Vulkaan

Vulkaan

Iedereen heeft weleens van een vulkaan gehoord. Als men het over een vulkaan heeft denken de mensen dat het over een vuurspugende berg gaat. Maar hier schuilt meer achter. Een vulkaan is een berg met een krater in het aardoppervlak waar vuur, steen en magma naar buiten komt. De bergen ontstaan door de vulkaan zelf. Al het magma dat achterblijft op de plaats waar het naar buiten komt, verhard dan en zo ontstaan die bergen. Een vulkaan wordt dus gevormd door massa\'s van lava en gesteenten. Dezen worden door een toevoerkanaal, ook wel diatrema genoemd, uitgespuugd. Dit toevoer kanaal is een trechtervormige uitgang, ook wel krater genoemd. De ‘de vulkanische afzetting’(de uitwerpselen) van de vulkaan zijn vloeibare lava, grote steenbrokken, fijnere korrels, gassen en as. De zogehete ‘eruptiewolk’ blaast deze delen tot een zeer grote hoogte. Door de erosie (slijten van bergen door water, wind of andere klimaatskenmerken) blijven de vulkanische gebergten niet voor altijd bestaan, maar de kraters blijven wel tot langere tijd bestaan en zo maken die duidelijk dat ook in de oudheid al vulkanen voorkwamen. Aangezien het materiaal dat uit de vulkanen komt niet overal even veel is onderscheidt men velen soorten vulkanen. De hoeveelheden hangen ook een beetje samen met de chemische samenstelling van het magma. Basaltische lava\'s, die basalt bevatten, zijn dunvloeibaar en ontgassen daardoor gemakkelijk. Zuurdere lava\'s, zoals andesiet en daciet, zijn minder vloeibaar, als gevolg waarvan de gasdruk kan oplopen en explosies ontstaan, waarbij gestolde lavadeeltjes in de lucht geslingerd worden en op de aarde vallen. Zure lava\'s, zoals ryoliet, zijn dikvloeibaar, waardoor de gasdruk zeer groot kan worden, samen gaande met grote explosies en grote hoeveelheden gas. Basaltische lava komt vaak voor in oceanische gebieden, zoals de oceaan zelf of eilanden, Hawaii en Ijsland bijvoorbeeld. Ook komen basaltische vulkanen voor in gebieden als gevolg van aardverschuiving. De minder basaltische vulkanen komt meestal voor aan de randen van plooiingsgebergten en vormt als regel stratovulkanen, waarbij zowel as als lava gemaakt wordt.

Een van de uitbarstingen waarbij de sporen zeer duidelijk achter bleven was bij de vesuvius in pompeji. Een uitbarsting als deze is zo sterk dat het diatrema inzakt en een krater ontstaat van soms vele kilometers breed.