Japan tijdens de tweede wereldoorlog

Inleiding

De meeste Nederlanders weten aardig wat over de Tweede Wereldoorlog in Europa. Dat onderwerp komt bij de geschiedenislessen continu terug. Maar het was niet het enige gedeelte van de Tweede Wereldoorlog. In Azië werd ook een grote oorlog gevoerd, en het enige wat daarvan bekend is bij de meeste mensen zijn de 2 atoombommen op Hiroshima en Nagasaki. Ook de aanval op Pearl Harbor is bij iedereen bekend. De bezetting van Nederlands-Indie is bekend bij de volwassenen, maar de meeste jongeren weten niet eens dat Nederlands-Indie ooit bezet is geweest tijdens de Tweede Wereldoorlog. In dit profielwerkstuk wil ik antwoord geven op de vraag hoe groot de rol van Japan was tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dit wil ik doen door de grootste gebeurtenissen met betrekking tot Japan tijdens de Tweede Wereldoorlog verder uit te werken. Hierbij horen uiteraard Pearl Harbor en Nederlands-Indie, maar ook de Chinees-Japanese oorlog, Hongkong, Singapore, Birma, Maleisië, Iwo Jima en de slag bij Midway. Ik denk dat de rol van Japan tijdens de tweede wereldoorlog heel groot is geweest, want op een gegeven moment hadden ze vrij veel grondgebied veroverd.

Chinees - Japanse oorlog

Het is een sterk Europese gedachte dat de Tweede Wereldoorlog van 1940 tot 1945 was. Maar voor China en Japan begon de Tweede Wereldoorlog al in 1937 met de Chinees – Japanse oorlog. Op 7 juli 1937 viel Japan China aan bij de Marco Polo-brug. Kort daarna wordt Peking veroverd. In augustus viel het Chinese leger de Japanners aan in Sjanghai, maar de Chinezen verloren de strijd, en Sjanghai werd van Japan. Daarna trok het Japanse leger naar Nanking. Op weg naar Nanking werd alles wat ze onderweg tegenkwamen geplunderd, vermoord en verbrand. Op 13 december viel Nanking. De Japanse soldaten verkrachtten vrouwen van alle leeftijden, Chinezen werden op brute wijze vermoord en alles werd geplunderd en afgebrand. Dit duurde weken, en heeft uiteindelijk aan 340.000 mensen het leven gekost. Deze periode staat bekend als “de verkrachting van Nanking”. Het zorgt ook nu nog voor een gespannen relatie tussen Japan en China. Vervolgens maakte Japan Nanking tot hoofdstad van Japans China. De Japanners hadden overwinning op overwinning op de slecht bewapende Chinezen. Maar de oorlog eisten ook bij vele Japanse soldaten hun tol. Velen raakten vergiftigd door bedorven drinkwater. Op een gegeven moment liep de aanval vast. Nadat Amerika was aangevallen door Japan, in 1941, kreeg China steun van Amerika. Ze kregen leningen en wapens. In de verklaring van Cairo werd gezegd dat Japan na overgave Mantsjoerije, Formosa en de Pescadores-eilanden aan China moest teruggeven. Ook moesten ze Korea vrijgeven voor onafhankelijkheid. Met de capitulatie van Japan door de atoombommen, was ook de Tweede Chinees - Japanse oorlog ten einde.

