De draagkracht van de aarde

Aardrijkskunde Hoofdstuk 4.

Samenvatting en begrippen: 2.1 t/m 2.4 + 4.1 t/m 4.3.

Samenvatting tekst:

2.1 De aarde en de mens.
Het systeem aarde.
In de VS hebben een aantal mensen zich opgesloten in een kas, zij kregen geen hulp. Ze moesten overleven met wat ze hadden. Ze recycleden water, verbouwden energie en hun poep werd gebruikt als mest. 2 mensen die werden ziek en moesten opgeven.
Ze hebben zich opgesloten in die kas omdat ze wouden weten hoe dit op de aarde in zijn werk gaat.
Maar wie regelt dit systeem op aarde? Dat doet de aarde zelf! Door de planten, dieren, wateren enzovoort. Dit systeem op aarde word Ecosysteem genoemd (kijk bron 6). Op aarde is alles in evenwicht dit komt doordat alles in elkaar overloopt. Er komen verschillende kringlopen voor op aarde zoals: water-, lucht- en voedsel kringloop.

Aantasting, uitputting en vervuiling.
De ecosystemen kunnen wel eens verstoord raken, dit kan het systeem zelf gewoon herstellen. Maar doordat de mensen maatregelen gaan nemen ontstaan er problemen(zo heeft de mens invloed op de natuurlijke systemen):
-Milieuvervuiling(afval dumpen)
-Milieuaantasting(Zoet water+bossen kappen)
-Milieu-uitputting(Grondstoffen)
Als milieuaantasting, milieuvervuiling en milieu-uitputting te groot is kan het zijn dat het ecosysteem zich niet kan herstellen.

Rijk en arm, evenveel schuld?
Ontwikkelde landen hebben veel voorzieningen zoals koelkasten, auto’s, warme douche. In ontwikkelingslanden hebben ze dit niet. Dat wil niet zeggen dat ze geen co2 uitstoot hebben, in grote steden is daar vaak grote verontreiniging en grote problemen met drinkwater en brandstof. Maar uiteindelijk hebben de ontwikkelde landen de meeste co2 uitstoot. Maar stel je voor als al die ontwikkelingslanden ook al die voorzieningen krijgen kan de aarde dat wel volhouden?

2.2 De groei van de wereldbevolking.
Hoe snel gaat het?
Als je kijkt naar de verschillen in tijd en ruimte.
- In tijd: de wereldbevolking is steeds sneller gaan groeien. In de 20e eeuw is de bevolking 4x zo groot geworden.
- in ruimte: Niet overal op aarde groeit de bevolking even snel. In ontwikkelingslanden gaat dit vooral heel snel.
Dit komt ook doordat er in ontwikkelingslanden vooral jonge mensen wonen en in ontwikkelde landen vooral oudere mensen wonen. Dit kun je aflezen in een bevolkingsgrafiek.

De oorzaken van een snelle bevolkingsgroei.
OM die co2 uitstoten te verminderen moeten er maatregelen komen dit gaat niet zo gemakkelijk want:
In ontwikkelingslanden hebben ze vaak een goeden reden om kinderen te krijgen:
- Kinderen kunnen bijdragen aan het gezinsinkomen.
- Kinderen kunnen zorgen voor hun ouders als ze oud zijn.
De cultuur is ook belangrijk want:
- Kinderen (zonen) geven veel aanzien.
- Ze zijn tegen voorbehoedsmiddelen.

Onderwijs is ook belangrijk want:
- Ze weten dan dat er voorbehoedsmiddelen zijn.
- Niet zoveel kinderen omdat ze werken.
Er zijn nu in ontwikkelingslanden reclames over family planning. Dat is er voor dat mensen plannen hoeveel kinderen ze willen en gebruikmaken van voorbehoedsmiddelen.

Een patroon van bevolkingsgroei.
Geboortecijfer reken je uit door:

Aantal geborenen : Aantal inwoners x1000 = promil en dan heb je het geboortecijfer.
Heb je het aantal geborenen of promil dan doe je promil :1000 x aantal inwoners.

