konden voeden. Zo werden steeds meer landen economisch afhankelijk van elkaar. De landen gingen gebieden buiten europa veroveren omdat ze daar grondstoffen en voedsel konden halen en hun industrieproducten kwijt konden. Dit streven naar een wereldrijk door koloniën te vormen wordt modern imperialisme genoemd. Ieder land vond zichzelf het beste en zo kwam er een wapenwedloop. De grote Europese landen hadden de grootste legers ooit. Een dreigende oorlog werd normaal gevonden, de mensen dachten dat de oorlog toch zo afgelopen zou zijn. Men dacht dat een oorlog snel uitgevochten zou zijn omdat je heel snel materialen en manschappen kon vervoeren per trein. Na zo’n snelle oorlog waren de politieke verhoudingen weer voor een langere tijd duidelijk gemaakt. Het nationalisme en militarisme werden zo bondgenootschappen die elkaar versterkten. Het enige dat een oorlog kon tegenhouden waren verbonden dachten de diplomaten. Daarom de triple alliantie en de triple entente, deze verbonden waren bedoeld voor een gevoel van veiligheid. Maar de 2 verbonden stonden wel tegenover elkaar. Ze zorgden aan de ene kant voor een machtsevenwicht omdat alle grote landen erin zaten maar aan de andere kant kon er ook zomaar een oorlog uitbreken.

Dit waren de bondgenootschappen voor de oorlog: Triple Alliantie (1882): Diplomatiek verbond: Duitsland, Oostenrijk-H, Italië. Triple Entente (1907): Diplomatiek verbond: Frankrijk, Rusland, Engeland. Tweefrontenoorlog: Oorlog die aan twee fronten tegelijk wordt uitgevochten. (bijvoorbeeld Duitsland die aan oost en westkant moest vechten) Balance of powers: Toestand waarbij de machtsverhoudingen tussen de mogendheden (land dat zichzelf bestuurt) in balans zijn. Ook wel machtsevenwicht. Splendid Isolation: Politiek van Engeland om zich afzijdig te houden van Europese zaken. Modern Imperialisme: Streven van geïndustrialiseerde landen naar een wereldrijk door koloniën te vormen. Nationalisme: Ernstige vorm van vaderliefde, eigen volk gaat boven alles. Militarisme: Sterke nadruk op het leger en militaire middelen om een probleem op te lossen.

1.3 De 1e wereldoorlog begon met een schot op kroonprins Franz Ferdinand. De balkan werd in het begin van de 20e eeuw beheerst door 3 rijken, het Russische tsarenrijk, het Turkse rijk en oostenrijk-hongarije. Veel landen waren veelvolkerenstaten. Er waren ook een paar onafhankelijke staten, Griekenland, Roemenië, Bulgarije en Servië. Deze staten hadden zich losgemaakt van het Turkse rijk en wilden groeien door stukken van het Turkse rijk of oostenrijk-hongarije in te nemen. Daar woonden mensen die dezelfde taal spraken en dezelfde cultuur hadden. Het Turkse rijk en oostenrijk-hongarije kampten met een nationaliteitenprobleem. Rusland had ook veel belangen in de balkan. De bosporus en dardanellen gaven toegang tot de warme haven, verder is Russisch een Slavische taal dus stonden de russen wel sympathiek tegenover het Slavisch nationalisme. Nadat Princip Franz Ferdinand had neergeschoten wilde oostenrijk-hongarije wraak nemen op de Serviërs. Maar omdat rusland Servië steunde vroeg oostenrijk-hongarije om steun van Duitsland. binnen een paar weken was er een wereldoorlog. De eerste wereldoorlog is dus eigenlijk een regionaal conflict op de balkan dat door de vele verbonden die er gesloten waren is uitgelopen tot een wereldoorlog.

Veelvolkerenstaten: Staten waarin een aantal volkeren zijn samengebracht. Nationaliteitenvraagstuk/probleem: Het probleem dat een bepaald volk niet bij de staat wil horen maar onafhankelijk wil zijn. Warme havens: Havens die in de winter niet dicht vriezen.

