Bronnen voor een werkstuk over de gevangenis
De Fabel van de illegaal 44/45, voorjaar 2001
Auteur: Eric Krebbers
Site: http://www.gebladerte.nl/10729f44.htm Anarchisten in Turkse gevangenis gemangeld tussen staat en marxisten-leninisten
Op 19 december 2000 lanceerde de Turkse staat de operatie "Terug naar het leven". Met veel geweld werden zo'n 20 gevangenissen ontruimd. Daar waren 284 gevangenen in een hongerstaking tot de dood en ruim 1.000 in tijdelijke hongerstaking. De gevangenen verzetten zich zo tegen overplaatsing naar de nieuwe F-type gevangenissen met aparte cellen, waarin ze individueel zijn blootgesteld aan het geweld van de bewakers.1 Onder de hongerstakers bevonden zich ook anarchisten. Die worden behalve door de staat ook vaak aangepakt door communistische mede-gevangenen. Bij de ontruimingen sloeg de politie gaten in de daken en muren van de gevangenissen en gooide daar wit poeder en een vloeistof door naar binnen die ze vervolgens in brand staken. Wie wegrende werd beschoten. De politie gebruikte maar liefst 20.000 granaten. In totaal vonden 28 gevangenen de dood. Ze werden doodgeslagen, doodgeschoten, verbrand of vergast. Tientallen anderen liepen blijvend letsel op. Na de gedwongen overplaatsingen gingen de overlevenden door met hun hongerstaking. Een groot aantal van hen wordt inmiddels gedwongen gevoed. Ze mogen nauwelijks bezoek ontvangen. Integendeel, honderden familieleden van gevangenen worden opgepakt en mishandeld. Buiten de gevangenissen vallen leger, politie en Grijze Wolven nog steeds linkse organisaties aan en inmiddels worden er ook verdwijningen gemeld van activisten en intellectuelen.2
De hongerstaking werd voornamelijk georganiseerd door de marxistisch-leninistische Revolutionaire Volks Bevrijdings Partij/Front (DHKP/C)3 en de Turkse Arbeiders Partij/Marxisten Leninisten - Turkse Arbeiders Boeren Bevrijdings Leger (TKP/ML - TIKKO). Aan het verzet namen echter ook enkele anarcho-communisten deel. Een aan de hongerstaking tot de dood en enkele anderen aan de solidariteitshongerstaking.4 Het gaat om een gestaag groeiend aantal ex-leden van de marxistisch-leninistische partijen die hun buik vol hebben van de autoritaire en soms zelfs dictatoriale regimes binnen die partijen. Sommigen bekritiseren bijvoorbeeld ook de heroïeke martelarencultus en het voorhoede-denken.5 Bij de anarchistische beweging buiten de gevangenissen zijn er nu zo'n 20 anarchistische gevangenen bekend.6
Anarchisme niet-politiek
In de Turkse bajessen wordt de dienst uitgemaakt door gevangenencomité's die in handen zijn van de diverse communistische partijen. Onlangs kwam een brief naar buiten van een anarchistische gevangene in de Malatya-gevangenis die geplaatst werd in een gevangenisblok met marxistisch-leninistische gevangenen. "Ik werd niet door hen geaccepteerd. Ik mocht alleen blijven als een gewoon niet-politiek mens, niet als anarchist. Alleen de PKK accepteerde me, op voorwaarde dat ik niet zou praten over het anarchisme. Toen ik zei niet te zullen zwijgen, gaven ze een beetje toe, omdat ik me vroeger voor de rechtbank verdedigd had als Koerdische anarchist. Ze weigerden echter mijn anarchistische identiteit te erkennen." Later belandde hij in de Burdur-gevangenis en daar werd hij zwaar gemarteld. De gevangenisdirectie weigerde hem een doktersbezoek en overplaatsing naar een andere cel. Ze verwezen hem naar het gevangenencomité onder leiding van de PKK en de MLKP. Ook die wilden niets voor hem doen omdat hij anarchist was en dus volgens hen geen revolutionair. Dat comité weigerde ook regelmatig zijn bezoek toe te laten tot de gevangenenruimten. Later wist hij in de gevangenis van Konya/Ermenek in een cel te komen met enkele andere anarchisten en trotskisten, die vaak een soortgelijke behandeling ten deel valt.7