Sterftecijfer reken je uit door:
Aantal sterfgevallen : Aantal inwoners x 1000 x promil= sterftecijfer.
Relatief geboorteoverschot=
Aantal geborenen – Aantal sterfgevallen=relatief geboorteoverschot.

2.3 Watertekort.
Is er water genoeg op aarde?
Water is HEEL belangrijk, zonder water ben je binnen 3 dagen dood. Op de aarde zijn er veel gebieden met watertekort, dit heeft met 3 dingen te maken:
1 .Er is op aarde weinig drinkwater.
2. In ontwikkelde landen word er te royaal omgegaan met het drinkwater.
3. Water is niet gelijk verdeeld over de wereld, vaak is dit in droge gebieden. Als er dan ook nog eens veel mensen wonen krijg je veel problemen dit word waterstress genoemd.

Problemen met water.
Door de waterkringloop kan water steeds opnieuw gebruikt worden en gaat het nooit op. In de wereld komen we op 2 manieren aan drinkwater:
1. Grondwater.
2. Oppervlaktewater/rivierwater.
Grondwater kan heel diep opgeslagen zijn. Dit is zo gekomen doordat de neerslag in de aarde is getrokken. Dit heet fossielwater. Het enige nadeel is dat je het niet kan bijvullen, zo ontstaan er dus problemen. Er is nog meer met water mis: Het kan stevig vervuild zijn door de fabrieken die giftige stoffen lozen. Als je dan stroomafwaarts woont is dat gevaarlijk want iedereen wast zich daar terwijl dat heel vies water is.

Oplossingen.
Op de wereld is de nummer een van problemen WATER. Om die problemen met water te vermijden maken ze gebruik van waterzakken, druppelirrigatie en pijpleidingen. Die pijpleidingen zijn voor het vervoeren van water van een plek waar veel water is naar een plek waar weinig water is.

2.4 Een warme deken met onduidelijke gevolgen.
Help, het broeikaseffect!
In de 21e eeuw zal de temperatuur stijgen met 4 graden en zou de zeespiegel 1 meter stijgen, zo zouden veel gebieden onder water komen te staan.

Het natuurlijke broeikaseffect.
Het natuurlijke broeikaseffect bestaat uit 5 stappen:
1. Er komen zonnestralen op de aarde.
2. Land en zee warmt op.
3. Warmte gaat terug naar het heelal.
4. De wolken houden de warmte vast
5. Co2 en waterdamp houden die warmte vast.

Het versterkte broeikaseffect.
Door het verbranden van fossiele brandstoffen komt er extra veel koolstofdioxide(Co2) vrij, dit betekent dat er veel roetdeeltjes in de lucht komen. Zo blijft de warmte van de zonnestralen onder de atmosfeer en warmt de aarde op. Door de warmte kunne de ijskappen smelten en kan de zeespiegel stijgen.

Kringlopen in de atmosfeer.
Co2 en zuurstof maken deel uit van een ingewikkelde kringloop. Hierdoor raakt het zuurstof nooit op en blijft niet al het Co2 in de atmosfeer.

Het klimaat in complex.
De afgelopen 100 jaar zijn er heel wat klimaatveranderingen geweest, dit komt niet door de Co2 uitstoot maar door de natuur. Zolang je niet weet wat het effect van Co2 is moet je minder energie gebruiken.

4.1 Leeft Nederland op te grote voet?
Heeft Nederland een probleem met draagkracht?
Kan Nederland zich aan alle levensbehoeftes voorzien zonder het milieu te beschadigen?
Ja en nee omdat:
Nederland is wel een welvarend land maar er is toch iets aan de hand:
- Veel Grondstoffen worden geïmporteerd uit andere landen.
- We hebben hoge welvaart maar niet zo een schoon milieu door lawaai, stank en vervuiling.

Voedsel en vervuiling.
Hoe we gebruik maken van import: BIO-INDUSTRIE, kippen varkens enzovoort zit in kleine hokken en worden vetgemest. Het voedsel komt uit andere landen daar heeft Nederland te weinig grond voor. In Thailand kappen ze bossen, zodat wij vlees kunnen eten. De dieren in de bio-industrie produceren 100 miljoen ton mest per jaar, dit zou eigenlijk terug moeten naar Thailand maar dat gebeurt niet ze gooien het over het boerenland, en zo word de bodem vervuild en ontstaat er Vermesting.

