La Littérature Française
Le Dix-neuvième Siècle
19e eeuw
Inleiding
In 1789 werd Frankrijk een republiek
In 1799 werd Frankrijk een keizerrijk doordat Napoleon aan de macht kwam
In 1815 na de ondergang van Napoleon op het slagveld van Waterloo kwam het oude
koningshuis terug
In 1870 werd Frankrijk definitief een republiek en maakte het parlement uit wat de
macht was van de president
In 1871 volksopstand om totale gelijkheid: Commune (hield een week stand)
Herinnering aan Napoleon:
Men verfoeide zijn tirannie, maar was trots op de man die Frankrijk een uur van grootheid schonk, ‘un heure de grandeur.’
De strijd om de vrijheid en gelijkheid werd steeds meer een strijd om sociale gerechtigheid: ontstaan van socialisme en communisme
Literatuur
De 19e eeuwse Franse literatuur heeft veel invloed gehad op de rest van Europa omdat het tot aan WOII de taal van de Europese elite zou blijven.
Verschijnselen van de geëngageerde literatuur (pen gebruiken als wapen) begonnen in de 18e eeuw, na verder toe
- De tegenbeweging is l’art pour l’art: de kunstenaar is kunstdienaar: schoonheid en vakmanschap zijn eerste vereisten
1801 Begin van de Romantiek
Nadruk op het ik, de hartstocht, de liefde voor de natuur, het verlangen naar de verte.
à Victor Hugo
1830 Begin van het Realisme
Nam afstand van die grote gebaren en wilde het ‘echte leven’ uitbeelden
à Stendhal en Flaubert
1880 Begin van het Naturalisme (ontstond uit realisme)
nog meer nadruk op het alledaagse leven, en het scheppen van een wereld volgnes de wetten van het determinisme (de mens is bepaald door race, milieu et moment), vooral stereotiepe melodrama’s
à Zola en de Maupassant
1870 Begin van het Symbolsime
alles wat wij waarnemen is een beeld van een hogere werkelijkheid: ‘ La nature est un temple,’ sprookjesachtige stukken
à Baudelaire, Verlaine en Rimbaud
Victor Hugo 1800-1833 Romantiek
Grondlegger van de Romantiek. Omdat hij wist dat het publiek zich interesseerde voor historische romans en de middeleeuwen, wilde hij dat zijn boek rijk aan schilderachtige anekdotes en nauwkeurige details was.
Notre-Dame de Paris
Een verhaal over Quasimodo die zich alleen aan Frollo hecht. Frollo die de wees Quasimodo onderdak bood blijkt helemaal geen weldoener te zijn. Wanneer Quasiomodo Esmeralda ziet wordt hij opslag verliefd. Maar Frollo is ook verliefd op Esmeralda. Esmeralda is echter al verliefde op Phoebus. Frollo besluit om Phoebus neer te steken. Esmeralda krijgt hier de schuld van en gaat de gevangenis in. Ze wordt gered door Quasimodo die haar toe vertrouwd aan Frollo, want hij belooft haar terug te bregen naar Phoebus. Maar Phoebus wil dat ze wordt opgehangen. Quasimodo gooit Frollo uit woede van de klokkentoren. Hij brengt de dode Esmeralda naar het massagraf van Parijs, waar hij sterf aan haar zijde.
Het verhaal is filmisch geschreven omdat alles heel erg uitgebreid wordt beschreven. Het thema van dit verhaal is: Goed & Kwaad.
Met ‘de twee uitersten van de natuur en de samenleving’ bedoelt de schrijver, mooi - lelijk, sociaal - heel erg op jezelf, avonturier - veilig, lomp – teder. Quasimodo ondergaat een metamorfose van iemand die heel erg op zich zelf is en niet deel uitmaakt van de maatschappij, tot iemand die de maatschappij recht in de ogen kijkt.
Stendhal 1783-1842 Realisme
Schrijversnaam van Henri Beyle. Hij had niet de bedoeling om zijn schrijver iets te leren, hij was een verteller, een realistische schrijver, die koel en nauwkeurig zijn omgeving observeerde. Zijn romanfiguren dromen van avonturen, grote carriers en vurige liefdes en bruisen van hartstocht en enthousiasme, eigenlijk zoals Stendhal zelf was.
