Communisme en zijn voorbeelden

De Communisme

Het indhoudt:

• Uitleg commnuisme –
• Leukste voorbeelden
• Hedendaagse commies bro’s

Aan al onze lezers in Nederland,Scroll hier alsjeblieft niet zomaar voorbij. We komen meteen ter zake: deze maandag vragen we je om ons te helpen Wikipedia in stand te houden. 98% van onze lezers doneert niet; zij negeren helaas ons verzoek. Als jij een van die bijzondere lezers bent die al heeft gedoneerd, dan zijn wij jou erg dankbaar. Als je vandaag slechts € 2 doneert, kan Wikipedia nog jaren online blijven. We vragen het je vriendelijk: scroll niet weg. Als Wikipedia je € 2 aan kennis heeft gegeven, neem dan even de tijd om te doneren. Nu meer dan ooit is toegang tot betrouwbare en neutrale informatie belangrijk. Dank je.

Bovenkant formulier

Hoe vaak zou je willen doneren?

• Eenmalig
• Elke maand

Selecteer een bedrag (EUR)

De gemiddelde gift bedraagt € 10.

• € 2
• € 10
• € 15
• € 25
• € 50
• € 75
• € 100
• Other amountAndere

Ik doneer graag € 4 extra om de transactiekosten te dekken, zodat Wikipedia 100% van mijn donatie kan benutten.

Selecteer een betalingsmethode

iDEAL

DoorgaanMisschien later

Onderkant formulier

Problemen bij het doneren? | Andere manieren om te doneren | Veelgestelde vragen | Als je doneert, ga je akkoord met ons privacybeleid voor donateurs en mogen wij jouw gegevens delen met de Wikimedia Foundation en haar providers in de Verenigde Staten en elders. De Wikimedia Foundation is een stichting en een van belasting vrijgestelde organisatie. Als je een terugkerende schenking doet, word je door de Wikimedia Foundation gedebiteerd totdat je ons laat weten dat je wilt stoppen. Wij sturen je een e-mail met daarin een link naar eenvoudige annulerings instructies.

Al gedoneerd

Communisme

Naar navigatie springenNaar zoeken springen

Het communisme is een sociale, politieke en economische ideologie gericht op de verwezenlijking van een klasseloze en socialistische samenleving, gebaseerd op gemeenschappelijke eigendom van de productiemiddelen en met openbare instellingen, waarbij iedereen produceert naar vermogen en neemt naar behoefte (zoals verwoord door de Duitse filosoof en econoom Karl Marx (1818-1883), die de belangrijkste pleitbezorger werd van wat hij zelf presenteerde als het "wetenschappelijk" communisme, waarvan de komst in zijn visie niet alleen voor het welzijn van de mensheid wenselijk zou zijn, doch tevens zelfs volgens een door hem geopperde wetmatigheid "historisch onvermijdelijk" was, onder meer verwoord in zijn geschrift Kritiek op het program van Gotha).

Het woord communisme stamt af van het Latijnse communis, dat gemeenschappelijk en universeel betekent.

Inhoud

• 1Voorgeschiedenis (algemeen)
• 2Stromingen
• 3Theorie
• 4Geschiedenis
  • 1Vroeg communisme
  • 2De Franse Revolutie
  • 3De negentiende eeuw
  • 4De groei van het moderne communisme
    • 4.1Sovjet-Unie en Europa
    • 4.2Azië
  • 5Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie
• 5Klassenstrijd
• 6Socialisme als 'tussenfase'
• 7In de praktijk
• 8Hedendaagse nostalgie naar het communisme
• 9Communisme in Nederland
• 10Kritiek op het communisme
• 11Communistische literatuur
• 12Kritiek op het communisme in literatuur
• 13Zie ook

Voorgeschiedenis (algemeen)[bewerken | brontekst bewerken]

Min of meer communistische ideeën waren er al eeuwenlang in de menselijke geschiedenis. Vele filosofen en ook kritische christelijke theologen hadden in de loop der jaren hun gedachten laten gaan over de wenselijkheid van een maatschappelijk bestel, waarin geen armoede meer zou bestaan, onder meer Thomas More. Dit bleef eeuwenlang doorgaans bij denkbeeldige fantasieën of utopiën, zonder dat er serieuze reële opvattingen opdagen waarbij maatschappijkritische daadwerkelijk meer daadwerkelijk trachtten te komen tot een bewuste en daadwerkelijke maatschappijverandering waarin een einde zou ontstaan aan armoede, economische ongelijkheid en uitbuiting.

Reeds in de 18e eeuw voorafgaand aan de Franse revolutie werd onder meer door de Franse filosoof Jean-Jacques Rousseau nagedacht over de mogelijke oorzaken van de ongelijkheid in de maatschappij. Aan het einde van de 18de eeuw werd de Franse revolutie een mijlpaal in de geschiedenis, waarna in navolging van Rousseau (die 9 jaar eerder was overleden) meerdere kritische denkers openlijk waagden te stellen dat ongelijkheid onmogelijk kon worden bestreden zonder ingrijpende maatschappelijke verbeteringen.

Liberalen meenden echter weliswaar reeds voor de Franse revolutie dat een zogeheten "onzichtbare hand" welvaart zou brengen: een theoretisch economisch concept met positieve gevolgen die zouden worden werden bewerkstelligd door individuen die serieus in hun eigen belang bleven handelen. Dit concept werd voor het eerst geïntroduceerd door Adam Smith aan het begin van de industriële revolutie in zijn The Theory of Moral Sentiments in 1759.

Zowel de "utopistische socialisten" als Karl Marx, die zich daarvan scherp distantieerde, verwierpen dat concept van die "onzichtbare hand". In theorie zou het zogenaamd automatisch welvaart voor iedereen opleveren, wanneer iedereen zijn of haar eigenlang zou nastreven. Met name tijdens de industriële revolutie zouden zich critici gaan roeren, toen die theoretisch hoopvolle "onzichtbare hand" juist bleek te leiden tot meer ongelijkheid en grootschalige maatschappelijke ellende. Deze critici bepleitten daarentegen ingrijpende structurele veranderingen die dienden te worden doorgevoerd. Daarbij ging het vooral om de overgang van privé-ondernemingen en de privé-eigendom van productiemiddelen van particulieren naar een vormen van gezamenlijke bezit van een werkend collectief (dit was vooral de opvatting van zogeheten utopische socialisten), of zelfs van een "maatschappelijke gemeenschap" in staatsverband zoals bepleit door Karl Marx die dit als een "wetenschappelijke"" oplossing presenteerde en een geheel nieuw staatsbestel voorstond.

