Braveheart (1995)

Inhoudsopgave

voorkant
inhoudsopgave
inleiding
king Edward ‘longshanks’ 1st
William Wallace
Robert the Bruce
eigen mening
bronvermelding

Inleiding

Het onderwerp van mijn po levensbeschouwing luid: “De strijd van de Schotten om vrijheid in de 13e en 14e eeuw”. Ik heb hiervoor gekozen omdat ik bij de gebeurtenissen die zich toen hebben afgespeeld tussen de gruwelijke, meedogenloze Engelse koning en de Schotse boeren een ongelooflijk sterk onrechtvaardigheidsgevoel krijg. De film Braveheart getuigt van een waar historisch verhaal over deze periode waarover ook vele boeken zijn geschreven. De praktische opdracht levensbeschouwing moest een ethisch(e) verhaal, vraagstuk, gebeurtenis bevatten. In deze film is het onrecht te zien dat de Schotten is aangedaan in de middeleeuwen en dat heeft bij mij iets losgemaakt. Het gaat tegen mijn geweten in. Het kan niet, dat je mensen zo hun vrijheid ontneemt.
Zoals in de tweede wereld oorlog Hitler en zijn naziregime de Joden, homo’s, en zigeuners behandelden, zijn door de jaren heen over de hele wereld mensen op zo’n gruwelijke wijze minacht door hun medemensen.
De tijd van de Engelse overheersing over Schotland bevat niet alleen de 13e en 14e eeuw. Maar in deze eeuwen leefden de legendarische Schotse helden William Wallace en de 17e Robert the Bruce, afstammeling van de laatste Schotse koning. De film Braveheart gaat over deze helden, en met deze film als de grootste bron van informatie heb ik gekozen om deze twee eeuwen te bespreken. Het po bestaat uit drie delen, waarin zij en de Engelse koning Edward 1st, met de bijnaam ‘longshanks’ worden besproken.
Veel plezier met het lezen van mijn po.

King Edward ‘longshanks’ 1st

Het is 17 juni 1239 en groot feest op Westminster Castle want Edward is geboren. De nieuwe troonopvolger. Als Edward op 20 november 1272 op zijn 33ste de troon bestijgt, en twee jaar later op 19 augustus ook gekroond word begint zijn regeringstijd als koning van Engeland. Hij is keihard, en geeft helemaal niks om mensenlevens. Schotland is in zijn ogen van hem, en hij wil erover regeren. Hij wil zelf de kroon van Schotland hebben. Dit ten koste van het Schotse volk dat door hem wordt onderdrukt. Om de Schotten hun land uit te drijven voert hij ‘the right of Prima Nocte’ in. Hij geeft de Engelse edelen het recht om, als een meisje in Schotland trouwt, haar in de eerste nacht van haar huwelijk te ontvoeren en te verkrachten. Dit is slechts één van de gruwelijke daden die getuigen van de wreedheid en meedogenloosheid van the longshanks.
Longshanks weet de Schotse edelen om te kopen. Zij trekken zich terug uit de strijd tegen de Engelsen en verraden hiermee Wallace.