De aanval op Pearl Harbor

Op Pearl Harbor was een groot deel van de Amerikaanse vloot gestationeerd. Voor de Japanners was het dus een goed doelwit om Amerika op aan te vallen. Door de Japanners werd dit plan Plan Z genoemd, en de leider was Yamamoto. Yamamoto wilde als eerste de slagschepen en vliegdekschepen aanvallen omdat deze van grote betekenis waren voor de Amerikanen. Voor de aanval wilde Yamamoto in eerste instantie gebruik maken van 6 vliegdekschepen met in totaal 441 vliegtuigen en duikboten. Terwijl Plan Z uitgevoerd zou worden, onderhandelde Japan nog wel met Amerika. Als ze dat immers zouden stopzetten, dan zou Amerika argwaan krijgen. Amerika was zich bewust van de dreiging, maar deed niks. Op 26 november vertrekt de Japanse vloot vanuit Japan met 6 vliegdekschepen, 423 vliegtuigen, 2 slagschepen, 2 kruisers en 11 torpedojagers. Het was de bedoeling met de vliegdekschepen aan te vallen, en met de andere schepen alleen de vliegdekschepen te beschermen. Door de radiostilte tussen de schepen konden de Amerikanen hen niet opmerken. 7 december
op 7 december om 12.02 worden vliegtuigen gezien op een Amerikaanse radar. Om 12.20 word op de radar gezien dat de vliegtuigen dichter bij de haven zijn. De dienstdoende officier doet niks, en slaat geen alarm. Om 12.55 word Pearl Harbor aangevallen vanaf het noordwesten. Om 14.00 worden ze ook aangevallen vanuit het noordoosten. Om 14.45 waren 18 schepen gezonken of zwaar beschadigd, 188 vliegtuigen vernietigd en 159 vliegtuigen beschadigd. 2403 militairen werden gedood tijdens de aanval, waarvan 1102 bij het zinken van de USS Arizona
Japan verloor maar 29 vliegtuigen, 55 manschappen en meerdere duikboten. Persoonlijk vind ik dat Japan er geen goed aan heeft gedaan Pearl Harbor aan te vallen. Ze vielen Pearl Harbor aan om Amerika uit te schakelen, maar Amerika kwam er vrij snel weer bovenop en werd vervolgens Japans grootste vijand. Amerika heeft een hele grote rol gespeeld in het verslaan van Japan. De kans was er geweest dat de oorlog veel langer had geduurd als Pearl Harbor niet was aangevallen. Maar dat zijn gedachtes die nooit bevestigd kunnen worden. We zullen namelijk nooit weten of Amerika wel of niet aan de oorlog had meegedaan als ze niet waren aangevallen.

De bezetting van Nederlands-Indie

Japan had Nederlands-Indie nodig. Niet omdat ze zo graag grondgebied wilden, maar omdat Nederlands-Indie rijk was aan olie, en daar was in Japan een groot tekort aan. Direct na de aanval op Pearl Harbor verklaarde Nederlands-Indie Japan de oorlog. Volgens gemaakte afspraken zou het Nederlands-Indische leger helpen bij de verdediging van Singapore. Daarbij is vrijwel de gehele Nederlands-Indische luchtmacht verloren gegaan. In de nacht van 13 op 14 februari landden Japanse troepen op Zuid-Sumatra. Onmiddellijk daarna werden de olieterreinen bij Palembang bezet. Nadat de Japanners ook Timor hadden bezet, vluchtte de geallieerde opperbevelhebber naar Australië. Nederlands-Indie zou steun krijgen van geallieerde troepen, maar die steun kwam niet, en het Nederlands-Indische leger stond er alleen voor. Volgens plan concentreerde de vloot zich erop dat de Japanse troepen aan wal van Java te laten komen. De rest werd niet verdedigd. Op 27 februari verloor de Nederlandse vloot de slag in de Javazee. Daarbij ging vrijwel de gehele vloot ten onder. Een week later gaf het Nederlands-Indische leger op Java zich over. In de loop van maart werd ook de rest van Sumatra bezet. De legereenheden op andere eilanden vochten nog even door, maar in april werd Ternate bezet, en in mei ook Banda, Sumba, Sumbawa en Flores. Het grootste gedeelte van de Indonesische bevolking leek de bezetting gade te slaan, en de snelle nederlaag van het Nederlands-Indische leger maakte grote indruk. Vaak werden de Japanse troepen met enthousiasme onthaald, omdat men dacht dat de Japanners hen kwamen bevrijden. Sumatra en Java kwamen onder het beheer van het Japanse leger, en de overige eilanden onder dat van de Japanse marine. In eerste instantie bemoeiden de Japanners zich niet om de politiek, omdat het hun alleen om de olie ging. Het bestuur bleef vrijwel hetzelfde als onder de Nederlandse bezetting, behalve dat het bestuur nu gevoerd werd door Japanners en Indonesiërs. Direct na de bezetting werden gezaghebbers en Nederlandse ambtenaren gevangen genomen. Aan het eind van 1942 werd ook de rest van de Europese bevolking gevangen genomen. De ‘kampen’ waren daar waar maar een gebouw vrij was. Ze waren in gewone woonwijken in een stad, in gevangenissen en in kazernes. Er waren mannenkampen, vrouwenkampen en jongenskampen. Ook waren er kampen voor halfbloeden. In totaal werden 100.000 mensen in kampen gestopt. Alle militairen waren in krijgsgevangenschap genomen, maar na een paar maanden werden de Indonesiërs vrijgelaten. De gevangenen moesten helpen bij het aanleggen van vliegvelden, havens en spoorlijnen, waaronder de beruchte Birma-spoorlijn. De Birma-spoorlijn moest van ‘Nederlands-Indie’ naar Thailand lopen, dwars door het oerwoud. Velen kwamen hierbij om. Met de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki kwam er ook een einde aan de Japanse bezetting van ‘Nederlands-Indie’.

