MKZ

Inleiding

Deze praktische opdracht gaat over Mond- en klauwzeer. Dit is een ziekte onder het vee wat op dit moment erg in het nieuws is. Het is namelijk een erg besmettelijke ziekte en dus snel gevaarlijk voor veel dieren. De regering moet bij zo’n probleem moeilijke beslissingen nemen waar veel mensen last of baat bij hebben. Ook voor de boeren en burgers is het een groot probleem en we zien bij dit probleem dat de regering vaak beslissingen neemt die niet gunstig zijn voor de boeren.
Ik heb dit onderwerp gekozen, omdat het mij heel erg aanspreekt. Als je ziet hoe moeilijk sommige boeren het met de beslissingen hebben en ook hoe zielig het is voor de dieren, krijg ik medelijden met ze. Ik wil graag uitzoeken hoe alles precies in elkaar zit.
Ik heb de volgende hoofd- en deelvragen gekozen:

Hoofdvraag: Wat zijn de gevolgen van MKZ?
Deevragen: Wat is Mond- en klauwzeer?
De gevolgen vanuit de sociaal-economische invalshoek
De gevolgen vanuit de sociaal-culturele invalshoek

Analyseschema:

1) het probleem is de MKZ-crisis in Nederland, wat zijn daar de gevolgen van?
q Ik heb dit onderwerp gekozen, omdat het op dit moment een maatschappelijk vraagstuk is wat erg in de publiciteit is. Ik heb medelijden met de boeren en dieren die hiermee getroffen zijn en vind het ook een interessant onderwerp om een praktische opdracht over te houden.
q Het is een maatschappelijk probleem omdat heel Nederland ermee te maken heeft. Het is niet iets waar maar een stuk of 10 mensen last van hebben, iedereen heeft er last van. De boeren omdat ze er zelf de dupe van worden, mar ook de gewone burgers omdat er minder vlees te koop is.
q Op 21 maart werden de eerste gevallen van MKZ in Nederland vastgesteld, in twee buurtschappen nabij Olst, Fortmond en Welsum. Tot en met 17 mei 2001 zijn 26 bedrijven besmet verklaard:

Nr. Datum Plaats Provincie Dieren
1 21-03 Olst/Fortmond Overijssel rundvee schapen
2 21-03 Welsum Overijssel rundvee
3 22-03 Oene (1) Gelderland rundvee geiten
4 24-03 Nijbroek Gelderland rundvee
5 25-03 Oene (2) Gelderland rundvee
6 28-03 Tongeren Gelderland rundvee
7 28-03 Terwolde Gelderland geiten
8 29-03 Kootwijkerbroek Gelderland rundvee
9 29-03 Oosterwolde (1) Gelderland rundvee geiten schapen
10 29-03 Oosterwolde (2) Gelderland rundvee
11 30-03 Oene (3) Gelderland rundvee
12 01-04 Vaassen Gelderland rundvee schapen
13 03-04 Olst (2) Overijssel rundvee geiten schapen
14 03-04 Oene (4) Gelderland rundvee geiten schapen
15 03-04 Oene (5) Gelderland rundvee geiten schapen
16 07-04 Wapenveld (1) Gelderland rundvee
17 07-04 Heerde (1) Gelderland rundvee
18 08-04 Heerde (2) Gelderland rundvee
19 10-04 Heerde (3) Gelderland rundvee schaap
20 10-04 Wapenveld (2) Gelderland rundvee varkens
21 11-04 Ee Friesland rundvee
22 11-04 Heerde (4) Gelderland rundvee
23 12-04 Wapenveld (3) Gelderland
24 12-04 Wapenveld (4) Gelderland

25 12-04 Anjum Friesland rundvee
26 22-04 Wijhe Gelderland rundvee

q De MKZ-crisis begon dus in Nederland op 21 mart 2001. Hiervoor was de crisis al in Groot-Brittannië, maar leek het voor ons nog ver weg. Helaas kwam het ook ons kant op. Eerst werd gedacht dat alleen in Olst, fortmond en Welsum besmetting was, maar dit breidde uit tot 26 gevallen in Nederland.