1.4 In de nacht van 4 op 5 december viel Duitsland België aan, ze waren op weg naar Frankrijk. Volgens het Von Schlieffen-plan zou Duitsland eerst Frankrijk verslaan en vervolgens Rusland. Alleen Rusland rukte zo snel op dat Duitsland moest kiezen of ze zich eerst helemaal op Frankrijk richten of troepen overbrengen naar het oosten en een tweefrontenoorlog beginnen. Ze kozen voor de tweefrontenoorlog. De Russen werden teruggedrongen tot over hun eigen landsgrenzen. In 1915 gingen ze verder Rusland in met hulp van Oostenrijk-Hongarije en het Turkse rijk dat zich uit angst voor de Russen al eerder had aangesloten bij de Centralen. Minder goed ging het in het westen, doordat Duitsland veel legers had getransporteerd naar het oosten waren ze in het westen flink verzwakt. Aan de Marne kwam er zelfs tegenoffensief van Belgische, Franse en Engelse legers. Het tegenoffensief zorgde ervoor dat de Duitsers niet verder konden. Het werd een loopgravenoorlog, door de komst van de mitrailleur konden er geen stormaanvallen gedaan worden omdat iedereen dan binnen een mum van tijd was neergehaald. In 1916 werd er door beide partijen geprobeerd een doorbraak te forceren. De Duitsers probeerden Verdun in te nemen en de Engelsen probeerden de Somme in handen te krijgen. Bij de slag om de Somme sneuvelden 1.100.000 soldaten en het leverde geen van beide partijen ook maar enige terreinwinst op. De Britten gingen nu de Duitse havens blokkeren. De Duitsers beantwoorden dit door de Britse eilanden te omsingelen met hun onderzeeërs. In januari 1917 torpedeerde een Duitse onderzeeër de Lutetia, een schip dat Amerikaanse munitie en passagiers vervoerde. De Amerikaanse regering waarschuwde de Duitsers zo erg dat de duikbootoorlog op een laag pitje kwam te staan. De engelse vloot wist de Duitse vloot, die hoopte op een slag op open zee, in de havens te houden. Ook op zee kwamen geen van beide legers een stap verder.

Tweefrontenoorlog: Oorlog die aan twee fronten tegelijk wordt uitgevochten. (Bijvoorbeeld Duitsland, die aan oost en west moest vechten) Tegenoffensief: Tegenaanval. Offensieve tactiek: Militair plan gericht op aanvallen. De verbonden tijdens de oorlog: Centralen: Bondgenootschap tijdens WOI tussen Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, dat vocht tegen de Geallieerden. Geallieerden: Bondgenootschap tijdens WOI tussen Servië, Frankrijk, Rusland, Engeland, Italië (na 1916), VS (na 1917), dat vocht tegen de Centralen. Von Schlieffen-plan: Het vermijden van een tweefrontenoorlog (van DU) door eerst af te rekenen met West-Europa (Frankrijk) en later met Oost-Europa (Rusland). Mislukt omdat: 1) De was een zeer snelle Russische opmars vanuit het oosten, Rusland kwam eerder Duitsland binnenvallen dan gedacht. 2) België gaf veel tegenstand tegen de Duitse troepen toen die Frankrijk via België wilde binnenvallen > Engeland hielp hierbij. 3) Frankrijk hield stand tegen Duitsland bij rivier de Marne > Slag bij Marne.

1.5 Italië was lid van de triple entente maar had zich neutraal opgesteld. De geallieerden beloofden Italië Zuid-Tirol, Istrie en Triëst. Italië opende een front in het zuiden tegen de Oostenrijkers. De geallieerden hadden onderling het Turkse rijk al verdeeld, Engeland en Frankrijk zouden het midden oosten krijgen. Engelse diplomaten stookten Arabisch sprekende volkeren om in opstand te komen tegen de sultan. De Arabieren werd een Arabisch rijk beloofd in het gebied dat Engeland en frankrijk net verdeeld hadden. Ook de joden werd een eigen staat beloofd. De inspanningen van de geallieerden en de opstanden van de Arabieren hadden grote gevolgen voor het Turkse rijk. Oostenrijk-Hongarije en Turkije werden nu echt in het nauw gedreven. In 1917 brak de Russische revolutie uit, dit zorgde ervoor dat de Duitsers nog verder konden oprukken in Rusland. In 1918 sloot Lenin de Vrede van Brest-Litovsk. Dit hield in dat Rusland zich terugtrok uit de Eerste Wereldoorlog. Begin 1917 verkondigde Duitsland de onbeperkte duikbootoorlog aan. Duitse onderzeeërs torpedeerden ieder schip dat ervan verdacht word van de vijand te zijn. De duikboten torpedeerden ook Amerikaanse schepen en Amerika besloot ook mee te doen aan de oorlog. De vermoeide Duitsers waren niet opgewassen tegen de Belgen, Fransen, Engelsen en ook nog eens de frisse Amerikanen. In november 1918 trad de Duitse keizer af en de nieuw gevormde regering gaf zich over.

