Olie & vet in cosmetica en levensmiddelen

Vet en olie in cosmetica
Vet en olie worden in de cosmetica gebruikt als reinigingsmiddel en als verzorgend middel. Denk bij reiniging aan olie om schmink mee af te halen en vet om make-up te verwijderen en aan vette reiniginglotions.
Bij verzorging kan je denken aan crèmes, zalven en verzorgende lotions.
Daarnaast zijn vetten een grondstof voor het maken van zeep.
Ook in de kruidengeneeskunde wordt gebruik gemaakt van vette olie om
kruidenaftreksels mee te maken en
om etherische olie (die niet verward moet worden met vette olie!) te verdunnen.
Aan cosmetica met olie, vet en vetachtige stoffen zoals crèmes, en aan cosmetica met veel geurstoffen zoals parfum worden meestal antioxidanten toegevoegd. In crèmes en andere vette cosmetica is dit vaak Vitamine E, in parfums meestal BHT en BHA.

Vet in eten
Alle vetten en oliën bevatten zowel verzadigd als onverzadigd vet. Veel levensmiddelen bevatten ‘verborgen’ (vaak verzadigde),vetten. Op het etiket kun je zien hoeveel verzadigd en onverzadigd vet een product bevat.
Voor de hand liggende voorbeelden van vet in eten zijn boter, margarine, olie, frituurvet en de vette delen van vlees. Naast dit duidelijk zichtbare vet, bevat voedsel ook veel ‘onzichtbaar vet’, dat als het ware is verborgen in voedingsmiddelen als zuivel, gebak en snacks. Vet is gezond, als je het in maten eet. Je moet niet heel veel vet in één keer eten.
De vetoplosbare vitamines A, D, E en K komen meestal voor in vet bevattende levensmiddelen, zoals boter, olie, (vette) vis, leverpastei, eieren en noten. Maar ook andere, minder vette producten bevatten deze vitamines, zoals groente (vitamine K, E vitamine A), mager vlees en lever (vitamine A en D). Margarine en halvarine zijn belangrijke bronnen voor vitamine A en D. Daarom is het belangrijk om je brood hier mee te besmeren. Een beetje vet is nodig om de vetoplosbare vitamines op te nemen in het lichaam tijdens de spijsvertering. Daarnaast maakt het lichaam in de zomer voldoende vitamine D in de huid onder invloed van zonlicht. Als je weinig van de bronnen van vetoplosbare vitamines eet, dan bestaat de kans dat er een tekort aan de vetoplosbare vitamines ontstaat. Veel mensen eten trouwens meer vet dan ze denken, omdat in koekjes en snacks nogal wat \'verborgen vet\' zit.

Water is gezond
Ons lichaam bestaat voor gemiddeld 70% uit water. Een belangrijk deel daarvan zit ons bloed (92% water) en onze hersenen (90%), tot zelfs nog 22% in onze botten en 10% in onze tanden. Met water regelt ons lichaam veel. Zoals het vervoeren van vitaminen, mineralen en voedingsstoffen naar onze cellen en het afvoeren van afvalstoffen. Met water versterken we ons afweersysteem en voorkomen we ziektes. Ook regelen we met water onze lichaamstemperatuur. Water is dus een onmisbare stof voor ons lichaam. Zonder water kunnen we hoogstens vier dagen overleven.

Emulgatoren
Emulgatoren zijn stoffen die zorgen dat vetstoffen en water met elkaar mengen. Normaal gesproken mengen water en vet niet. Giet maar eens wat water en wat slaolie in een glas: hoe goed je ook roert, na verloop van tijd scheiden zich weer twee lagen af.
Door een emulgator toe te voegen zullen water en olie wel mengen. Bovendien blijft een emulsie -mits de juiste emulgator is gekozen en het recept goed is- stabiel: vet en water blijven gemengd.
In de cosmetica worden emulgatoren gebruikt in onder meer crèmes, vette lotions en milks en bijvoorbeeld bad olie.
Nut van het water
Iedereen wast zichzelf redelijk vaak. Soms alleen met water, maar meestal met zeep, douchegel of shampoo. Vroeger waste men zich alleen met water, maar daar gaat niet al het vuil mee weg! Met zeep gaat wel (bijna) al het vuil weg. Je hebt dan water om de zeep met de viezigheid weg te spoelen. De meeste cosmeticaprodukten kunnen dus meer vuil verwijderen dan water alleen. Vet en olie kan water niet verwijderen omdat dat niet in water oplost, dus heb je cosmetica nodig om dat weg te halen. Als je je handen wast gebruik je zeep.
Dus water word gebruikt om de zeep met de viezigheid weg te spoelen.
Hoe beïnvloed het watergehalte het product

De meeste levensmiddelen bestaan voor meer dan de helft uit water. Het watergehalte heeft veel invloed op de bederfelijkheid van levensmiddelen. Bacteriën en schimmels hebben water nodig om te groeien. Producten met een hoog watergehalte zijn gevoeliger voor bederf dan producten met een laag watergehalte. De hoeveelheid water is een belangrijk gegeven voor een levensmiddel. Hoeveel water een product maximaal mag bevatten, is omschreven in de Warenwet.