2) Natuurlijk zijn bij dit probleem de boeren betrokken, zij hebben het meeste last van de ziekte, ook de overheid heeft er mee te maken. De tweede kamer speelt een rol, omdat zij beslissingen moeten nemen. Eigenlijk zijn alle burgers erbij betrokken, want als de ziekte lang doorgaat en steeds meer besmet, hebben we straks geen vlees meer.
3) we hebben nu de volgende groepen: boeren, tweede kamer, burgers.
q Boeren: de belangen van de boeren zijn natuurlijk dat het vee blijft leven, daar heeft de boer belang bij, omdat hij daar van leeft.
Tweede kamer: de tweede kamer wil natuurlijk de belangen behartigen van de bevolking, maar heeft met zoveel factoren te maken, dat het erg moeilijk is. Bijvoorbeeld bij de vraag of er ingeënt mocht worden of niet. De belangen van de tweede kamer zijn dat iedereen zich in deze maatschappij thuis voelt. Maar hierbij moeten ze dus aan veel dingen tegelijk denken en dat is soms heel moeilijk.
De burgers: het is moeilijk te zeggen wat de belangen van alle burgers zijn, maar je kan gemiddeld zeggen dat de burgers willen dat de boeren het goed hebben. Natuurlijk willen ze ook dat ze goed vlees te eten hebben. Ik denk dat het laatste het belangrijkste belang is.
q De economische belangen liggen bij sommige groepen erg voor de hand bij andere zijn ze iets moeilijker.
Boeren worden er natuurlijk slechter van, hun vee wordt vernietigd, hetgene waar ze hun brood mee verdienen. Als ze dat kwijt zijn, lopen ze dus ook heel wat geld mis!

Ook voor de tweede kamer en de overheid kost dit probleem veel geld, zij moeten allemaal extra dingen regelen die geld kosten. Denk hierbij aan extra ruimingswagens, spullen om gebieden af te sluiten, van alles. Zij worden er zeker niet beter van.
Misschien dat de burger er financieel beter van wordt, omdat die minder vlees koopt en daardoor geld overhoudt, maar echt veel beter zal de gemiddelde burger er niet van worden.
q Alle belangen stemmen eigenlijk met elkaar overeen. We gaan allemaal voor hetzelfde doel en dat is om de samenleving zo goed mogelijk te houden, ook al gebeurt er zoiets al dit.

4) Om de gevolgen zo klein mogelijk te houden, hebben de boeren de wens het vee in te enten. De overheid is hier tegen omdat dat in tegenstrijd is met de EU. De bevolking is hierover verdeeld, maar de meerderheid wil ook dat er geënt wordt, zodat de gevolgen zo min mogelijk worden.

5) de achterliggende normen en waarden van de boeren zijn dat ze respect willen van andere mensen, zij vinden het normaal dat de dieren een kans krijgen om te leven en willen dus inenting, maar helaas kan dit niet.
Van de tweede kamer is het moeilijk te zeggen wat hun normen en waarde zijn, die zijn eigenlijk precies zoals de waarden in de wet staan. De normen zijn voor iedereen in de Tweede Kamer verschillend.
De burgers streven ernaar om het de boeren zo goed mogelijk te maken, zij vinden eerlijkheid erg belangrijk. Hierbij bedoel ik natuurlijk de gemiddelde Nederlander, want het is moeilijk te beslissen voor heel Nederland.
q Het geloof speelt in de MKZ-crisis wel een rol, bij alle groepen eigenlijk. Er zijn boeren die geloven en zeggen: Het is Gods wil, dus laat de dieren sterven. Ook partijen in de tweede kamer zijn het hier mee eens, en ook verschillende burgers denken er zo over.
Over tradities en groepsgedrag is hier niet echt sprake.

6) De overheid heeft besloten te ruimen en niet te enten. Hierdoor sterven er meer dieren, maar het is beter voor de export.
q De regel die natuurlijk het meest ter discussie staat, is de regel dat er niet geënt mag worden. Hier zijn de boeren en de meeste burgers namelijk tegen en dat zorgt voor oproer en protesten.
q Wethouders en burgemeester hebben in deze zaak weinig in te brengen. Zij moeten gehoorzamen aan de maatregelen die de tweede kamer neemt.