De schaal van milieuproblemen.
*Op lokaal niveau: hebben wij last van lawaai.
*Op regionaal niveau: vermesting en luchtverontreiniging.
*Op continentaal niveau: vervuilde lucht die naar een onder land waait.
*Op mondiaal niveau: Door uitlaatgassen en verbranding van aardolie dragen we bij aan het versterkte broeikaseffect.
Zo geven we andere landen de problemen(afwenteling)

4.2 Water, lucht en bodem.
Het milieu in Nederland.
In Nederland zijn er bijna geen problemen, er zijn geen tekorten. Toch ontstaan er wel problemen, het milieu. De drie belangrijkste elementen van het milieu zijn: Water, Lucht en de Bodem.

Is het water schoon genoeg?
In Nederland is genoeg water dankzij de waterkringloop. Drinkwater word gemaakt uit oppervlakte water en grondwater. Grondwater is schoner omdat het onder water al een beetje word verschoon. Oppervlaktewater, daar staan veel fabrieken aan, en het rioolwater komt er in uit. toch word dit gebruikt als drinkwater. Het rioolwater word wel eerste gezuiverd voordat het de rivier in gaat. Elke dag word er gemeten of er geen schadelijke stoffen in zitten. Zitten er teveel in dan komt dat water in spaarbekken terecht.

Hoe schoon is de lucht?
In Nederland is er heel veel luchtvervuiling van brommers, auto’s, vliegtuigen, fabrieken enz. Gelukkig is er wind die er voor zorg dat het word verdund en naar andere landen waait dit word smog genoemd.

Is de bodem nog schoon?
Mest is goed voor een vruchtbare grond te krijgen, maar teveel is giftig voor de grond. Vroeger werd ook chemisch afval in de grond gedumpt maar dat is tegenwoordig verboden.

4.3 Duurzame ontwikkeling ook voor jou?
Duurzame ontwikkeling.
Al 30 jaar lang zeggen de mensen dat de wereld er slecht aan toe is(vervuiling). Er is nog steeds niks gebeurd dus lijkt het dan voor niks? Nee, veel is al opgelost zoals luchtvervuiling, Toch is nog niet alles weg. Maar het is een mondiaal probleem dit gaat niet zomaar weg. We moeten ervoor zorgen dat de volgende generaties van een schone aarde kunnen genieten. We moeten ervoor zorgen dat we de wereld niet vervuilen en aantasten

Van kringloop tot recycling.
Op aarde worden veel stoffen opnieuw gebruikt zoals kringlopen. Dit wordt recyclen genoemd. Als je bijvoorbeeld een blikje recyclet je hoeft dan geen extra elektriciteit te gebruiken, minder afval en de grondstoffen raken minder snel op.

Duurzame energie.
Aardolie, aardgas en steenkool zijn geen duurzame vormen van energie want ze raken snel uitgeput. Daarom word er gezocht naar een duurzame energiebronnen, sommige mensen
vinden dat kernenergie maar dat geeft ook zo zijn problemen. De echte duurzame energie is GROENE STROOM, dat word opgewekt door zon, wind of waterkracht. Het porbleem hierbij is dat er niet genoeg energie opgewekt kan worden.

Aardbeien met Kerstmis.
Er zijn genoeg oplossingen voor het probleem ENERGIEVERBRUIK. Maar het word steeds erger door de tropische zwemparadijzen, 3 auto’s voor de deur en overdekte skihellingen. Maar door de welvaart verdienen we veel geld. Maar verbruiken veel energie je kunt wel die energie minder verbruiken maar dan verdien je minder geld waarom zou je dat willen?

Begrippen

2.1:
Ecosysteem= Een natuurgebied waarbinnen alles wat leeft en groeit elkaar in evenwicht houdt.

Natuurlijke kringlopen= Kringlopen die in de natuur voorkomen, zoals de voedsel-, water-, zuurstof- en Co2-kringlopen.