Te lang haar
Er zijn ook gevallen bekend van anarchistische gevangenen die door ex-kameraden uit de communistische partijen bestraft werden omdat ze iets kritisch zeiden over het marxisme-leninisme, of omdat ze naar rock-muziek luisterden of te lang haar hadden. Sommigen moesten voor straf voortdurend op hun bed blijven zitten, anderen werden genadeloos in elkaar geramd.4 In 1998 werd de anarchistische anti-militarist Mehmet Cakar zelfs door zijn oude TKP/ML-TIKKO-kameraden vermoord. Een maand tevoren had hij al aan zijn vrouw verteld dat ze hem zouden ombrengen.5
Dienstweigeraars
De laatste 10 jaar komt de anarchistische beweging in Turkije snel op. Er zijn nu enkele tientallen groepen her en der in het land. Opvallend is daarbij ook het ontstaan van anarcha-feministische en homo- en lesbo-groepen. Veel anarchisten zijn actief in de anti-militaristische beweging die de dienstweigeraars steunt. Een bekende groep daarbij is de Vereniging tegen de oorlog (ISKD) uit Izmir die nauwe banden onderhoudt met dienstweigervluchtelingen van Askere Gitme! in Nederland.8 De ISKD wil de hele Turkse samenleving demilitariseren en democratiseren. Tijdens de hongerstaking waren ook op straat anarchisten actief. Ze vochten mee tegen de politie, organiseerden symbolische hongerstakingen en verdeelden duizenden pamfletten tegen de F-type gevangenissen.4
Noten
• 1. Zie ook: "Turkse bajessen exportproduct EU", Gerrit de Wit.
• 2. "Solidariteit met de strijdende gevangenen in Turkije!", Internationalistisch Comité, . E-mail, 15.2.2001.
• 3. Zie ook: "Nederlandse politie verlengstuk van Turks regime", Harry Westerink.
• 4. "Türkei: Situation in den Gefängnissen". In: A-infos, 8.1.2001.
• 5. "Turquie: legislation et emeutes dans les prisons", groupe libertaire de Tours "No!". In: Le monde libertaire 1226, 4.1.2001.
• 6. "Turquie. Un tour d'horizon du mouvement anarchiste", Batur Ozdinc. In: Le monde libertaire 1221, 16.11.2000.
• 7. "Anarchist prisoners in Turkey". In: A-infos, 28.12.2000.
• 8. Zie ook: "Niet meer terug naar de hel van het Turkse leger",
Het Parool: 04-06-2003
Meer geweld, te weinig cellen in gevangenis (Van onze politieke redactie) DEN HAAG - In gevangenissen is steeds meer sprake van een tekort aan cellen en toenemend geweld. Bijna een kwart van de gedetineerden wordt binnen een jaar na hun vrijlating alweer opgesloten. Dat blijkt uit het jaarverslag van de Dienst Justitiële Inrichtingen, waarin gesproken wordt van 'een turbulent jaar'. Zo moesten er meer criminelen worden opgesloten. Voor de bolletjesslikkers werden aparte gevangenissen met meerpersoonscellen gebouwd. Tegelijk moest de dienst zes procent bezuinigingen. Ruim vierduizend gedetineerden kregen wegens plaatsgebrek een onderbreking van hun straf. Ruim 4800 gevangenen werden voortijdig vrijgelaten. Hun straf werd daarmee met 2,5 procent gekort. Als er 275 extra cellen beschikbaar waren geweest, waren deze ingrepen niet nodig. Dit jaar zijn er vierhonderd extra cellen, maar het aantal vervroegde heenzendingen stijgt nog steeds. Volgens de dienst valt er niet op te bouwen tegen de te verwachte toename van de vraag naar cellen. De dienst ziet drie oplossingen: meer gebruik maken van elektronisch