7) De meerderheid van de Tweede Kamer is het ermee eens dat er niet geënt mag worden.
q De christelijke partijen zoals de SGP en de RPF zijn het hiermee eens, omdat zij inderdaad zeggen dat het Gods wil is, waar we niet tegen in mogen gaan.
De linkse partijen vinden dat de overheid actief op moet treden en dus zullen partijen als de SP en de PvdA tegen het besluit van de Tweede Kamer zijn.
In een krantenartikel van de Trouw van 22 maart 2001 stond dat minister Brinkhorst uitleg moest geven aan de Kamer. Hier hadden de PvdA, GroenLinks en het CDA scherpe kritiek op hem, omdat ze vinden dat hij eerder in had moeten grijpen. De VVD en de D66 steunen Brinkhorst.

8)op 22 februari stelt Brinkhorst vervoersverbod in van dieren die voor 24 januari uit Groot-Brittannië zijn ingevoerd. Veemarkten voor evenhoevigen worden verboden. Op 23 februari begint het ministerie van landbouw met het ruimen van elf bedrijven met evenhoevigen. Op 26 februari stelt het ministerie een vervoersverbod in voor schapen en geiten. Op 4 maart worden twee schapenbedrijven preventief geruimd. Op 13 maart kondigt Minister Brinkhorst met onmiddellijke ingang een vervoersverbod af voor runderen, geiten, varkens en andere evenhoevige dieren. Op 18 maart vertonen enkele geiten op een boerderij in het Gelderse Oenen verschijnselen van MKZ. De boerderij wordt preventief geruimd. Het bloed wordt nader onderzocht. Het ministerie van landbouw versoepelt het vervoersverbod. Alleen rond Oene blijft het van kracht. Op 19 maart pleit Brinkhorst in Brussel voor vaccinaties tegen MKZ, hij wordt alleen gesteund door collega’s uit België en Luxemburg. Op 20 maart levert een ‘snelle’ test “ernstige verdenkingen” van MKZ op bij de vier gecontroleerde bedrijven en 5 dieren op een Brabantse slachterij. De definitieve uitslag van de officiële test moet nog komen. Brinkhorst stelt opnieuw een verscherpt vervoersverbod in. Op 21 maart wordt bij 4 runderen in Olst definitief Mond- en Klauwzeer vastgesteld. Het is het eerste geval in Nederland sinds 1984. Daarna komen er steeds meer gevallen waarvan de datums al eerder vermeld staan. Al vroeg komt het voorstel om te enten, maar hier wordt pas op veel latere datum een beslissing over genomen.
9) Ik had het beter gevonden als er geënt was. Op dit moment is het wat rustiger rond de crisis, maar straks duikt het weer ergens op en wordt het een ramp die niet meer te overzien is.
10) Zoals ik net al zei zou het kunnen dat het MKZ-virus opnieuw toeslaat, dan zal er weer zoveel onrust komen zoals nu, maar misschien hebben we het ergste ook wel gehad en wordt het weer een poos rustiger. Het virus kan ook slecht tegen mooi weer en dat zit er nu aan te komen, dus wordt de kans op besmetting steeds kleiner.