Karl Marx zou later onder meer ook bekend worden door deze frappante en gevleugeld geworden uitspraak. die hij zou hebben gedaan: "De filosofen hebben de wereld tot nu toe alleen op verschillende manieren geïnterpreteerd. Het punt is echter om ze te veranderen." Hij schreef deze woorden bij aantekeningen voor een pas later gepubliceerd werk met co-auteur Friedrich Engels. Het markeerde in feite dat hij hiermee geen pure filosoof meer was of wilde zijn, doch daarentegen de plicht voelde een activist of demagoog (in de neutrale betekenis van volksopvoeder) of grondlegger van een ideologie die een alternatief moest aanbieden voor de bestaande maatschappij. Deze woorden lijken echter ook te zijn opgevat door volgelingen die hieraan een rechtvaardiging meenden te mogen ontlenen tot het doden van personen die de onvermijdelijk geachte "maatschappelijke vooruitgang" zouden blokkeren. Dit betrof met name latere navolgers, zo als de vroeg-20ste-eeuwse Russische revolutionair Vladimir Lenin, die het eufemisme formuleerde dat men nu eenmaal eieren moest breken om een omelet te bakken, en ook latere navolgers zoals Joseph Stalin en vervolgens Mao Zedong in de Volksrepubliek China en Pol Pot in Democratisch Kampuchea, die berucht zouden worden om hun immorele benadering, namelijk het gegeven dat zij niet op een mensenleven meer of minder keken, indien dit in hun ogen de ideale maatschappij dichterbij zou brengen.

Stromingen[bewerken | brontekst bewerken]

Binnen het communisme ontstonden verschillende stromingen, verdeeld van libertair (anarchocommunisten, autonomisten, radencommunisten) tot autoritair (leninisme, trotskisme, stalinisme en maoïsme). Marxisme is een theorie over communisme gebaseerd op de ideeën van de filosoof en econoom Karl Marx. Leninisme voegt aan het marxisme toe dat er een voorhoedepartij nodig is om de proletarische revolutie te leiden en om alle politieke macht na de revolutie voor de werkende klasse veilig te stellen, voor de ontwikkeling van universeel klassenbewustzijn en participatie van werknemers in een overgangsfase tussen kapitalisme en socialisme.

Met het ontstaan (en verval) van verschillende grote communistische machtsblokken als China en de Sovjet-Unie wordt deze beweging sterk beïnvloed door geschiedenis van de 20e eeuw: de rivaliteit tussen de "socialistische wereld" (socialistische staten geregeerd door de communistische partijen) en de "westerse wereld" (landen met een markteconomie en een parlementair systeem), met als hoogtepunt de Koude Oorlog tussen het "Oostblok" en de "kapitalistische wereld".

Gedurende de 20e eeuw waren vooral de autoritaire marxistische en leninistische opvattingen beeldbepalend voor het communisme, door de vestiging van communistische dictaturen en politieke partijen die ook in andere landen een dergelijk model nastreefden. Het marxisme presenteert zich ook als "wetenschappelijk" om zich te profileren ten opzichte van de utopische opvattingen, die Marx bestreed in onder meer zijn werk De armoede van de filosofie (1847).

Theorie[bewerken | brontekst bewerken]

Volgens de marxistische theorie is de enige manier om de kapitalistische ongelijkheid af te schaffen, dat het proletariaat (arbeidersklasse), die in de samenleving de belangrijkste producent van rijkdom vormt en voortdurend door de bourgeoisie (welgestelde klasse) wordt uitgebuit en gemarginaliseerd, het kapitalisme omverwerpt in een brede sociale revolutie.^[1] De revolutie, in de theorie van de meeste individuen en groepen, is meestal een gewapende opstand.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Vroeg communisme[bewerken | brontekst bewerken]

De oorsprong van het communisme is discutabel, en er zijn verschillende historische groepen, maar ook theoretici, wier overtuigingen beschreven zijn als communistisch. De Duitse filosoof Karl Marx zag oercommunisme als de originele jagers-verzamelaarcultuur van de mensheid waaruit het is ontstaan. Volgens Marx was het alleen mogelijk om het privé-eigendom te ontwikkelen nadat de mensheid in staat was om een overschot te produceren. Het idee van een klasseloze maatschappij ontstond in het oude Griekenland.^[2] Lycurgus creëerde in circa 800 v. Chr. een klasseloze maatschappij in Sparta waarin alle vrije mannen gelijk waren, gelijke rijkdom had en waarin bezittingen, echtgenotes en kinderen gedeeld werden. Deze maatschappij hield vijf eeuwen stand.^[3][4] Plato beschrijft het in zijn boek Staat als een toestand waarin mensen al hun bezittingen delen, vrouwen en kinderen.:

Het private en individu is helemaal verbannen uit het leven en de dingen die van nature privé zijn, zoals ogen en oren en handen, zijn gemeengoed geworden."^[2]

In de geschiedenis van het westerse denken, kunnen bepaalde elementen van het idee van een samenleving op basis van gemeenschappelijk eigendom van goederen terug gevonden worden in de oudheid. Plato pleitte voor een samenlevingsvorm die raakvlakken vertoont met het latere communisme. Hij onderscheidde in de door hem gewenste maatschappij vier groepen: de bestuurders, de wachters, de werkende vrije burgers en de slaven. De vrije burgers zijn de boeren, arbeiders en handwerklieden. De wachters zijn de soldaten en leven gezamenlijk afgezonderd van de rest van de bevolking. De wachters hebben geen privé-eigendom en alle goederen in de legerplaats zijn gemeenschappelijk eigendom. De arbeiders, boeren en handwerkslieden behielden hun privé-eigendom over de productiemiddelen.^[5][6][7] Een voorbeeld uit de oudheid is de Spartacus-slavenopstand in Rome.^[8]