Dagboek uit een Jappenkamp

Tijdens de bezetting van Nederlands-Indie werden alle Europeanen in zogenaamde Jappenkampen opgesloten. Op internet is weinig te vinden over hoe het er in die kampen aan toe ging, behalve het feit dat dat niet positief was. Om een idee te krijgen van hoe het er daar aan toe ging, heb ik een dagboek van iemand uit zo’n kamp gelezen. Het dagboek dat ik gelezen heb was het dagboek van Prof. Dr. I.J. Brugmans. Hij zat van 1942 tot en met eind 1945 in een kamp. In het begin was het in zijn kamp niet al te slecht. De voorzieningen waren niet goed, en het eten was niet veel, maar ze mochten wel heel veel. Prof. Dr. I. J Brugmans was voor de oorlog hoogleraar geschiedenis. Ten tijde van de verovering van Nederlands-Indie was hij rector magnificus van de literaire faculteit in Batavia. In het kamp gaf hij heel veel lezingen, gaf hij les, en nam hij HBS examens af. Meerdere jongeren hebben in een kamp hun diploma gehaald. Als je geld had kon je dingen kopen (voornamelijk extra voedsel) in een winkeltje. Tevens kreeg je geld voor werkzaamheden. Het enige dat gepland stond was ochtend en avond appèl, ontbijt, lunch en avondeten. Halverwege 1943 ging opeens alles anders. Mensen moesten continu van kampen wisselen, iedereen die fysiek gezond was moest werken en er waren meerdere periodes van zeer weinig voedsel. De meesten bleven in leven door het voedsel dat ze zelf kochten. Ook begonnen de Japanners steeds harder op te treden. Voor de kleinste overtredingen (vaak ook verzonnen overtredingen) werden de geïnterneerden geslagen en op andere manieren mishandeld. Dit bleef zo tot het einde van de oorlog. Kenmerkend was dat de Japanners geen organisatie gevoel hadden. Er werden continu dwaze regels verzonnen, die vervolgens weer afgeschaft werden. Ook hielden ze zich niet aan afspraken en dingen die ze beloofden. De geïnterneerden geloofden ook niet veel van wat ze beloofden. Wel werd om de zoveel tijd post uitgedeeld en mocht men een kaart schrijven. Dit zorgde ervoor dat Brugmans enigszins contact onderhield met zijn gezin, waarvan hij gescheiden was. We weten dat de oorlog voor Japan begin Augustus al afgelopen was. In de kampen gingen er toen echter alleen geruchten. Pas eind Augustus werd het officieel bekent gemaakt. Daarna bleef iedereen in de kampen, maar mocht men buiten de omheining komen, en familie bezoeken.

