Module 3 Hoofdstuk 1

VRAAG EN AANBOD IN DE PRAKTIJK

7. speculatie
Wanneer bepaalde verwachte prijsveranderingen op de valutamarkt uitkomen, kun je uit het prijsvoordeel snel voordelen halen.

“selffulfilling prophecies” zijn verwachtingen van mensen die uitkomen.. De mensen gaan zich immers gedragen naar hun verwachtingen. Als je dus weet wat de mensen verwachten kan je een hoop geld verdienen. Dit geldt niet alleen voor de aandelenmarkt maar ook voor de valutamarkt. Voorbeeld: Als men denkt dat de Dollar gaat stijgen zal de Dollar ook in prijs stijgen omdat men dan meer dollars koopt. Dan moet je dus snel Dollars kopen en als ze gestegen zijn weer verkopen. Banken hebben hier een speciale afdeling voor met valutahandelaren. Het behalen van voordeel uit prijsverschillen in de tijd noemen we ook speculatie.

PRIJS OP DE MARKT TERWIJL ER WORDT INGEGREPEN

10. De minimumprijs
De minimumprijs wordt vastgesteld om aanbieders te beschermen tegen te lage prijzen waarbij zij niet meer uit de kosten komen/verlies maken

Als een bedrijf te duur produceert in verhouding tot de evenwichtsprijs, kan het zijn product niet aanbieden en gaat het failliet. Doordat het aanbod daalt zal de evenwichtsprijs stijgen.

Om de aanbieders te beschermen is er een minimumprijs. Zo kunnen ze dus i.i.g. hun onkosten dekken.

Door de minimumprijs ontstaan er dus een aanbodoverschot (meer aanbod dan vraag). (ZIE GRAFIEK 27 OP BLZ. 141)

Oplossingen: De evenwichtsprijs kan ook omhoog gaan als de vraag toeneemt (vraaglijn schuift naar rechts) of het aanbod afneemt (aanbodlijn schuift naar links) (ZIE GRAFIEK 28 OP BLZ. 142)

11. De maximumprijs
De maximumprijs wordt vastgesteld om vragers te beschermen tegen al te hoge prijzen.

Als een prijs te hoog is of er een monopoliepositie is kan er een maximumprijs worden vastgelegd. Dit is om de vragers/kopers/huurders te beschermen.

Door een maximumprijs (op bijv. studentenkamers) zal het aanbod dalen en de vraag toenemen. (ZIE GRAFIEK 29 OP BLZ. 143).

Er ontstaat een vraagoverschot omdat de vraag hoger is dan het aanbod.

Oplossingen: De evenwichtsprijs kan omlaag gaan als de vraag (naar studentenwoningen) afneemt of het aanbod (van studentenwoningen) toeneemt. Denk aan verspreiding studenten en bouw van nieuwe studentenwoningen.

12. Kostprijsverhogende belastingen: heffingen en accijns
Heffingen en accijnzen vormen een vaste belasting op producten waarvan de overheid het gebruik wil afremmen.

Als de accijns op bijv sigaretten wordt doorgevoerd, gaat dat via de producent en die mag dan zelf bepalen hoeveel hij doorberekent en zelf betaald. ZIE GRAFIEK 31 OP BLZ. 145: Wanneer de producent de volledige accijnsverhoging door zou berekenen zou de nieuwe prijs P2 worden, maar aangezien de vraag dan zo sterk afneemt stelt de producent de prijs vast bij P3. De verandering tussen P1 en P2 noemen we ?B. De verandering tussen P1 en P3 noemen we het afwentelingspercentage. (de doorberekening van de accijns door de producent. Dit bedrag betaald de consument uiteindelijk) Afwentelingspercentage = (?P : ?B) x 100 (ZIE VOOR EEN BEREKENING VAN HET AFWENTELINGSPERCENTAGE BLZ 145/146: Van de formule van Qa moet je P te weten zien te komen en daar de verhoging (in dit voorbeeld f2,50) bij optellen en dan weer terugrekenen naar de oorspronkelijke formule, die vergelijken met Qv en vervolgens de nieuwe waarden Q en P berekenen.)

13. Kostprijsverhogende belastingen: BTW
BTW is de procentuele belasting die op elk product geheven wordt

Heffingen en accijns zijn vaste bedragen. Belasting Toegevoegde Waarde (BTW) is een procentuele belasting gebaseerd op de prijs van het product.

Het voorbeeld op blz. 148 wordt op dezelfde manier berekend als het voorbeeld bij tekst 12 (hierboven beschreven): Je moet de formule van Qa omrekenen zodat je de Prijs kan berekenen: In dit geval wordt dat: P= 1/8 Qa + 2 Als de BTW 20% is moet je de nieuwe Prijs met 1,2 (120%) vermenigvuldigen. Dan krijg je de formule P= 0.15 Qa + 2,40 deze formule moet je dan omrekenen naar Qa= 6,66 P -16 Deze formule vergelijk je dan met de formule van de vraaglijn: Qv= -2 P +24 Je krijgt dan de nieuwe P=4,62 (was eerst P=4) en
Q = 14,77 (was eerst 16). P is dus met 0.62 cent omhooggegaan. ?P=0,62 Als het met 20% omhooggegaan was zou het Poud= 4 4 x 1,20= 4,80= Pnieuw verschil/ ?B=0,80
Zie blz 149 helemaal bovenaan voor berekening afwentelingpercentage (=doorberekend bedrag op de consument)