Le rouge et le noir
Le rouge = napoleon (leger) liefde
Le noir = religie (priester) dood
Julien heeft een grote bewondering voor Napoleon, hij probeert te stijgen op de sociale ladder. Wanneer hij in dienst is bij de burgemeester krijgt hij een affaire met zijn vrouw, madame Rênal. Madama de Rênal ziet Julien als een carrièremaker zonder religieuze principes Julien vertrekt en gaat in de leer bij de priester. Daarna wordt hij secretaries bij de markies en hij wordt vervolgens verliefd op zijn dochter. Als ze op het punt staan om te trouwen probeert madame Rênal daar een stokje voor te steken. Julien probeert haar te vermoorden tijdens een kerkdienst in Verrières. Hij wordt opgepakt en veroordeeld.
Thema van dit verhaal is liefde, maar het is eveneens een analyse over de machtsstructuur. Julien geeft gewoon toe dat het poging tot moord was met voorbedachten rade, dus hij heeft vrede met zijn straf, de dood.
Gustave Flaubert 1821-1880 Realisme
De grootmeester van de 19e-eeuwse realismitische roman. Het schrijven van een roman was voor hem wetenschappelijk werk, voor hij begon was hij langbezig met documentatie en studie. Zijn wek was nooit helemaal af, hij kon er aan blijven schaven.
Madame Bovary
Emma trouwt met de wat sullige arts Charles Bovary. Ze is als snel klaar met het huwelijk, Charles probeert er alles aan te doen om Emma weer gelukkig te maken. Ze verhuizen en Emma houdt er 2 minaars aan over en ze geeft ook veel te veel geld uit. Er wordt beslag gelegd op alle bezittingen van haar en haar man en als Emma haar beide minnaars om hulp vraagt weigeren ze dat. Daarop vergiftigt Emma zichzelf met arsenicum en sterft een pijnlijke dood.
Dit boek was een groot succes door de ophef die direct na de publicatie ontstond. Flaubert werd beschuldigd van inbreuk op de geode zeden en hij moest zich voor de rechtbank verdedigen. Hij zou de spot drijven met zaken die voor iedereen heilig waren: geloof, dood en liefde. Het boek is gebasseerd op een krantenberichtje over een vrouw die zelfmoord had gepleegd.
Émile Zola 1840-1902 Naturalisme
De sombere levensvisie, het determinisme, is de basis van de naturalistische school en komt vooral in de romans van Zola voor. Het schrijverstalent van de journalist en zijn rechtvaardigheidsgevoel maakten hem tot een van de meest gelezen schrijvers in de tijd van het opkomende socialism en de internationale strijd voor sociale gerechtigheid.
Determinisme = het lot van de mens wordt bepaald door zijn afkomst en zijn omgeving
L’assommoir
Gervaise een wasvrouw trouwt met de zinkbewerker Coupeau alles gaat helemaal goed tot na een ongeluk op Coupeau zijn werk. Vanaf daar gaat alles bergafwaarts. Coupeau raakt gewond tijdens zijn werk en komt in een lang en pijnlijk herstel terecht, in deze periode grijpt hij naar de drank. De financiele schulden stapelen zich op en Gervaise kan het niet meer aan. Ze besluit om ook te gaan drinken, dit leidt al snel tot zware alcoholisme. Uiteindelijk sterft Gervaise.
Dit verhaal is deel van de romancyclus Les Rougon-Macauart, waarin de karakters allemaal aan de drank raken. Dit verhaal is de eerste roman waarin de hoofdpersonen arbeiders zijn, en de eerste roman die hun taal gebruikt, een populaire manier van spreken. In een fragment wordt de beschrijving van het uiterlijk van het alcohol vat heel gedetailleerd beschreven, uitgebreider dan het uiterlijk van de personages, dus apparaat is belangrijker dan personen.
Le poètes maudits (gedoemd)
De ongebegrepene, verguisd en bespot om zijn zoektocht naar de absolute schoonheid
Deze 3 dichters liepen op hun thema vooruit
Charles Baudelaire 1821-1867 Symbolisme
Hij was als kind eenzaam, onbemind en onbegrepen, zijn leven was een zoektocht naar geluk. Niets schenkt voldoending, toch blijft hij zoeken naar het ideaal, de vervulling. Dit thema komt terug in de bundle Les Fleurs du mal (1857), die direct werd verboden wegens zedeloosheid. Baudelaire is de dichter van de Correspondances, waarin hij de aarde ziet al seen symbol van de hemel.
Élévation
Je bent naar iets verhevens op zoek. Waarin zit schoonheid. Je wilt weg, weg van de elende. Het gaat over het mooie & kwade van het leven.
