Inleiding
Het onderwerp van deze Praktische Opdracht is: Duitsland tijdens het interbellum; de
regionale, Rooms-Katholieke pers over de gebeurtenissen in het buurland. We gaan in deze periode (het interbellum) 2 gebeurtenissen behandelen: hoe ze in de kranten
van toen beschreven stonden en hoe ze nu in de literatuur staan. De 2 gebeurtenissen zijn: • De Hitlerputsch van 9 november 1923 • Het moment dat Hitler de volmacht krijgt op 31 maart 1933
Onze deelvragen zijn: • Hoe komt de manier waarop Hitler aan de macht kwam nu in de literatuur ? • Hoe werd de manier waarop Hitler aan de macht kwam in de kranten van toen beschreven ? De hoofdvraag luidt: Hoe wordt de manier waarop Hitler de macht overnam beschreven ? Blz. 2 van 6 Hoofdstuk 1
Over de Hitlerputsch is over het algemeen vrij weinig te vinden en als we dan eindelijk
iets gevonden hadden, was het niet meer dan ongeveer 8 regeltjes bruikbare informatie. Hieruit blijkt dus, dat de Hitlerputsch van 9 november 1923 niet echt belangrijk en/of
interessant is, omdat er bijna geen aandacht aan besteed wordt. Wat we wel hebben gevonden is dit: “De NSDAP was over het algemeen een racistische partij onder leiding van Hitler. Geïnspireerd door de Mars naar Rome van Mussolini (1922) wilden Hitler en de zijnen
een staatsgreep plegen de Weimar-republiek omverwerpen met hulp van een aantal
hoog geplaatste Duitsers. Op de avond van 8 november sprak Hitler in een bierhal in
München over een mars naar Berlijn. De Hitlerputsch liep op een mislukking uit: de demonstratieve mars van ongeveer 3000
nazi’s naar het stadhuis werd met geweld door de politie gestuit:16 demonstranten en 3
politieagenten kwamen om en velen raakten gewond. Hitler werd aangehouden. Tijdens het strafproces kreeg Hitler van de rechters de gelegenheid om zijn
denkbeelden uitvoerig uit te dragen. Hij werd wegens hoogverraad veroordeeld tot 5
jaar vestingstraf, waarvan hij 9 maanden uitzat. In de tijd dat hij in de gevangenis zat,
schreef hij het eerste deel van zijn politieke autobiografie Mein Kampf, waarin hij
onder andere zijn anti-joodse ideeën uiteenzette.” Dit komt van internet (Joost Groenendijk) en uit het boek Historische Gids van de 20e
eeuw. De volmacht van 31 maart 1933 word meer besproken dan de putsch, waarschijnlijk
omdat dit een zeer belangrijk punt in de geschiedenis is (zonder dit kwam er
waarschijnlijk geen Tweede Wereldoorlog). Op 31 maart lukte het wel de macht in
handen te krijgen, terwijl dat met de putsch niet gelukt is. Hieronder een stukje tekst van internet (auteur: Joost Groenendijk): “Nauwelijks een maand na de aanstelling van Hitler werd de Rijksdag in brand
gestoken. Dit gebruikte Hitler voor een campagne tegen de communisten (de brand
was namelijk door een communist aangestoken). Zo schakelde hij veel politieke
vijanden uit, maar niet genoeg om de NSDAP een absolute meerderheid te laten halen
met de verkiezingen (ze haalden 44%). Om de totale macht in handen te krijgen voerde
Hitler een grondwetswijziging door, waardoor hij een absolute macht kreeg. Daarna begon hij de Duitse samenleving naar zijn hand te zetten. Elke vorm van
politieke oppositie werd onmogelijk gemaakt. Er mocht alleen nog Duitse kunst en
literatuur zijn. Vanaf de machtsovername werd alles wat links of joods was verboden. De Duitse bevolking werd met nazi ideeën verziekt ( bv. Hitlerjugend). In 1938 werd
tijdens de Kristallnacht 26000 joden naar concentratie kampen vervoerd, er zouden er
later jammer genoeg nog miljoenen volgen.” Blz. 3 van 6 Hoofdstuk 2
De Hitlerputsch en de volmacht van Hitler in de kranten van toen. We hebben van
allebei de gebeurtenissen wat gevonden, dus ze werden niet als onbelangrijk
beschouwd. Er was van allebei best veel te vinden, veel meer dan dat er te vinden is in