huisarrest, terugdringen van de recidive of het invoeren van twee op één cel. Ook zouden er voor kortgestraften soberdere cellen moeten komen. Er was meer geweld tegen personeel en tussen gedetineerden onderling. Gevangenenbewaarders werden 1736 keer zodanig belaagd, dat een disciplinaire straf volgde. Tussen gevangenen onderling ging het om ruim tweeduizend incidenten. Ook in jeugdgevangenissen en tbs-klinieken kwam geweld vaker voor dan verwacht. Die cijfers komen het ministerie van Justitie slecht uit, omdat de veiligheid van personeel en gedetineerden een belangrijk punt is bij de vraag of er twee of meer mensen op een cel mogen komen en onder welke voorwaarden dat moet gebeuren. Het is niet gelukt alle drugskoeriers die op Schiphol werden aangehouden, in de speciale gevangenissen op te sluiten. Voor zeshonderd van de ruim tweeduizend smokkelaars moesten gewone cellen worden gebruikt. Ook aan tbs-plaatsen bestaat gebrek. De schatting dat er in 2006 140 plaatsen te weing zijn, is te laag, waarschuwt het jaarverslag. Gedetineerden keren steeds sneller terug in de gevangenis. Van de gevangenen die in 1995 vrijkwamen is de helft na zes jaar weer minstens één keer opgesloten. De recidive na een jaar neemt gestaag toe. In 1995 was dat 17 procent, in 2000 23 procent. Volgens het ministerie van Justitie is dat te danken aan een beter werkend opsporingsapparaat en moeten veroordeelden straffen sneller uitzitten. Nederland neemt in de westerse wereld een middenpositie in wat betreft het aantal gevangenen in verhouding tot het aantal inwoners. In 1987 stond Nederland op deze ranglijst nog onderaan met 33 gedetineerden per 100.000 inwoners. In 2001 was dat 93, een stijging van 182 procent. Dat is bijna net zoveel als in Duitsland. Het Verenigd Koninkrijk telt iets meer en de Verenigde Staten veel meer gedetineerden per 100.000 inwoners. Bijna de helft van de gevangenen zit wegens geweldsmisdrijven, ruim een kwart vanwege drugsdelicten, een vijfde wegens diefstal, inbraak en soortgelijke misdaden. Site: http://www.amnesty.nl/themas_gevangenisomstandigheden.shtml
Gevangenisomstandigheden Gevangenis in Rwanda
Slechte hygiëne, mishandeling en verwaarlozing, voortdurende dreiging. En misschien de ergste straf: isolatie. In veel landen lijken die praktijken onlosmakelijk verbonden met gevangenschap. Ook in landen waar het gevangenissysteem onder geregelde controle staat, kunnen dergelijke misstanden optreden. Verscheidene landen kennen bijzondere vormen van gevangenschap, bijvoorbeeld in strafkampen. Die kampen staan meestal niet onder controle van rechtbanken. Gevangenis Rusland
Geschiedenis
Gevangenschap is zo oud als de beschaving. De willekeur waaraan gevangenen waren onderworpen blijkt bijvoorbeeld uit de bijna altijd aanwezige martelkamers. In oude tijden waren gevangenissen geen centra voor heropvoeding, maar afschrikwekkende uitstallingen van spectaculaire gruwelen. Van recenter datum is het idee dat ook gevangenen recht hebben op een humane behandeling. Daartoe moesten de gevangenissen ingrijpend worden gesaneerd. Want zoals in de achttiende eeuw door verscheidene auteurs werd beschreven, overleefden veel gevangenen het niet. Opgepropt in kleine ruimten, zonder medische verzorging. Ze moesten vaak betalen voor hun voedsel of voor privileges. Ze werden vaak slachtoffer van geweld binnen de gevangenis. In veel landen is dat alles nu beter geregeld. De kosten van gevangenschap worden gedragen door de staat, die ook toeziet op hygiëne, veiligheid en de bescherming van rechten. Maar nog steeds houdt elke gevangenschap risico’s van willekeur en mishandeling in. Normen