Het werd gepubliceerd in 1857 in de eerste uitgave van Les Fleurs du Mal.
Paul Verlaine 1844-1896 Symbolsime
Hij droomde van liefde en zuiverheid en kwam terecht in de goot, in drank en liederlijkheid. Hij viel voor Rimbaud, dat brutale, talentvolle joch. Hij had hem bijna vermoord, en kwam in de gevangenis tot inkeer maar dat was maar voor even. Zijn poëzie is muzikaal en straalt een verlangen naar eenvoud en rust uit. Hij zocht het extreme op.
Mon rêve familier
In dit gedicht wordt een ideale vrouw beschreven. Het is gepubliceerd in zijn eerste dichtbundel Poèmes saturniens. Dit is het het bekendste en meest geliefde gedicht van Verlaine samen met Il pleure dans mon Coeur.
Il pleure dans mon Coeur
Dit is een van de eerste gedichten die Verlaine schreef op reis met Rimbaud. In dit gedicht is Verlaines tweestrijd duidelijk zichtbaar: hij voelt zich treurig en verscheurd, zonder dat hij echt weet waarom.
Arthur Rimbaud 1854-1891 Symbolisme
Een jongen die niet deugen wil, die wegliep naar parijs. Hij zat aan de top van zijn carriere toen hij 17 was. Na zijn 21e schreef Rimbaud geen vers meer. Nadat hij gestopt was verdeween hij in de handel, verdiende moeizaam zijn boterham en stierf aan een ontstoken been. De titles van zijn dichtbundels: Unesaison de enfer (1873) en illuminations (1873, gepubliceerd in 1886) doen denken aan Baudelaires Les fleurs du mal. Wat Rimbaud echter onderscheit is zijn geloof in de scheppende kracht van het woord, de alchimie du verbe, zonder dat geloof is hij als dichter dood.
Le dormeur du val
Dit gedicht is geïnspireerd op de gruwelen van de Frans-Duitse oorlog van 1870. Het belangrijkste woord wordt iedere x door geschoven naar de volgende zin.
L’Existentialisme
20e eeuw
Inleiding
De 2e wereldoorlog verscheurde Frankrijk in politiek opzicht. Na de oorlog domineerde de gestalte van generaal Charles de Gaulle de politieke arena. De oorlog en de verwerking bleven nog lang in beeld. De dekolonisatie was een moeizaam proces met taaie oorlogen. Talloze nouveau Français uit de voormalige koloniën zochten hun toevlucht tot het moederland en vonden vaak maar moeilijk aansluiting. Het platteland raakte ontvolkt en de grote steden barstten uit hun voegen. Het was een tijd van toenemende welvaart, sociale openheid en democratie.
Het existentialisme van Sartre bleef iets voor intellectuelen. Zwarte kleren, lang haar, zware tabak en drinken op een terrasje, luisteren naar franse chansons maar vooral: somber kijken.
Literatuur
veel werken die in de oorlogsjaren waren geschreven verschenen pas na 1944, toe er weer vrijheid van drukpers was, en papier! Het existentialisme was een sterke inspiratiebron, beïnvloedde nagenoeg alle schijrvers van deze tijd. De democratisereing raakte ook het taalgebruik, de taal werd alledaagser.
Existentialisten als Sartre, Camus en Beauvoir gaven de toon aan.
In het literaire toneel waren er 3 stromingen:
- Het absurdistische
- Het existentialistische
- Het traditionele
De filosofische boodschap van het existentialisme werd succesvol verpakt in geongageerde toneelstukken als Huis Clos van Sartre of Les justes van Camus.
L’existentialisme is humanisme, het bestaan gaat vooraf aan essentie, de mens is verantwoordelijk voor zijn keuzes en daden.
Een literaire stroming die individuele vrijheid, verantwoordelijkheid en subjectiviteit vooropstelt. Het existentialisme beschouwt iedere persoon als een uniek wezen, verantwoordelijk voor eigen daden en eigen lot.
Jean-Paul Sartre 1905-1980 Existentialisme
De bekendste Franse schrijver van na de 2e wereldoorlog, zijn werk is in meer dan 30 talen verschenen. De mens kiest zijn essentie, zijn wezen, door te handelen. Bij Sartre staat het individu, en de menselijke wil tot handelen, op de voorgrond. Volgens Sartre houdt het existentialisme geen mihilisme en onmenselijkheid in, maar een nieuwe moral waarin de mens ten volle verantwoordelijk is voor zijn daden. Alles is vanuit de mens gedacht, god staat niet meer central.