William Wallace

William Wallace is een Schotse opstandeling die leiding geeft aan een opstand tegen de Engelse overheersing. Toen hij nog heel klein was, verloren zijn vader Malcolm en zijn broer John, samen met vele anderen het leven in de strijd om Schotland te bevrijden. Zijn oom komt hem ophalen en reist met hem de hele wereld over, en geeft hem tegelijkertijd goed scholing. Jaren later keert Wallace terug naar Schotland en naar zijn oude clan, en het dorp waar hij gewoond heeft. Hij vindt hier zijn oude vrienden terug, en de liefde van zijn leven, Murron.
Op een dag is er een bruiloft in het dorp van Wallace. Iedereen en ook Wallace is vrolijk aan het feestvieren. Maar dan wordt het feest onderbroken door een Engelse edele en zijn soldaten die de bruid meenemen. Verzet heeft geen zin, de Engelse soldaten zijn op dat moment geen partij. Ze zien haar nooit meer terug. William en Murron worden verliefd en om het recht van Prima Nocte te ontduiken trouwen ze in het geheim. Maar het komt uit, en de plaatselijke magistraat snijdt Murron de keel door, in het midden van het dorp. Dit drijft Wallace ertoe om Schotland weer vrij te maken, voor eens en voor altijd.
Hierbij heeft hij de steun van de Schotse edelen hard nodig. Maar de Schotse edelen hebben in tegenstelling tot de arme Schotse boeren, veel land en geld. Zij hebben niet zoveel reden om te vechten voor vrijheid als de boeren. Zij riskeren een hoop. Maar door bevriend te blijven met de Engelsen, verraden ze hun eigen land en volk, want dat wordt onderdrukt door diezelfde Engelsen. Wallace weet de Schotse edelen warm te krijgen om mee te vechten voor de vrijheid van hun volk. En met hulp van de Schotse edelen Mornay, Lockland, en Greg winnen ze een gigantische veldslag. Goedgepantserde Engelse soldaten, met boogschutters, en een grote cavalerie, tegen de Schotse boeren in hun kilts en met houten schilden als verdediging. Maar Wallace heeft een list bedacht. Nadat de Engelse boogschutters al een paar rondes hebben geschoten, en de eerste gesneuvelden aan de Schotse kant al zijn gevallen, ‘vluchten’ zogenaamd de Schotten te paard al. Dit is wat de Engelsen denken en zij sturen nu hun gigantische cavalerie erop af. Wallace heeft de hele voorste rij van zijn leger gigantische houten speren gegeven. Speren die twee keer zo lang als een man zijn. Ze wachten tot het laatste moment en vlak voor dat ze overgelopen worden door de Engelse cavalerie gooien ze hun zwaarden en schilden neer en pakken elk een speer. Deze houden ze schuin naar voren en zo weten ze de hele Engelse cavalerie te verslaan. Dan pakken ze hun wapens weer op en stormen op de rest van het Engelse leger af. Intussen worden de Engelse boogschutters aangevallen van opzij door alle Schotten te paard, die opeens niet echt gevlucht blijken te zijn. Zo wint Wallace deze strijd.
Na de overwinning van Wallace wordt hij door de Schotse edelen tot ridder geslagen. Even later kibbelen de verschillende Schotse clans door over stukjes grond gebied en het uitroepen van een nieuwe Schotse koning. Wallace loopt weg, en één van de edelen vraagt hem wat hij gaat doen. Hij heeft commentaar op de houding van de Schotse clans tegenover elkaar en zegt: “We hebben de Engelsen verslagen, maar ze komen zeker terug. Ik ga de Engelsen verslaan op eigen grondgebied.” Dan zegt één van de edelen: “Maar dat in onmogelijk.” En Wallace antwoord: “Waarom ? Waarom is dat onmogelijk? Jullie vechten om de restjes die longshanks voor jullie overlaat. In plaats van jullie recht op iets beters op te eisen. Ik ben anders dan jullie. Jullie denken dat het volk bestaat om jullie aanzien te geven. Maar jullie bestaan juist om het volk vrijheid te geven. En ik ga ervoor zorgen dat ze die vrijheid krijgen.”
Na deze wijze woorden lopen Wallace en zijn naaste vrienden weg. Hij weet een paar dagen later de Engelse stad York te plunderen en over te nemen. De neef van de koning was er de baas. Wallace onthoofd hem en stuurt zijn hoofd in een mandje naar de koning. Longshanks wordt bang en wil Wallace omkopen. Hij denkt na wie hij moet sturen. “Als ik zelf ga, belandt mijn hoofd ook in een mandje.” Denkt hij. Uiteindlijk stuurt hij zijn schoondochter, de vrouw van zijn zoon. Wanneer deze Wallace ontmoet volgt er een indrukwekkend gesprek.
“Longshanks wil vrede.”
“Longshanks wil vrede ?”
“Echt waar, dat heeft hij tegen mij gezegd. Hij wil dat u zich terugtrekt, en in ruil daarvoor krijgt u land, titels, en goud dat ik u persoonlijk moet overhandigen.”
“Land,titels, en goud om Judas te worden.”
“Zo sluit men vrede.”
“Zo maakt men slaven !” “Lang geleden, toen ik nog heel jong was, wou longshanks ook vrede. En onder het mom van een wapenstilstand trok hij veel Schotse edelen naar zich toe. En zij werden allemaal opgehangen. Ik was nog heel klein, maar ik weet nog goed wat longshanks verstaat onder vrede !”