In de 5e eeuw bestond de Mazdak-beweging in wat nu Iran is. Deze kan als "communistisch" worden gekenmerkt, omdat het tegen de enorme privileges van de edele klassen en de geestelijkheid was, en kritiek had op het privé-eigendom en het streven naar een egalitaire samenleving.^[9] Een andere groepering die streefde naar gemeenschappelijk eigendom van goederen waren de wederdopers van Münster rond Jan Matthijs en Jan van Leiden. Ze konden de gemeenschap van goederen niet doorvoeren, doordat hun koninkrijk in Münster in 1534 werd aangevallen en opgeheven door de katholieke bisschop.^[10][11]

De Franse Revolutie[bewerken | brontekst bewerken]

Gracchus Babeuf

In 1789 barst de bom: de Franse burgerij grijpt de macht, die tot dan toe door de adel en absolute monarchen werd uitgeoefend. Een nieuw régime beroept zich bij zijn machtsuitoefening op de verlichtingsidealen "vrijheid, gelijkheid en broederschap" (Frans: liberté, égalité, fraternité). Na vier jaar ontaardt de revolutie in de Terreur, het dictatoriale bewind van onder andere de jakobijn Robespierre. De jakobijnse schrijver Marat (die op dat moment al vermoord is) sprak over de "despotie van de vrijheid".

Gracchus Babeuf en Filippo Buonarroti wilden met hun kleine groepje samenzweerders de macht grijpen met de steun van het proletariaat. In hun plan zou de regering het erfrecht afschaffen, zodat na tientallen jaren de meeste productiemiddelen en andere goederen staatseigendom werden. Alle geproduceerde goederen zouden worden opgeslagen in magazijnen, waaruit de overheid aan iedere burger goederen uit zou verdelen. Geld zou worden afgeschaft. Het deïsme zou de staatsgodsdienst worden, maar er zou wel godsdienstvrijheid bestaan. Babeuf werd gearresteerd en ter dood veroordeeld. Buonarroti werd jaren later vrijgelaten.^[12][13] Hoewel in zijn revolutionaire plannen de centrale rol niet is weggelegd voor het proletariaat (de arbeidersklasse), die pas tot wasdom zal komen met de industriële revolutie, wordt hij toch gezien als voorloper van het marxisme.

De negentiende eeuw[bewerken | brontekst bewerken]

Karl Marx (links) en Friedrich Engels (rechts)

De Franse Revolutie mondt uiteindelijk uit in de napoleontische oorlogen, gevolgd door de Restauratie. Pas na 1830 kunnen de radicalen weer ademhalen. In dat jaar van de Julirevolutie grijpt de Franse liberale burgerij opnieuw de macht en komt Lodewijk Filips, de Burgerkoning, op de troon. Een jaar later breekt de eerste grote staking uit onder zijdewevers in Lyon.

Louis Auguste Blanqui was bevriend met Buonarroti. Blanqui begon in 1835 de communistische organisatie Genootschap van de Families met ongeveer 1200 leden, waarvan in meerderheid de aanhangers van Babeuf. De politie arresteerde de leiders. Na zijn vrijlating richtte Blanqui een nieuwe organisatie op met de naam Genootschap der Seizoenen. In mei 1839 begon deze organisatie een opstand. De opstand mislukte en de meeste samenzweerders werden gearresteerd. Blanqui wilde na een succesvolle staatsgreep een dictatuur instellen. De dictatuur zou het volk voorbereiden voor het communisme. De communistische stroming van Blanqui staat bekend als het blanquisme.^[14][15]

Étienne Cabet publiceerde in 1840 het boek Voyage en Icarie. Cabet vond dat alle productiemiddelen het eigendom moest worden van de overheid. Iedere burger krijgt consumptiegoederen naar behoefte. De gehele maatschappij staat op hetzelfde uur op, werkt op dezelfde tijdstip, eten hun maaltijden gezamenlijk in eetzalen en gaan op hetzelfde tijdstip naar bed. Het christendom zou de staatsgodsdienst zijn en kritiek op het christendom was verboden. De aanhangers van Cabet waren de eersten die zichzelf “communist” noemden. Blanqui en aanhangers van Babeuf namen later de term “communist” over. Het communisme moest volgens Cabet vreedzaam verwezenlijkt worden.^[16]

Wilhelm Weitling werd geïnspireerd door Babeuf, Blanqui en Cabet. In navolging van Cabet schetste Weitling het communisme als een christelijke samenleving met staatseigendom van de productiemiddelen en de verdeling naar behoefte. Weitling was van mening dat het communisme bereikt moest worden door een staatsgreep. Weitling was een tegenstander van democratie en wilde in plaats daarvan een systeem van examens inrichten. De opperste leiding bestond uit drie wetenschappers die worden gekozen wegens hun goede examencijfers.^[17]

In 1843 strijkt een jonge Duitse filosoof en journalist in Parijs neer, Karl Marx. Onder invloed van Théodore Dezamy wordt de liberaal Marx binnen een paar maanden overtuigd communist. Met zijn vriend Friedrich Engels bouwt hij een systeem van "wetenschappelijk socialisme" uit, dat later marxisme genoemd zal worden. Marx en Engels stellen dit systeem tegenover het eerdere utopische socialisme. Volgens Marx was de komst van het communisme onvermijdelijk door de economische ontwikkeling van het kapitalisme. Volgens Marx zouden steeds meer middenstanders weg worden geconcurreerd door de kapitalisten. Door centralisatie van het kapitaal worden grote aantallen arbeiders in een klein aantal bedrijven samengebracht, waardoor de arbeidersklasse zich gaat organiseren. Bij een extreme economische crisis zou de arbeidersklasse via de revolutie de staatsmacht veroveren om zo de dictatuur van het proletariaat in te voeren.^[18]

De groei van het moderne communisme[bewerken | brontekst bewerken]

Sovjet-Unie postzegel over de lancering van de eerste kunstmatige satelliet, de Spoetnik 1.

