De aanslag op Hitler

Probleemstelling:

Was Hitler’s hoofdkwartier goed beveiligd?

Algemene historische achtergrond

Adolf Hitler was een Nationaal-socialistisch staatsman en dictator. Zijn vader was een Oostenrijks douanebeambte.

Hitler was de zoon van Alois Schicklgruber. Hitler was geboren in Braunau-am-inn op 20 april 1889.
Gestorven in Berlijn op 30 april 1945.

Veel mensen waren tegen zijn ideeën. Zijn ideeën waren zelfs zo erg dat hij een heel volk wou uitmoorden. Dit vonden sommige echt te gek worden. Een groepje hoge officieren heeft toen bedacht om een aanslag te plegen op de Führer, zo noemde Hitler zichzelf.

De aanslag is door mensen die hem goed kende gepleegd. Het waren hooggeplaatste officieren die voor Hitler werkte. Hitler had dit nooit verwacht maar hij heeft ervoor gezorgd dat het doel van de aanslag niet is gelukt.

Conclusie

Bij de conclusie ga ik antwoord geven op de probleemstelling.
In de boeken die ik heb gelezen en op het internet heb ik niet echt een heel duidelijk antwoord gevonden.

Probleemstellig:

Was Hitler’s hoofdkwartier goed beveiligd?

Dit is een vraag die ik dus nergens heb gevonden, maar ik kan wel een schets geven van mijn mening die bij het vormen van mijn werkstuk tot stand is gekomen.

Ik denk van wel. Dit komt omdat hij maar een weg had om het terrein van zijn hoofdkwartier binnen te komen. Op deze ene weg waren drie controle posten. Verder waren er mijnenvelden en er was prikkeldraad wat onder stroom stond.
Verder had hij ook nog een systeem om vliegtuigen die te dicht in de buurt zouden komen op afstand te houden.

Het terrein was goed beveiligd. Iedereen die er binnen wou komen moest een pas hebben, en die pas hadden alleen maar hoge officieren.

Hitler had niet verwacht dat zijn mannen die voor hem werkte met zo’n hoge functie tegen hem waren, en hem zelfs wouden vermoorden.
Hier had hij niks tegen kunnen doen. De SS-ers die bij de controle posten stonden hadden de auto gewoon niet door moeten laten gaan. Dan was von Stauffenberg meteen opgepakt.

Nu wil ik nog iets vertellen over de aanslag.

De aanslag vond ik heel erg goed gepland, alles was heel goed geregeld. Het was alleen jammer dat er toch van alles is misgegaan. Het doel van de aanslag was dus niet gelukt.

De Voorbereiding

Het is 20 juli 1944:
De dag was aangebroken. De dag waar ze allemaal op hadden gewacht.
Von Stauffenberg en von Haeften waren er allebei klaar voor. Vandaag was de dag dat de aanslag op Hitler gepleegd zou worden.

Von Haeften kwam von Stauffenberg met de Auto ophalen. Ze reden naar het vliegveld waar Stieff, die de officier van Hitler’s staf stond te wachten. Hij had een aantal kleine bommen bij zich. Een van deze zou in het hoofdkwartier van Hitler worden geplaatst. Stieff zat ook bij het verzet.
Eerst zou Stieff de bom plaatsen, maar von Stauffenberg had zich vrijwillig aangeboden, hij zou vanaf nu de aanslag plegen.

Ze namen een tas mee met een reservebom, waarmee ze de aanslag mee konden voortzetten als de eerste op een of andere manier niet zou afgaan.
Op het vliegveld kreeg een piloot, die ook in het complot zat, de opdracht om om 12 uur klaar te staan, en klaar te staan om onmiddellijk te kunnen vertrekken.

Von Stauffenberg begon die dag met een goed gevoel, hij was blij, kalm en vrolijk. Het was nog 16 kilometer van het vliegveld naar Hitler’s verborgen hoofdkwartier. Vanaf daar zou het moeilijk worden. Ze zouden door drie streng bewaakte controle posten moeten komen. Deze posten werden bewaakt door SS-ers.