14. Subsidies
De overheid kan d.m.v. subsidies de verkoop van bepaalde goederen stimuleren

Kostprijsverlagende subsidies bevorderen de consumptie van bepaalde producten. Het gedeelte van de subsidie dat ten goede gekomen is aan de consument kan je berekenen door: ?P : ?S(subsidie) x 100 ?S = de subsidie die het bedrijf voor het product krijgt. ?P = de daadwerkelijk doorberekende subsidie / het voordeel voor de consument

15. Quotum
De overheid kan d.m.v. quota een maximum stellen aan de aangeboden hoeveelheid

Als er te veel aangeboden wordt (bijv. in de veeteelt) kan dat negatieve gevolgen hebben voor het milieu (mestoverschot). Daarom kan de overheid een quotum instellen. Quotum = Maximale hoeveelheid die aangeboden mag worden. Het aanbod daalt dus en doordat de vraag gelijk blijft stijgt de prijs. Dit is goed te zien op BLZ. 151 grafiek 36. In de rechter grafiek is te zien dat de aanbodlijn volledig inelastisch wordt.

DE INVLOED VAN DE PRIJS

16. Prijselasticiteit van de vraag
De gevraagde hoeveelheid van een bepaald product kan veel of weinig veranderen wanneer dat product een prijsverandering ondergaat.

Of de vraag inelastisch of elastisch is kan je soms moeilijk zien en daarom is er ook een vaste berekening voor: Ep,v = verandering(?) van Qv in % : verandering(?) van P in % Ep,v staat voor de prijselasticiteit van de vraag. - Als het antwoord kleiner is dan -1, dan is het een elastische vraag. - Als het antwoord tussen 0 en -1 ligt, is er een inelastische vraag.

17. Kruislingse prijselasticiteit van de vraag
De gevraagde hoeveelheid van een bepaald product kan veranderen wanneer een ander product een prijsverandering ondergaat

Als de bakker op een vruchtentaart een kers of een aardbei doet is afhankelijk van de prijs. Als de kers duurder is zal hij voor de aardbei kiezen. Door de prijs van de kers neemt de vraag naar aardbeien dan toe. In een formule: Ekp,v = % ? QV van het ene product : % ? P andere product
Als het antwoord positief is, is er sprake van substitutiegoederen/vervangingsgoederen. Als het antwoord negatief is, is er sprake van complementaire/aanvullende goederen.

Als de bakker op een vruchtentaart een kers of een aardbei doet is afhankelijk van de prijs. Als de kers duurder is zal hij voor de aardbei kiezen. Door de prijs van de kers neemt de vraag naar aardbeien dan toe. In een formule: Ekp,v = % ? QV van het ene product : % ? P andere product
Als het antwoord positief is, is er sprake van substitutiegoederen/vervangingsgoederen. Als het antwoord negatief is, is er sprake van complementaire/aanvullende goederen.

18. Effecten van de prijselasticiteit op de omzet
Met behulp van de formule van de prijselasticiteit van de vraag kan de omzetstijging of omzetdaling berekend worden

TO= P x Q (TO= totale opbrengst)

Het verlagen van de prijs is alleen zinvol als er een prijselastische vraag is (Ep,v < -1)

Als je weet dat de prijselasticiteit van de vraag -4 is en je de prijs met 2% wilt verlagen (-2%) kan je de verandering in de vraag berekenen. Dus: Ep,v= % ? QV : % ? P ? -4 = ? : -2% ? -4 = 8% : -2% ? ? QV=8% We weten nu de veranderingen, maar nog niet op welke getallen die veranderingen terugslaan. Dus werken we met indexcijfers. Indexcijfer = 100 Omdat je de hondert alleen maar gebruikt en niet als reële cijfers hebt moet je de formule aanpassen: ipv TO=pxQ ? TO=(PxQ):100
In dit geval neemt de prijs met 2% af en de hoeveelheid met 8% toe. Dan krijg je de volgende formule: TO = (98x108):100= 105,84 De omzet is dus met 5,84% gestegen.

19. Effecten van de kruislingse prijselasticiteit op de omzet
Naast de prijselasticiteit van de vraag kan ook kruislingse prijselasticiteit worden gebruikt om te bepalen of en hoe omzetvergroting plaatsvindt

De verandering van de prijs van een product heeft niet alleen gevolgen voor de omzet, ook de gevolgen van die prijsverlaging voor de aankoop van soortgelijke producten hebben invloed op de omzet. Voorbeeld: een stereoset en stereotoren. Prijselasticiteit toren = -1,4
Prijselasticiteit set = +0,3
Prijs: -2%

Ep,v= % ? QVtorens : -2% = -1,4 -> -1,4 x -2% = 2,8% = Qv
Het lijkt dus zinvol om de prijs met 2 % te verlagen aangezien zijn verkoop met 2,8% stijgt. Zijn omzet stijgt dus met 0,8%

Nu kijken we naar de gevolgen van de prijsverlaging voor het substitutiegoed: Ek,v= % ? QV sets : % ? P torens -> Ek,v= -0,6 : -2% = 0,3

Dus als de prijsverandering -2% is, wordt de vraag naar torens +2,8 en bij sets -0,6%. Omzetstijging = 2,8 - 0,6 = 2,2 -> 2,2 – 2 (% ? QV - % ? P) = een stijging van de omzet met 0,2%