Vrede van Brest-Litovsk(1918): Vrede tussen DU en RU. Na machtsovername bolsjewieken. Dit betekende het einde van deelname aan WOΙ voor Rusland. Geallieerden: Bondgenootschap tussen Servië, Frankrijk, Rusland, Engeland, Italië (na 1916), VS (na 1917), dat vocht tegen de Centralen. Onbeperkte Duibootoorlog: Duikboten vallen elk schip aan waarvan vermoed wordt dat het voor de vijand vaart.

1918: Wapenstilstandbesloten door het Duitse opperbevel. 1919: Duitse frontsoldaten moeten muiterij van de matrozen en arbeiders neerslaan à interne verdeeldheid ß De Keizer vlucht naar Nederland. Er komt een voorlopige regering, die een socialistische leider heeft. Onder dwang moet deze VvV accepteren. · Spartakisten opstand · Communistische poging tot machtsovername.

2.1 Na de 1e wereldoorlog veranderde de mening over oorlog sterk. Steeds meer mensen keerden zich af van alles wat met oorlog te maken had. Ze streefden naar een wereld zonder oorlog en weigerden dus ook bijv. militaire dienstplicht, die mensen noem je pacifisten. De meeste vonden dat je alleen oorlog mocht voeren als je jezelf moest verdedigen. In Frankrijk en Engeland had je een parlementaire democratie dus drong de anti-oorlogsstemming door in de politiek. Het gevolg hiervan was dat deze landen zich voortaan verdedigend opstelden. Er werd veel geld uitgegeven aan verdedigingswerken, in Frankrijk bijvoorbeeld de maginot-linie waar grote gevechtskoepels uit het landschap omhoogstaken en ondergrondse bunkers waren, er reden treinen om het te voorzien van voedsel en munitie. Ook in Engeland werden verdedigingswerken aangelegd. Dit had als gevolg dat Frankrijk en Engeland zichzelf wel konden verdedigen maar geen aanval konden doen op een ander land. De politiek van Engeland werd er een van toegeven, de appeasement-politiek. Steeds meer koloniën kwamen in opstand, ze wilden een onafhankelijk land zijn.

Pacifisme: Streven naar het vermijden van een oorlog door geen wapens te gebruiken. Appeasement-politiek: Politiek gericht op het voorkomen van oorlog door steeds wat toe te geven aan agressieve dictators zoals Hitler.

2.2 In januari 1919 kwamen de Amerikaanse president Wilson, de premier van Engeland David Lloyd George en de Franse eerste minister Georges Clemenceau bij elkaar om de zaak af te handelen met de verliezers, de Centralen. Ze wilden Duitsland met de Vrede van Versailles zo verzwakken dat het lange tijd geen bedreiging meer kon vormen. In januari 1919 werd de vrede van Versailles gesloten, dit hield onder andere in dat:

- Duitsland Elzas-Lotharingen kwijtraakte aan Frankrijk. - er een strook van Polen door Pruisen liep, de Poolse corridor.(strook grond door Oost-Pruisen waarmee Polen een doorgang moest krijgen naar de Oostzee) - Danzig werd als een vrijhaven losgemaakt van Duitsland.(haven die niet onder de soevereiniteit van een bepaalde staat valt) -Saarland gaat naar Frankrijk - Duitsland moest de Ardennen tussen Eupen en Malmedy aan België afstaan. -Sleeswijk-Holstein naar Denemarken. - Het rijnland moest gedemilitariseerd worden. - Het Duitse leger mocht niet meer dan 100000 man hebben - Er moesten herstelbetalingen gedaan worden - Duitsland mocht zich niet bij oostenrijk aansluiten - Duitsland kreeg de schuld van de 1e wereldoorlog - De Duitse vloot moet naar Engeland, maar ze vernietigen de vloot. - De Duitsers mochten geen onderzeeërs, luchtmacht, of grote kanonnen hebben. - Schuld van WOI

De Duitse regering, de Republiek van Weimar (Duitse staatsvorm tussen 1918 en 1933), mocht niet mee onderhandelen maar alleen hun handtekening onder het document zetten. President Wilson van Amerika wilde dat er een volkenbond, , werd opgericht. Deze kwam er in 1919. Wilson had zijn vredesprogramma al tijden de oorlog vastgelegd in zijn 14 punten. Hij werd door de Franse eerste minister Georges Clemenceau gezien als een idealist. Ook met de andere verliezers, oostenrijk-hongarije en Turkije werd vrede gesloten. Er kwam een einde aan de veelvolkerenstaten, dit leidde tot het ontstaan van een aantal nieuwe staten zoals Oostenrijk, Hongarije, Tsjecho-Slowakije en Joegoslavië. De Turken raakte al hun gebied kwijt in het Midden Oosten en er bleef een kleine Turkse staat over. Turkije kreeg een nieuwe grondwet, de grondwet van kemal atatürk. In de grondwet staat dat geloof en staat gescheiden zijn. Turkije was hiermee het eerste islamitische staat waarin godsdienstige leiders niet de macht uitvoerden. Dit wordt een seculiere staat genoemd. Wat Rusland met Duitsland had afgesproken in het verdrag van brest-litovsk bleef gehandhaafd, de nieuwe USSR was veel kleiner en ze hadden nog maar 1 haven aan de Oostzee, Leningrad. Langs de Oostzee waren Letland, Estland en Litouwen ontstaan. Ook werd Polen opnieuw uitgeroepen omdat het westen een buffer wilde hebben met het communisme, het was samen met Tsjecho-Slowakije een cordon sanitaire, een rij landen die samenwerken om een groot buurland in bedwang te houden.

Tsjechoslowakije: Land bestaande uit het huidige Tsjechië en Slowakije, opgericht na WOI en uiteengevallen begin jaren 90. Werd door WOII communistisch. Joegoslavië: Land bestaande uit het huidige Bosnië, Kroatië en Klein-Joegoslavië of Servië. Ontstaan na WOI en door WOII communistisch geworden. Uiteengevallen na de burgeroorlog van begin jaren 90. Volkenbond: Internationale organisatie (1919) die oorlogsdreiging tussen landen weg moest nemen. Isolationisme: Politiek van VS om zich zo min mogelijk met Europese zaken te bemoeien. Poolse corridor: Strook grond door Oost-Pruisen die Polen de toegang tot de Oostzee verschaft. Vrijhaven: Havenstad die niet onder de soevereiniteit(hoogste staatsgezag??) van een bepaalde staat valt (bijv. Danzig in interbellum) Veertien punten: Principeprogramma van president Wilson (VS) voor inrichting van de wereld na WOΙ. De belangrijkste: · Oprichting Volkenbond(Niet:Am+Du+Ru) · Democratie · Zelfbeschikkingsrecht(Niet Du+Ier) Herstelbetaling: Schadevergoedingen betaald door schuldige landen in WOΙ. Seculiere staat: Staat waarin kerk en staat gescheiden zijn. Religieuze leiders zijn niet automatisch de politieke leiders. Cordon sanitaire: Rij van landen die samenwerken om groot buurland in bedwang te houden. (Werd gevormd door Polen, net zoals het Tsjecho-Slowakije, om het communisme binnen de Sovjetunie te houden) Republiek van Weimar: (Staatvorm van)Duitsland tussen 1918 en 1933

Ontstaan van Republiek van Weimar -Sluiten van een wapenstilstand in Frankrijk in 1918 -Wilhelm II(koning Dtl) wil nog een wanhoopsaanval à volk: nee! -Muiterij op de vloot à stakingen + socialistische revolutie -Militairen keren terug en slaan de opstand neer -Socialisten komen aan de macht, ze moesten VvV tekenen. Ze zijn dus schuldig aan het sluiten van een ongunstige vrede.