Birma

Birma lag precies tussen de Japanners en India, dat een Britse kolonie was. In Birma heerste spanningen omdat lang niet iedereen blij was met de Britse bezetting. Birma werd door een aantal geallieerde formaties beschermd, onder andere door China en India. Maar dat was het qua bescherming wel, want de Britten dachten dat Japan Birma niet zou aanvallen. Op 16 januari viel Japan, ondersteund door 300 vliegtuigen, aan. Al snel hadden ze Rangoon bereikt en trokken naar Salween, dat ze begin februari veroverden. Bij de Sitting (rivier) blies de commandant van de enige brug over de Sittang die brug op. Grote fout want zijn eigen troepen waren nog aan de verkeerde kant van de brug. De verdedigende troepen kwamen vast te zitten bij de vernielde brug. De soldaten probeerden naar de overkant te zwemmen. 3300 van hen haalden de overkant, maar de meeste wapens waren verloren gegaan. Rangoon was ondertussen omsingeld, en vrijwel verloren. De geallieerden trokken naar Prome. Na een korte pauze om op nieuwe soldaten en vliegtuigen te wachten, gingen de Japanners hun achterna. Op 24 maart moesten de geallieerden nog verder terugtrekken na gevechten bij Prome en Toungoo. In april was de enige optie voor de geallieerden om weg te gaan uit Birma. Duizenden Britten en Birmaanse burgers trokken naar India, dwars door de jungle. Velen kwamen daarbij om. Van de 30.000 Britten in Birma op 16 januari, waren er op 17 mei nog 17.000 over.

De slag om Midway

Een half jaar na Pearl Harbor plannen de Japanners een aanval bij het eilandje Midway. Doordat Amerika de JN-25 heeft weten te ontcijferen, weten ze wat Japan van plan is. Amerika besluit naar Midway te varen en de Japanners daar op te wachten. Japan gebruikt 16 onderzeeërs, 4 vliegdekschepen, 8 slagschepen, een aantal kleinere schepen, 12 transportschepen en 250 vliegtuigen. Als reserve hadden ze nog 7 slagschepen en een vliegdekschip. Amerika gebruikt 3 vliegdekschepen, een aantal lichte slagschepen en 115 vliegtuigen. Dit afgezien van de vliegtuigen op de vliegdekschepen. Op 4 juni 1942 bombardeert Japan Midway. 15 Amerikaanse vliegtuigen worden daarbij vernietigd, tegenover 30 Japanse vliegtuigen. Terwijl de Japanners zich voorbereiden op nog een bombardement op Midway, stijgen 116 Amerikaanse bommenwerpers op om de Japanse vliegdekschepen aan te vallen. Een Japans vliegtuig vind echter de Amerikaanse vloot. Daardoor verandert de Japanse vloot van richting waardoor de helft van de Amerikaanse bommenwerpers de Japanners niet kunnen vinden. De bommenwerpers die de japanners wel vinden, worden hevig aangevallen. Na een paar minuten vliegen sommige Japanse vliegtuigen op lage hoogte, en zijn anderen geland. Ze zitten zonder benzine. Meteen daarop verschijnen 37 Amerikaanse bommenwerpers. Omdat ze op het vliegdekschip bezig zijn de vliegtuigen weer klaar te maken, ligt het dek vol met bommen en benzine. De 37 vliegtuigen vallen aan. 2 vliegdekschepen staan meteen in brand, ondanks het feit dat ze maar geraakt zijn door 6 bommen. Een paar minuten later vallen 17 andere Amerikaanse bommenwerpers een 3e vliegdekschip aan dat tot zinken wordt gebracht. Vanaf het laatste Japanse vliegdekschip stijgen vervolgens 40 vliegersop om een Amerikaans vliegdekschip aan te vallen. Maar de Amerikanen zijn voorbereid, en vechten terug. Toch raakt het schip zwaar beschadigd. De japanners denken dat de Amerikanen maar 2 vliegdekschepen hadden, en dus bijna verslagen waren. Maar 24 Amerikaanse vliegtuigen vallen het laatste Japanse vliegdekschip aan en brengen het tot zinken. De japanners geven de strijd daarna op omdat ze inzien dat ze zo niet kunnen winnen. De Japanners hebben aan het eind van de strijd 4 vliegdekschepen, 1 kruiser en 2500 man verloren, tegenover maar 1 vliegdekschip, 1destroyer en 307 man van de Amerikanen.