Na dit gesprek verlaat de prinses hem weer en wanneer zij terugkomt in het kasteel vraagt de koning naar Wallace’s antwoord. Als hij hoort dat Wallace het niet geaccepteerd heeft zegt hij: “Oke, dan laten we de troepen uit Frankrijk en uit het zuiden van Engeland overkomen en zullen we hem aanvallen.” Een van de dienaren uit het kasteel antwoord: “ Maar koning, dat duurt weken voordat die aankomen.” “Nee hoor, antwoord hij dan, ik heb ze weken geleden al laten komen.”
“Bedankt. Onze list is gelukt.” zegt hij dan tegen de prinses.
Ook hieruit blijkt de wreedheid van de koning. Hij heeft de prinses misbruikt om Wallace te misleiden. Want ook als Wallace het goud en de titels wel had geaccepteerd, had longshanks hem alsnog aangevallen.
Een veldslag bij Falkirk volgt. Wallace heeft de Ieren aan zijn zijde, maar de koning heeft een veel groter leger. Hij heeft de Schotse edelen omgekocht en deze verraden Wallace. Wallace wordt op het nippertje bevrijd en overleeft deze veldslag.
Maar hij wordt weer verraden. Wanneer hij een afspraak heeft bij Robert the Bruce, afstammeling van de laatste Schotse koning, en dus nog belangrijker dan de edelen. Blijkt dat de vader van the Bruce, ook Robert the Bruce genaamd, een val heeft gezet. Wallace wordt gevangen genomen. Hij wordt te midden van het Engelse volk gemarteld. Hij moet erkennen dat longshanks zijn koning is. Door het woord ‘genade’ uit te spreken zal hij dit moeten doen. Maar hij geeft er niet aan toe. Wanneer hij dan bijna dood is, en op een houten martelbank ligt te sterven van de pijn, gaat de leider van de marteling door z’n knieën, en zegt zacht in het oor van Wallace: “Just say it, one word... mercy. Just say it and the pain will be over.” Maar Wallace zegt niks en de leider geeft het teken om hem verder te martelen. Maar dan, met letterlijk de allerlaatste adem, en de allerlaatste kracht die hij in zich heeft, voordat hij sterft schreeuwt Wallace het uit: “FREEEEDOM”. Met dit woord, waarvoor hij zijn leven lang heeft gevochten, sterft hij.

Bij deze één a laatste scène wordt er iets in mij losgemaakt. Het is namelijk zo ongelooflijk onrechtvaardig. Hij wil zo graag dat zijn volk gewoon in vrijheid mag leven. En hij schreeuwt het eruit met z’n laatste ademsnik.

Zijn vrienden vechten door, en Robert the Bruce leidt nu het Schotse leger van boeren. Hamish, de beste vriend van William, die al bevriend waren voordat Williams vader stierf toen ze nog heel klein waren, zwaait met luide schreeuw het zwaard van William door de lucht, en deze beland, heel symbolisch precies recht met de punt in de grond. Dan stormen de Schotten op het Engelse leger af. En zo gaat de geschiedenis verder. Het stopt niet, maar de Schotten blijven vechten voor hun vrijheid.

Robert the Bruce

De rol die de 17e Robert the Bruce, de rechtstreekse afstammeling van de laatste Schotse koning heeft gespeeld in dit verhaal, is heel mooi. Hij had het namelijk zelf heel goed. Hij was rijk, bezat veel goud, grond en titels, en toch vocht hij voor de vrijheid van zijn volk.
Robert the Bruce staat, zou je kunnen zeggen, aan het hoofd van de Schotse edelen. Als Schotland weer vrij zou zijn, zou hij als eerste aanspraak maken op de troon.
Zijn vader had het idee dat je om goed voorbereidt te zijn om koning te worden, moest kunnen haten. Daarvoor heeft hij zijn zoon zo ongelooflijk erg bedrogen en verraden, met het doel hem te leren haten. Wanneer zijn zoon erachter komt dat hij zo bedrogen is door zijn vader, zegt zijn vader dan ook letterlijk: “Goed zo, nu ben je er eindelijk klaar voor om koning te worden, nu weet je hoe het is om te haten.” Waarop zijn zoon antwoordt: “My hate dies with you”. Dan sluit hij de deur van het torentje waar zijn vader, de 16e Robert the Bruce, verbleef.

