Economie mavo Hoofstuk 1 en 2

Economie 

------------------------------------hoofstuk 1-----------------------------------------------

behoeften - alles wat je wil, je hebt primaire en secundaire behoeften ( primair is basisbehoeften en secundaire is luxe behoeften)

schaarste - betekent zeldzaam. als iets schaars is in de economie is er niet vanzelf er moeten inspanningen voor worden verricht

vrije goederen - wind water en zon

zelfvoorziening - je voorziet in behoeften door niet de goederen of diensten te kopen 

sociale beïnvloeding - De invloed van familie of vrienden op keuzes van consumenten. Hieronder valt ook jouw invloed op keuzes van anderen.

commerciële beïnvloeding - invloed vanuit de handel op keuzes van consumenten door middel van reclame.

6p - product, plaats, promotie, prijs, personeel en proces

reclame - commerciële reclame (doel: zoveel mogelijk producten verkopen) informatieve reclame (doel: mensen over belangrijke zaken informeren) ideële reclame (doel: gedrag van mensen veranderen) merkreclame (doel: je icoon, merk naam bekender maken)

voorbeelden van doelgroepen -  jongeren (hebben veel geld te besteden), ouders met baby, voetballiefhebbers, wandelaars en klassieke muziek luisteraars

3 soorten inkomen - inkomen uit arbeid, inkomen uit bezit en overdrachtsinkomen

vaste lasten - uitgaven die je iedere maand, kwartaal of jaar moet betalen

dagelijkse uitgaven - boodschappen en alledaagse dingen die je nodig hebt per artikel <50 

incidentele uitgaven - uitgaven die je niet vaak doet. je kunt voor deze uitgaven geld reserveren per artikel >50 

koopkracht - hoeveel goederen en diensten kan ik kopen van mijn inkomen minder inkomen = inflatie (lage spaarrente) hoger inkomen = deflatie (hoge spaarrente)

CBS - Centraal Bureau voor de Statistiek

------------------------------------------hoofdstuk 2---------------------------------------

wat doen consumentenorganisaties - info geven over rechten en plichten, acties voeren bij fabrikanten of bij de Overheid om belangen consument te bescheremen en onpartijdige productinformatie geven = vergelijkend warenonderzoeken

consumentenorganisatie - anwb, vereniging eiegen huis en rover

warenonderzoek - wordt gekeken naar beste kwaliteit en prijs 

keurmerk - een bewijs dat een product aan bepaalde verwachtingen en eisen voldoet zoals veiligheid, betrouwbaarheid, garantie en milieu

consumer power -  met een grotere groep consumenten sta je sterker, meer invloed op fabrikanten en winkeliers en product voldoet aan bepaalde eisen 

deugdelijk product - als het goed werkt compleet is niet beschadigd is werkt zoals de verkoper of de fabrikant in bijvoorbeeld reclame is toegezegd

colportagewet -  beschermt consumenten bij verkoop aan de deur op straat bij verkoopdemonstraties bij de reisjes  (binnen 14 dagen kan je verkoop terugdraaien de aankoop moet minimaal 50 euro zijn)

warenwet - als er iets in producten of voedsel zitten bijv: vergif melden ze het direct ze staan voor de veiligheid

geschillencommissie -  adviseert en bemiddelt, of doet een uitspraak. je kan hier je klacht indienen over je product of dienst je hoeft dan niet naar de rechter en de procedure is sneller en goedkoper 

onveilige producten - producten kunnen gevaarlijk zijn voor je gezondheid. consumenten worden daartegen beschermt door: de warenwet en de wet productaansprakelijkheid (fabrikant aansprakelijk voor de gevolgschade)

bedenktijd - hoofdregel: gekocht is gekocht. de wet koop op afstand heb je 14 dagen bedenktijd.  de colportagewet aankopen aan de deur is alleen voor aankopen van meer dan 50 euro heb je ook 14 dagen bedenktijd

recht - instanties die toezien op naleving consumentenrecht NVWA(nederlandse voedsel en warenautoriteit) ACM (autoriteit consument en markt) Geschillencommissie (doet bindende uitspraak)