Hitlers hoofdkwartier was omringd door hoge dennenbomen, prikkeldraadversperringen die onder stroom stonden en mijnenvelden.
In dit hoofdkwartier bedacht Hitler altijd wat hij wou aanvallen en hoe.

Het zou niet moeilijk worden om binnen te komen, want ze hadden de juiste papieren, maar om na de explosie er weer levend uit te komen zou moeilijker worden.

Als Hitler een maal dood was zou er een staatsgreep komen in Frankrijk en Duitsland. In verschillende plaatsen zaten mensen die de uitvoering zouden regelen. In Parijs had von Stülpnagel de leiding van de staatsgreep. In Berlijn was dat Beck.
Beck die tijdelijk de nieuwe regering zou overnemen zou over de radio de dood van Hitler aan het Duitse volk en aan de andere landen bekend maken.
Terwijl von Stauffenberg, Stieff, Fellgiebel en Von Haeften in Rastenburg op de conferentie van halféén zaten te wachten, wachtte Olbricht in het ministerie van Oorlog.

De Aanslag

Het was bijna halféén. De conferentie zou bijna beginnen. Von Stauffenberg had, om tijd te winnen en om een ogenblik alleen te zijn, zijn pet en zijn koppelriem in de wacht kamer gelaten. Keitel mopperde over die vertraging; Hitler hield er niet van dat men hem liet wachten. Von Stauffenberg excuseerde zich, en ging zijn koppelriem en pet halen. Eenmaal in de wachtkamer aangekomen deed hij zijn koppelriem aan. Hij opende zijn tas en stelde de bom in werking. Deze beweging had hij al vele malen geoefend, en hij kon dat nu in enkele seconden met drie vingers. Hij had een heel klein tangetje waarmee hij dit heel vlug kon doen. De bom was kort ingesteld, tien minuten.

Het zou von Stauffenberg 3 minuten kosten om het terrein over te steken, en zeven minuten om de tas zo dicht bij Hitler neer te zetten en dan met een verontschuldiging dat er iets in Berlijn moet gebeuren weg te gaan.

Von Stauffenberg kwam de conferentiezaal weer binnen.
De vergadering vond plaats in een groot houten gebouw, dit gebouw was met een beetje beton verstevigd. Dit gebouw werd de operatie kamer of de kaartenkamer genoemd, of soms eenvoudig de vergaderkamer.
In deze kamer waren de ramen wagenwijd open omdat het heel warm was, dit was een tegenslag want dan was de kracht van de bom minder sterk.

De kamer was ongeveer vijf en een halve meter bij twaalf meter, met de tafel vak bij de ramen. Die ramen stonden nu dus wijd open. De kracht van de bom zou nu dus echt heel veel minder zijn.

Nu Von Stauffenberg weer in de kamer was moest hij de bom zo dicht mogelijk bij Hitler zetten. Hitler stond met alle andere officieren gebogen over de kaarten tafel. Ze keken naar het oostfront. Het waren ongeveer 20 officieren die aandachtig naar Hitler’s ideeën luisterden. Nu moest Von Stauffenberg zijn zware tas op de grond dicht bij Hitler zetten. Hij liet zijn zwaar uitziende tas naar beneden glijden en zette hem tegen een zware houten tafelpoot vlakbij de voeten van Hitler neer. Hij mompelde zacht dat hij even een telefoongesprek uit Berlijn moest beantwoorden en liep weg.
Zo snel hij kon liep hij langs de telefonist.

Hij stapte in de auto, waar zijn handlanger’s op hem hadden gewacht. Ze reden weg. Hij kwam nog makkelijk door de binnenste controlepost, zonder tegengehouden te worden. Hij stak het grasveld over en ging naar de wachtende vluchtauto.

Deze berekening klopte precies. Hij was precies op tijd bij de vlucht auto, waar de Chauffeur en Von Haeften zaten te wachten. Von Haeften zat in de auto met de reserve bom te wachten voor als de eerste niet zou werken.