Maleisië

Op 8 december 1942 vielen Japanse troepen Maleisië binnen. Er was al langere tijd een dreiging vanuit zee. Daarom concentreerde de troepen zich op de zeekant, en stelde het landleger vrij weinig voor. De Britten (die Maleisië bezet hadden) maakten ook geen gebruik van de Maleisië troepen. Japanse troepen waren goed getraind, en trokken dwars door de jungle Maleisië binnen. Nadat ook de Britse troepen op zee uitgeschakeld waren door luchtaanvallen, was Maleisië definitief bezet door Japan. Tijdens de bezetting speelden de Japanners de verschillende bevolkingsgroepen tegen elkaar uit. De Europeanen werden vernederd, de Indiërs moesten aan de Birma spoorlijn werken, de Chinezen werden vervolgd en de Maleisiërs werden ontzien. De Japanners dachten dat ze Sumatra en Maleisië beide vanuit Singapore konden besturen. Dat ging al snel fout. De export stopte, de aanvoer van rijst verliep slecht. In Maleisië kwam er honger en armoede. Epidemieën braken uit, en verschillende bevolkingsgroepen wantrouwden elkaar. Mensen uit de stad vluchtten naar de bossen in de hoop daar voedsel te vinden.

Singapore

Alle troepen die door de Japanners opgejaagd werden bij hun gevecht richting Singapore, verzamelden zich in Singapore. De troepen in Singapore waren sterk in de meerderheid: er waren 45 bataljons, terwijl de Japanners maar met 31 bataljons waren. De bataljons werden uitgespreid over de kust van Singapore. De rest werd op een centraal punt gehouden om naar de plek waar aangevallen werd toe te snellen. Op 8 februari vielen de Japanners aan bij de Straat van Johore. Er waren daar maar 6 bataljons, en ze konden niet op tegen de sterke Japanners. De Japanners waren weliswaar in de minderheid, ze waren veel sterker dan de geallieerden. Op 15 februari hadden de Japanners de watervoorziening bezet. Er zouden veel burgerdoden vallen doordat de Japanners de watervoorziening bezet hadden en de burgers hierdoor geen water konden krijgen. De commandant besloot dat hij dat niet op zijn geweten wilde hebben, en gaf zich over.

De strijd om Iwo Jima

Iwo Jima is een klein eilandje in de Stille Oceaan. Het eiland was voor zowel Japan als Amerika heel belangrijk vanwege de strategische ligging. Voor de Japanners was het eiland zo belangrijk omdat ze vanaf de vliegvelden op Iwo Jima de Amerikaanse bommenwerpers konden onderscheppen en de Marianen konden aanvallen. Ook gebruikten ze Iwo Jima als tussenstation naar de Grote Oceaan. Voor de Amerikanen was dit eiland belangrijk omdat ze de vliegvelden konden gebruiken als noodlandingsbaan en tussenstation. Ook het feit dat het bij Japan hoorde speelde mee. Japanse voorbereiding
De gehele kustlijn van Iwo Jima was versterkt met bunkers en artillerie. Daar was voor gezorgd door luitenant-generaal Hideyoshi Obata. Maar de nieuwe bevelhebber op Iwo Jima, luitenant-generaal Kuribayashi vond dat geen goede verdediging. Hij liet maar een lichte verdediging op de kustlijn, en liet de zware verdediging zich vestigen aan de voet van de gedoofde vulkaan Suribachi en op de hoge grond in het noorden. Op de hellingen van de vulkaan werden meer dan 750 geschutsstellingen neergezet, en een hele hoop bunkers gebouwd. Op 1 februari 1945 waren er ruim 21.000 soldaten op Iwo Jima.

