Katern 1: Van Mens tot Burger

Samenvatting Katern 1: Van Mens tot Burger

Algemene tijdlijn:
1586-1648: 80” jarige oorlog, Opstand tegen spanje
1600-1720: Bloei gouden eeuw
1700-1800: Relatieve terugval
1660: NL baas v/d wereld
1780: Meer kritiek van patriotten
1784: Oprichting: Het Nut
1789: Franse Revolutie
1795: Bataafse Republiek (fra)
1798: 2 staatsgrepen => eenheidsstaat, Centrale regering met grondwet
1801: Herzien Grondwet: Censuskiesrecht
1805: Macht naar R-J Schimmel-
1806: Einde Bataafse Republiek: tot 1810 broer Nap de baas, daarna Frans gebied
1806: Schoolwet: Lager onderwijs democratiseren: Protest van strenge Confessionelen
1810: Begin natievorming: cultuur en taal, onderwijs, armenzorg, standaardisering munt/
..‘13 maat/gewicht, uniformering van rechtspraak, nat. Belastingstelsel, posterijen nat. dienst
1813: Napoleon uit Nederland
1815: Koninkrijk der Nederlanden, Congres Wenen: NL samengevoegd => Constitutionele
monarchie: Willem 1: invest in infrastructuur,
1845: Zwarte jaren t/m 1848
1848: Grondwet Thorbecke, censuskiesrecht, Vrijheid van onderwijs en vereniging
1857: kwaliteit onderw. verbeteren + confessioneel onderw. toegestaan, maar zonder subsidie
1860: Kinderarbeid neemt toe
1870: Meer aandacht sociale kwestie (inzicht dat mensen hulp nodig hadden,
Onafhankelijkheid nodig voor iedereen, niet per se geld nodig om te mogen stemmen)
1873: Kinderwetje van van houten: beneden 12 jaar kinderen niet werken (invoer. 1874)
1878: Schoolwet: kleinere klassen, betere leraren/lonen,
1879: t/m 1901: Kabinet Pierson: Ongevallen/, woning/, kinder/, leerplicht/wet
1887: Uitbreiding kiesrecht:afschaffing census, caoutchouc-artikel
1889: Arbeidswet: Max 11 u/p/d, niet s’nachts, arbeidsinspectie
1889: Gelijkheid bijzonder/openbaar onderwijs
1896: Kiesrecht voor: mannen met: spaargeld, woning, genoeg loon, onderwijs hebben gehad
1901: Wet op leerplicht: 6 t/m 12 jaar verplicht naar school
1917: Historisch Compromis: gelijke subsidie tegen algemeen kiesrecht. Onderw. Pacificatie
1919: Algemeen Kiesrecht: ook vrouwen

1 Nederland 1780-1848

Tijdlijn:
1780: Meer kritiek van patriotten
1784: Oprichting: Het Nut
1789: Franse Revolutie
1795: Bataafse Republiek (fra)
1798: 2 staatsgrepen => eenheidsstaat, Centrale regering met grondwet
1801: Herzien Grondwet: Censuskiesrecht
1805: Macht naar R-J Schimmelpik
1806: Einde Bataafse Republiek: tot 1810 broer Nap de baas, daarna Frans gebied
1806: Schoolwet: Lager onderwijs democratiseren: Protest van strenge Confessionelen
1810: Begin natievorming: cultuur en taal, onderwijs, armenzorg, standaardisering munt/
..‘13 maat/gewicht, uniformering van rechtspraak, nat. Belastingstelsel, posterijen nat. dienst
1813: Napoleon uit Nederland
1815: Koninkrijk der Nederlanden, Congres Wenen: NL samengevoegd => Constitutionele
monarchie: Willem 1: invest in infrastructuur,
1845: Zwarte jaren t/m 1848
1848: Grondwet Thorbecke, censuskiesrecht, Vrijheid van onderwijs en vereniging

Aandachtspunten:
- Verdeeldheid
- Verbondenheid
- Godsd. kenmerken: verdraagzaamheid: gereformeerde kerk streepje voor
- Sociale kenmerken: standenmaatschappij
- Econo. kenmerken: achteruitgang en verval
- Patriotten beïnvloed door verlichting (nut)
- Verlicht Burgerschapsideaal
- Bataafse republiek: eenheidsstaat en natievorming
- Natievorming tijdens Franse overheersing
- Hereniging N en Z Nederland (Z= kathol. + industrie) N= (gereform. + ambacht)