De auto was al gestart of de bom ging af, een oorverdovend geluid, en geen twijfel mogelijk dat daar nog iemand levend uit zo komen. Von Stauffenberg wist toen dat zijn missie geslaagd was. Nu moesten ze alleen nog door de controle posten komen. Het was 12:42 het historische moment (dachten zij) van Hitler’s dood. Ze moeste opschieten als ze er nog levend weg wouden komen. Ze moesten nog 2 controleposten passeren. Dit zou niet makkelijk worden wand ze hadden die klap zeker gehoord.

De auto raasde door het landschap, ze waren bijna bij de tweede post, ze mochten er van de SS-ers niet door. Von Stauffenberg sprong uit de auto en belde de officier van dienst, deze was daar dus niet aanwezig en had nog niks van de explosie gehoord. Hij kreeg toestemming en mocht doorrijden. De hekken gingen open en ze konden naar de laatste post rijden. Het was nu 12:44 uur.
Bij de laatste post ging het wat moeilijker. De SS-er had een bevel gekregen niemand door te laten. Von Stauffenberg pakte weer te telefoon en belde de officier, die gaf nu dit keer de SS-er de opdracht hem door te laten, hij was immers een hoog geplaatst officier van Berlijn en werd natuurlijk niet verdacht.

Toen de auto met grote snelheid wegreed pakte Von Haeften de reservebom uit zijn tas. Hij haalde de bom uit elkaar en gooide steeds een stukje weg. Het vliegtuig stond al klaar toen ze op het vliegveld kwamen. Het was 13:15 uur toen ze het vliegtuig ingingen. Ze vlogen naar Berlijn. De staatsgreep was nu eindelijk begonnen…

Waar ging het mis?

Er zijn een aantal oorzaken die er voor hebben gezorgd dat de aanslag is mislukt.

De eerste oorzaak:
De Von Stauffenberg had op een complete bunker als vergaderzaal gerekend. Het voordeel hiervan is dan dat de explosie niet naar buiten kan maar dat die in een kleine ruimte plaatsvindt. Als deze ruimte zo goed dicht zit en niet kan ontploffen dan zou iedereen in die bunker om zijn gekomen. Ze hebben vergaderd in een andere zaal dan gepland was. Deze zaal was ook wel omringd met een klein laagje beton maar het merendeel was van hout. Houd kan met een explosie makkerlijk kapot gaan, wat als gevolg heeft dat de explosie een minder werkende kracht heeft.

De tweede oorzak:
Na de aanslag moest iedereen die de aanslag overleefd had hun verhaal aan de onderzoekers van de SS vertellen.
Sommige meenden zich te herinneren dat kolonel Brandt, toen hij dichter bij de tafel kwam om de kaart beter te kunnen zien tegen een zware tas had geschopt had die in de weg stond. Hij had zich gebukt en de tas aan de andere kant van de tafelpoot gezet. Dit was de tas van Von Stauffenberg, waar de bom in zat. De tas werd ook nog verder onder de tafel geschoven.
Doordat de tas aan de andere kant van de tafelpoot werd gezet werd de klap door deze tafelpoot opgevangen en raakten de mensen aan de andere kant van die tafelpoot niet of bijna niet gewond.

De derde oorzaak:
De derde oorzaak hoort eigenlijk een beetje bij de tweede, deze heeft namelijk ook met de tafel te maken. Op het moment van de explosie hing Hitler en sommige andere zo ver over de tafel om strategische punten helemaal in de verste hoek beter te kunnen zien. Dit betekende de redding van Hitler, omdat de klap Hitler niet echt heeft kunnen bereiken. De klap werd dor de zware kracht van de enorme tafel tegengehouden. Onder het tafelblad was de explosie het grootst, en dit tafelblad heeft eigenlijk als een soort schild gewerkt.
Hitler’s reactie

Nadat Hitler uit het ingestorte en verwoeste gebouw kwam had hij een opmerkelijk rare reactie.