De strijd
Op 15 juni begonnen de Amerikanen met het bombarderen van Iwo Jima. Op 8 december begon pas echt de strijd met een 10 weken lang durend bombardement. Meteen daarna landen de Amerikanen te voet op het eiland. Na 3 dagen is Mount Soeribatsji al veroverd. Op 1 maart word Airfield nr.3 veroverd en op 3 maart Nishi Ridge. Op 9 maart voeren 325 bommenwerpers een bombardement uit op Tokio. Dat kost 83.793 levens. Op 11 maart trekken de Japanners zich terug in 3 gebieden aan de noordoost kant. Op 24 maart zijn ze teruggedrongen tot een gebied van 46 vierkante meter. Op 26 maart wordt Iwo Jima officieel vrijgegeven. Dit is een kort overzicht van de strijd op Iwo Jima. De strijd om Iwo Jima heeft in totaal 9 maanden geduurd, en is gewonnen door de Amerikanen. Dat is iets wat de Japanners niet verwacht hadden, en het heeft hun verdediging enorm aangetast. Japan is in totaal 22.000 militairen(alle militairen die ze in gezet hadden) verloren, tegenover 7000 doden en 19.000 gewonden van de Amerikanen.

Conclusie

Tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft Japan vrij veel gedaan. Voor Japan en China begon de Tweede Wereldoorlog in 1937 toen Japan China binnenviel. Japan bezette daarbij grote delen van China. Japan heeft deze delen bezet tot het einde van de Tweede Wereldoorlog in 1945. Japan was niet rijk aan grondstoffen. Dat was ook hun grootste probleem als ze een machtig rijk wilden zijn. Daarom besloten ze om landen die wel rijk aan grondstoffen waren te bezetten. Nederlands-Indie was rijk aan olie. In 1942 werd Nederlands-Indie vrij gemakkelijk bezet. Ook Hongkong moest eraan geloven en werd tevens in 1942 bezet. Birma werd bezet omdat het een strategische ligging had. Het lag namelijk precies tussen de Japanners en India. Maleisië en Singapore werden bezet doordat de geallieerden de Japanners verkeerd ingeschat hadden. Pearl Harbor werd aangevallen omdat Japan Amerika wilde aanvallen. Pearl Harbor was daarbij een vrij gemakkelijk doelwit. De Amerikaanse vloot werd hier grote schade toegebracht. Bij de Slag om Midway kwam er een ommekeer in de oorlog. De Japanners leden hier een zwaar verlies, en vanaf dat moment verloor Japan steeds meer gebied. De strijd om Iwo Jima was zeer belangrijk. Iwo Jima had een zeer strategische ligging met 3 vliegvelden. Japan had Iwo Jima in bezit. Maar dit keer waren de Amerikanen te sterk, en Japan verloor Iwo Jima. Hierdoor was Japan makkelijker te bereiken voor de geallieerden. Een zware tegenslag dus.