Sovjet-Unie en Europa[bewerken | brontekst bewerken]

In de late 19e eeuw kreeg het Russische marxisme een eigen karakter. De eerste belangrijke figuur van het Russische marxisme was Georgi Plechanov. In het werk van Plechanov stond dat hij in de veronderstelling was dat Rusland, dat minder verstedelijkt en geïndustrialiseerd was dan West-Europa, nog vele jaren had te gaan voordat de samenleving klaar zou zijn voor een proletarische revolutie, en dat er een overgangsperiode van een burgerlijk regime nodig zou zijn om het tsarisme te vervangen door een socialistische en later een communistische maatschappij.

In Rusland was het met de Oktoberrevolutie van 1917 de eerste keer dat een partij met een openlijke marxistische oriëntatie, in dit geval de Bolsjewistische Partij, de macht kreeg. Dit genereerde veel praktisch en theoretisch debat binnen de marxistische beweging. Marx voorspelde dat het socialisme en het communisme gebouwd zouden worden op de basis die gelegd werd door de meest ontwikkelde kapitalistische ontwikkeling. Rusland was echter een van de armste landen in Europa. Marx had uitdrukkelijk verklaard dat Rusland het stadium van de burgerij van het kapitalisme zou kunnen overslaan.^[19] Andere socialisten waren ook van mening dat de Russische revolutie een voorloper kon zijn van andere revoluties in het Westen.

Azië[bewerken | brontekst bewerken]

Met de dekolonisatie van Zuidoost-Azië na de Tweede Wereldoorlog begon het communisme ook hier op veel plekken opgeld te doen. Dit hangt nauw samen met het feit dat het westerse kapitalisme, een systeem dat de voormalige kolonisatoren hadden gehanteerd, door de nu zelfstandig geworden landen sterk werd verworpen. Onder andere de Russische Revolutie werd gezien als een verandering in positieve zin. In Indonesië waren in 1926 en 1927 al communistische opstanden geweest. Een belangrijke factor die de verspreiding van het communisme in Azië na de oorlog bevorderde was het feit dat de in 1949 nieuw opgerichte Volksrepubliek China communistisch werd, met Mao Zedong als eerste leider. Hierdoor kwam heel China onder communistisch bestuur, met uitzondering van Taiwan. Dit eiland en de nieuw ontstane staat Zuid-Korea werden gebieden in de regio Zuidoost-Azië waar de Amerikaanse invloedssfeer sterk bleef, en het communisme bijgevolg geen wortel kon schieten. Ook op de Filipijnen heeft het communisme nooit voet aan de grond gekregen, doordat de Verenigde Staten hier reeds in 1946 een pro-Amerikaanse regering installeerden.^[20]

Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie[bewerken | brontekst bewerken]

In 1985 werd Michail Gorbatsjov de leider van de Sovjet-Unie. Hij voerde de glasnost (openheid) en perestrojka (herstructurering) in. De Sovjet-Unie greep niet in toen Polen, de Duitse Democratische Republiek, Tsjecho-Slowakije, Bulgarije, Roemenië en Hongarije het communisme afschaften in 1990. In 1991 viel de Sovjet-Unie uiteen.

Communistische partijen blijven politiek belangrijk in vele landen. De democratisch gekozen president Dimitris Christofias van Cyprus is lid van de Progressieve Partij van de Arbeiders. In Zuid-Afrika is de Communistische Partij een partner in de ANC-geleide regering. In India leidden communisten de regeringen van drie staten, met een totale bevolking van meer dan 115 miljoen. In Brazilië is de Communistische Partij van Brazilië een onderdeel van de parlementaire coalitie onder leiding van de regerende democratische socialistische Arbeiderspartij en werd vertegenwoordigd in het kabinet van Dilma Rousseff, tot zij in 2016 is afgezet. In Cuba wordt het land nog steeds bestuurd onder leiding van de Communistische Partij van Cuba.

Marxistisch-leninistische staten:

• China
• Cuba
• Laos
• Noord-Korea
• Vietnam

Niet-marxistisch-leninistische staten met communisten in de regering:

• Nepal^[21]

Eertijds marxistisch-leninistische staten:

• Afghanistan
• Albanië
• Angola
• Benin
• Bulgarije
• Congo
• Duitse Democratische Republiek
• Ethiopië
• Ghana
• Grenada
• Guinee
• Hongarije
• Joegoslavië
• Kampuchea
• Madagaskar
• Mongolië
• Mozambique
• Polen
• Roemenië
• Somalië
• Sovjet-Unie
• Tanganyika
• Toeva
• Tsjecho-Slowakije
• Zuid-Jemen

Klassenstrijd[bewerken | brontekst bewerken]

 Zie Klassenstrijd voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Als tegenstrever van de economische kant van het communisme worden de kapitalisten gezien. De strijd tussen de klassen staat centraal: in de tijd van het begin van het industriële tijdperk de fabrieksbezitters aan de ene kant, en de uitgebuite arbeiders in de steden (die vanaf het platteland naar de steden waren getrokken) aan de andere kant. Marx meende hierin een nooit-aflatende klassenstrijd te zien, waarbij uiteindelijk via een revolutie gevolgd door een 'dictatuur van het proletariaat' (in Marx' opvatting is er onder het kapitalisme een dictatuur van de kapitalisten) het communisme opgebouwd kon worden.

Socialisme als 'tussenfase'[bewerken | brontekst bewerken]

De term socialisme bestond al voordat Marx een communist was, maar na de dood van Marx kreeg de term socialisme een aparte betekenis in de marxistische terminologie. Marx maakte onderscheid tussen de eerste fase van de communistische maatschappij en de hoogste fase van de communistische maatschappij.^[22] Na de dood van Marx gaven de marxisten aan de eerste fase van het communisme de naam socialisme.^[23][24][25] Tijdens het vroegste stadium van het communisme zouden de productiemiddelen in het bezit van de overheid zijn en loonarbeid zou nog bestaan. De laatste fase van het communisme heeft als hoofdbeginsel: Van ieder naar zijn vermogen, aan ieder naar zijn behoefte. Dit betekent dat iedereen tijdens de laatste fase van het communisme vrijwillig werkt naar diens mogelijkheden, terwijl iedereen mag nemen wat hij of zij wil.^[18] De voormalige USSR heette dan ook de "Unie van Socialistische Sovjet Republieken," en ook in Cuba wordt de (voortdurende) revolutie socialistisch genoemd.

