Daedalus en Icarus, een ander slot

Inleiding

Ik heb voor deze opdracht gekozen, omdat ik het einde van Daedalus en Icarus erg onlogisch vind. Toen de onschuldige Talus van de tempel werd geduwd, werd hij door Athene veranderd in een patrijs. Icarus, die eigenlijk ook onschuldig was, maar toch gestraft werd voor de misdaad van zijn vader, viel te pletter in zee. Het zou logischer zijn geweest, naar mijn mening als Athene ook Icarus in een vogel had veranderd. Ik heb nu een verhaal geschreven dat hierop aansluit. Uiteindelijk wordt Icarus alleen gestraft voor zijn hoogmoed, Daedalus wordt gestraft voor zijn misdaad, want hij zal zijn zoon nooit meer zien.

Opdrachten

1. Wat is jouw mening over de manier waarop Ovidius de personages gestalte geeft in het verhaal van Daedalus en Icarus? Ik vind dat de manier waarop Ovidius de personages gestalte geeft goed. Als eerste laat Ovidius zien hoe geniaal Daedalus is. Hij schrijft niet dat Daedalus geniaal is, maar beschrijft het werk van Daedalus uitvoerig, waaruit zijn genialiteit wel blijkt. Bij Icarus doet hij eigenlijk precies hetzelfde. In plaats van te schrijven dat Icarus erg hoogmoedig was, beschrijft hij uitgebreid in enkele regels de hoogmoed en de onwetendheid van Icarus. Je zou de tekst die in ons boek staat eigenlijk in twee delen kunnen verdelen. In het eerste deel staat de beschrijving van het werk van Daedalus, in het tweede deel de fatale vlucht van Icarus.

2. Wat is jouw mening over het einde van het verhaal? Het verhaal ken ik al jaren, maar nu ik over de afloop ga nadenken, vind ik dat de afloop eigenlijk heel onlogisch is. Ik ga nu naar het begin van het verhaal. Daedalus duwde zijn neefje Talus van een tempel af. Het lichaam van Talus viel te pletter, maar vlak voordat het lichaam de grond zou raken, vloog een patrijs met de ziel van Talus weg. Dit was het werk van de godin Athene. Daedalus vreesde dat hij voor zijn daad gestraft zou worden. Dat werd hij ook, want hij verloor zijn enige zoon. Nou vind ik het echter onrechtvaardig als iemand voor de daden van zijn vader gestraft wordt. Het zou logischer zijn geweest dat Athene Icarus had omgetoverd in een vogel, vlak voordat hij in zee te pletter zou storten. Hij zou zelf dan nog in leven blijven, zijn vader zou gestraft worden met het verlies van zijn zoon. Dat verklaart meteen mijn eigen einde van het verhaal van Daedalus en Icarus.

3. Herschrijf in proza het verhaal vanaf versregel 225. Om mijn eigen einde wat logischer te maken heb ik in de originele tekst een kleine verandering aangebracht. Bij het lezen van de tekst zal dit wel blijken.

