H6; Oorlog en vrede

Hoofdstuk 6 Oorlog en vrede
Paragraaf 1 van ridderkrijg tot totale oorlog Eind Middeleeuwen -> beperkte oorlog -> ridderideaal (regels die rekening hielden met eer en levensstijl ridders), weersomstandigheden, geen vuurwapens, niet vechten op kerkelijke feestdagen, vrouwen/kinderen/bejaarden/priesters ontzien

Vanaf 18e eeuw -> oorlogen werden conflicten tussen staten i.p.v. tussen vorstenhuizen
Macciavelli (schrijver) -> staatsbelang erg belangrijk, beroepsleger i.p.v. huurleger
Beroepsleger erg duur -> staat wierp leger niet zomaar in de strijd
Staat had monopolie op geweld: alleenrecht op geweld

Guerillastrijders: burgers die buiten het leger om vochtten
Verandering oorlog voeren: - dienstplicht - nationalisme - guerrillastrijders - minder onderscheid soldaat en burger - vijanden werden gezien als misdadigers

totale oorlog: - burgers deden eraan mee - nationalisme en militarisme gingen samen - afzetten tegen andere landen
militarisme: alles draait om leger, generaals hebben het voor het zeggen

Eerst Conventie van Genève -> regels voor behandeling van gewonden in oorlogstijd -> oprichting Internationale Rode Kruis

Volkenrecht: regelt relaties tussen staten
Eerste Haagse Vredesconferentie (1899) -> oprichting Internationale Hof van Arbitrage (soort vredesorganisatie, werkte niet), regels voor behandeling van krijgsgevangenen
Tweede Haagse Vredesconferentie (1907) -> regels voor oorlog op zee, verbod bepaalde zeemijnen, rechten neutrale staten Paragraaf 2 De Volkenbond Wilson richtte Volkenbond op -> blijvende internationale organisatie om vrede te handhaven
Frankrijk en Engeland moesten Wilson volgen
1919: Verdrag van Versailles -> Volkenbond

Zelfbeschikkingsrecht van volken: recht dat ieder volk zou bezitten om eigen onafhankelijke staat op te richten
Minderheidsverdrag: geen eigen staat, maar sommige dingen worden toegestaan. Vb. les in eigen taal. Collectieve veiligheid: samen verantwoordelijk zijn voor de vrede

Verdrag van Locarno (1925) -> Duitsland, Frankrijk en België accepteerden elkaars grenzen
Kellog-Briandpact -> alleen nog defensieve oorlogen

1930 -> geen succes Volkenbond meer door: - crisis 1929/1930 - politieke spanningen namen toe - nationalisme - Hitler aan de macht, Duitsland verliet Volkenbond

Japan -> zwaar getroffen door crisis -> weinig export -> onvoldoende voedingsmiddelen -> verovering (vruchtbare) Mantsjoerije
Incident van Moekden (1931) -> Chinezen zouden sabotage gepleegd hebben aan spoorweg -> Japan veroverde stad

Mussolini/Italië -> Abessynië veroveren (1936) - wraak nemen op nederlaag (eind 19e eeuw) - Hitler laten zien wie de sterkste is - Italiaanse glorie vergroten - Nationalisme
Volkenbondleden: embargo’s -> Italië bleef handelen met Duitsland, VS en Japan. Engeland en Frankrijk hadden geheim verdrag aan Mussolini aangeboden.

Volkenbond faalde door: - eigenbelang lidstaten - VS waren niet vertegenwoordigd - Economische sancties werkten niet - Duurde lang voordat er beslissingen genomen werden - Geen Volkenbondsleger

Ideologie: bepaald (politiek) idee
Marionettenregering: ‘regering’ die helemaal afhankelijk is van een bepaald land. Vb. Mantsjoerije van Japan Paragraaf 3 De oorlog in Vietnam: een regionaal conflict in de Koude Oorlog

Eind 19e eeuw -> Vietnam werd Franse kolonie
Frankrijk voerde eigen rechten en gewoonten in zonder rekening te houden met Vietnamezen

Ho Chi Minh -> 1e nationalist -> richtte Communistische Partij op -> riep op tot omverwerping van Franse overheersing en Vietnamese kapitalisten
Ho Chi Minh ging voor onafhankelijkheid en sociale revolutie (verdeling grootgrondbezit onder boeren)

1e Onafhankelijkheidsoorlog (1940-1945) -> tussen Japen en Vietnam (Viet Minh) 2e Onafhankelijkheidsoorlog (1946-1954) -> tussen Fransen en Vietnam (Viet Minh)

Conferentie van Yalta (februari 1945) -> VS, SU en Groot-Brittannië ->o.a. oprichting VN
Dit zou begin van geschiedenis van Koude Oorlog zijn

VS gingen Europa helpen: - Trumandoctrine: vrije landen helpen die bedreigd worden door communisme -> communistische agressie tegengaan - Marshallplan: hulp bieden bij naoorlogse opbouw (ook: VS had zo weer een handelspartner, zwakke landen waren ‘vatbaar’ voor communisme, door hulp van VS zouden die landen kiezen voor kapitalisme)

Balance of terror: VS en SU wilden niet voor elkaar onderdoen, dus namen ze steeds meer wapens e.d. Als de 1 meer nam deed de ander dat ook.