In de praktijk[bewerken | brontekst bewerken]

In de theorie van de economische orde passen de meeste socialistisch georiënteerde landen in het brede spectrum van mengvormen van kapitalisme en socialisme, met aan het ene uiteinde de "gemengde economieën" van westerse snit (waar ook Nederland en België toe gerekend kunnen worden) en aan het andere uiteinde de communistische landen, zoals China, waar meer of minder "marktwerking" wordt toegelaten.

Als politieke stroming was het communisme (of marxisme) aanvankelijk onderdeel van wat toen nog de sociaaldemocratie heette. Naar aanleiding van het besluit van een meerderheid van de sociaaldemocratie om de oorlogsinspanningen voor de Eerste Wereldoorlog te steunen en dus mee te werken aan de massaslachting die volgde, splitste een grote marxistische groep zich af, onder leiding van Lenin.

Hij noemde de leden van deze stroming (verenigd in de Derde Internationale) 'communisten', om afstand te nemen van de overgebleven sociaaldemocratie. Het communisme staat sindsdien voor een meer principiële stroming binnen het socialisme, dat nog het sterkst uitgaat van de ideeën zoals die oorspronkelijk door Marx waren opgesteld.

Aan de andere kant is er de sociaaldemocratie, waar na het vertrek van de marxisten/communisten het idee heeft postgevat dat het kapitalisme hervormd dient te worden, in plaats van omvergeworpen. Tegenwoordig is de sociaaldemocratie dermate ingepast binnen het kapitalisme dat zelfs hervormingen niet meer het doel zijn.

De term 'socialisten' voor de sociaaldemocratie is dan binnen het communisme ook niet meer op zijn plaats, en wordt nu gebruikt door niet-stalinistische marxisten, zoals trotskisten. Communisten die de dictatuur van het proletariaat niet verwerpen, bestempelden de sociaaldemocratie ook wel als 'revisionisme'.

Hedendaagse nostalgie naar het communisme[bewerken | brontekst bewerken]

Demonstratie van de Communistische Partij van de Russische Federatie.

In veel voormalige communistische landen heerst onder de lokale bevolking een sterke heimwee naar het communisme. Het terugverlangen naar de voormalige DDR wordt ostalgie genoemd en het terugverlangen naar het voormalige Joegoslavië wordt joegonostalgie genoemd.

66 procent van de bevolking in Armenië betreurde de val van Sovjet-Unie en maar 12% vond het een goede zaak^[26], 72 procent van de Hongaren vond het leven beter onder het communisme^[27], 63 procent van de Roemenen vond het leven beter onder het communisme^[28], 81 procent van de Serviërs vond het leven het best in het voormalige socialistische Joegoslavië.^[29] 66 procent van de bevolking in Slowakije vond het leven beter onder het communisme.^[30]

Communisme in Nederland[bewerken | brontekst bewerken]

0:28

Bioscoopjournaal uit 1930. Een politieagent in actie bij relletjes op de Grote Markt te Haarlem. Deze relletjes werden geleid door enkele communisten.

Het communisme kreeg in Nederland al vroeg steun, in 1918 werd de Communistische Partij Holland (CPH), de voorganger van de Communistische Partij van Nederland (CPN), opgericht. Waar eerst de Nederlandse invloed in het buitenland aanzienlijk was, kwam de partij steeds meer onder invloed van Moskou. Dat leidde tot conflicten en royementen. Het gevolg was dat er allerlei splinterpartijen ontstonden. Onmiddellijk na de Duitse inval ging de CPN als enige in de illegaliteit. Daardoor vormden zij een belangrijk deel van het verzet. Onder andere de Februaristaking tegen de vervolging van Joodse Nederlanders werd door hen georganiseerd. Mede daardoor groeide de sympathie voor het communisme in Nederland tijdens de oorlog. Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn honderden Nederlandse communisten gearresteerd en naar gevangenissen en concentratiekampen in Duitsland afgevoerd, waar velen regelrecht werden omgebracht of anderszins om het leven kwamen. Communisme werd naast jodendom door het nazisme als een van de grootste vijanden van het Derde Rijk beschouwd en is vanaf de jaren dertig intensief bestreden. Door de actieve rol in het verzet stemde zo'n 10 procent van de Nederlanders na de oorlog op de communisten.

Door hun antikoloniale houding botsten de communisten al direct met de overheid toen deze troepen naar Nederlands-Indië zond. De communisten werden uitgemaakt voor landverraders. De naoorlogse Nederlandse overheid beschouwde communisten als staatsgevaarlijk; hoewel in Nederland niet, zoals in de Duitse Bondsrepubliek, een officieel beroepsverbod voor communisten gold na de oorlog, werd in feite gedurende de hele Koude Oorlog-periode communisten het werken zeer lastig gemaakt. Ambtenaren mochten geen lid van de CPN zijn, wat natuurlijk v.v. inhield dat partijleden geen ambtenaar konden worden of blijven. Dat betekende voor bijvoorbeeld een onderwijzer geen les meer te kunnen geven. Zo zagen, uit angst om verlies van werk, mensen vaak af van lidmaatschap. En zo was de CPN ook de enige partij in Nederland die geen radiozendtijd voor politieke partijen van overheidswege kreeg. De CPN ging in 1989 op in GroenLinks. Een andere communistische partij tijdens de koude oorlog was de Socialistische Partij die was opgericht als maoïstische partij en zich anders dan de CPN niet zo zeer richtte op de Sovjet-Unie maar meer op communistisch China en steun vanuit China ontving.