Zijn eerste reactie was boosheid. Niet omdat er een aanslag was gepleegd maar omdat zijn net nieuwe broek kapot gegaan was. De ontploffing had de broek vanonder tot boven helemaal gescheurd, als of er met een met mes door heen gesneden was. *

Zijn tweede reactie was de SD bevel te geven alle verbindingen met de buitenwereld te verbreken. Niemand mocht weten wat er was gebeurd. Dit zou een schandaal voor zijn reputatie zijn. Alles moest onderzocht worden en niemand mocht het terrein verlaten. Telefoonverbinding was niet meer mogelijk. Een bijna gelukte aanslag op Hitler kon niet ongestraft blijven.
Er mocht alleen contact met de buitenwereld zijn met toestemming van Hitler.

Hitler had intussen Himmler, de baas van de SS, laten komen om hem de taak te geven het onderzoek te leiden. Himmler moest er achter komen hoe dit had kunnen gebeuren en wie het op zijn geweten had. Hitler dacht nog steeds dat een vliegtuig kans gezien had het beveiligingssysteem te penetreren. *

Himmler’s hoofdkwartier lag maar 40 kilometer verderop. Himmler liet zich snel naar Rastenburg rijden. Rastenburg was de plaats waar Hitler zijn geheime hoofdkwartier had zitten. Ondanks een hele slechte weg was hij er binnen een half uur.

Toen Himmler aan kwam waren de ondervragingen al begonnen. Al snel bleek dat de bom niet uit de lucht was komen vallen. De SS-ers hadden opgemerkt dat Von Stauffenberg zich vreemd had gedragen. Dus werd de jonge kolonel Von Stauffenberg al snel verdacht. De tijden dat hij de posten had verlaten waren steeds opgeschreven en kwamen overeen met zijn verdenking. De tijden lieten zien dat hij vlak voor de explosie snel het gebouw had verlaten.

Hitler beschouwde zijn ontsnapping als een wonder, een duidelijk teken dat god hem als geboren leider zag. Hij dacht dat het nu bewezen was dat hij onschendbaar was, en dat zijn plannen zouden lukken. Dit standpunt hield hij aan ondanks een paar grote tegenslagen.
Na de aanslag

De aanslag was gepleegd, maar was hij ook gelukt?

Alle SS-ers en andere officieren die niet in de vergaderzaal aanwezig waren stormde naar de plaats van de explosie. Iedereen dacht dat de explosie van een Russisch vliegtuig kwam. Ze dachten dat er een bom op de vergaderbunker was gegooid. Dat dacht Hitler ook toen hij naar buiten wankelde. Felgiebbel was ook een officier die ook bij het hoofdkwartier aanwezig was.

Felgiebbel zag Hitler als eerste uit de stukken beton kruipen. Hij zat ook in het complot. Hij zou als Hitler dood was dit aan Berlijn vertellen. Hij stond perplex en wist niet hoe hij dit moest vertellen. Het hele plan van de aanslag was mislukt. Wat moest hij aan Berlijn berichten?

Tot zijn grote verrassing waren bijna alle officieren nog in leven, hoe had dit kunnen gebeuren?

Er waren echter wel een paar overleden officieren en gewonde bij.
In plaats dat de Führer overleden was waren het juist zijn handlangers.

Brandt werd gedood. De man die valk bij de ontplofte tas was gaan zitten. Met hem waren nog drie andere omgekomen,
generaal Korten, hij was de chef van generale staf van de Luftwaffe. De generaal Schmundt, hij was de eerste adjudantvan Hitler bij het OKV, en een zekere Berger, een stenograaf. Twee anderen generaal Bodenschatz van de Luftwaffe en generaal bergmann, een van Hitlers adjudanten, waren ernstig gewond.

Alle anderen kwamen er zonder grote verwondingen af. Soms wat kleerscheuren maar verder niks ergs.

