Hoofdstuk 6

Samenvatting
Hoofdstuk 6 Planten

6.1 Uit welke delen bestaat een plant?
Planten bestaan uit:
- bloemen
- bladeren
- stengels
- wortels

Bron 2.

Deze organen van de plant bestaan uit cellen.

Begrippen cellen

6.1 Hoe komen planten aan hun groene kleur?
Planten zijn groen door de bladgroenkorrels in de cellen.
Een plantencel bestaat uit:
- celwand
- celmembraan
- cytoplasma
- celkern
- vacuole
- bladgroenkorrels

Bron 4.

Begrippen celwand, vacuole, bladgroenkorrels

6.1 Hoe blijven planten rechtop?
- Kruidachtige planten blijven rechtop door water in de vacuoles van de cellen.
- Houtachtige planten blijven rechtop door de dikke wanden met houtstof van de houtcellen.

Begrippen kruidachtige planten, houtachtige planten, houtcellen

6.2 Hoe komt een plantje uit een zaad?
Een plantje komt uit een zaad door ontkieming.Het hele jonge plantje (kiem) zit al in het zaad.
De zaadlobben bevatten reservevoedsel voor de kiem.

Bron 8.

In een vochtige omgeving:
1) neemt het zaad water op door de zaadhuid
2) zwellen de zaadlobben op
3) knapt de zaadhuid open
4) verschijnt het worteltje
5) daarna het stengeltje

Begrippen kiem, zaadlobben, zaadhuid, ontkiemen, water

6.2 Hoe groeit het plantje verder?
Het jonge plantje groeit verder door:
- groei: het plantje wordt langer (lengtegroei) en zwaarder.
- ontwikkeling: het plantje krijgt nieuwe delen.

Begrippen groei, lengtegroei, ontwikkeling

6.2 Hoe worden takken langer?
Takken worden langer door lengtegroei.
De tak groeit vanuit de eindknop. Op een eindknop zitten knopschubben. Als de tak begint te groeien vallen de knopschubben af. Op de plek van de eindknop blijft een ringlitteken achter.

Bron 10.

Begrippen eindknoppen, knopschubben, ringlitteken

6.2 Waaraan zie je hoe oud een boom is?
Hoe oud een boom is, zie je aan het aantal jaarringen in de stam.
Een jaarring bestaat uit:
- een licht voorjaarsdeel met grote houtcellen met dunne wanden
- een donker zomerdeel met kleine houtcellen met dikke wanden

Bron 11 en 12.

De stam en takken van de boom groeien niet alleen in de lengte, maar ook in de dikte: diktegroei. In de stam zit een dun groeilaagje. Daar worden steeds nieuwe houtcellen gemaakt. Het laagje nieuwe houtcellen dat in één jaar wordt gevormd, heet een jaarring.

Begrippen diktegroei, groeilaagje, jaarring

6.3 Hoe krijgen planten water met voedingsstoffen binnen?
Planten nemen met de wortelharen aan de wortels water met voedingsstoffen op. Die voedingsstoffen zijn mineralen.

Begrippen wortels, mineralen, wortelharen

6.3 Hoe komt water in de bladeren?
Het water komt in de bladeren door houtvaten.
De houtvaten liggen bij elkaar in vaatbundels.
De vaatbundels beginnen in de wortels en lopen door tot in de bladnerven.
De plant neemt steeds weer nieuw water met mineralen op. Dat kan, doordat er ook steeds water verdampt. Het verdampen gaat door kleine openingen in het blad: de huidmondjes.

Begrippen houtvaten, vaatbundels, huidmondjes

6.3 Waarom kan geen plant zonder licht?
Geen plant kan zonder licht, omdat licht nodig is voor de fotosynthese.
Bij de fotosynthese maakt een plant glucose.
Fotosynthese gebeurt in de bladgroenkorrels in cellen.

Begrippen bladgroenkorrels, glucose, licht, fotosynthese

Wat doet een plant met alle glucose die hij maakt?
Een plant slaat een deel van die glucose op.
Zetmeel is de belangrijkste reservestof.

Begrippen zetmeel

Waar bewaren planten reservestoffen?
Planten slaan de reservestoffen meestal ondergronds op, in hun wortels, knollen of bollen. Ook zaden bevatten reservestoffen.

Begrippen reservestoffen, knollen, bollen

6.4 Welke delen heeft een bloem?
Een bloem bestaat uit:
- kroonbladeren
- kelkbladeren
- stamper
- meeldraden
- bloembodem
- nectarklier

Bron 23.

Begrippen kroonbladeren, nectarkliertjes, bloembodem, kelkbladeren

6.4 Hoe helpen insecten bij de voortplanting?
Insecten helpen bij de voortplanting door te zorgen voor de bestuiving van bloemen.
Bestuiving is het overbrengen van stuifmeel van de meeldraden naar de stamper.

Bron 24.

Stuifmeel ontstaat in de helmknoppen van de meeldraden.
Het stuifmeel laat los.
Bij insectenbloemen wordt het stuifmeel meegenomen door insecten.
Bij windbloemen wordt het stuifmeel meegenomen door de wind.
Het stuifmeel plakt aan de kleverige stempel van een andere bloem.

Begrippen bestuiving, stuifmeel, helmknop, stempel, insectenbloemen, windbloemen

6.4 Hoe ontstaan er zaden?
Zaden ontstaan na de bevruchting in een zaadbeginsel.
1) Bij de bevruchting smelt de kern van een stuifmeelkorrel samen met de kern van de eicel in een zaadbeginsel.
2) Het vruchtbeginsel groeit uit tot vrucht. De zaadbeginsels groeien uit tot de zaden in de vrucht.

Bron 26.

Begrippen vruchtbeginsel, zaadbeginsels, stuifmeelkorrels, eicel, bevruchting, vrucht, zaden, kiem

6.4 Hoe worden zaden verspreid?
Zaden worden vaak in de vrucht verspreid.Dat kan door dieren (eten, kleven) of door de wind.

Begrippen zaadverspreiding

6.4 Wat gebeurt er in het leven van een plant?
In het leven van een plant:
1) ontkiemt zaad
2) groeit een plant en maakt bloemen
3) ontstaan vruchten met zaden
4) worden zaden verspreid
Deze vier dingen gebeuren steeds opnieuw, in dezelfde volgorde.
Zo’n kring van gebeurtenissen in een vaste volgorde heet een cyclus. Dit is de levenscyclus van een plant

Bron 28.

Begrippen levenscyclus

Groeien nieuwe plantjes altijd uit zaad?
Niet alle planten groeien uit zaad. Voortplanting waarbij er geen bevruchting plaatsvindt, heet ongeslachtelijke voorplanting. Voorbeelden zijn:
- stekjes: een afgeknipt stukje van een plant groeit verder in het water.
- klisters: knoppen in bollen die uitgroeien tot een nieuwe bol.
- wortelstokken: stengels die onder de grond groeien en waaruit nieuwe planten naar boven groeien.
- uitlopers: een lange stengel die over de bodem kruipt en waaruit nieuwe planten groeien.

Begrippen geslachtelijke voortplanting, ongeslachtelijke voorplanting, stekken, wortelstokken, klisters, uitlopers