Hoofdstuk 5 en 6

ANW Hoofdstuk 5 en 6 + Compendium 8 en 9

Hfd 5 Over bevolking

5.1
Er zijn twee soorten groei: *lineaire groei ~ een bepaalde grootheid groeit steeds met een vaste hoeveelheid. *exponentiële groei ~ een toename met een vast percentage.

Met een rekenmodel kun je voorspellingen doen over de bevolkingsgrootte.

De Britse econoom Malthus voorspelde dat de Engelse bevolking elke 25 jaar zich zou verdubbelen. Maar het model van Malthus is beperkt omdat technologische en sociale vernieuwingen niet zijn voorzien.

Ondanks het gebruik van computers blijft het betrouwbaarheidsgehalte van cijfers over de wereldbevolking laag, omdat de variabelen niet voorspelbaar zijn.

5.2
De opdracht van de Club van Rome was in 1972: Breng de onderlinge afhankelijkheid en de wisselwerking tussen vijf variabelen op wereldschaal in kaart. Die variabelen waren: 1 bevolkingsgroei
2 voedselproductie
3 industrialisatie
4 uitputting van natuurlijke hulpbronnen
5 milieuvervuiling
Het rapport dat volgde sloeg in als een bom, er ontstond een paniekgolf. Maar het rapport was vooral bedoeld als waarschuwing. Men nam het heel serieus.

De belangrijkste conclusies waren: *Wanneer de wereldbevolking blijft groeien, zal de voedselproductie moeten blijven toenemen. Dat geldt ook voor de industrialisatie en de milieuvervuiling. De natuurlijke hulpbronnen zullen uitgeput raken, waardoor de grenzen aan de groei binnen honderd jaar bereikt zijn. Al eerder zijn de fossiele brandstoffen uitgeput. *Als de groei afneemt, kan een zekere stabiliteit ontstaan. Ieder mens kan dan toch in zijn eerste levensbehoeften voorzien.

De Club van Rome heeft de bewustwording over de toekomst van de aarde sterk vergroot.

De wetenschap is voortdurend bezig schaarse of dure grondstoffen te vervangen door goedkopere of technisch betere kunststoffen.

Toekomstvoorspellingen worden achterhaald door technische vooruitgang en menselijke inventiviteit.

Alle nieuwe auto’ s met een benzinemotor moeten een driewegkatalysator hebben. Dat is een onderdeel van de uitlaat die schadelijke stoffen uit de verbrandingsgassen verwijderd. Zonder katalysator komen er uit de uitlaat: *koolwaterstoffen *stikstofoxiden *koolstofmono-oxide
De katalysator maakt er hoofdzakelijk koolstofdioxide en water van.

Het gemotoriseerde vervoer neemt het grootste gedeelte van de luchtverontreiniging voor zijn rekening, treinen en vliegtuigen zijn de schoonste vervoermiddelen.

De voordelen van het openbaar vervoer in een dichtbevolkt land als Nederland: *openbaar vervoer maakt spaarzaam gebruik van ruimte en energie. *er is relatief weinig vervuiling. *de veiligheid per personen - kilometer van de trein is groter dan die van de auto.

Automobiliteit staat op gespannen voet met een leefbaar milieu.

5.3
fotosynthese= koolstofdioxide + water = (o.i.v zonlicht) voedingsstoffen + zuurstof
Fotosynthese maakt deel uit van de koolstofkringloop.

Koolstofdioxide (CO2)

Zonlicht

Fotosynthese Verbranding en ademhaling Bomen voedsel Koe

Planten hebben water, koolstofdioxide, zonlicht en voedingsstoffen nodig. Voor hun groei hebben zij ook de elementen K (kalium), P (fosfor) en N (stikstof/nitraat) nodig. Deze kunnen in de vorm van kunstmest worden toegediend.

In mest moeten in ieder geval mineralen voorkomen die de elementen stikstof, fosfor en kalium bevatten.