Hitler had wel een aantal verwondingen opgelopen. Zijn haar was helemaal weg geschroeid, het rookte nog na. Bij een onderzoek bleek dat de rechterarm van Hitler gedeeltelijk verlamd was. Zijn rechter been , de been die het dichtst bij de bom was, was lelijk verwond, open vlees en brandwonden. Zijn trommelvliezen waren ook beschadigd. Op zijn billen zaten blaren en waren zo rood als een baviaan.
Miscommunicatie

Na de aanslag zou Felgiebbel via de telefoon Berlijn laten weten dat Hitler dood was. Maar toen Felgiebbel Hitler levend uit het puin zag verschijnen wist hij niet wat hij Berlijn nu moest melden. De aanslag was mislukt en Von Stauffenberg dacht dat Hitler dood was. Felgiebbel wou Berlijn doorgeven dat de aanslag was mislukt en dat de poging voor niks was geweest. Maar als snel was hij er achter gekomen dat de telefoon afgesloten was. Hij kon nu dus niet doorgeven dat de staatsgreep in alle andere landen afgezegd moest worden. Hij wist van de mensen die bij dit complot betrokken waren als enige dat alles voor niks was geweest.

In Berlijn ging de middag langzaam voorbij, maar geen telefoontje uit Rastenburg. Niemand in Berlijn wist nog dat de aanslag mislukt was.

In Parijs kreeg Finckh om ongeveer twee uur een telefoontje, een vreemde stem zei ‘abgelaufen’. Dit was dezelfde stem die hij in de ochtend ook had gehoord. Hij had namelijk in de ochtend een telefoontje gehad van een vreemde man, hij wist niet waarvan dat was. Maar nu wist hij dat dit dezelfde man was.

Voor Finchk iets had kunnen terug zeggen had de andere kant de hoorn er al op gegooid.

Finchk hield zich aan de instructies, hij had nu het teken, dacht hij, de ‘coup’ in frankrijk te starten. Hij was nu degene die de staatsgreep in frankrijk zou regelen. Er werd een tijdelijk nieuwe regering gevormd door de generaals von Witzleben, Beck en Goerder.

Berlijn had Parijs gebeld, of ze in Parijs al een telefoontje hadden gekregen van het hoofdkwartier. In Parijs wel, althans dat dachten ze. En Berlijn besloot toen de staatsgreep door te zetten, ondanks dat ze geen bericht van Felgiebbel hadden gekregen.

Om halfvier was de verbinding met Rastenburg tijdelijk weer in werking.
Generaal Fritz Thiele slaagde erin om weer contact met het hoofdkwartier te krijgen. Hij werkte op het kantoor van Olbricht. Hij kreeg een verhaal te horen dat er een aanslag op Hitler was gepleegd. Er werd niet gezegd of Hitler nog leefde of niet. Hij snelde met dit nieuws naar zijn baas Olbricht. Olbricht wist dat als de staatsgreep succesvol door wou gaan dat hij geen tijd mocht laten verliezen. Als hij lang zou wachten zou hij de mensen van Hitler de tijd geven om toe te slaan. Hij moest ze voor zijn en alles moest dus snel gebeuren.

Olbricht ging naar Fromm. Olbricht wist dat als Hitler dood zou zijn Fromm ook mee zou werken. Fromm had het gezag om het reserve leger uit te laten rukken. Fromm vroeg Olbricht van wie hij die informatie had. Olbricht antwoordde dat hij het van Felgiebel had gehoord.

Fromm belde naar het Hoofdkwartier, en kreeg meteen Keitel aan de telefoon. Wat is er op het algemeen hoofkwartier gebeurd vroeg Fromm. ‘Er zijn wilde geruchten in Berlijn’.
‘Wat zeggen ze dat er gebeurt is?’ Antwoordde keitel.
‘Alles is hier normaal.’
‘Ik heb gehoord dat de Führer vermoord is. *
keitel antwoordde dat dat niet waar was. Hij vertelde dat er wel een aanslag was geweest maar dat die niet gelukt is. Hitler was volgens Keitel nog in leven en slechts licht gewond.

Toen Fromm opgehangen had zei hij tegen Olbricht dat er voor paniek geen reden was, wand de Fuhrer leefde nog. Fromm gaf dus het reserveleger niet de opdracht om met of zonder geweld een staatsgreep te plegen. Het hele plan was mislukt en alles was voor niks geweest

Olbricht kon dit niet geloven, ze waren zo ver. Het moest gewoon doorgaan. In Parijs en Berlijn waren ze al aan de Staatsgreep begonnen. Hij kon het nu niet meer afzeggen.