de literatuur van vandaag de dag. Het was toen immers actueel. Over de putsch: “In dezen tijd van groote moeilijkheden in binnen- en buitenlandsche politiek zijn
verblinden menschen opgetreden om het Duitsche Rijk geheel te vernietigen. Te
Munchen heeft een gewapende bende de Beierse regering ten val gebracht, den
Beierschen minister-president Von Knillingen gevangen genomen en zich vermeten, een rijksregering te vormen en generaal Ludendorff als bevelhebber over het Duitse
leger te stellen. Hitler (die pas onlangs Duitsch burger werd) is tot leider van de door
Duitschland te volgen politiek benoemd. Het is onnodig te verklaren dat deze putschbedoelingen van nul en geenerwaarde zijn. Degene, die deze poging steunt, maakt zich aan hoog- en landverraad schuldig. In
plaats van onze broeders in het Rijnland en het Roergebied te helpen, stort men
Duitschland in het ongeluk, brengt de voedselvoorziening in gevaar en ontneemt ons
van alle kansen op economisch herstel. Er zijn intussen maatregelen getroffen om de
orde te herstellen en met niets ontziende voortvarendheid verder te gaan. Hitler had de laatste weken herhaaldelijk ontmoetingen met generaal Von Lossow en
kolonel Seisser. ‘s Avonds had de verrassing plaats door Hitler van de vergadering in
de Buergerbraukeller, waarbij Von Kahr, Von Lossow en Seisser met de revolver op
het hoofd gedrukt gedwongen werken aan de rijksdictatuur van Lindenberg en Hitler. Deze gaven zij dan ook, in schijn hun vrijheid van handelen weer te verkrijgen.” Dit komt uit De Stad Oss van 13 november 1923. En over de volmacht: In de kranten werd vrij veel aandacht aan de staatsgreep besteed. In de Gelderlander
stond het met een grote kop op de voorpagina. Dit is opvallend want het kwam niet
vaak voor dat een buitenlands bericht zo groot op de voorpagina stond. Dit bericht is
echt de blikvanger van de editie van die dag, een lang artikel met een opvallende kop: “Een staatsgreep in Beieren, de stormtroepen van Hitler bezetten een deel van
München. Een nieuwe regering gevormd met oa. Von Kahr, Ludendorf en Hitler. Minister-president Von Knilling gearresteerd. Frankrijk verklaart zich tegen een
dictatoriale regeering in Duitschland.” In een ander artikel in een iets latere krant, die van 3 april1933, vonden we dat de
gemeenteraad van Berlijn die voor het eerst bijeen kwam in de nieuwe samenstelling
Hitler en Von Hindenburg vreemd genoeg tot ereburgers van de stad hadden benoemd. Blz. 4 van 6 Conclusie
Hierin geven we antwoord op de deelvragen: Hoe komt de manier waarop Hitler aan de macht
kwam nu in de literatuur ? Er is nu nog maar weinig te vinden over de Hitlerputsch, maar uit wat we gevonden hebben, kunnen we concluderen dat het omdat het mislukt was, er dus maar weinig aandacht aan
besteed wordt. Als het Hitler wel gelukt was om toen de macht over te nemen, was de loop
van de geschiedenis waarschijnlijk heel anders gegaan. Over de volmacht van Hitler zijn er wel aan aantal dingen te vinden, omdat het toen wel
gelukt was om de totale macht te grijpen, dit had daarom gevolgen voor de rest van de wereld
en dus krijgt het veel meer aandacht als iets wat mislukt en dus niet echt belangrijk is. Hitler
wordt nu beschreven als een slim persoon met zeer kwalijke bedoelingen voor de
wereldbevolking. De andere deelvraag: Hoe werd de manier waarop Hitler aan de macht kwam in de kranten
van toen beschreven ? Over de putsch: Hitler was toen nog vrij onbekend maar werd afgetekend als iemand met een hele vreemde
kijk op het besturen van Duitsland en men snapte niet hoe iemand kon proberen de Duitse
regering ten val te brengen. Over de volmacht: Toen werd Hitler heel wat serieuzer genomen een vond men het minder gek dat hij Duitsland
anders wilden gaan besturen dan voorheen.
