Hoofdstuk 3, Gezondheid en ziekte

3.1

Wetenschap= mensenwerk
Gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welzijn
Pijn is persoonlijk en valt niet te meten (jeuk, depressief voelen, gespannen of vermoeid zijn, rugpijn etc.)
De grens tussen zien en gezond zijn is niet scherp. Ze hangt af van de omstandigheden en hoe iemand zijn ‘ziekte’ beleeft.
Moeheid heeft meerdere oorzaken:
· lichamelijk inspanning
· innerlijke inspanning
· chronisch vermoeid

Veel alternatieve geneeswijzen.
Vooral in China : yang= mannelijke energie, actief & creatief, vuur
yin= vrouwelijk energie, passief & ontvangend, water
yin en yang vullen elkaar aan en zorgen in harmonie voor al het goede in de wereld.

Winti (‘wind kun je niet zien maar wel voelen’)
Wie gelovig is kan bij ziekte hogere machten om hulp vragen. (Surinaams)
Winti= religie waarin geesten van voorouders grote rol spelen. Belediging= straf of ziekte. Winti- genezer biedt uitkomst (kan soms meer bereiken dan een westerse psychiater)

De visie op ziekte en genezing kan verschillen en is onder andere cultureel bepaald.

Meten is weten
Menselijk lichaam is meer dan een vat chemie, er is helemaal niks geheimzinnigs aan het lichaam. Ontdekt door Friedrich Wohler rond 1800 (ontdekking van ureum)
Dokter gaat af op meetbare dingen, cijfers.

Het hart
Hart= het romantische orgaan, zetel van liefde.
Hart is voor dokters-> bloedpomp met moter, kleppen en ontsteking.
Bloed gaat-> bij elke hartslag-> slagaders, haarvaten en aderen in 30 seconden weer terug naar het hart. Circuleert.
Hartslag heeft snelheid van 7 meter per seconde.

Epidemiologen= medische rekenmeesters die zonder 1 patiënt te zien, belangrijke gegevens kunnen halen uit cijfers.
Het lichaam is chemisch, biologisch en natuurkundig te onderzoeken door moderne geneeskunde.
Veralgemenisering is de grote kracht van de moderne geneeskunde.

3.2

Kraamvrouwenkoorts komt door bacteriën uit lijken. D.m.v. sterilisatie, handen wassen en hygiëne is de ziekte te verkomen. -> ontdekt door dr. Ignaz Semmelweis in mei 1847.
Natuurwetenschappelijke methode=
· maak een hypothese
· op de grond van een hypothese doe je een voorspelling
· experimenten uitvoeren
· kijken of de resultaten van de experimenten kloppen met de voorspelling en dus met de hypothese
· net zo lang verwerpen, experimenteren totdat je testen je hypothese bevestigen. Dan weet je de oorzak van je probleem.

De beste bestrijding van infectieziekten is het voorkomen ervan door goede hygiëne. Dat is veel effectiever dan behandelen.

3.3

Louis Pasteur en Robert Koch vonden uit hoe wonden besmettelijk waren. Ze ontdekten bacteriën in wonden en hadden daarmee de ontdekking van de negentiende eeuw.

Micro-organismen zijn overal, in de grond, in de lucht, op onze huid, in onze keel, overal.

Enkele soorten micro-organismen zijn:
· bacillen= staafjes
· streptokokken= ketens
· spirillen= spiralen
· stafylokokken= druiventrossen
· vibrionen= macaroni-vormig

Je kunt micro-organismen tegengaan door hygiënisch te werken en je alles ontsmetten.

Zout en suiker binden het water waardoor bacteriën, virussen of schimmels geen kans krijgen omdat ze omkomen van de dorst.
Ander methoden zijn:
· drogen
· droogstralen
· toevoegen van conserveermiddelen zoals azijn
· koelen van de etenswaar
· pasteuriseren (verhitten en dan luchtdicht verpakken)
het interne milieu van de micro-organismen wordt grondig ontregeld waardoor ze uitgeschakeld worden.

Cholerabacil huist in de darmen van de patiënt. En daarom komt het in open riolen terecht. Daarom was de ziekte zo besmettelijk
Maatregelen zijn:
- waterleidingen aanleggen
- gesloten riolering aanleggen
- ruimere behuizing

3.4

vaccins voldoen aan de volgende eisen:
- moet werken tegen een heleboel ziekten
- moet goedkoop zijn
- makkelijk toe te dienen
- eerder ziekte voorkomen dan bestrijden

Edward Jenner is de eerste die een vaccin vervaardigde. NL, tegen de pokken.
Antidota zijn de koepokken.
Vaccins worden bereid uit verzwakte of gedode ziektekiemen. (ontdekking van dhr. Pasteur)

Witte bloedcellen= afweersysteem.
Sommige witte bloedcellen zijn macrofagen (veelvraten). Die omhullen binnengedrongen bacteriën en geïnfecteerde lichaamscellen en schakelen ze uit.
Andere witte bloedcellen zijn: T- en B- cellen. T- cellen herkennen de geïnfecteerde lichaamscellen en vernietigen die. Daarna maken ze de B- cellen actief. Die maken antistoffen aan waarmee ze aangetaste lichaamscellen merken. De gemerkte cellen worden dan aangepakt door macrofagen.

Het afweersysteem kan door verschillende oorzaken niet goed werken. De eerste oorzaak is een fout waardoor er geen goede T- en B- cellen worden gevormd. Een tweede oorzaak zijn medicijnen die het afweersysteem zelf vernietigen (aids)

NL kinderen zijn ingeënt:
DKTP- prik beschermt tegen difterie, kinkhoest, tetanus en polio.
BMR- prik beschermt tegen bof, mazelen en rode hond.
Sinds 1992 ook een vaccin tegen nekkramp.

In NL in 1929 eerste grote polio-epidemie. 511 mensen verlamd waarvan er 79 dood gingen.
Laatste epidemie in 1956. 2206 poliogevallen geregistreerd waar van 71 met dodelijke afloop.
Geen medicijn tegen polio alleen vaccin (sinds 1957). Soms worden kinderen om religieuze redenen niet ingeënt. Je mag je niet verzetten tegen de wil van God. Vaccinatie zou de natuurlijke afweer van het lichaam verzwakken en het zou ook onveilig zijn.
In NL zijn er +/- 400.000 mensen niet ingeënt. Een minderheid 60.000 wijst het om religieuze reden af.