Voedingsonderzoekers hebben in hun laboratoria een manier gevonden om de smaakvolle kenmerken van hoogvet producten in vetarme voedingsmiddelen in te bouwen. Ze ontwikkelden producten die voor het grootste deel uit water bestaan, maar die toch smaken en aanvoelen als vetrijke producten. De nieuwe methode gaat uit van vloeibare kristallen. De onderzoekers laten vetmoleculen structuren vormen waarbinnen enorme hoeveelheden water kunnen worden verpakt. Deze mogelijkheid werd al eerder benut bij cosmetica, zalven en vloeibare wasmiddelen.
Ze doen dit omdat vet eten heel ongezond kan zijn. Maar niet altijd. Ieder lichaam heeft vet nodig. Om te kunnen te sporten bijvoorbeeld. Maar ook om te kunnen ademhalen. In vet zitten namelijk stoffen waar je energie van krijgt. Van die stoffen krijg je de kracht en zin van om dingen te doen.

Te vet
Te veel vet eten is wel ongezond. Krijgt je lichaam te veel vet binnen? Dan blijft er vet over dat niet wordt gebruikt als energie. Dit vet blijft bijvoorbeeld zitten rond je buik. Of in je benen. Je lichaam wordt daardoor zwaarder. Te veel vet zorgt er ook voor dat je meer kans hebt op hartziektes.

Vet en het risico op hart- en vaatziekten
Uit onderzoek blijkt dat het risico op hart- en vaatziekten stijgt naarmate er meer verzadigd vet en transvet in het eten zit. Dat komt doordat ze het ‘slechte’ LDL-cholesterol doen stijgen. Hierdoor kunnen zich vetlaagjes afzetten in de wand van bloedvaten, waardoor deze na verloop van tijd dichtslibben. Zo neemt de kans op afsluiting door bloedstolsels (trombose) toe en kan een hartinfarct of herseninfarct ontstaan.
Verzadigd vet en transvet
Hoewel sommige soorten verzadigd vet slechter zijn dan andere, er wordt (nog) geen onderscheid gemaakt tussen de verschillende soorten verzadigd vet. Duidelijk is wel dat transvet nog ongezonder is dan verzadigd vet: het verhoogt het LDL-cholesterolgehalte nog sterker.

Onverzadigd vet
In tegenstelling tot verzadigd vet en transvet heeft onverzadigd vet een gunstig effect op het cholesterolgehalte in het bloed. Onverzadigd vet (zowel enkelvoudig als meervoudig) verhoogt het ‘goede’ HDL-cholesterol. Bovendien verlaagt onverzadigd vet het ‘slechte’ LDL-cholesterol. Dat effect is voor meervoudig onverzadigd vet nog ietsje sterker dan voor enkelvoudig onverzadigd vet.
Het risico op hart- en vaatziekten neemt af wanneer de vetzuursamenstelling van de voeding verbetert. Wanneer vijf procent van de calorieën in plaats van uit verzadigd vet uit onverzadigd vet komt, vermindert de kans op hart- en vaatziekten met ongeveer twintig procent! In de praktijk maakt het daarbij weinig of geen verschil of het gaat om enkelvoudig of meervoudig onverzadigd vet. Het vervangen van transvet door onverzadigd vet heeft zelfs meer dan twee keer zoveel effect.
Zolang het lichaamsgewicht niet toeneemt, heeft het vervangen van verzadigd vet en transvet door koolhydraten ook een gunstig effect op het risico van hart- en vaatziekten. Het risico op hart- en vaatziekten neemt daarentegen toe wanneer onverzadigd vet wordt vervangen door koolhydraten.
Water (aqua). Gedemineraliseerd water wordt in de cosmetica-wereld voornamelijk gebruikt als oplosmiddel. Vele werkzame en noodzakelijke stoffen, zowel hydrofobe (waterafstotende) als hydrofiele (water-aantrekkende), zijn in water \'op te lossen\'. De hydrofobe stoffen worden via emulgatoren \'hydrofieler gemaakt\' (een emulgator is een stof die 2 stoffen die eigenlijk niet mengen toch mengt een soort bindingsmiddel).

Wat voor een effect heeft het water gehalte op de prijs?
Hoe meer water er in een product zit hoe goedkoper het product is (in vergelijking met hetzelfde product) .
Vergelijk het maar met ranja hoe meer water er bij zit hoe minder je de ranja proeft. Dus er zit eigenlijk heel weinig ranja in en heel veel water. Voorbeelden van dit soort producten zijn: lippenstift, vaseline en crème frache.