Maar Daedalus zat ondertussen door de zee omsloten op Kreta, zwaar verbitterd door zijn lange ballingschap, geplaagd door heimwee naar zijn stad. “Laat Minos zee en aarde versperren,” riep hij, “maar de lucht is vrij. Daar gaan wij langs. Hij mag heel veel bezitten, maar de lucht bezit hij niet!” Met deze woorden zint hij op een kunst zoals nog nooit vertoond is, nieuw in de natuur. Hij legde zowel links als rechts stokjes neer, zodat het op een waaier leek. Daartussen spande hij papyrus. Hij maakte het vast met een draadje en een flinke berg bijenwas van onder. Icarus, zijn zoontje, staat naast hem. Niet begrijpend dat hij met zijn leven speelt pakt hij met opgewonden blik de papyrus beet, wanneer het opwaait in een lichte bries, kneedt met zijn vingers in de gele was en zit zijn vaders wonderbaarlijk werkstuk al spelend in de weg…Maar toen dit groots karwei dan toch voltooid was, bracht de knutselaar zijn lichaam op twee vleugels in evenwicht en bleef klapwiekend hangen in de lucht! Ook Icarus krijgt les en goede raad: “Zorg dat je aldoor in het midden vliegt, pas op! Als je te laag gaat, maakt de zee je vleugels zwaar, te hoog, dan smelten ze door zonnehitte. Vlieg tussen zee en zon. En luister: ga niet naar de plek waar Grote of Kleine Beer staan of Orion met zijn zwaard. Ik ben je gids, blijf bij mij!” en met dit vliegadvies bindt hij ook hem de onbekende vleugels aan de schouders. Maar tijdens raad en daad raken zijn wangen wel betraand, zijn vaderhanden trillen. Hij omhelst zijn zoon met kussen, die achteraf de laatste blijken, klapt zijn vleugels uit en vliegt voorop, bezorgd of hij wel volgt – zoals een vogel vanuit het hoge nest haar jongen voortgaat in de lucht. Steeds maant hij hem te volgen, leert hem de fatale vliegkunst, wiekend op vleugels, steeds weer spiedend naar die van zijn zoon. Een man die zat te vissen met een dunne rieten hengel, een herder leunend op zijn staf, een boer tegen zijn ploeg zagen hen gaan, verbijsterd, denkend dat het goden waren die door het luchtruim kunnen vliegen… Aan de linkerkant lag Samos al; Delos en Paros waren reeds voorbij en Lebinthos en het honingrijk Calumne lagen rechts, toen Icarus plezier kreeg in het waagstuk van hun vliegreis, niet meer zijn gids bleef volgen, maar gelokt door verre lucht hoger ging vliegen. Eeuwige roem zou hem bekomen als hij de zon of de sterren kon aanraken. Hij kwam op een hoogte, hoger dan de Olympos, de berg van de goden, hoger dan het oog kan rijken, hoger dan goed voor zijn vleugels was. De was werd zacht en smolt, de papyrus vatte vlam, hijzelf was kansloos. De hoogte gunde hem alle tijd om na te denken over zijn stommiteiten, die van een Griek niet verwacht mogen worden. Hij zag in dat hij naar zijn vader had moeten luisteren. Verdiende Icarus het dat hij te pletter zou vallen en gestraft zou worden voor de misdaad van zijn vader? Medelijden nam bezit van de rechtvaardige Athene, zoals dat al eerder was gebeurd bij Talus. Ze besloot ook hem een nieuw leven te schenken. Machteloos bewoog Icarus zijn armen, zoals een kind dat tevergeefs probeert te vliegen. Icarus sloot zijn ogen. Poseidon stond op het punt Icarus op te nemen in zijn rijk. Opeens voelde Icarus een vreemde kracht van boven. Zijn neus reikte weer omhoog. Hij voelde dat hij vleugels had gekregen, zoals hij die van zijn vader had gekregen. Hij mocht blijven leven! Zijn ogen kreeg hij echter een tijdje niet meer open. Toen kreeg hij een droom. Hij zag een godin, gelijkend op Athene. Zeer zachtjes zei ze: “Nooit meer zul je naar de zon vliegen, omdat je alleen `s nachts je ogen kunt openen. Nooit meer zul je je vader spreken, omdat hij jou niet horen kan. Je zult zwart zijn, de kleur van de dood, omdat ik je eigenlijk te pletter had moeten laten vallen in de zee. Je zult niet sterven als een mens, maar als een vleermuis.\" Die avond kon Icarus eindelijk zijn ogen openen. Hij negeerde de nachtmerrie en ging op zoek naar zijn vader. Hij kon zijn vader heel duidelijk horen roepen. Hij riep terug, maar zijn vader kon hem niet horen, want dat kunnen mensen nou eenmaal niet. Hij kon niets meer tegen zijn vader zeggen. Zo werd Icarus gestraft voor zijn hoogmoed en Daedalus, die in zijn nog zo lange, zoals hij dat zelf beschouwde, vanwege het gemis van zoon, leven bleef doorzoeken naar Icarus, voor het doden van zijn neefje. Hij zou zijn zoon nooit vinden.

Evaluatie

Als ik terugkijk op deze opdracht, denk ik dat hij best wel goed geslaagd is. Ik heb het gevoel dat ik het verhaal van Daedalus en Icarus een beter en logischer einde heb gegeven qua inhoud. Veel problemen heb ik bij deze opdracht niet gehad. Bij het verdelen van de opdracht had ik al meteen een verhaal in mijn hoofd over hoe het verhaal zou moeten aflopen. Ik denk dat het wel een mooi einde is geworden. Het gebruiken van stijlmiddelen was echter wel een stuk moeilijker. Het aanbrengen van vergelijkingen was niet al te moeilijk. Het aanbrengen van personificatie leverde ook geen problemen op. Een stuk lastiger was het aanbrengen van allitteraties. Het is behoorlijk lastig om twee of meer woorden bij elkaar te verzinnen die beginnen met dezelfde letter. Toch is het me uiteindelijk gelukt, om er een paar (tijdens het middageten) te verzinnen. Maar het allermoeilijkst was toch wel het maken van een hyperbaton. Uiteindelijk kreeg ik na een kwartier toch nog een ingeving. Zo `n drie regels voor het einde zit een hyperbaton (lange tot en met leven). Helaas was het voor mij onmogelijk om echt alle stijlmiddelen die we hebben behandeld tijdens de lessen toe te passen in mijn verhaal. Ik ben immers lang niet zo `n goede dichter als Ovidius 2000 jaar geleden was. Tot slot wil ik nog even vermelden dat ik een kleine verandering heg aangebracht in de originele tekst. In plaats van veren heb ik papyrus gebruikt. Dit verklaart waarom Icarus werd veranderd in een vleermuis.

Bronvermelding

- Encarta Encyclopedie 1999 - Het Paleis op de Dam, Themaboek Klassieke Culturele Vorming