Korte geschiedenis van de Mayacultuur
De Maya waren één van de indianenvolken die in Midden-Amerika leefden. Ze woonden ten westen van het huidige Guatemala en de hieraan grenzende gebieden: Mexico en het schiereiland Yucàtan, Belize en de westelijke delen van El Salvador en Honduras. De laatstgenoemde delen werden echter door minder stammen bewoond. De Maya geloofden in natuurgoden zoals de zonnegod, de god van de maan, de god van de regen en de god van de maïs. De Azteken waren een ander indiaanvolk in Midden-Amerika. De geschiedenis van de Maya is in te delen in drie delen: de preklassieke-, de klassieke- en de postklassieke periode.
In de preklassieke periode (1500 v. Chr. tot 300 v. Chr.) woonden de Maya nog niet in Yucatàn, maar in de oerwouden van Mexico, Honduras en Guatemala. De Maya bouwden toen piramidevormige heuvels waarop altaren of tempels werden gebouwd. In deze periode kenden de Maya nog geen schrift. De kennis die we hebben uit deze periode wordt gehaald uit bouwwerken, schilderijen en beeldhouwwerken die uit deze tijd gevonden worden. In deze perioden kwamen de Olmeken tot bloei. Dit volk was al redelijk ontwikkeld in onder andere de astronomie. De Olmeken hebben de basis gelegd voor de taal, getallenstelsels en kalenders die de Maya eeuwen later nog gebruikten.
In de klassieke periode (300 v. Chr. tot 900 n. Chr.) kwamen de Maya tot bloei. In deze periode bouwden de ze echte steden en piramides, waarvan er nu nog steeds ruïnes te zien zijn. Eén van die steden is het beroemde Palenque, gelegen in Mexico. In Palenque is de beroemde zonnetempel gebouwd. De steden die door de Maya werden gebouwd waren niet zoals de steden nu zijn. Zo’n stad was meer een religieus centrum waar de bevolking omheen woonde.
In de postklassieke periode (900-1519) trokken de Maya het Jucatàn in. Tijdens deze periode werd het Mayarijk gedomineerd door de Tolteken. De Tolteken vielen Jucatàn binnen in 1000. De Tolteken benoemden een al bestaande Mayastad tot de hoofdstad van het Maya-Tolteekse Rijk. Omstreeks 1200 kwamen de Maya in opstand tegen hun Tolteekse overheersers. In de postklassieke periode keerde het tij voor de Maya. Terwijl het in de klassieke periode zo goed ging met het volk, begon het volk in de postklassieke periode in te zakken. Na1450 verzwakte de Maya samenleving door onderlinge ruzie. In 1525 veroverden de Spanjaarden bijna heel Guatemala en in 1541 veroverden ze Jucatàn. In 1697 was de hele onafhankelijke Mayacultuur aan zijn einde gekomen.
De Spanjaarden kwamen in Midden-Amerika terecht doordat Columbus Amerika ontdekte. Toen de Spanjaarden Guatemala en Jucatàn in handen hadden, belandden de Maya in een hel. Ze moesten op plantages werken, ze werden vermoord of ze werden gegrepen door één van de voor hun onbekende Europese ziektes, zoals de griep en de waterpokken.
De Mayakalender
De Maya\'s hanteerde twee kalenders naast elkaar, een heilige kalender van 260 dagen en een lange kalender van 365 dagen. De laatste is de kalender die wij kennen. Dat betekende dat het 18.980 dagen (52 jaar) duurt voordat de 1e dagen van iedere kalender tegelijk bij elkaar komen. Dit noemt men de kalenderronde.
De kalenders bestaan uit 13 x 20 dagen (heilig) om 18 x 20 dagen (lang) plus 5 restdagen(xma kaba kin).
De Heilige korte kalender: De heilige kalender bestond uit 13 maanden van ieder 20 dagen. Hieronder een overzicht van de namen met hun vertalingen.