Wat was er mis met Duitsland? - 1921: som herstelbetalingen bekend: 132 miljard goudmark. - Duitsers protesteren maar na dreigenmenten van Frankrijk en Engeland accepteren de Duitsers tandenknarsend à extremisten in Duitsland krijgen zachtjes aan meer aanhangers. - 1923: Ruhrcrisis: Fransen trekken Ruhrgebied leeg, Regering van Weimar(Dtl) roept algemene staking uit à Gevolg: hyperinflatie(economische crisis).

2.3 De Duitsers werden geïsoleerd van de internationale politiek net als rusland, daarom sloten ze in 1922 het Verdrag van Rapallo. In het verdrag stond dat Rusland Duitse goederen kon kopen en dat hield arbeiders en ondernemers in Duitsland aan het werk. In werkelijkheid verhuurde Duitsland legerofficieren en technici om Rusland te helpen een leger op te bouwen. Dankzij deze trainingen kon Duitsland een groter leger hebben dan was toegestaan. In 1923 werd het Ruhrgebied bezet door de Fransen, Duitsland betaalde niet genoeg herstelbetalingen. Alle kolen uit het Ruhrgebied gingen naar Frankrijk en dat leidde tot een financiële crisis in Duitsland waardoor Duitsland helemaal geen herstelbetalingen kon doen. Nu ging de VS zich ermee bemoeien, ze stelden het Dawes-plan op. hierin was een spreiding van de herstelbetalingen opgenomen. Amerikaanse bedrijven investeerden in de Duitse industrie en Duitsland mocht weer geld lenen in het buitenland. Om iets terug te doen besloot de Republiek van Weimar over te gaan op een buitenlandse politiek waarin men zich zo goed en zo kwaad als het kon aan Versailles voldeed, de Erfüllungspolitik. In 1925 werd het Verdrag van Locarno gesloten, hierin erkende Duitsland de westgrenzen zoals die in het verdrag van Versailles bepaald waren. Aan de oostkant was Duitsland bereid af te zien van alles wat ze hadden verloren. Omdat Duitsland het Verdrag van Locarno had getekend mochten ze ook lid worden van de volkenbond. In het Verdrag van Locarno was Duitsland was bereid hun nederlaag uit vrije wil te erkennen, dit werd nog is bezegeld met het Briand-Kellogg-Pact, hierin werd afgesproken dat oorlog als middel om conflicten op te lossen uitgebannen was.

Verdrag van Rapollo: Verdrag tussen Rusland en Duitsland om elkaar te steunen. (1922) (bijv. het trainen van Russische troepen door Duitse militairen)

Dawes-Plan(1924): Amerikaans hulpprogramma om de Duitse economie erbovenop te helpen na de crisis in 1923: · Duitsland krijgt de koppeling tussen de markende dollar: 1$ = 1DM · Duitsland krijgt een enorme hoeveelheid dollars te leen.

Erfüllungspolitik: Duitse politiek gericht op het naleven van de regels / bepalingen van het Verdrag van Versailles. Verdrag van Locarno: Verdrag tussen Europese landen (1925) waarbij Duitsland zijn westgrenzen en het gebiedsverlies van de Vrede van Versailles accepteerde. OOSTGRENZEN NIET!!! Briand-Kellogg-pact: (1928) Verdrag tussen 63 landen om bij ruzie alles op te lossen door te onderhandelen en niet door te vechten.