Het antwoord op de hoofdvraag: Hoe wordt de manier waarop Hitler de macht overnam
beschreven ? In 1923 werd Hitler beschreven als een gek en in 1933 was hij ineens weer een minder slechte
man die het goed met Duitsland voorhad. Nu wordt hij als een als een racistische tiran
voorgesteld en dat is ook onze mening: wij vinden Hitler een man met zieke denkbeelden en
past zeker in het rijtje met de meest afschuwelijke mensen die er ooit bestaan hebben. Blz. 5 van 6 Bronnenlijst • ICT bron: De kranten De Stad Oss en De Gelderlander • Het boek: Historische Gids van de 20e eeuw. Geschreven door Liek Mulders, Jurgen v. Dijk en Astrid Verheusen. Uitgever: Van Walraven 1996 • Het boek: Pharos + studiemap VWO Gemeenschappelijk Deel • Internet: De pagina adressen zijn we helaas vergeten op te schrijven en andere waren onleesbaar, maar de auteur is Joost Groeneveld • Encarta Winklerprins CD-rom ‘99
Het onderwerp van deze Praktische Opdracht is: Duitsland tijdens het interbellum; de
regionale, Rooms-Katholieke pers over de gebeurtenissen in het buurland. We gaan in deze periode (het interbellum) 2 gebeurtenissen behandelen: hoe ze in de kranten
van toen beschreven stonden en hoe ze nu in de literatuur staan. De 2 gebeurtenissen zijn: • De Hitlerputsch van 9 november 1923 • Het moment dat Hitler de volmacht krijgt op 31 maart 1933
Onze deelvragen zijn: • Hoe komt de manier waarop Hitler aan de macht kwam nu in de literatuur ? • Hoe werd de manier waarop Hitler aan de macht kwam in de kranten van toen beschreven ? De hoofdvraag luidt: Hoe wordt de manier waarop Hitler de macht overnam beschreven ? Blz. 2 van 6 Hoofdstuk 1
iets gevonden hadden, was het niet meer dan ongeveer 8 regeltjes bruikbare informatie. Hieruit blijkt dus, dat de Hitlerputsch van 9 november 1923 niet echt belangrijk en/of
interessant is, omdat er bijna geen aandacht aan besteed wordt. Wat we wel hebben gevonden is dit: “De NSDAP was over het algemeen een racistische partij onder leiding van Hitler. Geïnspireerd door de Mars naar Rome van Mussolini (1922) wilden Hitler en de zijnen
een staatsgreep plegen de Weimar-republiek omverwerpen met hulp van een aantal
hoog geplaatste Duitsers. Op de avond van 8 november sprak Hitler in een bierhal in
München over een mars naar Berlijn. De Hitlerputsch liep op een mislukking uit: de demonstratieve mars van ongeveer 3000
nazi’s naar het stadhuis werd met geweld door de politie gestuit:16 demonstranten en 3
politieagenten kwamen om en velen raakten gewond. Hitler werd aangehouden. Tijdens het strafproces kreeg Hitler van de rechters de gelegenheid om zijn
denkbeelden uitvoerig uit te dragen. Hij werd wegens hoogverraad veroordeeld tot 5
onder andere zijn anti-joodse ideeën uiteenzette.” Dit komt van internet (Joost Groenendijk) en uit het boek Historische Gids van de 20e
eeuw. De volmacht van 31 maart 1933 word meer besproken dan de putsch, waarschijnlijk
omdat dit een zeer belangrijk punt in de geschiedenis is (zonder dit kwam er
waarschijnlijk geen Tweede Wereldoorlog). Op 31 maart lukte het wel de macht in
handen te krijgen, terwijl dat met de putsch niet gelukt is. Hieronder een stukje tekst van internet (auteur: Joost Groenendijk): “Nauwelijks een maand na de aanstelling van Hitler werd de Rijksdag in brand
gestoken. Dit gebruikte Hitler voor een campagne tegen de communisten (de brand
vijanden uit, maar niet genoeg om de NSDAP een absolute meerderheid te laten halen
met de verkiezingen (ze haalden 44%). Om de totale macht in handen te krijgen voerde
Hitler een grondwetswijziging door, waardoor hij een absolute macht kreeg. Daarna begon hij de Duitse samenleving naar zijn hand te zetten. Elke vorm van
politieke oppositie werd onmogelijk gemaakt. Er mocht alleen nog Duitse kunst en
literatuur zijn. Vanaf de machtsovername werd alles wat links of joods was verboden. De Duitse bevolking werd met nazi ideeën verziekt ( bv. Hitlerjugend). In 1938 werd
tijdens de Kristallnacht 26000 joden naar concentratie kampen vervoerd, er zouden er
later jammer genoeg nog miljoenen volgen.” Blz. 3 van 6 Hoofdstuk 2
allebei de gebeurtenissen wat gevonden, dus ze werden niet als onbelangrijk
beschouwd. Er was van allebei best veel te vinden, veel meer dan dat er te vinden is in