Maya namen Vertaling
Imix Zeedraak/Water/Wijn
Ik Lucht/Leven
Akbal Nacht
Kan Maïs
ChicchanSlang
Cimi Dood
Manik Hert/Greep
Lamat Konijn
Muluc Regen
Oc Hond
Chuen Aap
Eb Bezem
Ben Riet
Ix Jaguar
Men Vogel/Adelaaar/Wijze
Cib Uil/Gier
Caban Kracht/Aarde
Eznab Vuursteen/Mes
Cauac Storm/Vat
Ahau Vorst
Voor de namen van de maanden stonden altijd hun eigen nummers. Beginnend bij 0 en eindigend bij 19. Dat ging dus zo: 1 Imix, 2 Ik, 3 Akbal, 4Kan….
De Haäb: Lange kalender
De Haäb was de 365 dagen tellende Mayaperiode die het meest overeenkwam met ons zonnejaar van 365,25 dagen. De Haäb bestond uit twee afzonderlijke perioden:
• De tun (360 dagen) • De xma kaba kin (5 dagen die ongeluk brachten. De zogenaamde “naamloze dagen” De Haäb bestond uit 18 maanden van 20 dagen, en een maand van 5 dagen.
De Kalenderronde: Het heilig jaar van 260 dagen en de 365 dagen tellende Haäb herhalen zich. Zeker is dat ze elke 260 x 365 dagen (94.900 dagen) tegelijk op hun beginpunt zijn. Maar ook voor die tijd keren ze al terug op hun uitgangspunt. Dat is dan na 18.980 dagen, dit noemt men de \'kalenderronde\'. Een periode van 52 jaar.
De Maya en sterrenkunde
De Maya hadden niet alleen een tijdsrekening waarbij de dagen die voorbijgingen werden bijgehouden. Ook waren ze deskundig op het gebied van de astronomie. Nu steeds meer steden aan de jungle zijn gevonden, uitgegraven en zijn onderzocht door archeologen, is uitgekomen dat de ligging van tempels en andere gebouwen van het allergrootste belang was. Net als de andere volkeren van Midden-Amerika hielden de Maya zich sterk bezig met de hemel en de bewegingen van de planeten. Vaak werden deuropeningen en dakkammen, een kenmerk van de klassieke Mayatempels, op zo\'n manier gebouwd dat de Maya de opkomst of de ondergang van bepaalde sterren konden observeren. Met name waren ze geïnteresseerd in de bewegingen van de Plejaden-sterrengroep en van de planeten Mercurius, Venus, Mars en Jupiter. Vanzelfsprekend hielden ze de zon en de maan in de gaten, waardoor ze verduisteringen nauwkeurig konden voorspellen.
Maya priesters en koningen verhoogden hun aanzien doordat zij indrukwekkende gebouwen lieten neerzetten die gebeurtenissen in de lucht op dramatische wijze lieten zien. De Caracol, waarvan men vroeger dacht dat het een observatorium was, wordt nu door archeologen beschouwd als een tempel die was gewijd aan Kukulkan (god van de wind). De raamopeningen werden zo aangebracht dat ze overeenkwamen met bepaalde standen van Venus en de zon. De heldere planeet Venus, die voor de zon opkwam en na de zon onderging, werd als tweeling van de zon, en als een oorlogsgod beschouwd. Priester-astronomen schiepen een jaarboek dat een combinatie vormde van de cycli van de zon, Venus en de Heilige Almanak, en die waarschijnlijk werd gebruikt voor het plannen van veldslagen en offers. Deze grote Venus-almanak (jaarboek) doorliep 104 jaar, 65 Venus-cycli, en 146 zwangerschapsperioden. Aan de hand hiervan konden priesters voorspellen dat zich elke 173,3 dagen een zons- of maanverduistering kon voordoen. Dit was pure magie in de ogen van de gewone Maya.
De praktische opdracht gaat verder na deze boodschap.
Verder lezen
REACTIES
1 seconde geleden