Samenvatting Memo Geschiedenis Havo3 Hoofdstuk 1 Paragraaf 1

[ 1.2 ] Spanningen in Europa

Aan het einde van de 19e eeuw werden fabrieken steeds sneller en goedkoper hierdoor ontstond massaproductie. Doordat alles sneller ging werd het goedkoper en daardoor werd was het voor meer mensen toegankelijk, niet meer alleen voor de rijken, maar ook voor de middenklassers. Dat maakte het leven aangenamer.

Echter was er ook een keerzijde van de vooruitgang, de wapenindustrie ontwikkelde ook erg snel. Er werden sterke oorlogsschepen gebouwd (bv. Dreadnoughts). Later volgde ook de chemische ontwikkelingen van bijvoorbeeld gifgas. Wapens werden snel verbeterd en machinegeweren konden 600 kogels per/min afschieten. Ook artillerie (kanonnen) werden steeds moderner en krachtiger. Er was toen geen realisatie van de vernietigingskracht van de nieuwe wapens. 

Aan het eind van de 19e eeuw namen spanningen tussen Europese landen toe. 

Dat had verschillende oorzaken:

• Relatie tussen Frankrijk-Duitsland
  Frankrijk was tot 1871 machtigste land van EUR. Duitsland werd ook sterker. Na Frans-Duitse oorlog (1870-1871)  was Duitsland machtiger en riepen ze in het paleis van Versailles het Duitse keizerrijk uit. Duitsland nam het gebied van Elzas-Lotharingen in. De Fransen wilde wraak nemen.
• Nationalisme in verschillende landen
  Iedereen was heel trots op zijn land. Ze voelden zich beter dan anderen landen wat leidde tot spanningen omdat iedereen dat vond over zijn eigen land. Volken gingen elkaar haatten. 

• Modern-imperialisme
  De koloniale rijken van Engeland en Frankrijk in Azië en Afrika zorgde voor aanzien, grondstoffen en afzetmarkten die belangrijk waren voor industrie. EN → FR regelmatig in conflict over gebied. Duitsland had bijna geen kolonies dus keizer Wilhelm II eiste veel gebied op.

• Wapenwedloop EN → DL
  In 1890 begon Duitsland met het bouwen van een sterke vloot om kolonies te veroveren. EN en FR vonden dit bedreigend. Engeland breidde ook zijn vloot uit om het machtigst te blijven op zee. Dit vond DL bedreigend.

• Spanningen Balkangebied
  Eeuwenlang had het Ottomaanse Rijk er geheerst. Toen het Ottomaanse Rijk in 1922 verviel grepen verschillende volken hun kans om een eigen land te creëren. Bijvoorbeeld de Grieken, Roemenen, Bulgaren en Serven. Grote rijken zoals Rusland en Oostenrijk-Hongarije wilden ook profiteren van de zwakte van de Ottomanen. Rusland steunde Servië om zo hun invloed op Balkan te vergroten. Oostenrijk-Hongarije nam Bosnië in, tot grote onvrede Servië en Bosniërs. Veel Bosniërs waren Servisch en wilde zich aansluiten bij Servië. 

Door alle spanningen lag een oorlog op de loer, veel landen wilden zich beschermen en sloten bondgenootschappen. Een aantal bondgenootschappen waren:

• Duitsland - Oostenrijk-Hongarije (afgesloten in 1882)
  Door het geavanceerde Duitse leger was het voor Oostenrijk-Hongarije een veilige keuze om zich aan te sluiten bij Duitsland. Zij waren veel minder sterk.
• Engeland - Frankrijk - Rusland (afgesloten in 1907)
  Frankrijk en Engeland zochten steun door de dreiging van Duitsland. Rusland stond tegenover Oostenrijk-Hongarije dus sloot zich ook aan als bondgenoot.

Hierdoor werd Europa verdeeld in twee grote kampen. Als een van de landen uit de bondgenootschappen in oorlog raakte, dan dreigde er een hele grote oorlog.