Hedendaagse communistische organisaties zijn onder meer: de uit de CPN-traditie voortgekomen Nieuwe Communistische Partij van Nederland (NCPN) en daaraan verbonden Communistische Jongerenbeweging (CJB), de maoïstische Rode Morgen, en de trotskistische Internationale Socialisten. De in 2021 in de Tweede Kamer verkozen partij BIJ1 kent daarnaast communistische invloeden.^[31]

Kritiek op het communisme[bewerken | brontekst bewerken]

In het westen wordt het communisme in deze landen meestal als mislukt beschouwd, vooral wegens de ernstige schendingen van de mensenrechten, maar ook vanwege een vaak sterk bureaucratisch gecontroleerd economisch systeem. In socialistische landen wordt de economie en de sociale maatschappij verregaand van bovenaf gecontroleerd en gereglementeerd. Tevens kent men in dergelijke landen geen goede scheiding en onafhankelijkheid der machten. Aangezien communistische machthebbers het politiek systeem vaak boven het individu stellen, heeft dit al gauw als uitvloeisel een in zo'n systeem legitiem gebruik van geweld, moderne propagandatechnieken en censuur om politieke tegenstand de kop in te drukken en daarmee het bestaan van het systeem te waarborgen, hetgeen al snel het gevolg was in de vroege stadia van ontstaan van socialistisch Rusland, China en Roemenië. In het trotskisme werd dit het verschijnsel van de thermidor genoemd, naar een belangrijk moment in de Franse revolutie waarmee dit vergeleken werd.

Hierbij dient opgemerkt te worden dat tegenstanders dit als inherent aan het communisme zien, omdat elke communistische regering zich hieraan heeft schuldig gemaakt. Bovendien konden deze regeringen rekenen op de steun van de communistische partijen en organisaties in democratische landen, onder meer door verdachtmakingen van slachtoffers van het communisme in hun propaganda. Sommige voorstanders van het communisme zien dit echter als een afwijking van het oorspronkelijke communistische idee. Belangrijke oorzaken daarvan zouden zijn het doorwerkend bestaan van een niet-communistisch verleden en de tegenwerking vanuit het niet-communistische buitenland zolang de revolutie geen wereldrevolutie is. Als belangrijkste voorbeeld van een voorstander van de laatste opvatting wordt vaak Trotski genoemd. Zeker is dat het door Marx geprofeteerde communisme niet bereikt is.

Communistische literatuur[bewerken | brontekst bewerken]

• Marx & Engels, Communistisch Manifest, 1848
• Marx, Het Kapitaal, 1867
• Rosa Luxemburg, Hervorming of revolutie?, Aksant (2006), ISBN 978-90-5260-220-2

Kritiek op het communisme in literatuur[bewerken | brontekst bewerken]

• Het geloof der kameraden, een van de bekendste boeken van de socialistisch opgevoede professor Russische literatuur Karel van het Reve. In dit boek wordt gesteld dat omwille van de zwakke tot afwezige filosofische, economische en wetenschappelijke basis het socialisme meer van een geloof dan van een theorie weg heeft.
• 1984, een beroemd boek uit 1948 van de Britse schrijver George Orwell. 1984 is een boek waarin de enkeling ten onder gaat in een volkomen kansloze strijd tegen een totalitair bewind. Het is een waarschuwing tegen totalitaire regimes zoals nazi-Duitsland en Stalins Sovjet-Unie. Beroemd is de uitspraak Big brother is watching you, wat slaat op de nooit geziene, maar almachtige leider van het totalitaire bewind in Oceanië, waar de hoofdpersoon van het boek Winston Smith leefde. Big Brother zou hierbij voor Jozef Stalin kunnen doorgaan en Emmanuel Goldsteinvoor Leon Trotski.
• Animal Farmvan George Orwell is geschreven na Orwells ervaringen in Spanje toen hij vocht aan de kant van de Republikeinse Internationale Brigades in de Spaanse Burgeroorlog waar hij, mede door het optreden van de Stalinistische veiligheidsdiensten, gedesillusioneerd raakte. Beroemd geworden is de uitspraak All animals are equal, but some animals are more equal than others ("Alle dieren zijn gelijk, maar sommige zijn meer gelijk dan andere").
• De Goelag Archipelvan Aleksandr Solzjenitsyn waarin hij als ooggetuige verslag doet van de onderdrukking in de Sovjet-Unie.
• Zwartboek van het communisme: misdaden, terreur, onderdrukking, met een schatting van het totale aantal doden dat volgens de auteurs door toedoen van het communisme is gevallen. Stéphane Courtois e.a., vert. uit het Frans door Kiki Coumans, Uitg. Arbeiderspers, Amsterdam (1998).^[32]1083 pagina's, ISBN 90-295-5838-5
• Onverwerkt verleden, Frits Bolkestein, Uitg. Prometheus, Amsterdam (1998). Kritische visie van de VVD-politicus op het communisme en de ontwikkelingen in Oost-Europa. 279 pag., ISBN 90-5333-606-0
• Wereldrevolutie De communistische beweging van Marx tot Kim Jong Il, Erik van Ree, Uitg. Mets & Schilt, Amsterdam (2005), werk over het ideaal van de communistische heilstaat. Ex-communist probeert antwoord te geven op de vraag waarom in de twintigste eeuw tientallen miljoenen mensen van over de hele wereld hun lot verbonden aan het communisme en waarom zij er, verenigd in straf georganiseerde partijen, in slaagden een substantieel deel van de wereld in hun greep te krijgen,^[33]512 pagina's, ISBN 978-90-5330-395-5

Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]

Op andere Wikimedia-projecten

Media

 op Commons

Definitie

 op WikiWoordenboek

• Lijst van communistische partijen

Categorie: 

• Communisme

Navigatiemenu

• Niet aangemeld
• Overleg
• Bijdragen
• Account aanmaken
• Inloggen
• Artikel
• Overleg
• Lezen
• Bewerken
• Brontekst bewerken
• Geschiedenis

Zoeken

Bovenkant formulier

Onderkant formulier

• Hoofdpagina
• Vind een artikel
• Vandaag
• Etalage
• Categorieën
• Recente wijzigingen
• Nieuwe artikelen
• Willekeurige pagina

Informatie

• Gebruikersportaal
• Snelcursus
• Hulp en contact
• Doneren

Hulpmiddelen

• Links naar deze pagina
• Gerelateerde wijzigingen
• Bestand uploaden
• Speciale pagina's
• Permanente koppeling
• Paginagegevens
• Deze pagina citeren
• Wikidata-item

Afdrukken/exporteren

• Boek aanmaken
• Downloaden als PDF
• Printvriendelijke versie

In andere projecten

• Wikimedia Commons
• WikiWoordenboek

In andere talen

• مصرى
• Deutsch
• English
• Français
• Frysk
• Bahasa Indonesia
• Limburgs
• Plattdüütsch
• Türkçe

Nog 158

Koppelingen bewerken

• Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 19 jul 2022 om 13:55.
• De tekst is beschikbaar onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de gebruiksvoorwaardenvoor meer informatie.
  Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de Wikimedia Foundation, Inc., een organisatie zonder winstoogmerk.