3 type woningen -  koopwoning, sociale huurwoning (woningbouwcorporaties >700 euro) huurwoningen in vrije sector ( >700 euro)

vraag en aanbod - er is meer vraag naar woning dan dat ze hebben (aanbod) en huurprijzen stijgen harder dan de lonen 

huurtoeslag - de overheid draagt je huurkosten als je in een huurwoning woont kom je misschien in aanraking met huurtoeslag dat ligt aan je situatie eerder werd dat betaald door VROM (huursubsidie) in plaats van huurtoeslag tegenwoordig wordt dat betaald door de belastingdienst

makelaar - zoekopdrachten geven voor het zoeken van een woning. als je je woning verkoopt vraag je de makelaar de vraagprijs te bepalen. ze krijgen hun loon van de opdrachtgever

notaris - als de koop doorgaat moet je naar de notaris Transportakte ook wel leveringsakte wordt ondertekend door verkoper, koper en notaris. de notaris schrijft de transportakte in bij de kadaster. Legt alle onroerende zaken zoals grond, woningen, en andere gebouwen vast met hun eigenaren. EIGENAAR van de woning ben je als de transportakte is ingeschreven bij het Kadaster.

kosten koper -  De kosten koper, vaak afgekort als k.k., zijn de kosten die je betaalt bij de aankoop van een bestaande woning. Denk aan overdrachtsbelasting en kadasterkosten. Deze kosten zijn niet inbegrepen in de koopsom van de woning.

ozb - is in Nederland een belasting die door gemeenten wordt geheven van eigenaren en gebruikers van onroerende zaken.

milieuschade -  vervuiling lucht water en bodem, ontstaan afval, verbruik  fossiele brandstoffen en verbruik energiebronnen

toename milieuschade -  toename bevolking, stijging inkomen en veranderen consumptiegedrag (meer elektrische apparaten) 

gevolgen co2 - opwarming van de aarde, overstromingen 

maatregelen ter verbetering milieu -  energielabel, milieukeurmerk en kringlooplogo

energierekening - vaste lasten (leveringskosten en netbeheerkosten) variabele kosten (verbruikskosten, energiebelasting, opslag duurzame energie en btw)

maatschappelijke kosten -alle nadelen voor de samenleving zoals milieuschade wij betalen de schade (belasting) het is niet altijd uit geld bijv geluidsoverlast uitlaatgassen of verdwijnen natuurgebieden 

NVWA - Ziet toe op veilig voedsel en veilige consumentenproducten.

ACM - Onderzoekt of bedrijven eerlijk met elkaar concurreren.

De Geschillencommissie -Doet uitspraak bij klachten van consumenten over producten.

-------------------------------rekenen sommen--------------------------------------------

procenten uitrekenen:  klaas verdient 1500 per maand. hij spaart daarvan 22% hoeveel spaart klaas?

1. zet vraag om in som → 22% van 1500
2. maak van percentage een decimaal getal. deel het door 100 → 22: 100 = 0,22
3. vermenigvuldig het decimale getal met het totaal → 0.22 x 1500 = 330,-

percentage met formule uitrekenen: hetty krijgt 4,50 rente op haar spaargeld van 300 hoeveel procent rente krijgt zij 

1. zet vraag om in som → 4,50 = % van 300
2. deel het getal dat je in procenten moet uitdrukken door het totaal  → 4,50: 300 = 0,015
3. vermenigvuldig de uitkomst met 100 en zet er het % teken achter  → 0,015 x 100 = 1,5%

indexcijfers uitrekenen: in het basisjaar 2018 was de prijs van 1 paar voetbalschoenen 45 nu in 2021 is de prijs 63 wat is het indexcijfer in 2021 en met hoeveel procent is de prijs van de voetbalschoenen gestegen 

1. 63 : 45 = 1.4
2. 1.4 : 100 = 140
3. dus is de prijs met 40% gestegen

prijsverschil in procenten uitrekenen: een samsung tv kost bij bol.com 899,- bij wehkamp kost deze tv 949,- hoeveel procent is wehkamp durrder dan bij bol.com?

1. prijsverschil is 949 - 899 = 50,-
2. er staat “hoeveel duurder dan bol.com” je vergelijkt dus met de prijs bij bol.com
3. 50 + 899 x 100% = 5,6%

ozb berekenen ,m.b.v tarief en WOZ waarde: fam bakker heeft een koopwoning met een woz waarde van 310000,- wat betaalt meneer bakker aan onroerendgoedbelasting? 

ozb-eigenaren woningen: 0,1118% van de woz-waarde (tarief 2021)

1. 0,1118: 100 = 11,18
2. 11,18 x 310000 = 346,58,-