Hoe kon de staatsgreep toch doorgaan?

Olbricht gaf 3 van zijn kameraden de opdracht om Fromm voor hun rekening te nemen.

Het kantoor van Olbricht werd vanaf toen het hoofdkwartier van de staatsgreep. Iedereen in Berlijn die met de samenzwering iets temaken had kwam naar zijn kantoor. Iedereen luisterde naar het verhaal wat von Haeften te vertellen had over de gebeurtenis in Rastenburg. Ze belde Naar Parijs om mee te delen dat alles gewoon door moest gaan, Hitler was dood. Dit vertelde ze aan von Stülpnagel’s assistent.

De hele operatie van de staatsgreep kon nu toch door gaan.

Iedereen maakte zich een beetje zorgen om de tegenpartij. Zij zouden natuurlijk laten weten aan iedereen dat Hitler nog in leven was.

De meeste eenheden waarvan ze afhankelijk waren konden pas laat komen, ze moeste van ver komen. Het zou tussen vijf en zes uur worden voordat ze konden beginnen. Ondertussen bleven belangrijke centra zoals radiostations onbezet.

Fromm stond duidelijk niet aan hun kant. Sommige vonden dan ook dat hij als hij niet mee zou werken gedood moest worden, maar von Stauffenberg wilde hier niks van weten.

De hele operatie had ook een naam: ‘Walkure’
Toen de operatie Walkure van start was gegaan gingen von Stauffenberg samen met Olbricht en Haeften naar Fromm om een besluit van hem te horen. Waarvoor hij zou kiezen. Stond hij aan de kant van Hitler of aan de andere kant?

Hitler’s tegen aanval.

Intussen bevond zich in Rastenburg een feest. Alle hoge officieren vierden dat Hitler nog in leven was. Toen laat in de middag in Rastenburg het uitgaan van de Walkure-bevelen aan het licht kwam, was het duidelijk dat de aanslag niet alleen maar de daad van een eenzaam individu was geweest, die de Führer wilde vermoorden. * Von Stauffenberg had de leiding, en die zouden ze arresteren. Hij werd al opgespoord.

Hitler had na een tijdje door dat er iets in Berlijn aan de gang was.
Hij liet een leger naar Berlijn gaan. Op de radio werd omgeroepen: ‘vandaag werd er met een bom een aanslag gepleegd op het leven van onze Führer. De Führer zelf liep slechts enkele schrammen en lichte brand wonden op.’

Het leger zorgde ervoor dat de staatsgreep in Berlijn niet door kon gaan.

In Parijs stond de staatsgreep onderleiding van: von Stülpnagel. Hij piekerde er niet over om de staatsgreep af te breken, maar zijn aanhangers, die de staatsgreep zouden plegen dachten daar heel anders over. De staatsgreep kon dus in Parijs ook niet doorgaan.

Hierbij was het plan om een staatsgreep te plegen helemaal van de baan.

Bronvermelding:

De boeken die ik heb gebruikt om het maken van dit werkstuk mogelijk te maken zijn:

1) Op komst en ondergang van het Derder Rijk.
Een geschiedenis van Nazi-Duitslag
Door: William L. Shirer
Uitgegeven in: Alphen aan den Rijn
Uitgegeven door: Atrium

2) De aanslag op Hitler
het komplot van 20juli 1944
Door: Roger Manvell
Uitgegeven in: Antwerpen
Uitgegeven door: Standaard

Ik heb bij het maken van dit werkstuk ook gebruikgemaakt van het internet en van de encyclopedie cd-rom.

Enkarta 98
Microsoft Corporation/ Elsevier
www.encarta.nl

Notenlijst:
De aanslag door: zie boven.

De aanslag: blz 105 links midden
De aanslag; blz 105 links onder
De aanslag blz 109 rechts midden
De aanslag 111 rechts onder