Zijn vader heeft uiteraard nog meer dingen gezegd, waaronder: “Je bent pas een edele als je weet compromissen te sluiten.” Dit komt in deze geschiedenis zo’n beetje neer op je zo hypocriet, onecht, en opportunistisch op te stellen als je maar kan. De Schotse edelen moesten zowel het volk, als de Engelsen te vriend houden.
Maar zijn zoon, de 17e Robert the Bruce, waar misschien nog wel meer boeken over te vinden zijn dan over William Wallace, dacht daar heel anders over. Hij had wel eer, en een gevoel van eigen waarde, hij was echt. Hij wou echt kiezen voor de Schotten, voor zijn volk. En hij bewonderde Wallace dan ook enorm om zijn streven naar die vrijheid. Hij zou natuurlijk, als leider van de Schotten, ook graag net zoveel moed willen hebben als Wallace.
Nadat Wallace, na tot ridder geslagen te zijn, de edelen verteld had dat hij Engeland ging aanvallen op eigen grondgebied. En hij zijn felle, maar zeer rechtvaardige kritiek had geuit tegenover de edelen. (zie stuk over “William Wallace”) Kwam the Bruce achter hem aanlopen toen hij met zijn vrienden de deur uitliep en zei: “Dat waren mooie woorden, maar de edelen bezitten land, en kastelen. Ze riskeren een hoop.”
“De mannen op het slagveld ook. Zij hebben vrouwen, en kinderen.” antwoordt Wallace.
“Dit land heeft geen nationale identiteit. De edelen hebben een verbond met Engeland. De clans vechten onder elkaar. Als je aan beide kanten vijanden maakt, ben je er geweest.” vervolgd the Bruce.
“Vroeg of laat gaan we allemaal.” zegt Wallace.
“Ik wil hetzelfde als jij, maar we hebben de edelen nodig.” antwoordt the Bruce.
“O ja ? hebben we die nodig ? Vertel me, wanneer ben je een edele ? Met jouw titel mag je de troon bestijgen. Maar mensen volgen geen titels. Mensen volgen moed. De mensen kennen je. Zowel de edelen als het volk, en zij respecteren je. En als jij ze naar de vrijheid zou leiden, zouden ze je volgen. En zo zou ook ik je volgen.”
Wallace loopt weg, en the Bruce, onder de indruk van Wallace wijze woorden, kijkt bedenklijk op. The Bruce wil net als Wallace vechten voor zijn volk. Later geeft hij Wallace zijn woord. Wallace zegt: “Help me. In the name of Christ help yourself ! Nu hebben we een kans. Als we ons verenigen, kunnen we iets krijgen wat ondenkbaar was. Een eigen land. Je bent de rechtmatige leider. Je bent sterk. Dat zie ik. Verenig ons ! Verenig de clans !” En Wallace strekt zijn hand uit. The Bruce geeft hem de hand, en hiermee zijn woord.

Wallace heeft intussen in het geheim te horen gekregen van de prinses dat de koning hem gaat aanvallen met alle troepen uit Wales, en het zuiden, en zelfs troepen die hij uit Frankrijk heeft laten komen. (zie stuk “William Wallace” het gesprek tussen de koning en de prinses waaruit blijkt dat hij haar voor zijn list had misbruikt.)
Nu Wallace wist dat de koning met z’n hele leger eraan komt, beroept hij zich toch op de edelen. Dan volgt het gesprek wat hierboven staat. The Bruce geeft Wallace zijn woord en ze verenigen zich.