Bij de voedselproductie zijn de twee belangrijkste factoren de plant en zijn voedsel.

Groene revolutie: het verhogen van de opbrengst van landbouwgewassen. Dit is mogelijk door veredeling of genetische manipulatie. Voor zo’ n hoge opbrengst hebben de planten wel veel kunstmest, bestrijdingsmiddelen en water nodig.

5.4
Intensieve akkerbouw en veeteelt tasten het leefmilieu aan door de veel te grote massa mest en het grootverbruik van kunstmest en bestrijdingsmiddelen. Om de ze aantasting terug te dringen, treffen regeringsinstellingen maatregelen. Vaak komen de boeren daartegen in opstand. Zij wensen een goed inkomen en rendement van hun investeringen. De consument wil voor een redelijke prijs voldoende en goed voedsel. Maar langzamerhand dringt het besef door dat dit alleen mogelijk is in een goed en gezond milieu.

Uitspoeling: Door het mestoverschot kunnen de planten de grote hoeveelheid mineralen niet meer aan, het voedsel aanbod is te groot. Eenmaal buiten het bereik van plantenwortels zijn die mineralen niet meer van nut. Ze komen terecht in het oppervlakte –en grondwater. Drinkwaterbedrijven kunnen alleen tegen hoge kosten gebruik maken van met nitraten vervuild grondwater. Mest bestaat voor 90% uit water.

De mineralenkringloop wordt onderbroken door plaatselijke overschotten aan natuurlijke mest en door gebruik van kunstmest.

Door vermindering van de veestapel en gecontroleerde mineralenstromen (mineralenboekhouding) maken het mogelijk het mestoverschot te verkleinen.

Mineralenboekhouding: het doel is tot een evenwicht te komen tussen wat er aan fosfaten en nitraten een bedrijf binnenkomt (input) en wat er via producten weer uitgaat (output).

Ecologisch: boeren zonder gebruik van kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen, maar met gebruik van biologische bestrijdingsmiddelen (sluipwespen, feromonen).

Geïntegreerd: boeren met alle moderne technologie, maar met een zo laag mogelijk gebruik van kunstmest en bestrijdingsmiddelen.

Duurzame landbouw: de boer streeft ernaar de grond zo veel mogelijk in vruchtbare staat te houden. Belangrijk is daarvoor de structuur van de grond.

Duurzame landbouw is mogelijk door integratie van landbouw en veeteelt, grondverbetering en vermindering van het gebruik van chemische middelen.

Hoofdstuk 6 Het zonnestelsel

6.1
De aarde draait in 24 uur om haar as. De maan draait in 29,5 dag om de aard en samen draaien ze in een jaar (365,25 dagen) rondom de zon.

Schijngestalten: de vormen van de maan.

Onze tijdrekening en kalender zijn gebaseerd op de bewegingen van de zon en de maan aan de hemel.

De meeste mensen hebben een natuurlijk dag- en nachtritme van ongeveer 24 uur. Dat ritme heet bioritme en wordt geregeld in de hersenen. Bij mensen en dieren zit de biologische klok in het voorste deel van de hypothalamus.

Tegenwoordig gebruiken we het internationale tijdzone – systeem. De wereld is onderverdeeld in 24 tijdzones van elk een uur. De nullijn loopt bij het Engelse Greenwich. Oostelijk van Greenwich is het later op de dag, westelijk vroeger. Technische ontwikkelingen hebben een belangrijke rol gespeeld bij de verspreiding van een eenheidstijd. Door de ontwikkeling van de radiotechnologie konden steeds sterkere zenders en steeds gevoeliger ontvangers worden gebouwd.

6.2
De aarde raast met een snelheid van zo’ n 100 000 km per uur in een baan om de zon.

De aardas wijst altijd in dezelfde richting terwijl de aarde om de zon draait. De zon staat daardoor niet het hele jaar even hoog aan de hemel. Dat veroorzaakt de seizoenen.