Sharia

Algemeen

شريعة (sharia) is een Arabisch woord dat letterlijk betekent: de weg naar de bron. Het is de islamitische wet of de wet van god. Het is een geheel van voorschriften en geboden die de wil van God uitdrukken volgens de Islamieten. Dit systeem wortelt in de Middeleeuwen, waardoor de toepassing in de hedendaagse wereld vaak erg moeilijk is. 

Wat het bepaalt
- Verhouding tussen personen onderling
- Verhouding tussen personen en de staat
- Verhouding tussen personen en God
- Regels voor de cultus
- Regels voor persoonlijk gedrag

De volledige toepassing van de Sharia is een ideaal, maar is nooit bereikt. In bepaalde zaken zoals rituele voorschriften en persoonlijke levenssfeer (erfrecht, huwelijksrecht etc.) is zijn invloed zeer groot. In andere zaken zoals staatsrecht zeer klein. De toepassing verschilt ook van staat tot staat. Bvb. in Turkije zijn staat en godsdienst gescheiden, terwijl in landen als Saudi-Arabië 'het heilig boek en overlevering' de grondwet is. Moordenaars kunnen daar ook nog publiekelijk onthoofd worden en van dieven kunnen de handen nog steeds worden afgekapt.

Fiqh

Fiqh is de leer over de filosofie en de toepassing van de sharia. Dit wordt bestudeerd in rechtsscholen, madhhabs. De verschillende madhhabs zijn het vaak niet met elkaar eens, omdat je de sharia soms anders kan interpreteren. Een fiqh kan daardoor ook niet worden aangewezen als jurist.

De rechtbronnen die gebruikt worden in de soennitische rechtsscholen
- De Koran. Dit is echter geen wetboek. Maar zeer weinig elementen in de Koran hebben een juridisch karakter. De niet-juridische verzen kunnen wel helpen om de juridische beter te interpreteren.
- De soenna. Dit is de bundeling van de uitspraken en voorbeelden van Mohammed. Gebaseerd op de Hadith (islamitische uitleveringen over het doen en laten van de Profeet)
- Qiyas, analogie.Er worden nieuwe regels afgeleid uit voorbeelden die wel in de Koran of de soenna’s voorkomen. Het verbod op het drinken van alcoholische dranken werd bvb. afgeleid uit het verbod op het drinken van wijn. Vandaag de dag wordt het woord qiyas ook gebruikt om te verwijzen naar vroegere uitspraken en fatwa’s (een juridisch advies in de Islam) van juristen.
- Idjma (consensus). Dit betekent dat de bevolking het eens moet geraken over iets. Een besluit maken over een bepaald probleem. Het was echter vaak het meerderheidsstandpunt van een aantal rechtsgeleerden binnen een bepaalde gemeenschap. Deze bron kan alleen gebruikt worden wanneer de vorige drie bronnen geen uiteindelijk besluit geven.

Er zijn ook nog bijkomende bronnen zoals:
- Urf (lokaal gewoonterecht)
- Idjtihad (zelfstandige interpretatie)
- Ibaha (handelingen die niet in strijd zijn met de Koran of de soenna worden geacht toegestaan te zijn.)

De fiqh is onderverdeeld in vijf categorieën, zie hiervoor http://www.flw.ugent.be/cie/bogaert/bogaert22.htm

Waarden en normen voor een goede moslim
Het Maqasid Model, zie hiervoor http://www.flwi.ugent.be/cie/bogaert/bogaert22.htm

Deze cirkel weerspiegelt wat belangrijk is en wat onbelangrijk is in een islamcultuur.

Een goede moslim...
...wordt gedreven door goede intenties, doet voor zijn naaste wat hij zelf graag heeft, is nederig, niet hoogmoedig, noch verwaand, neemt in alles matiging in acht en schuwt extremen, doet goede werken, is vrijgevig, niet krenterig, heeft verantwoordelijkheidszin, is trouw aan een gegeven woord en bewaart een geheim, is oprecht en schuwt hypocrisie, is minzaam en vermijdt leugens en conflicten, belichaamt zachtmoedigheid, zelfbeheersing, vriendelijkheid en vergevingsgezindheid, kent geen afgunst maar is tevreden met wat hij heeft, onderdrukt anderen niet maar beschouwt alle mensen als gelijken, kenmerkt zich door geduld, respecteert de gewetensvrijheid van anderen, is verdraagzaam en gaat niet in op provocaties, gaat geen scheldpartijen aan en bespot anderen niet, zwijgt tenzij hij iets goed te zeggen heeft, is goed voor zijn buren ongeacht hun geloof, moeit zich niet met andermans zaken, doet niet mee aan achterklap, verspreidt geen laster, geen leugen en geen roddels, springt zuinig om met alles en verkwist niets, gaat zorgzaam om met milieu en met de dieren, is genadevol, vergevingsgezind, voert rechtvaardigheid hoog in het vaandel, respecteert zijn ouders, beantwoordt een slechte daad met iets dat beter is,...