Milieuaantasting= De verandering in het milieu waardoor de leefgebieden van planten en dieren veranderen.

Biodiversiteit= Alles verschillende planten en dieren samen.

Milieu-uitputting= Het halen van stoffen uit het milieu, zonder dat het milieu zich weer helemaal kan herstellen.

Milieuvervuiling= Het vervuilen van onze leefomgeving door het storten van afval en lozen van afvalstoffen.

Draagkracht= Vermogen van de aarde om alle mensen te kunnen laten leven, zonder schade aan te richten aan de leefomgeving.

2.2:
Natuurlijke bevolkingsgroei= Bevolkingsgroei als gevolg van geboorten en sterfgevallen.

Geboortecijfer= Het geboortecijfer is het gemiddeld aantal geboorten in een gebied per 1000 inwoners in een jaar.

Sterftecijfer= Het sterftecijfer is het gemiddeld aantal overledenen in een gebied per jaar 1000 inwoners in een jaar.

Geboorteoverschot= Het aantal geboorten in een land is grote dan het aantal sterfgevallen.

Family planning= Programma voor geboortebeperking, dat in veel ontwikkelingslanden wordt toegepast.

2.3:
Waterstress= Alles problemen die zich voordoen als gevolg van te weinig drinkwater.

Grondwater= Water dat in de aardkorst zit en dat je kunt gebruiken als drinkwater.

Oppervlaktewater= Het water dat je kunt zien in meren, sloten, rivieren en kanalen.

Fossielwater= Grondwater dat miljoenen jaren geleden is opgeslagen.

Irrigatie= Kunstmatige beregening (besproeiing)

2.4:
Atmosfeer= Dampkring, de luchtlaag om de aarde.

Zuurstof= Gas dat onmisbaar is voor de ademhaling van mensen en dieren(en voor verbranding)

Waterdamp=

Kooldioxide(co2)= Koolzuurgas, komt als gas voor in de dampkring, ontstaat onder andere door verbranding van fossiele brandstoffen.

Natuurlijke Broeikaseffect= De dampkring houdt de warmte vast die door de aarde wordt uitgestraald(nadat de zon de aarde heeft verwarmd.

Versterkt broeikaseffect= De mensen brengen te veel broeikasgassen in de atmosfeer, waardoor het op aarde warmer wordt.

4.1
Bio-industrie= Manier van veeteelt waarbij (zeer) veel dieren op een klein stuk grond worden gehouden.

Vermesting= Er komt meer mest in de grond dan de planten kunnen gebruiken. Een deel van de mest komt ook in het grondwater terecht.

Grensoverschrijdende milieuverontreiniging= Vervuiling die grote delen van een continent beïnvloed.

Mondiale verontreiniging= Vervuiling die van invloed is op de hele wereld en aan het versterkt broeikaseffect bijdraagt.

Afwenteling= Een milieuprobleem ‘afschuiven’ op een ander gebied (of naar de toekomst), zodat je er hier (nu) geen last van hebt.

Ecologische voetafdruk= Een bepaalde hoeveelheid ruimte die een persoon nodig heeft om zijn manier van leven te kunnen hebben.

4.2
Milieu= De omgeving waarin we leven.

Nitraat= Stof die in veel mest zit.

Spaarbekken= Een reservoir om water in op te slaan om in tijden van nood de drinkwatervoorziening veilig te stellen.

Smog= De lucht met vervuilde stoffen die in een gebied blijft hangen.

4.3
Duurzame ontwikkeling= Je zo ontwikkelen, dat toekomstige generaties op een schone aarde kunnen leven die niet uitgeput is.

Recyclen= Het weer opnieuw gebruiken van grondstoffen zoals: papier, ijzer, plastic, lood, blik enzovoort.

Groene stroom= Elektriciteit die word opgewekt op een duurzame manier, bijvoorbeeld met een windmolen.

Werkboek:
Bladzijde 38 opdr. 3.
Bladzijde 63 opdr. 1.
Bladzijde 65 opdr. 6.
Bladzijde 69 opdr. 19.