de literatuur van vandaag de dag. Het was toen immers actueel. Over de putsch: “In dezen tijd van groote moeilijkheden in binnen- en buitenlandsche politiek zijn
verblinden menschen opgetreden om het Duitsche Rijk geheel te vernietigen. Te
Munchen heeft een gewapende bende de Beierse regering ten val gebracht, den
Beierschen minister-president Von Knillingen gevangen genomen en zich vermeten, een rijksregering te vormen en generaal Ludendorff als bevelhebber over het Duitse
leger te stellen. Hitler (die pas onlangs Duitsch burger werd) is tot leider van de door
Duitschland te volgen politiek benoemd. Het is onnodig te verklaren dat deze putschbedoelingen van nul en geenerwaarde zijn. Degene, die deze poging steunt, maakt zich aan hoog- en landverraad schuldig. In
Duitschland in het ongeluk, brengt de voedselvoorziening in gevaar en ontneemt ons
van alle kansen op economisch herstel. Er zijn intussen maatregelen getroffen om de
orde te herstellen en met niets ontziende voortvarendheid verder te gaan. Hitler had de laatste weken herhaaldelijk ontmoetingen met generaal Von Lossow en
kolonel Seisser. ‘s Avonds had de verrassing plaats door Hitler van de vergadering in
de Buergerbraukeller, waarbij Von Kahr, Von Lossow en Seisser met de revolver op
het hoofd gedrukt gedwongen werken aan de rijksdictatuur van Lindenberg en Hitler. Deze gaven zij dan ook, in schijn hun vrijheid van handelen weer te verkrijgen.” Dit komt uit De Stad Oss van 13 november 1923. En over de volmacht: In de kranten werd vrij veel aandacht aan de staatsgreep besteed. In de Gelderlander
stond het met een grote kop op de voorpagina. Dit is opvallend want het kwam niet
echt de blikvanger van de editie van die dag, een lang artikel met een opvallende kop: “Een staatsgreep in Beieren, de stormtroepen van Hitler bezetten een deel van
München. Een nieuwe regering gevormd met oa. Von Kahr, Ludendorf en Hitler. Minister-president Von Knilling gearresteerd. Frankrijk verklaart zich tegen een
dictatoriale regeering in Duitschland.” In een ander artikel in een iets latere krant, die van 3 april1933, vonden we dat de
gemeenteraad van Berlijn die voor het eerst bijeen kwam in de nieuwe samenstelling
Hitler en Von Hindenburg vreemd genoeg tot ereburgers van de stad hadden benoemd. Blz. 4 van 6 Conclusie
Hierin geven we antwoord op de deelvragen: Hoe komt de manier waarop Hitler aan de macht
kwam nu in de literatuur ? Er is nu nog maar weinig te vinden over de Hitlerputsch, maar uit wat we gevonden hebben, kunnen we concluderen dat het omdat het mislukt was, er dus maar weinig aandacht aan
van de geschiedenis waarschijnlijk heel anders gegaan. Over de volmacht van Hitler zijn er wel aan aantal dingen te vinden, omdat het toen wel
gelukt was om de totale macht te grijpen, dit had daarom gevolgen voor de rest van de wereld
en dus krijgt het veel meer aandacht als iets wat mislukt en dus niet echt belangrijk is. Hitler
wordt nu beschreven als een slim persoon met zeer kwalijke bedoelingen voor de
wereldbevolking. De andere deelvraag: Hoe werd de manier waarop Hitler aan de macht kwam in de kranten
van toen beschreven ? Over de putsch: Hitler was toen nog vrij onbekend maar werd afgetekend als iemand met een hele vreemde
kijk op het besturen van Duitsland en men snapte niet hoe iemand kon proberen de Duitse
regering ten val te brengen. Over de volmacht: Toen werd Hitler heel wat serieuzer genomen een vond men het minder gek dat hij Duitsland
beschreven ? In 1923 werd Hitler beschreven als een gek en in 1933 was hij ineens weer een minder slechte
man die het goed met Duitsland voorhad. Nu wordt hij als een als een racistische tiran
voorgesteld en dat is ook onze mening: wij vinden Hitler een man met zieke denkbeelden en
past zeker in het rijtje met de meest afschuwelijke mensen die er ooit bestaan hebben. Blz. 5 van 6 Bronnenlijst • ICT bron: De kranten De Stad Oss en De Gelderlander • Het boek: Historische Gids van de 20e eeuw. Geschreven door Liek Mulders, Jurgen v. Dijk en Astrid Verheusen. Uitgever: Van Walraven 1996 • Het boek: Pharos + studiemap VWO Gemeenschappelijk Deel • Internet: De pagina adressen zijn we helaas vergeten op te schrijven en andere waren onleesbaar, maar de auteur is Joost Groeneveld • Encarta Winklerprins CD-rom ‘99
REACTIES
1 seconde geleden