2 Nederland 1795-1848 (opvoeding/onderwijs)

Tijdlijn
1795: Bataafse Republiek (fra)
1798: 2 staatsgrepen => eenheidsstaat, Centrale regering met grondwet
1801: Herzien Grondwet: Censuskiesrecht
1805: Macht naar R-J Schimmelpik
1806: Einde Bataafse Republiek: tot 1810 broer Nap de baas, daarna Frans gebied
1806: Schoolwet: Lager onderwijs democratiseren: Protest van strenge Confessionelen
1810: Begin natievorming: cultuur en taal, onderwijs, armenzorg, standaardisering munt/
..‘13 maat/gewicht, uniformering van rechtspraak, nat. Belastingstelsel, posterijen nat. dienst
1813: Napoleon uit Nederland
1815: Koninkrijk der Nederlanden, Congres Wenen: NL samengevoegd => Constitutionele
monarchie: Willem 1: invest in infrastructuur,
1845: Zwarte jaren t/m 1848
1848: Grondwet Thorbecke, censuskiesrecht, Vrijheid van onderwijs en vereniging

Aandachtspunten:
- kennis is deugd
- verlichte ideeën onderwijs (bestaand onderw niet goed)
- schoolwetten
- t Nut
- Situatie op scholen

3 Nederland 1848-1920

Tijdlijn:
1857: kwaliteit onderw. verbeteren + confessioneel onderw. toegestaan, maar zonder subsidie
1860: Kinderarbeid neemt toe
1870: Meer aandacht sociale kwestie (inzicht dat mensen hulp nodig hadden,
Onafhankelijkheid nodig voor iedereen, niet per se geld nodig om te mogen stemmen)
1873: Kinderwetje van van houten: beneden 12 jaar kinderen niet werken (invoer. 1874)
1878: “ “ + kleinere klassen, betere leraren/lonen,
1879: t/m 1901: Kabinet Pierson: Ongevallen/, woning/, kinder/, leerplicht/wet
1887: Uitbreiding kiesrecht:afschaffing census, caoutchouc-artikel
1889: Arbeidswet: Max 11 u/p/d, niet s’nachts, arbeidsinspectie
1889: Gelijkheid bijzonder/openbaar onderwijs
1896: Kiesrecht voor: mannen met: spaargeld, woning, genoeg loon, onderwijs hebben gehad
1901: Wet op leerplicht: 6 t/m 12 jaar verplicht naar school
1917: Historisch Compromis: gelijke subsidie tegen algemeen kiesrecht. Onderw. Pacificatie
1919: Algemeen Kiesrecht: ook vrouwen

Aandachtspunten:
- Groei bevolking
- Verandering gelaagdheid bevolking
- Grondwetten
- Kinderarbeid
- Schoolverzuim

4 Nederland 1848-1920 (verandering in opvoeding)

Tijdlijn:
1845: Zwarte jaren t/m 1848
1848: Grondwet Thorbecke, censuskiesrecht, Vrijheid van onderwijs en vereniging
1857: kwaliteit onderw. verbeteren + confessioneel onderw. toegestaan, maar zonder subsidie
1860: Kinderarbeid neemt toe
1870: Meer aandacht sociale kwestie (inzicht dat mensen hulp nodig hadden,
Onafhankelijkheid nodig voor iedereen, niet per se geld nodig om te mogen stemmen)
1873: Kinderwetje van van houten: beneden 12 jaar kinderen niet werken (invoer. 1874)
1878: “ “ + kleinere klassen, betere leraren/lonen,
1879: t/m 1901: Kabinet Pierson: Ongevallen/, woning/, kinder/, leerplicht/wet
1887: Uitbreiding kiesrecht:afschaffing census, caoutchouc-artikel
1889: Arbeidswet: Max 11 u/p/d, niet s’nachts, arbeidsinspectie
1889: Gelijkheid bijzonder/openbaar onderwijs
1896: Kiesrecht voor: mannen met: spaargeld, woning, genoeg loon, onderwijs hebben gehad
1901: Wet op leerplicht: 6 t/m 12 jaar verplicht naar school
1917: Historisch Compromis: gelijke subsidie tegen algemeen kiesrecht. Onderw. Pacificatie
1919: Algemeen Kiesrecht: ook vrouwen

Aandachtspunten:
- Rol overheid in onderwijs
- Schoolstrijd (vanaf ong. 1857-1917)
- Leerplichtdebat
- Lespraktijk
- Schoolverzuim
- Leerplicht