Deze eigenschappen zijn allemaal gebaseerd op de Koran. Ze komen overeen met de eigenschappen van een goede mens.

Onderwerpen in de Sharia

De vijf zuilen
- Shaahadah, geloof in 1 god door te zeggen 'Ik getuig dat er geen god is behalve Allah en dat Mohammed zijn profeet is.'

- Salaat, 5 keer per dag bidden in de richting van Mekka, zoals de Profeet dit deed. Geschiedenis: de Salaat is een geschenk dat de Profeet kreeg van Allah bij hun ontmoeting tijdens de Miraaj (Hemelvaart) van de Profeet. Het is een geschenk waarmee het volk van de Profeet ook wat kan proeven van die ontmoeting. Voorwaarden: het is verplicht om te bidden richting de Ka’ba in Mekka, om schone kleding aan te hebben, te bidden op een schone plek, minimaal de kleine wassing gedaan te hebben, etc...

Het gebed heeft vastgestelde handelingen:
- De Raf'a Yadain, staand het heffen van de handen tot de oren.
- Er is een terugkerende handeling in het gebed en deze wordt de rak'ah genoemd. Dat is vanaf het punt dat je staat tot en met de tweede sajdah. Het is ook verplicht om in elke rak'ah het eerste hoofdstuk uit de Koran te reciteren.
- Verder wordt de sajdah als het beste gedeelte van het gebed gezien. Hier plaats men het hoogste lichaamsdeel (het hoofd) op het laagste punt (de grond) en zegt: 'Geprezen zij Allah de Hoogste'.

- Zakaat, aalmoes, armenbelasting betalen

- Saum, vasten in de Ramadanmaand (de negende maand uit de Islamitische kalender)

Waarom vasten?
- Jezelf discipline aan te leren
- Dankbaar te zijn voor wat je hebt
- Niet toe te geven aan je lusten
- Je mentaal en fysiek te reinigen (stabielere bloeddruk, stabielere suikerspiegel, het gif dat zich opslaat in het vet wordt grotendeels verwijderd,  je overwint slechte gewoontes (bvb. roken)).

- Hadj, bedevaart naar Mekka, verplicht voor alle gezonde, volwassen moslims die het financieel aankunnen.

Eerwraak
Wanneer een familie of stam de verloren eer wilt herstellen door het plegen van een moord op de veroorzaker van het eerverlies. Dit is expliciet verboden in de Sharia.

Rechten van de vrouw in de Sharia
- Gelijkheid van mannen en vrouwen. Voor Allah zijn mannen en vrouwen volkomen gelijk. In het dagelijkse leven is dit echter niet altijd zo.
- Recht op (fysische, financiële, emotionele...) bescherming. De echtgenoot moet de vrouw verzorgen en voorzien in woonst, kledij, voeding, medicijnen etc. Dit recht zegt ook dat de echtgenoot de vrouw attent en liefdevol moet behandelen.
- Vrijheid van meningsuiting. Vrij de godsdienst te kiezen, opvattingen publiekelijk maken, rechtsgeldig in wettelijke disputen, eigen echtgenoot kiezen (maar hij moet wel Islamitisch zijn), eigen naam behouden etc.
- Politieke rechten, stemrecht.
- Seksuele rechten. Islam kent de vrouw dus ook het recht op seksuele satisfactie toe. Het is zelfs zo dat een vrouw van haar man kan scheiden als hij niet kan voldoen in haar seksuele behoeften. Voorbehoedsmiddelen zijn toegelaten.
- Recht op onderwijs. Er zijn landen waar meisjes geen onderwijs genieten. In die landen is er doorgaans ook veel armoede en komen ook jongens nauwelijks aan fatsoenlijk onderwijs toe. Mangedomineerde maatschappijen proberen uit zelfbehoud meisjes uit het onderwijs te weren. Op die manier verhindert men dat vrouwen de rechten leren kennen die hen van rechtswege door de Islam worden toegekend.
- Economische rechten, het recht geld te verdienen, eigendom te bezitten in haar eigen naam, wettelijke contracten af te sluiten, handel te drijven, en haar vermogen te beheren zoals zij dat zelf wenst.

Dit overzicht van rechten die de Islam al 1400 jaar toekent aan vrouwen, is niet volledig. Zoals in alle modellen, is er vaak een verschil tussen wat het model voorschrijft en hoe de dagelijkse werkelijkheid eruitziet.

Erfrecht
Dit zegt dat de zoon dubbel zoveel krijgt als de dochter. De reden hiervoor is dat de vrouw het geld volledig kan houden, maar de man het moet uitgeven aan zijn kinderen en vrouw. Een niet-moslim kan ook nooit erven van een moslim.