In 1957 namen de Verenigde Naties de Standaard Minimum Regels voor de Behandeling van Gevangenen aan. Die regels schrijven voor hoe gevangenen moeten worden geregistreerd; aan welke eisen hun kleding, voeding, medische verzorging en huisvesting moet voldoen; welke vormen van bestraffing niet mogen worden opgelegd (marteling bijvoorbeeld); welke rechten gevangenen hebben op sport, ontspanning, lectuur; en nog veel meer. In 1988 namen de Verenigde Naties een Beginselverklaring voor de bescherming van alle personen in enige vorm van detentie of gevangenschap aan. Dat pakket is gebaseerd op de minimumregels, maar de voorschriften zijn minder strikt omschreven. Het voordeel is dat deze grondbeginselen op een veel bredere aanvaarding kunnen rekenen. Veel van die minimumnormen worden in veel landen bij lange na niet gehaald. De regels schrijven bijvoorbeeld voor dat elke gevangene in principe recht heeft op een eigen cel. De praktijk in de meeste landen, niet alleen die in de Derde Wereld, is dat gevangenen bij elkaar in vaak overvolle cellen worden gestopt. Isolatie
Amnesty International is zeer bezorgd over gevangenschap in isolatie. Die komt ook in West-Europa en Noord-Amerika voor. Artsen constateerden bij de gevangenen in isolatie verschijnselen van depressie, hallucinaties, sterk verlaagde bloeddruk, overgevoeligheid, uitputting en andere stoornissen. Toezicht
Er is een commissie behorende bij het Europese Verdrag ter Voorkoming van Foltering. Die commissie brengt een geregeld inspectiebezoek aan gevangenissen, en inspecteert die ook van geval tot geval. Vooral dat laatste soort bezoek is van belang. De autoriteiten krijgen maar enkele dagen tevoren bericht van het bezoek van de commissie en zijn verplicht de commissie alles te laten zien. Er wordt nu gewerkt aan een soortgelijke commissie behorende bij het VN-Verdrag tegen Foltering. Die zal gevangenissen moeten gaan inspecteren in de hele wereld. Site: http://home-1.concepts.nl/~deba/bn_bosch.htm Gedetineerden vertellen hun verhaal in workshop
Schrijftalent achter de tralies
door Baldi Dekker
BREDA - Voor de meeste eerzame burgers is het een schimmig wereldje. Er wonen criminelen, het uitschot van onze samenleving. Maar is het wel zo zwart-wit? Bij de workshop 'Journalistiek en verhalen' in huis van bewaring "De Boschpoort" in Breda laten gevangenen zich van een andere kant zien. Drie passen verderop wacht een gesloten deur. Een andere valt dreunend achter mij in het slot. Tien minuten geleden fietste ik nog vrij en vrolijk door de Bredase binnenstad. Nu zit ik in een nauw gangetje, gevangen tussen twee massieve deuren. "Er zal toch brand uitbreken," denk ik, terwijl ik wacht op de zoemer die zal aangeven dat ik verder mag. Verder, tot de volgende dichte deur. Op m'n revers prijkt een plastic kaartje: bezoeker. "Verlaat de gevangenis zonder betalen," gaat er door mij heen. Ik ben op weg naar Marion, bibliothecaresse van de Bredase 'koepel'. Samen met Marion zal ik zeven wekelijkse workshops gaan verzorgen, over journalistiek en het schrijven van verhalen. Twintig gedetineerden kunnen eraan deelnemen. Streng "De Boschpoort" is een huis van bewaring. Wat is nu eigenlijk het verschil met een 'gewone' gevangenis? Marion: "In afwachting van hun rechtszaak zitten verdachten in een huis van bewaring. Als in hun zaak uitspraak is gedaan is het de bedoeling dat ze worden overgeplaatst naar een gevangenis. Helaas is daar niet altijd plaats. Het komt voor dat gedetineerden hier hun hele straf uitzitten - soms een paar jaar. Heel vervelend voor hen, want in een huis van bewaring geldt een veel strenger regime dan in een gevangenis." 