Zenuwstelsel

Biologie Zenuwstelsel

Doel 1) ik kan de bouw, functie en kenmerken van (onderdelen van) het zenuwstelsel beschrijven: Zenuwstelsel, zenuwcellen, zenuwen, ruggenmerg, hersenen.

Het centrale zenuwstelsel

Met zintuigen worden veranderingen in of buiten het lichaam waargenomen. Die veranderingen, prikkels. Worden in het zintuig vertaald in impulsen. Sensorische zenuwcellen geven informatie van het zintuig doos aan het centrale zenuwstelsel.
Het centrale zenuwstelsel verwerkt de informatie die binnenkomt en laat de spieren van het lichaam via de motorische zenuwcellen reageren.
Het centrale zenuwstelsel bestaat uit het ruggenmerg en de hersenen.
Vanuit en naar het centrale zenuwstelsel lopen uitlopers van zenuwcellen (ahornen of neurieten) van en naar alle delen van het lichaam.
Deze zenuwuitlopers liggen in bundels bij elkaar. Ze vormen het perifere zenuwstelsel. De meeste zenuwen bevatten sensorische en motorische neurieten. Het zijn gemengde zenuwen. Het centrale zenuwstelsel wordt beschermd door de schedel en de ruggenwervels. De hersenen bevatten een heleboel zenuwcellen die via een nog veel groter aantal uitlopers met elkaar verbonden zijn.
In de kleine hersenen regelen houding, beweging en evenwicht. In de grote hersenen liggen gebieden voor bewust zijn, gevoelens, verwerking van gegevens van de zintuigen etc.
In de hersenstam liggen centra die via het autonome zenuwstelsel de inwendige organen regelen. In het gebied rond de thalamus liggen de cellen die gevoelens regelen.
De thalamus staat in verbinding met de hypofyse, de belangrijkste hormoonklier. Hormonen regelen samen met het autonome zenuwstelsel het constant houden van het inwendig milieu.

Autonoom zenuwstelsel

De inwendige organen die automatisch werken worden via een apart deel van het zenuwstelsel geregeld, het autonome zenuwstelsel.
Het autonome ofwel vegetatieve zenuwstelsel regelt samen met het hormoonstelsel het constant houden van de omstandigheden in ons lichaam, het inwendige milieu.
Meestal zijn we ons niet bewust van de activiteiten van dit zenuwstelsel, ze verlopen “autonoom”.
Het bestaat uit twee delen die samen de organen in ons lichaam sturen, het orthosympatisch en het parasympathische zenuwstelsel.
Ieder orgaan heeft een tak van het orthosympatisch en een tak van het parasympathische zenuwstelsel.
Impulsen uit het orthosympatisch zenuwstelsel maken het lichaam geschikt voor actie. Hart en ademhaling versnellen, er komt meer suiker in het bloed, de spijsvertering vertraagt.
Het parasympathische zenuwstelsel remt de hartslag en de ademhaling en versnelt de spijsvertering.
Het centrum van het autonome zenuwstelsel zit in het verlengde merg, de hersenstam. De zenuwen lopen deels vanuit het ruggenmerg, deels vanuit de grensstrengen die aan weerszijde van de wervelkolom zitten.

Zenuwcellen

Schakelcellen: uitlopers en cellichamen in het centrale zenuwstelsel.
Motorische zenuwcellen: Cellichaam in centraal zenuwstelsel. Geven signalen door aan spieren, eindigen in eindplaatjes.
Sensorische zenuwcellen: Cellichamen buiten het centrale zenuwstelsel. Geven signalen door van zintuigen naar centraal zenuwstelsel.

Aan weerzijden van het ruggenmerg, net buiten de wervelkolom, lopen de zijstrengen. Daarin zitten de cellichamen van het orthosympatische zenuwstelsel. De cellichamen van de parasympathische zenuwen zitten vlakbij de organen die ze regelen.

Het ruggenmerg

Het ruggenmerg bestaat voor een deel uit witte stof en voor een deel uit grijze stof.
De grijze stof heeft de vorm van een vlinder en bevat veel cellichamen met kernen. Door de witte stof lopen vooral uitlopers van schakelcellen van en naar de hersenen. Vanuit het ruggenmerg vertakken bundels neurieten tussen de wervels naar de organen.
De cellichamen van de sensorische zenuwcellen liggen net buiten het ruggenmerg in groepen bij elkaar, een zenuwknoop. De cellichamen van de motorische zenuwcellen liggen in het ruggenmerg.
Aan weerszijden van het ruggenmerg, net buiten de wervelkolom, lopen de zijstrengen. Daarin zitten de cellichamen van het sympathisch deel van het autonome zenuwstelsel, dat de werking van de inwendige organen regelt.