Ff voor tussendoor

Among Us: Wat is het en waarom was het zo populair

Wie is de mol?

By Zwabbie Zwans

 Geplaatst op 11 september 2020 14:01

Mogelijk spelen je favoriete streamers en YouTubers inmiddels Among Us. Een game die eigenlijk al twee jaar oud is, een koopje is op Steam en zelfs gratis beschikbaar op mobiele apparaten.

Wat is Among Us?

Mocht je Among Us niet kennen, dan leggen wij de game kort voor je uit. In Among Us is het de bedoeling om met je groep te overleven, tenzij je een Imposter bent. Die proberen namelijk iedereen op het schip uit te moorden. De Imposter beschikken over een aantal extra opties om ervoor te zorgen dat de Crewmembers het moeilijker krijgen en niet kunnen ontsnappen. De Crewmembers proberen Tasks op te lossen om zo ervoor te zorgen dat ze het schip of de basis repareren en zo kunnen ontsnappen.

In principe is Among Us te vergelijken met Weerwolven of zelfs Wie is de Mol?. Een groep probeert een taak uit te voeren, terwijl een verrader dat probeert te voorkomen. De grote charme van Among Us ligt alleen in het sociale aspect. Tijdens het spelen mag er namelijk alleen op vaste momenten worden gesproken. Dat is wanneer iemand een moord meldt of wanneer er een "Emergency Meeting" plaatsvindt. Dat is het moment waarop iedereen mag praten en de andere overtuigen om mensen weg te stemmen. Krijg je in de meeting de meeste stemmen, dan wordt je zonder pardon uit het spel gegooid en moet je wachten op de volgende game.

Waarom was Among Us nu zo populair?

Zoals ik aan het begin al aangaf, is Among Us geen nieuwe game. Zelf speelde ik de game ruim een jaar geleden voor het eerst, maar was het eigenlijk helemaal niet bekend. Nu verschillende groepen grote streamers de game oppakken, piekt Among Us. Het is zelfs zo dat er recentelijk 1,5 miljoen spelers tegelijk aan de slag waren met de game. Het volledige team van Offline TV, maar ook Dr. Lupo, CourageJD en anderen spelen de game fanatiek.

Het is pure speculatie, maar Among Us maakt in mijn beleving een nieuw sociale optie beschikbaar. Voor veel mensen is het in de pandemie lastig om elkaar op te zoeken en een Weerwolven of een ander spel te gaan spelen en niet iedereen speelt even graag videogames. Among Us valt daar perfect tussenin. Het is een game waarin sociale contacten ontzettend belangrijk zijn en het is geen hardcore game waar iedereen eerst tien uur in moet stoppen om met elkaar te spelen. Het idee is simpel, het is goed uitgewerkt en rondje op rondje blijft het ontzettend leuk om te doen, zelfs als je tien rondjes achter elkaar niet de Imposter bent of juist drie ronden achter elkaar wel iedereen moet omleggen. Het spel van deceptie, deductie en sociaal contact in combinatie met de gigantische aandacht die het nu van streamers en YouTubers krijgt, geeft naar mijn mening weer waarom Among Us op dit moment de game is die iedereen wil spelen.

Einde tussendoortje!

Leukste voorbeelden:

Economie van de goelags[bewerken | brontekst bewerken]

Het inzetten van dwangarbeid in afgelegen regio's was bedoeld om economische 'surplussen' op te leveren, bedoeld in de marxistische zin van 'meerwaarde' door voor de onvrije werkenden alleen het allernoodzakelijkste uit te geven (fors onder de normale arbeiderslonen) om daarmee producten te produceren met een aanzienlijke economische waarde. Dwangarbeid werd verondersteld meer mobiel inzetbaar te zijn dan ingehuurde arbeid omdat de dwangarbeiders snel in grote aantallen van het ene project naar het andere verplaatst konden worden. Dwangarbeid werd ook verondersteld als mobiele hulpbron economische overschotten te geven zonder verlies van arbeidsproductiviteit zoals wel het geval was bij normale ingehuurde arbeidskrachten. Strikte leiding en toezicht, zo werd gedacht en gehoopt, zouden dwangarbeid net zo productief maken als vrije arbeid. ^[4]

Een andere belangrijke reden voor de goelags was, zoals uitgedrukt in een intern Goelagdocument, "de kolonisatie en industriële exploitatie van verafgelegen gebieden van de staat", namelijk daar waar normale arbeiders niet wilden wonen en werken vanwege de afgelegen ligging, het ontbreken van normale voorzieningen en het barre klimaat.