Maar zijn vader praat hem om. En the Bruce verraad Wallace bij de slag bij Falkirk. Hij vecht mee aan de kant van de Engelsen. De koning is er nu zelfs zelf bij. The Bruce staat naast hem, maar heeft een helm over zijn hoofd, om onherkenbaar te blijven. Hij heeft de opdracht gekregen Wallace te doden.
Dit is de slag waarvoor longshanks die troepen uit het zuiden en uit Frankrijk had laten komen. (zie stuk “William Wallace”)
De Ieren staan ook aan de zijde van de Engelsen, maar wat de koning niet weet is dat Stephen, één van de beste, naaste vrienden van Wallace, de leider is van heel Ierland. De Engelse koning stelt in de aanval niet zijn eigen, maar het Ierse leger vooraan op. Ook een leger van boeren, nauwelijks gepantserd en met houten schilden. Je ziet geen verschil tussen de Schotten en de Ieren. Wanneer de twee partijen op elkaar af beginnen te rennen en bijna bij elkaar zijn, stoppen ze op eens. Wallace staat met zijn vrienden, en dus ook Stephen vooraan. Stephen en alle Ieren die vooraan lopen beginnen te lachen en schudden elkaar de hand. Longshanks schrikt zich wild en mompelt: “Stomme Ieren” Dan stuurt hij zijn eigen leger er op af. De Schotten en Ieren vermengen zich, en rennen nu gezamenlijk keihard op de Engelsen af. Als de strijd hevig aan de gang is, zegt longshanks: “Laat de boogschutters ook maar schieten.” waarop een leider van het leger die naast hem staat en het bevel moet uitvoeren antwoordt: “Maar dan raken we ook onze eigen troepen.” “Ja... maar ook die van hen. Pijlen kosten geld. Doden kosten niks.” zegt de koning dan.
In de strijd wordt ook Wallace geraakt. Als longshanks ziet dat de Engelsen aan de winnende hand zijn, zegt hij tegen the Bruce: “Breng me Wallace, het liefst levend, maar dood, gewoon goed.”
Bruce gaat achter hem aan, en iets van het slagveld verwijderd staat hij daar tegenover Wallace. En met pijn in zijn hart houd hij zijn lange lans stevig voor zich uit. Ze rijden naar elkaar toe en Wallace wordt geraakt. Hij blijft liggen en doet net of hij dood is. The Bruce knielt bij hem neer, en dan grijpt Wallace opeens the Bruce vast. Wallace grijpt hem bij z’m helm om te kijken wie het is. En dan ziet hij daaronder met de meest angstige en spijtvolle blik in z’n ogen die hij ooit heeft gezien, Robert the Bruce. Hij die hem zijn woord had gegeven. Van verdriet, en het feit zo verraden te zijn laat Wallace, die z’n zwaard al op the Bruce’s keel had gezet, z’n zwaard uit z’n handen vallen. En hij zakt machtloos in elkaar. Vol ontzetting ligt hij op de grond. Lichamelijk verwond, maar geestelijk nog veel en veel meer. The Bruce ziet in de verte Engelse troepen eraan komen, en met alle spijt die hij oprecht heeft roept hij gauw Stephen die er net aankomt. Hij tilt Wallace bij Stephen op z’n paard, en Stephen brengt hem in veiligheid.
Wallace is niet alleen door the Bruce verraden maar ook door de Schotse edelen, die zich door longshanks hebben laten omkopen. Wallace gaat achter twee van aan en vermoord ze. In z’n eentje, niemand meer vertrouwend trekt hij door zijn thuis, het prachtige Schotland. Teruggekomen bij zijn vrienden komt één van de andere edelen naar hem toe. Hij zegt dat ze trouw willen beloven aan hem. Eerst gelooft Wallace hen niet, maar ze hebben een bewijs. Een geborduurd stuk doek, wat Wallace van zijn vrouw heeft gekregen toen zij in het geheim trouwden. Toen Wallace door the Bruce van zijn paard gestoten was bij Falkirk heeft hij het verloren. Het teruggeven is het bewijs dat Robert the Bruce meedoet. En dit keer meent the Bruce het ook. Twee dagen later komt Wallace aan bij Edinburgh, waar hij een afspraak heeft bij the Bruce. The Bruce wil zich oprecht weer bij Wallace aansluiten maar zijn vader heeft een val gezet. Wallace wordt gepakt door Engelse soldaten die opeens van alle kanten boven op hem stormen. Ze knuppelen Wallace neer, maar the Bruce springt er nu zelf tussen. Iemand schreeuwt: “The decission was that we shouldn’t harm the Bruce.” Maar the Bruce wordt ook in elkaar geslagen. Als ze Wallace meenemen, om vervolgens levend bij longshanks te brengen, is het over. The Bruce rent vol haat, de trap op naar het torentje waar zijn vader zich bevindt. Hij pakt hem vast en smijt hem tegen de muur. “WHY ???!!!! WHY ????!!!!”
“Longshanks wilde Wallace. Onze edelen ook. Dat is de prijs voor de kroon.”
“Sterf !! ik wil dat je dood gaat !!” schreeuwt the Bruce die de vuile, hypocriete woorden van zijn vader niet eens wil horen.
“Dat duurt niet lang meer. Jij wordt koning.” zegt z’n vader.
“Ik wil niets van jou. Je bent geen man en je bent niet mijn vader.”
“Je bent mijn zoon. Je wist best wat ik van plan was.”
“Je hebt me bedrogen.”
“Dat is je eigen schuld. Je wist best wat er moest gebeuren.”
“Nu weet je hoe het is om te haten. Nu ben je er klaar voor om koning te worden.”

