Thema 7, Regeling

Samenvatting biologie thema 7 Regeling basisstof 1 t/m 3 + basisstof 5

Basisstof 1 Het zenuwstelsel
Het zenuwstelsel bestaat uit :
- centrale zenuwstelsel
- zenuwen

Centrale zenuwstelsel:
- hersenen
- ruggenmerg
prikkelsà lichtstralen, geuren
impulsenà elektrische signaaltjes die door zenuwen kunnen worden voorgeleid.

Basisstof 2 Zenuwcellen en zenuwen
Elke zenuwcel is opgebouwd uit:
àeen cellichaam
àuitlopers ( zie blz. 255 afb. 3)

Cellichaam=> deel van de zenuwcel waarin zich de celkern bevindt.
Uitlopers => leiden de impulsen voort.

3 typen zenuwcellen:
1) gevoelszenuwcellen
2) bewegingszenuwcellen
3) schakelcellen

Gevoelszenuwcellen => geleiden impulsen van zintuigen naar het centrale zenuwstelsel. De cellichamen liggen vlakbij het czs. De cellichamenàeen lange uitloper.
Bewegingszenuwcellen => geleiden impulsen van czs naar spieren/klieren. ( afb. 4). De cellichamen liggen in het czs.
Schakelcellen => geleiden impulsen binnen het czs. Ze verbinden:
- uitlopers van de gevoelszenuwcellen met de :
- uitlopers van de bewegingszenuwcellen

Schakelcellen liggen in hun geheel in het czs. Ze zijn onderling verbonden door middel van uitlopers.

Basisstof 3 Het centrale zenuwstelsel ( czs)
Het centrale zenuwstelsel :
- ruggenmergà geleidt impulsen afkomstig van zintuigen in romp en ledematen naar de hersenen.
Het ruggenmerg ligt in het wervelkanaal. In het ruggenmerg steken zenuwen uit.
‘ruggenmergzenuwen’.

hersenen :
ð hersenstam
ð grote hersenen
ð kleine hersenen
Hersenstam=> ligt in het verlengde van het ruggenmerg. Het geleidt impulsen van het ruggenmerg naar de grote en kleine hersenen en omgekeerd.
(hersenzenuwen) => delen van hoofd & hals verbonden met de hersenstam. Hersenstam geleidt :
- impulsen afkomstig van zintuigen in hoofd en halsà grote en kleine hersenen
- impulsen afkomstig van grote en kleine hersenenà spieren en klieren in hoofd en hals.
Grote en kleine hersenen
- linker – en rechterhelft
merg=> ( het binnenste gedeelte) daar liggen veel uitlopers van schakelcellen.

Hersencentra:
In de grote hersenen liggen cellichamen van de schakelcellen in groepen bij elkaar.

Kleine hersenen=>
- Ze zorgen ervoor dat alle bewegingen op elkaar zijn afgestemd. De coördinatie.
- Ze zorgen er ook voor dat je je evenwicht kunt bewaren.

Basisstof 5 De weg die impulsen afleggen
Bij het reageren op prikkels kunnen impulsen op verschillende manieren worden voorgeleid. We onderscheiden:
- bewuste reacties
- reflexen

Bewuste reacties: bv je wordt geduwd. Je duwt terug- bewuste reactie. Op dat moment gaan er impulsen van zintuigen in je huid via gevoelszenuwcellen naar schakelcellen in je ruggenmerg. Die geven via hun uitlopers de impulsen door aan schakelcellen in de hersenstam. Die geleiden de impulsen verder naar schakelcellen in de grote hersenen. De impulsen komen aan in gevoelscentra en worden verwerkt. Je wordt bewust van het duwen.

Dan kan je kiezen: opzij kijken en terugduwen, of niets doen. Je kijkt opzij en duwt terug. Dan ontstaan er in bewegingscentra van je grote hersenen impulsen. Die worden via uitlopers-schakelcellen in kleine hersenen,hersenstam en het ruggenmerg geleid. Hersenstam- impulsen gaan via bewegingszenuwcellen naar spieren in je nek: je draait om en kijkt opzij.Vanuit het ruggenmerg- impulsen via bewegingszenuwcellen in je romp en ledematen: je duwt terug. Kleine hersenen coördineren de bewegingen zodat je je evenwicht niet verliest.

Reflexen => een vaste, snelle, onbewuste reactie. Als je je hand in warm water steekt trek je je hand terug. Impulsen gaan via gevoelszenuwcellen naar schakelcellen in je ruggenmerg. Schakelcellen geleiden de impulsen gelijk door naar bewegingszenuwcellen- geleiden impulsen naar armspieren. Je trekt je hand terug. De reflexen beschermen je tegen beschadigingen.
Reflexboog= de weg die impulsen afleggen bij een reflex.