Uitwerking hoofd- en deelvragen
Deelvraag 1: Wat is mond- en klauwzeer?
Mond- en klauwzeer is een zeer besmettelijke en ernstige virusziekte die voorkomt bij evenhoevige dieren zoals runderachtigen (rund, zeboe, tamme buffel, zeboe), varkens, schapen, geiten, wilde zwijnen, herten en reeën. Kameelachtigen (kameel, drommedaris, lama, vicuna, alpaca)hebben weinig kans om besmet te raken. Het virus is onschadelijk voor bijvoorbeeld paarden, honden, katten en pluimvee. Ongeveer 5% van de besmette volwassen dieren sterft aan de ziekte, voor jonge dieren ligt dit percentage hoger.
Het MKZ-virus verspreidt zich zeer snel vooral bij verplaatsing van besmette dieren. Het virus wordt uitgescheiden via adem, speeksel, melk, mest, sperma en urine. Dat kan al gebeuren tijdens de incubatieperiode. Het virus verspreid zich vooral snel via varkens. De vermenigvuldiging van het virus verloopt bij varkens tot 1500 keer zo snel als bij runderen. Het virus kan ook via indirecte contacten verspreid worden (via de mens, vervoermiddelen, dierlijke producten).
De klinische verschijnselen zijn voor alle (sub)typen van het virus gelijk, hoewel er wat verschil in intensiteit kan zijn. Bij runderen en varkens zijn de verschijnselen vaak zo duidelijk dat alleen al op grond van de klinische verschijnselen de diagnose MKZ met redelijke zekerheid kan worden gesteld. Bij schapen en geiten daarentegen zijn de klinische verschijnselen van MKZ zeer a-specifiek.
De incubatieperiode van de ziekte varieert van 2 tot 14 dagen. Zoals de naam al zegt, ontstaat mond- en klauwzeer in en rond de bek en aan de klauwen. Door de blaren gaan vooral de grote herkauwers extra speeksel produceren, waardoor de dieren gaan kwijlen en ‘smakken'. De blaren breken na enkele dagen door en herstellen langzaam. Blaarvorming aan de kroonrand van de klauwen leidt tot een stijve, gevoelige gang en kreupelheid. Koorts, beven, plotselinge daling van de melkgift en blaarvorming op de tepels zijn andere opvallende verschijnselen bij runderen. Na één tot twee weken zijn de meeste dieren genezen. Meestal sterven alleen jonge dieren.
Er zijn geen geneesmiddelen om MKZ te bestrijden. De meeste dieren herstellen na verloop van tijd, doorgaans enkele weken, vanzelf van MKZ. Ongeveer 5% van de besmette volwassen dieren sterft aan de ziekte, voor jonge dieren ligt dit percentage hoger. Ter preventie kan tegen MKZ gevaccineerd worden. Het virus komt voor in een groot aantal verschillende (sub)typen. Het vaststellen van type en subtype is voor de bestrijding van belang. Om verspreiding tegen te gaan worden ontsmettingsmiddelen gebruikt. Veelal wordt daarvoor een 0,2% citroenzuuroplossing gebruikt. Ook natriumcarbonaat (4%) en natriumhydroxide (2%) maken het virus onschadelijk.

Deelvraag 2: Gevolgen vanuit de sociaal-economische invalshoek
Het is voor de Tweede kamer erg moeilijk beslissingen te nemen die voor het merendeel van de bevolking gelden. De gevolgen zullen zijn dat veel mensen het vertrouwen in de Tweede kamer en in sommige partijen zullen verliezen. Dit was het meeste het geval bij de keuze of er geënt ging worden of niet. Veel mensen vroegen zich af waarom er dan niet geënt kon worden. Dit kan niet om de volgende reden: In het verleden werd in de Europese Unie de rundveestapel tegen MKZ gevaccineerd. In Nederland werd in 1955 op grote schaal met de inentingen begonnen. Schapen en varkens werden niet ingeënt. Toen zo'n jaar of tien geleden de ziekte in de EU was uitgeroeid, is de EU op aangeven van Groot-Brittannië, Zweden en Denemarken overgestapt op een non-vaccinatiebeleid (april 1992). De reden was van economische aard, de exportstijging woog op tegen het MKZ-schaderisico Sindsdien moet de ziekte bestreden worden zonder het gebruik van vaccins. Wie het vaccinatieverbod negeert en tòch zijn veestapel vaccineert tegen MKZ, kan voor zeer lange tijd geen dieren en dierproducten meer exporteren. Dat is, omdat de anti-lichamen die het vaccin veroorzaakt niet onderscheiden kunnen worden van de anti-lichamen die tegen de ziekte worden aangemaakt. Met andere woorden: je kunt niet zien of een dier ziek is of alleen maar gevaccineerd. Omdat besmette dieren zo niet meer te herkennen zijn, vertrouwen andere landen de importen uit een vaccinerend land niet meer en stoppen daar dus mee.
De gevolgen vanuit de sociaal-economische zijn dus dat de mensen minder vertrouwen krijgen in de Tweede kamer, omdat die het financieel belang vooropstellen aan wat belangrijk is voor de dieren. Zij willen dus geen financieel nadeel lijden aan de situatie.

Deelvraag 3: gevolgen vanuit de sociaal- culturele invalshoek
Deze gevolgen verschillen per plaats en per individu of groep. De gevolgen in de plaatsen waar getroffen gebied tussen zit zijn natuurlijk veel erger. Het zijn ook veel gebieden waar het geloof een belangrijkere plaats inneemt dan bijvoorbeeld in de Randstad. De waarde als godsdienst is er veel groter. Een gevolg kan zijn dat sommige boeren het geloof in God verliezen, omdat ze niet begrijpen waarom zoiets kan gebeuren. Andere boeren gaan juist meer geloven, omdat God hun enige steun nog is. De gevolgen met de waarde godsdienst kunnen dus erg verschillen, maar zijn wel duidelijk te merken.

