Hoofdstuk 1: Stofwisseling

ZIE HET WORD BESTAND OM DE TEKST HIERONDER BETER TE BEGRIJPEN(dan is het namelijk in de originele vorm, gemaakt door mij haha)

Biologie Samenvatting Hoofdstuk 1: Stofwisseling Basisstof 1 t/m 8

Basisstof 1: Wat is stofwisseling?

Stofwisseling=totaal van alle chemische processen in je lichaam

Stofwisselingsprocessen=alle veranderingen van stoffen in een cel

Organische stoffen -> moleculen bevatten altijd een of meer atomen van C, H en O.

Anorganische stoffen -> moleculen kunnen verschillende atomen bevatten

Assimilatie(processen)=opbouw van organische moleculen uit kleinere moleculen

• Vormen organische stoffen waaruit een individu bestaat
• Wordt altijd energie gebruikt
• Energie wordt opgeslagen in moleculen van gevormde organische stoffen
• Energie in moleculen -> chemische energie
• Fotosynthese (in glucose moleculen) (lichtenergie -> chemische energie)

Dissimilatie(processen)=omzetting van organische moleculen tot kleinere moleculen

• Komt chemische energie vrij in andere vormen van energie
• Doel dissimilatie: gebruiken van chemische energie voor andere doeleinden
• Energie gebruiken voor -> bewegen, chemische processen en verwarming
• Verbranding
• Zenuwcellen kunnen E_chem omzetten in E_elek als ze de impulsen geleiden

ATP (adenosinetrifosfaat)

• E_chem wordt gebruikt voor -> ATP vorming 
• Drie fosfaat groepen
• Tweede en derde fosfaatgroep energierijk
• Derde fosfaatgroep splitst af -> komt chemische energie vrij -> ontstaat ADP(adenosinedifosfaat)->wordt gebruikt voor levensprocessen
• ADP- molecuul en fosfaatgroep kunnen vrijgekomen energie bij dissimilatie tijdelijk opslaan

Basisstof 2: Enzymen

Lage temperatuur -> moleculen bewegen traag -> reactie komt minder snel tot stand (botsingen niet sterk genoeg)

Hoge temperatuur -> moleculen bewegen sneller

Enzymen=stoffen die chemische reacties van stofwisselingsprocessen versnellen(katalyseren)

• Enzym=eiwit
• Enzymmoleculen blijven altijd intact (maken vaak zelfde reactie mogelijk)
• Naam van enzym is afgeleid van het substraat + ase (vb. ureum +ase = urease)

Substraat=stof waarop een enzym inwerkt (te verwerken stof)

Product(van de reactie)=stof die bij een reactie ontstaat

Substraatspecifiek=enzymmolecuul past precies op substraatmolecuul

Binding tussen substraatmolecuul en enzymmolecuul -> enzym-substraatcomplex (E-S-complex)

Enzymactiviteit=snelheid waarmee een enzym een reactie uitvoert            Optimumkromme:

• Afhankelijk van temperatuur
• Verband tussen enzymactiviteit(reactiesnelheid) en temperatuur ------------------------------------------------------->
  • Geen enzym activiteit beneden minimumtemperatuur
  • Stijgende temperatuur -> botsingen steeds krachtiger -> ruimtelijke vorm van enzymen kan veranderen => onwerkzaam
  • Dus bij stijgende temperatuur neemt het aantal intacte enzym moleculen af, (is terug te zien in de optimumkromme
  • Boven maximumtemperatuur ->alle enzymmoleculen ruimtelijke vorm verloren

Basisstof 3: Koolstofassimilatie

Koolstofassimilatie=vorming van glucose en zuurstof uit koolstofdioxide en water

6CO₂ + 6H₂O + energie -> C₆H₁₂O₆ + 6O₂

• Wordt energie verbruikt (meestal van licht) -> fotosynthese
• Alleen bij autotrofe organismen

Fotosynthese:

• Planten en cyanobacteriën -> hebben bladgroen -> zijn fotoautotroof
• Bladgroen in chloroplasten
• Glucose in planten -> omgezet in zetmeel (indicator is joodoplossing)
• Licht als energiebron
• Lichtenergie -> wordt chemische energie => vastgelegd in glucosemoleculen

Basisstof 4: Voortgezette assimilatie

Glucose (bij koolstofassimilatie) -> grondstof voor meeste andere organische stoffen die in planten voorkomen

Voortgezette assimilatie=vorming van deze andere organische stoffen uit glucose

• Glucose -> koolhydraten, vetten, eiwitten
• Energie verbruikt (die door dissimilatie wordt vrijgemaakt)

Monosachariden(enkelvoudige suikers)=kleinste koolhydraat moleculen

• Vb. glucose(druivensuiker) en fructose(vruchtensuiker), desoxyribose

Disacharide=twee verbonden moleculen van monosachariden

• Vb. glucose + glucose -> maltosemolecuul(moutsuiker)
• Vb. lactose(melksuiker), sacharose(riet- of bietsuiker)

Polysachariden(meervoudige suikers)=moleculen van monosachariden in een keten aan elkaar

• Plantaardige cellen -> zetmeel gevormd
• Glucose –> zetmeel (in bladeren van planten)
• Vb. glycogeen(in dierlijke cellen gevormd), cellulose(in plantaardige cellen gevormd)
• Celwand van een plant => voor groot deel cellulose

Vetten=lipiden

Vetmolecuul -> glycerolmolecuul + drie vetzuurmoleculen

Alle organismen kunnen glucose omzetten in vetten(warmte functie)

Eiwitten=proteïnen

Eiwitmolecuul=groot aantal aan elkaar gekoppelde aminozuren

Aminozuren:

• Bevat C, H, O, N atomen, soms S
• Glucose + nitraat + energie • aminozuur
• Alle organismen kunnen eiwitmoleculen opbouwen

Basisstof 5: Dissimilatie

Dissimilatie=chemische energie uit organische stoffen vrijmaken

• In elke cel non-stop (zo niet -> cel dood)

Aërobe dissimilatie van glucose:

• Met zuurstof
• Verbranding
• Alle chemische energie komt vrij
• Energie wordt tijdelijk vastgelegd in ATP moleculen
• C₆H₁₂O₆ + 6O₂ -> 6CO₂ + 6H₂O + energie
• Vindt plaats in mitochondriën

Anaërobe dissimilatie van glucose:

• Zonder zuurstof
• Komt minder energie vrij dan bij aërobe dissimilatie
• Energie wordt tijdelijk vastgelegd in ATP moleculen
• Gistcellen weinig energie nodig
• C₆H₁₂O₆  -> 2 C₂H₆O (ethanol) + 2CO₂ + energie
• Bier, wijn, brood

Melkzuurgisting:

• Anaërobe dissimilatie
• Melkzuurbacteriën breken glucose af tot melkzuur
• Melkzuur afvoer naar lever
• M.b.v. zuurstof en ATP -> melkzuur wordt glucose
• C₆H₁₂O₆  -> ₂C₃H₆O₃(melkzuur) + energie
• Kaas, yoghurt, zuurkool

Dissimilatie van vetten en eiwitten:

• Vetten worden gesplitst in glycerol en vetzuren -> dan dissimileren
• Eiwitten worden gesplitst in aminozuren -> dan dissimileren -> ontstaat ammoniak
• Bij mens ammoniak -> ureum
• Bij dieren ammoniak -> urinezuur
• Ammoniak, ureum, urinezuur (schadelijke stoffen)

Basale stofwisseling:

• =grondstofwisseling van een organisme in rust
• Intensiteit=snelheid waarmee deze stofwisselingsprocessen plaatsvinden
  • Afhankelijk van gewicht, geslacht en leeftijd, lichaamstemperatuur, tijdstip van de dag en jaargetijde
• Warmbloedig=constante lichaamstemperatuur
• Koudbloedig=wisselende lichaamstemperatuur
• vb. bij lagere temperatuur is intensiteit van basale stofwisseling hoger bij warmbloedige dieren