Scheiden
Redenen waardoor een vrouw kan scheiden van haar man zijn: omdat haar man niet voldoet in haar seksuele behoeften, omdat zij haar man niet langer graag ziet, omdat zij mishandeld wordt door haar man, omdat haar man niet voldoende van zijn inkomen aan haar spendeert, of omdat haar man haar beleving van de Islam verhindert.
Er moet wel eerst een afkoelingsperiode geweest zijn en bemiddelaars moeten zijn ingeschakeld.

Godsdienstvrijheid
De Islam dwingt niemand om tot de islam toe te treden. Je mag de Islam wel niet meer verlaten, eens je bent toegetreden.

Moord
Is niet toegelaten, zelfverdediging wel.

Het gezin
Het vermenigvuldigen van het nageslacht en het trouwen wordt door de islam aangemoedigd. De islam heeft de sterilisatie en castratie verboden. Bovendien verbiedt de islam het plegen van overspel en legt straffen op aan degene die dat doet. De nette opvoeding van kinderen en met name de meisjes wordt door de islam aangemoedigd. Omdat de meisjes de toekomstige echtgenoten zullen worden en de echtgenote is een belangrijke figuur die het gezin vormt en de kinderen opvoedt. De Islam geeft de moslim het recht om zijn eigen vrouw te kiezen en zijn kinderen op te voeden en zijn geslacht te kunnen beschermen volgens de regels van de islam.

Geld
De islam heeft het bezitten van geld door de mens toegestaan. Tegelijkertijd geeft de islam de armen het recht om geld van de rijke mensen te eisen. Het geld en de individuele eigendom worden door de regels van de islam gewaarborgd zoals het verbieden van het stelen en het leggen van zware straffen op diefstal, zoals het afhakken van de hand van een dief en het verbieden van geldverspilling enzovoort... De islam heeft ook speciale regels voor de openbare eigendom, staatseigendom en individuele eigendom vastgelegd zodat alle onderdanen van de islamitische staat hun geld krijgen waar zij recht op hebben.

Mishandeling
Allah heeft het onrechtmatig slaan van de mens verboden en dreigt met een vloek tegen degene die een mens uit onrechtvaardigheid slaat. Bovendien verbiedt de islam de morele beschadiging van de mens zoals roddelen, beledigen en legt een straf van tachtig zweepslagen op degene die mensen vals beschuldigen van overspel. Er zijn ook straffen tegen mensen die vals getuigen en tegen mensen die de waardigheid van andere mensen afbreken. Ook bij een dode mag geen schade toegebracht worden.

Veiligheid
De islam heeft straffen gelegd op degene die de algemene veiligheid in gevaar brengen zoals het afsluiten van wegen, het zaaien van angst onder de mensen en het beroven van mensen.

Begrafenis en leven na de dood
Werkwijze
- Het wassen van de overledene (Ghusl)
- Het omwikkelen van de overledene in een lijkwade (Kafan)
- Gebed voor de overledene (Salat Aljanazah)
- Het dragen van de overledene
- De begrafenis

Ze geloven in het Hiernamaals bij Allah (het Paradijs). Ze zijn tegen zelfmoord : ‘Het is onbeleefd tegenover Allah om te klagen over je situatie of om jezelf dood te wensen om van het lijden verlost te zijn. Een gelovige hoopt niet op de dood, het is Allah die hierin beslist.’ Voor je gaat moet je alle schulden aflossen en vergeving vragen aan iedereen die je onrecht hebt aangedaan. Als je dit doet is het Hiernamaals beter. Het is in de Islam niet verboden om verdriet te hebben of te rouwen, maar het is niet toegestaan om onbeschaafde of extreme dingen te doen. De moslims moeten hierop toezien.

Testament
Er is al een groot deel van de erfenis bepaald door de Koran en Soenna. Dit mag niet in je testament. Je mag maar 1/3 van je erfenis achterlaten aan niet-erfgenamen. Er moeten getuigen bij zijn en het moet schriftelijk zijn. De getuigen moeten betrouwbaar en oprecht zijn. Bij afwezigheid van Islamitische getuigen is het toegestaan om betrouwbare niet-moslims als getuigen aan te wijzen. Zij moeten echter wel bepaalde eigenschappen bezitten. Er mag geen schade worden toegebracht met het testament. Je mag geen mensen benadelen.

Over alledaagse westerse dingen
Het is toegestaan, als het onmogelijk is om op een natuurlijke wijze kinderen te krijgen, de spermacel van de man en de eicel van de vrouw in een reageerbuis samen te brengen en dit daarna in te planten bij de vrouw. Het is echter verboden hetzelfde te doen, maar met een eicel van een andere vrouw of een spermacel van een andere man. Dit wordt gezien als ontrouw. Ook een draagmoeder is niet toegestaan.

De sharia heeft ook een mening over dingen zoals: klonen, orgaantransplantatie, rente, drugs, kredietkaarten etc. Vaak zijn deze uitspraken niet zo duidelijk en zijn er vele uitzonderingen.