2.4 In 1929 was er een grote economische crisis, in 1933 kwamen in Duitsland de nazi’s aan de macht onder leiding van Adolf Hitler. Onder leiding van Hitler werd Duitsland een totalitaire staat. Hitler hield zich niet aan het Verdrag van Versailles en hij wou zich ook niet houden aan het Verdrag van Locarno. Zijn doel was het terugkrijgen van de oude landsgrenzen en zelfs het uitbreiden daarvan. Vanaf 1933 ging Duitsland een politiek voeren met chantage en oorlogsdreiging. In Italië was ook een dictator aan de macht gekomen, Benito Mussolini, hij wilde Italië weer op de wereldkaart zetten door het veroveren van gebied buiten Europa. Hij wilde Ethiopië veroveren maar dat was aangesloten bij de Volkenbond. In 1935 viel Mussolini Ethiopië aan en won gemakkelijk, Engeland en Frankrijk wisten niet hoe ze moesten reageren. Ze besloten om Italië alleen maar een economisch boycot op te leggen. Tijden de aanval op Ethiopië viel Duitsland het eigen Rijnland binnen, hij lapte het verdrag van Versailles aan zijn laars. In 1935 ontstond de as Rome-Berlijn een verbond tussen Italië en Duitsland. In 1936 sloot ook Japan zich hierbij aan. Een andere naam voor dit verdrag is het anti-kominternpact. Dit verdrag was een overeenkomst tegen de communistische internationale, een serie communistische partijen o.l.v Rusland. Japan wilde uitbreiding in Azië maar stootte daarmee westerse landen die belangen hadden in Azië. Daarom sloten ze een verbond met Duitsland, die niet veel goeds te zeggen had over de kolonisatoren.

Beurskrach in de VS: Een bedrijf is 1 miljoen waard. Het verkoopt 10 miljoen aan aandelen, dat is dus 10 x teveel. De beurs stort in en iedereen is zijn geld kwijt, ook de banken. Aandelen koersen storten in, koppeling werd gestopt en het geleende geld werd teruggehaald.

As Rome-Berlijn: Verbond tussen Duitsland en Italië, waar Japan zich later(1936) bij aansloot. Anti-kominterpact: Verbond dat in 1936 werd gesloten tussen Duitsland, Italië en Japan> Officieel was het een verbond tegen Kommunistische Internationale o.l.v. Stalin

3.1 In Spanje word de linkse Republikeinse regering afgezet door Generaal Franco en er ontstond een 4 jaar durende Spaanse Burgeroorlog tussen de democraten en conservatieven. Engeland en Frankrijk grepen niet in, dat paste in hun appeasement-politiek. Redenen voor de staatsgreep waren dat de regering bepaalde regio’s autonomie wilde geven, de regering had maatregelen tegen de Rooms Katholieke kerk uitgevaardigd. Hitler en Mussolini gaven steun aan de nieuwe dictator en stuurden troepen en vliegtuigen. Vrijwilligers uit allerlei landen gaven steun aan de regering (de Internationale Brigade) en ook de Sovjet Unie steunde de Republikeinen. De Sovjet Unie steunde eigenlijk alleen de Spaanse communisten. Hitler kwam er zo achter dat het mogelijk was om, zonder dat er echt oorlog kwam, van alles gedaan te krijgen in Europa. Misschien grepen Frankrijk en Engeland ook niet in als hij Oostenrijk(helemaal Duitstalig), Tsjecho-Slowakije(daar leefde een grote Duitse minderheid, de Sudeten-Duitsers) en Polen aan zou pakken. Voor Hitler was het allang duidelijk dat het op oorlog uit zou lopen.

Spaanse Burgeroorlog: Burgeroorlog tussen aanhangers van de democratische regering van Spanje en conservatieve krachten onder leiding van Generaal Franco. Internationale brigade: Brigade van het Spaanse leger tijdens de Spaanse Burgeroorlog waarin de vrijwilligers uit andere landen waren samengebracht. Sudeten-Duitsers: Duits sprekende mensen in Sudetenland > Tsjecho-Slowakije. 1922
Italië met: Benito Mussolini Duitsland met: Adolf Hitler
Fascisme. Nationaal socialisme
Ideologie was samengeraapt rommeltje Idem
Was voor actie Idem
Anti-democraties Idem
Nadruk op glorieus verleden(Romeinen) Nadruk op glorieus verleden(Germanen) Totalitair Idem
Een partij-leider(dictator) Idem
Italianen verheven boven andere volken Rassenleer, vernietiging van de zwakken in de samenleving. Propaganda Idem

1930-1933: Adolf Hitler door middel van verkiezingen in Duitsland aan de macht(Hij wordt minister president. 1936: Hitler heeft Duitsland onderleiding van de nazi’s gebracht; hij richt zich nu op het buitenland.