Dominotheorie: als 1 land communistisch wordt zullen er meer volgen
Complottheorie: landen willen allemaal communistisch worden -> complot van communistische wereld

Koude Oorlog: periode zonder oorlog of vrede tussen VS en SU, waarbij alle middelen, behalve direct wapengeweld worden gebruikt

VS eerst afwijzend tegenover kolonies/wilden zich nergens mee bemoeien -> verandering na overwinning Mao in China ->1949: SU had atoomwapens/China communistisch -> dreiging voor VS groter

Zuidoost-Aziatische Verdragsorganisatie = Zoavo -> verdrag omschreef omstandigheid waaronder het bondgenootschap in actie zou komen -> tegen communistische agressie

Conferentie van Genève (1954) -> Laos en Cambodja werden neutrale, onafhankelijke staten, Vietnam werd (tijdelijk) verdeeld in Noord- en Zuid-Vietnam, binnen 2 jaar zouden er vrije verkiezingen zijn
VS tekenden niet omdat ze bang waren dat communisten verkiezingen zouden winnen. Formeel: ze vonden de regeling rond de verkiezingen te vaag
Noord-Vietnam: communistisch: Viet Minh
Zuid-Vietnam: kapitalistisch

Nieuwe president Zuid-Vietnam: Diem
Diem -> pro-westers, anti-Frans, katholiek, anticommunist

Politiek van Diem -> drijfkrachten ‘anti-democratie’ ‘vernietigen’ - sekten, eigenaars speelhuizen, bordelen, danstenten uitroeien - echtscheiding bemoeilijkt, polygame huwelijken ontbonden - oppositie onmogelijk (ondanks dat het kapitalistisch was)

- herstel grootgrondbezit -> Diem vervreemdde zich - herstel feodale verhoudingen -> van boeren: - pachtgelden terugvorderen -> landbouwpolitiek - vervolgen met geweld -> mislukt

achtergebleven Viet Minh-strijders vormden eerste guerrillagroepen -> door Diem Vietcong (Vietnamese Communisten) genoemd = soort geuzennaam

Nationaal Bevrijdingsfront = NLF -> n.a.v. oprichting agrovilles: landbouwsteden, waarin boeren werden geconcentreerd en gecontroleerd (druppel die emmer deed overlopen) 1963 -> Diem kwam ten val door coup van generaals -> gebeurde met stilzwijgende instemming van VS

1963 balans opgemaakt: positief: China/SU deden niets, Noord-Vietnam hield zich ook rustig
negatief: Zuid-Vietnam was nog geen welvarende rijke staat

Amerikanen verhoogden cijfers over Noord-Vietnamese infiltranten -> hadden ze een excuus om oorlog te voeren

Tonkin-inicdent (1964): Amerikaans schip aangevallen door Noord-Vietnam -> dus vonden VS dat ze oorlog moesten voeren (is misschien wel verzonnen) Tonkin-resolutie: president mag alle noodzakelijke maatregelen nemen om aanval af te slaan

Tet-offensief: aanval van Noord-Vietnam en Vietcong tegen Amerikanen -> is keerpunt: VS realiseerden zich voor ’t eerst dat de oorlog misschien wel niet konden winnen, VS moesten in verdediging
Tet-offensief had niet kunnen gebeuren zonder stilzwijgende instemming Zuid-Vietnamese bevolking: bleek dat Zuid-Vietnam meer op de hand van Noord-Vietnam was; Zuid-Vietnam steunde VS niet meer

Vietnamiseren van de oorlog: er een oorlog van maken tussen Noord-Vietnam en Zuid-Vietnam, dus zonder VS
President Nixon wou terug naar situatie van voor 1960: directe/zichtbare bemoeienis moest weg

VS wil zich terugtrekken met zo weinig mogelijk gezichtsverlies -> VS moesten weg omdat iedereen tegen hen was. Zoveel mogelijk krijgsgevangenen mee: minder gezichtsverlies. Voor vertrek ook nog grote slag toebrengen aan Noord-Vietnam

1973-1975: VS was weg uit Vietnam, maar oorlog ging door tussen Noord-Vietnam en Zuid-Vietnam
1975: oorlog af: heel Vietnam communistisch