Hoofdvraag en meteen samenvatting:
Dus in het kort kunnen we zeggen dat de gevolgen vanuit de sociaal-economische invalshoek zijn: het vertrouwen in de Tweede Kamer gaat verloren, omdat zij er financieel voordeel van willen hebben, ipv de zorg voor de dieren. Vanuit de sociaal-culturele invalshoek zal vooral de waarde die gehecht wordt aan godsdienst kunnen veranderen.

Het is moeilijk om hier een goede mening bij te vormen, omdat je met heel veel verschillende dingen te maken hebt. Je kan natuurlijk zeggen dat jij geënt zou hebben als je mocht beslissen, maar dan vergeet je eigenlijk dat je dan tegen de regels van de EU ingaat en dus financieel heel veel verlies lijdt. Dan ga je je afvragen wat belangrijker is. Na lang nadenken denk ik toch dat ik ervoor geweest zou zijn om de dieren te laten inenten, omdat ik het welzijn van de dieren en de boeren belangrijker vind dan de economie. Ik denk dat de gevolgen van de MKZ-crisis tot nu toe wel meevallen, er is natuurlijk financieel en emotioneel genoeg schade geweest, maar wie weet komt er nog veel meer. Ik heb nog wel steeds heel veel medelijden met de boeren, wat zullen de het emotioneel zwaar hebben.

Als oplosrichting zou ik dus gekozen hebben voor inenting, bij deze oplossing zouden de partijen PvdA en GroenLinks het beste passen, omdat zij ook voor inenting waren.

Invalshoeken
Ik heb natuurlijk al iets gezegd over de verschillende invalshoeken, maar zal deze dingen nog iets uitbreiden.
Sociaal-economische invalshoek: In het vorige stukje ben ik alleen ingegaan op de financiële voor- en nadelen van de Tweede Kamer, maar er zitten natuurlijk voor andere groepen ook voor- en nadelen aan. Aan de hele MKZ-crisis hebben de boeren namelijk een heel groot financieel nadeel. Voor hen kost de hele crisis hartstikke veel geld. Ze krijgen voor de ruimingen wel geld, maar dit bedrag heft natuurlijk niet de kosten op die ze daarna zullen hebben om een geheel nieuw bedrijf op te zetten.

Sociaal-culturele invalshoek: Er zijn veel burgers die vonden dat de dieren recht hadden op een vaccinatie. Hier spraken zij dus een waardeoordeel uit, wat je van uit de sociaal-culturele invalshoek kan bekijken. Er zijn natuurlijk ook genoeg uitspraken geweest waarin gebleken is voor welke partij de mensen gekozen hebben, hierbij hebben ze vaak hun eigen opvattingen als uitgangspunt genomen.

De politiek-juridische invalshoek: Een compromis die genomen is bij de MKZ-crisis is dat de boeren geld krijgen voor de ruimingen die geweest zijn. Zo heeft de Tweede Kamer een soort middenweg gevonden, aan de ene kant kan er wel geruimd worden, maar aan de andere kant worden de boeren een beetje tevreden gesteld door ze geld te geven voor de ruimingen. De dieren van een bedrijf dat geruimd moet worden, worden voor de ruiming getaxeerd door twee taxateurs: een van de overheid en een onafhankelijke. Het taxatierapport dient door beide partijen ondertekend te worden. Binnen een maand doet de AID onderzoek of de veehouder zich aan de regels heeft gehouden. Op grond van het taxatierapport en de uitkomst van het AID-onderzoek betaalt de overheid de schadevergoeding aan de veehouder. Heeft de veehouder zich niet aan de regels gehouden, dan zijn kortingen op de vergoeding mogelijk.

De vergelijkende invalshoek: Hierbij kan je denken aan de vorige MKZ-crisis in ons land. Toen werd er namelijk wel geënt. Als je dit vergelijkt kan je zien dat de welvaart in tussentijd gegroeid is, geld is belangrijker geworden en daarom wordt er nu gekozen voor ruiming ipv enten.