Nadat Wallace gemarteld is en vermoord, (zie stuk “William Wallace”) werd zijn lichaam in stukken gescheurd. Z’n hoofd werd op the London Bridge gezet, en zijn armen en benen naar de vier uithoeken van Engeland gebracht. Het had niet effect dat longshanks gepland had. De Schotten vechten door voor hun vrijheid. The Bruce neemt nu de leiding. Voordat ze weer op de Engelsen afstormen the Bruce nog een korte speech: “Jullie hebben aan de zijde van Wallace gevochten. Vecht nu aan mijn zijde.”

En in het jaar onzes Heren 1314, bestormden Schotse patriotten, sterk in de minderheid het slagveld van Bannockburn. Ze vochten als strijdende dichters. Ze vochten als Schotten. En wonnen hun vrijheid.

Eigen Mening

De ongelooflijke strijd van Schotse onderdrukte boeren die sterk in de minderheid vochten voor hun vrijheid heeft mij enorm geraakt. Zij streefden zo ongelooflijk hard naar vrijheid, dat ze hun levens daarvoor gegeven hebben. Het waren mannen met eer. Met waarde. Mensen met echte doelen. Dit streven van hen, en dat ze er zo hard voor vochten, en echt alles voor over hadden. Dat, dat heeft mij echt geraakt. En ik hoop dat dat ook te zien is aan de manier waarop ik het verhaal in mijn po heb verteld.

Omdat ik het in drie, eigenlijk twee delen heb verteld. Eerst het verhaal over William Wallace, en daarna over de 17e Robert the Bruce. Is het niet helemaal chronologisch als je het als één doorlopend verhaal leest. Maar ik hoop dat ik het toch allemaal duidelijk heb kunnen verwoorden. Voor de geciteerde stukken uit de film heb ik deze nog eens overgekeken. Ik vond het belangrijk om een aantal stukken letterlijk te citeren, om te voorkomen dat het anders misschien net iets anders gezegd is in het echt.

De laatste woorden van de vader van Robert the Bruce brengen zo’n ongelooflijke ontzetting teweeg en drukken zo ongelooflijk veel haat uit, dat je dat niet kan beschrijven. Daarvoor moet je de film zien en dan zul je het zelf ervaren.

Net als de Nazi’s net deden of het heel normaal was om de Joden als zoveel minder te behandelen. Zo doet de vader van the Bruce alsof het rechtvaardig was Wallace te pakken en naar longshanks brengen. Terwijl het ongelooflijk onrechtvaardig is. Ik vind het moeilijk om te beschrijven wat ik precies bedoel. Daarvoor moet je ook eigenlijk de manier zien waarop hij het zegt. En de uitdrukking in zijn gezicht.

Tenslotte wil u vragen om zeker een keer de film te bekijken.

Bronvermelding

Internet: http://www.missgien.net/misc/braveheart.html
http://members.aol.com/skyewrites/images/ed1-2.jpg

- de film “Braveheart”