3.2 In 1934 schoten door Hitler opgestookte Oostenrijkse nazi’s de Katholieke dictator Dolfuss dood en mislukte een eerste poging van Hitler om Oostenrijk bij Duitsland in te lijven dankzij Mussolini. Mussolini verhinderde dit omdat hij een buffer wilde tussen Italië en Duitsland. In 1938 lukte de Anschluss van Oostenrijk wel omdat Mussolini alleen was komen te staan door de kwestie Ethiopië(?) en alle steun van Hitler kon gebruiken. In 1938 werd de Oostenrijkse premier Schuschnigg door Hitler geïntimideerd, hij moest Seyss-Inquart Minister van buitenlandse zaken maken, hieronder viel ook de politie. Vervolgens werd Schuschnigg afgezet en de Oostenrijkse nazi’s kregen de macht in handen. Engeland en Frankrijk deden er niks aan, vooral de Engelsen konden wel begrijpen dat alle Duitsers graag in 1 land zouden willen wonen. Hitler hield in 1938 een triomfantelijke intocht in Oostenrijk, op verzoek van Seyss-Inquart. In een Sudetenland in Tsjecho-Slowakije woonden Duitse minderheden, de Sudeten-Duitsers dus wilde Hitler ook dit gebied hebben. Maar juist in dit gebied stonden de verdedigingswerken van de Tsjechen. In september 1938 was de Conferentie van München. Het gekke was dat Tsjecho-Slowakije er zelf niet bij was om over zijn eigen lot te beslissen. In München werd besloten dat Duitsland de Bohemen mocht hebben, hier waren de verdedigingswerken van de Tsjechen dus was het voor Hitler zeer makkelijk om Tsjecho-Slowakije te veroveren. In 1939 viel Hitler Tsjecho-Slowakije binnen.

Anschluss: Aansluiting van Oostenrijk bij Duitsland (Eigenlijk verboden door VvV, maar toch gebeurd in 1938) Sudeten-Duitsers: Duits sprekende mensen in Sudetenland > Tsjecho-Slowakije. Conferentie van München:Vergadering van DU, FA, EN en IT over Tsjecho-Slowakije (1938)

3.3 In 1939 eist Hitler dat Danzig weer bij Duitsland hoorde en de Poolse corridor werd opgeheven. Het drong nu tot Engeland en Frankrijk door dat Hitler niet ging om het zelfbeschikkingsrecht maar om zoveel mogelijk land te krijgen. Engeland probeerde een verbond te sluiten met de Sovjet Unie maar Stalin had geen vertrouwen meer in de westerse politiek nadat hij niet was uitgenodigd voor de Conferentie in München. Rusland sloot op 23 augustus 1939 een niet aanvalsverdrag, het Molotov-von Ribbentrop-pact. Rusland en Duitsland zouden elkaar niet aanvallen. Rusland zou een stuk van Polen, Litouwen, Estland en Letland krijgen als ze zich buiten de oorlog zouden houden. Op 1 september 1939 trok Hitler met zijn troepen de Poolse grens over, 2 dagen later verklaarden Engeland en Frankrijk aan Duitsland de oorlog. In Polen werd de Blitzkrieg toegepast, een snelle overrompelingsoorlog. De rest van 1939 gebeurde er niks, alleen Rusland vocht een oorlog uit met Finland. Begin 1940 viel Duitsland Nederland, België, Denemarken, Noorwegen en Luxemburg binnen. West-Europa was nu ook betrokken in WOII.

Blitzkrieg: Tactiek van een snelle overrompelingsoorlog. Molotov-von Ribbentrop-pact: Niet-aavalsverdrag in 1939 gesloten tussen de Sovjetunie en Hitler-Duitsland
Tweede wereldoorlog: Grote oorlog(1939-1945) waarin As-grootmogendheden (land dat zichzelf bestuurt) en geallieerden tegen elkaar vochten in Europa, Afrika en Azië.