De goelagkampen waren aanvankelijk economisch bepaald niet winstgevend. Pas halverwege de jaren twintig werd door Naftali Frenkel, een gevangene op de Solovetski-eilanden die van onder af opklom tot kampcommandant van Solovetski, een manier gevonden om een gevangenenkamp te veranderen in een ogenschijnlijk winstgevende economische factor. Dit bereikte hij door de gevangenen eten te geven overeenkomstig de hoeveelheid werk die ze verzet hadden. Dit systeem is vervolgens door Jozef Stalin en Kaganovich in alle kampen in de gehele Sovjet-Unie doorgevoerd wat vervolgens geleid heeft tot miljoenen ongelukkigen die onder de zwaarste omstandigheden (honger, koude, slechte huisvesting, kleding en schoeisel) vreselijk zwaar werk verrichtten waarbij velen omkwamen. Het systeem van Frenkel was heel eenvoudig. Allereerst werden alle extraatjes en franjes stopgezet. De arbeiders (gevangenen) werden verdeeld in 3 groepen, overeenkomstig hun fysieke vermogens: degenen die zwaar werk konden doen, degenen die licht werken konden doen, en de invaliden. Elke groep kreeg een ander soort werk en vaste normen waaraan voldaan diende te worden (anders werd het rantsoen gehalveerd). Overeenkomstig de werklast werden ze gevoed met behoorlijk grote verschillen in rantsoen: de laagste groep kreeg ongeveer de helft van de hoogste. In de praktijk sorteerde dit systeem de gevangenen heel snel in degenen die zouden overleven en die zouden omkomen. Dit proces werd versneld doordat de werknormen vaak heel hoog lagen, zeker voor stadsmensen die nooit zwaar werk als bomen kappen, rotsen uithouwen, ermee sjouwen en slepen, et cetera hadden verricht.^[5]

In werkelijkheid heeft het dwangarbeiderssysteem van de Goelag nooit winst opgeleverd. Gevangenisarbeid is altijd veel minder productief dan vrije arbeid – een les die de Sovjets pas na de dood van Stalin hebben begrepen.

Transporten[bewerken | brontekst bewerken]

De transporten van zeks (gevangenen) werden op kleine schaal uitgevoerd in speciale boevenwagons (de zogenaamde Stolypinwagons, vaak gekoppeld aan verder normale treinstellen) waar de zeks opeen gepropt rechtop moesten staan. Op grote schaal gebeurde transport in meestal onverwarmde veewagons. Tijdens deze verplaatsingen, die soms weken duurden, kregen de gevangenen weinig voedsel en vooral weinig water wat bij aankomst soms tot grote verliezen bleek te leiden. Soms moest ook nog deels over zee gevaren worden (zoals naar Kolyma) met vrachtschepen waar de zeks dan onder in onverwarmde ruimen werden geborgen om vervolgens weken door zeeën vol ijsschotsen te varen zonder ventilatie en voldoende sanitaire voorzieningen en op een uiterst karig rantsoen. Zo kwamen van de transporten in het eerste jaar van Dalstroj-directeur Berzin de 16.000 gevangenen die naar Magadan (doorgangsplaats van de Kolymagoelag) reisden slechts 9928 levend aan (verlies van 38%), de overigen kwamen op doorreis naar het noorden, slecht gekleed, slecht beschermd, slecht gevoed, in zware winterstormen terecht waardoor nogmaals slechts de helft het jaar erop nog in leven bleek.^[6]

Aantal slachtoffers[bewerken | brontekst bewerken]

Volgens beschikbare statistieken, en bevestigd door Russische veiligheidsfunctionarissen, zijn in de periode 1929-1953 ongeveer 18 miljoen Sovjetburgers door de kampen gegaan (Nikita Chroesjtsjov noemde 17 miljoen, deze heeft dit destijds laten tellen om de misdaden van Stalin aan de kaak te kunnen stellen). Dit getal rekende daar buitenlanders en krijgsgevangenen niet bij. Hieraan moeten nog de gevallen van 'dwangarbeid zonder opsluiting' (speciale ballingen) zoals koelakken, Polen, Balten, Wolga-Duitsers en andere etnische minderheden aan toegevoegd worden. Het totaal aantal dwangarbeiders die door het Goelagsysteem gegaan zijn, komt daarmee op 28,7 miljoen.

Een historicus die op grond van de beschikbare archieven een telling heeft uitgevoerd van de aantallen doden in de stalinistische periode van 1929-1953 in de kampen en ballingsoorden (vlak voordat een gevangene leek te gaan sterven, werd deze na 1938 vaak ontslagen om de kampstatistiek qua sterfte niet te belasten), kwam totaal op 2.749.163 doden. Hierin zijn niet begrepen de verliezen bij transport, de massa-executies van 'politici' in bepaalde periodes in en buiten de kampen, de sterfte in de gevangenissen tijdens verhoor en verblijf, de executies ten gevolge van de 'rechtspraak' en executies vanwege pseudoredenen (zoals de door Stalins regelmatig uitgevaardigde executiequota), et cetera. Een aantal van 786.098 politieke executies tussen 1934 en 1953 is geteld op basis van de huidige archieven.^[7] De aantallen in de jaren twintig, na 1953 tot in de jaren tachtig zijn onbekend.

Het aantal gevangenen in de goelagkampen en -kolonies bedroeg, volgens de documenten van de NKVD tussen 1930 en 1953 zoals geteld op 1 januari van ieder jaar, als volgt^[8] (deze gegevens stemmen overeen met andere gegevens uit de Sovjetbureaucratie en de meeste geleerden die zich in de kamparchieven hebben verdiept, zijn het over deze op bevel van Chroetsjov samengestelde telling wel eens):

Bovenstaande tellingen voor ieder individueel jaar zijn deels misleidend omdat ze het opmerkelijk grote verloop in het Goelagkampsysteem maskeren, ze zijn ook exclusief krijgsgevangenen (van wie er op een gegeven moment zo'n 4 miljoen waren) en zuiveringskampen. Gevangenen die onderweg waren, in gevangenissen (in de steden) zaten, nog in de justitiële pijplijn zaten, worden niet meegeteld. Maar ook alle uit de kampen naar verbanningsoorden afgevoerde gevangenen of die na vrijlating verplicht moesten blijven werken in de werkinrichtingen (zoals mijnen, houtkampen etc.) ter plaatse en diegenen die (meest) onvrijwillig tot kampbewaker of kampadministrateur werden gepromoveerd blijven buiten beeld, alsmede alle geëxecuteerde en gestorven gevangenen en diegenen die in de oorlogsjaren afgevoerd werden naar strafbataljons of naar andere eenheden van het Rode Leger gezonden werden.

Samenwerking:

Ja wel goed

Ez dubs

Win altijd llll

W win

Einde!