Japan had dus tijdens de oorlog veel gebieden bezet. Doordat Japan Amerika aanviel, werd Amerika betrokken bij de oorlog. Amerika heeft vervolgens een grote rol gespeeld bij het bevrijden van gebieden, zowel in Azië als in Europa. Japan had een zeer grote invloed. Het heeft alle koloniën in Azië die door Europeanen bezet waren overvallen, en na de oorlog waren dit opeens vrije landen. Ze hadden grote gebieden veroverd, maar dit kwam ook mede doordat de geallieerden zo veel fouten hebben gemaakt. Elke keer weer was te zien hoe de geallieerden inschattingsfouten maakten, en dat de Japanners daardoor door slim spel binnen relatief korte tijd weer een gebied hadden bezet. Voor Europa heeft Japan een minder grote rol gespeeld tijdens de oorlog. Het enige wat Nederlanders met ze te maken hebben gehad is de bezetting van Nederlands-Indie. Wij hadden onze handen vol aan de bezetting van Nederland zelf door Duitsland. Voor Azië is de Tweede Wereldoorlog echter de oorlog tegen Japan. Voor Azië heeft Japan dus een vrij grote rol gespeeld tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Literatuurlijst

- http://nl.wikipedia.org/wiki/Kleine_Pacifische_eilanden_van_de_Verenige_Staten - http://nl.wikipedia.org/wiki/Tweede_Chinees-Japanse_oorlog - http://nl.wikipedia.org/wiki/Japans_China - http://www.go2war2.nl/artikel/593/5 - http://nl.wikipedia.org/wiki/Aanval_op_Pearl_Harbor - http://www.go2war2.nl/artikel/590 - http://www.go2war2.nl/artikel/590/7 - http://gi.grolier.com/wwii/wwii_midwaybat.html - http://www.history.navy.mil/faqs/faq81-1.htm - http://nl.wikipedia.org/wiki/Slag_bij_Midway - http://nl.wikipedia.org/wiki/Jappenkampen - http://nl.wikipedia.org/wiki/Nederlands_indi%C3%AB - http://nl.wikipedia.org/wiki/Afbeelding:Nederlands-Indi%C3%AB.gif - http://users.skynet.be/zoekheteensop/nedindie.htm - http://www.oorlogsgetuigen.nl/nl/hoofdstuk_2/introductie/introductie.html - http://nl.wikipedia.org/wiki/Geschiedenis_van_Japan - http://nl.wikipedia.org/wiki/Birma#Geschiedenis - http://nl.wikipedia.org/wiki/Mandsjoekwo - http://nl.wikipedia.org/wiki/Afbeelding:MyanmarKaart.gif - http://nl.wikipedia.org/wiki/Afbeelding:Kaart_Japan.jpg - http://web.presby.edu/~rrheiser/lectures/16ww2.htm - http://www.china-info.nl/Republiek/republiek1.html - http://www.foxvalleyhistory.org/WWII/1945/map-iwo-jima.htm - http://www.sunwest-emb.com/wiseman/bmidway.htm - http://nl.wikipedia.org/wiki/Afbeelding:My-map.png - Ruud Spruit, Het land van Maleisië en het kolonialisme, ’s-Gravenhage,1989, p. 112 - Luc de Vos, de tweede wereldoorlog, Leuven, 2004, p. 186-200 - Hans Buiter, Nederlands-Indie, Utrecht, 1993, p. 117-123 - Andrew Wiest&Gregory Louis Mattson, De oorlog in de Stille Oceaan. Van Pearl Harbor tot Hiroshima(vertaald uit engels), Oosterhout, p.59-69, 92-101 - Anthony Shaw, de tweede wereldoorlog dag na dag(vertaald uit engels), Oosterhout, p. 60,73 - H.P.Willmott&Robin Cross&Charles Messenger, tweede wereldoorlog (vertaald uit engels), Utrecht, 2004, p. 25-27, 106, 117, 119 - C.L.Sulzberger, Geïllustreerde geschiedenis van de tweede wereldoorlog, Utrecht, 1980,p. 47, 131-143, 307-313, 499-505, 555-567, 576-577 - Prof. Dr. I.J. Brugmans, gevangen op Java 1942-1945, dagboek uit een Jappenkamp, Zutphen, 2004, gehele boek