Le Mur
Het is een bundel van 5 verhalen waarin Sartre een ongebruikelijk beeld van de werkelijkheid geeft en tevens kritiek levert op de onechtheid van de mens.
Het verhaal, le mur, spelt tijdens de Spaanse burgeroorlog de strijd tegen het fascisme van Franco. Hoofdpersoon Pablo heeft een vriend laten onderduiken, de communist Ramon Gris. Pablo zelf wordt door de fascisten gearresteerd en ter dood veroordeeld; hij kana an de dood ontkomen om de schuilplaats van Ramon te geven. Alleen om de vijhand te sarren, liegt hij dat Ramon op het kerkhof is. Helaas is Ramon echt naar het kerkhof gegaan
Het verhaal wordt vanuit de ik-persoon vertelt, dje ik person is Pablo. Het verhaal is realistisch omdat je het bijna zelf ervaart, het wordt uitgebreid en concrete beschreven. Le mur staat voor een dood lopende weg je kan niet weg, het is de eind streep.
Albert Camus 1913-1960 Existentialisme
Na een studie filosofie was hij werkzaam in allerlei beroepen op het gebied van de jounalisitiek en het toneel. Tijdens de oorlog raakt hij betrokken bij het verzet. Camus richtte zich op de vraag hoe te overleven in een absurde wereld en niet zozeer op de filosofische onderbouwing van het absurde. Uitganspunt in het werk van Camus is de scheiding tussen mens en wereld. In wat Camus ‘de zonder God’ noemt is de mens zijn identiteit kwijtgeraakt, maar hij verdraagt die scheiding niet en streeft naar hereninging. Volgens Camus ontstaat absurditeit door de tegenstelling tussen de eeuwige natuur en de sterfelijke mens. Motieven als absurditeit, oprechtheid, eerlijkheid, bewustzijn en helder inzicht spelen in het werk van Camus een belangrijke rol. De leugen is dan ook een van de ergste ondeugden in het denken van Camus. In 1957 kreeg hij de Nobel[rijs voor de literatuur.
L’Etranger
Meursault is de hoofdpersoon, hij is ook de verteller van het verhaal. Zijn moeder overlijdt en hij ziet haar begravenis meer al seen verplichting. De dag erna krijgt hij een relatie. Ook raakt hij verder op in het verhaal ingevecht met een arabier, waardoor hij wordt opgepakt. Er volgen dan een aantal rechtzittingen waarbij al snel duidelijk wordt dat de ongevoeligheid van Mersault op de begrafenis van zijn moeder, zijn beginnen van een relatie de dag erna en zijn ongeloof in God volslagen onbegrepen worden door iedereen, en daarom zeer in zijn nadeel werken; Mersault wordt tot de guillontine veroordeeld.
Het kwam in 1942 uit en was bij het publiek meteen een succes. De sobere, ingehouden toon heeft daartoe bijgedragen. Begrip voor de hoofdpersoon was er niet, men vond hem wat de titel voorspelde: vreemd. Hij kwam over als onverschillig.
Simone de Beauvoir 1908-1986 Existentialisme
Ze had een LAT-relatie met Sartre, en deelde met hem de filosofie van het existentialisme en paste deze toe op de situatie van de vrouw: zij moet zich bevrijden van de traditionele rol en haar eigen plaats in de wereld kunnen kiezen. Haar succesvolle roman, Les mandarins, stelt algemeen menselijke vragen zoals: kun je, als schrijver, journalist, ermee volstaan het kwaad vast te stellen, kun je werkeloos toezien hoe onrecht gebeurt? Hetzelfde thema vind je terug in het aangrijpende roman, Les belles images.
Les belles images
Laurence werkt bij een reclamebureau en maakt wervende teksten bij reclameplaatjes. Haar leven is een reclameplaatje: leuke kinderen, leuke auto, leuke riend, leuke baan, man, geld, geen wurgende problemen. Maar haar tinjarige dochtertje Cathérine ziet een ander sort affiche: een hongerend kind in de derde wereld, en stelt vragen. Laurence heeft geen antwoord, wil haar dochtertje beschermen, maar niet tegen haar liegen, en raakt in een crisis.
Les belles images heeft een dubbele bodem, aan de ene kant is het het plaatje dt haar dochter ziet en aan de andere kant het plaatje van hoe de wereld eruit ziet volgens Laurence. Het verschil tussen geretoucheerde werkelijkheid en de echte werkelijkheid.
REACTIES
1 seconde geleden