'Een streng regime' is niets teveel gezegd. Telefoneren en bezoek zijn maar beperkt mogelijk. Verder hebben gedetineerden hier slechts één uur recreatie per dag. De rest van de tijd zitten ze 'achter de deur' of in één van de werkzalen. Geen wonder dat er vrij veel belangstelling is voor de workshop. We mogen een zaaltje gebruiken van de afdeling onderwijs. Het ligt recht boven de keuken, en het is er snikheet. Het getraliede raam staat op een kiertje maar brengt niet veel verkoeling. Overwerken
De koffie is bijna uit geprutteld. Het wordt tijd dat we de eerste groep van tien deelnemers gaan ophalen. Eerst geeft Marion me nog wat instructies: "Als er een vechtpartij ontstaat druk je op die knop daar. Binnen tien seconden staat het hier zwart van de bewaarders." Als ze m'n wat benauwde blik ziet relativeert ze: "Het zal wel goed gaan, maar we moeten het zekere voor het onzekere nemen." Bij de workshop zullen geen bewaarders aanwezig zijn en dat is uniek, zeker voor een huis van bewaring. Aan de beslissing zijn verhitte discussies onder het personeel voorafgegaan. Als we gewapend met een presentielijst en een overmaatse sleutelbos in de centrale hal aankomen om de eerste groep op te halen blijken de meningen nog steeds verdeeld. "Je bent hartstikke gek! Ik zou het nooit doen," vaart een vrouwelijke bewaarder fel uit tegen Marion. M'n gevoel van onbehagen neemt verder toe. Waar ben ik aan begonnen? Eén voor één worden de deelnemers uit hun cel gehaald. Vanaf de galerijen jouwen medegevangenen ze uit: "Die zijn gek, die gaan overwerken!" Het geeft de kennismaking iets heel onwerkelijks. Boven de wet
Een kwartiertje later, bij een bak koffie, is de sfeer al minder gespannen. Er is gelegenheid om wat schoten voor de boeg te geven.
Veel gedetineerden blijken tegen journalisten op te kijken. Waarom? "Als een journalist ergens inbreekt dan mag de politie 'm niets doen," en: "Een journalist heeft een zwijgplicht. Als hij een inbraak ziet dan mag hij niets tegen de politie zeggen." Dergelijke misverstanden zijn snel uit de wereld geholpen.
De meeste deelnemers zijn enthousiast. De wie, wat, waar W'tjes worden ijverig opgeschreven. Uit kranten geknipte één-kolommertjes worden creatief van koppen voorzien. En ook de schrijfopdrachten worden nauwgezet uitgevoerd, hoe moeilijk dat voor sommigen ook is. Het merendeel van de deelnemers heeft geen enkele opleiding en er zijn er bij die nauwelijks kunnen lezen of schrijven. Ook zij doen dapper mee.
Omdat de meesten het moeilijk vinden een onderwerp te verzinnen gaan we werken met kettingverhalen, over een tevoren door de groep gekozen thema. Eén begint, schrijft een paar alinea's en geeft de pen dan door aan de volgende. De resultaten zijn soms dolkomisch. In een science-fictionverhaal sloot de eerste zijn stuk af met: "...en stapte hij binnen in een andere dimensie." Nummer twee vervolgde met: "Wat ik kwijt wil over detentie is...".
Persoonlijker
Week na week verstrijkt en de sfeer wordt steeds beter. Gedetineerden brengen koeken of cake mee, voor bij de koffie. Ook het onderlinge vertrouwen groeit en dat is te merken aan de verhalen, die steeds persoonlijker worden. Een man van middelbare leeftijd beschrijft hoe hij jaren naast 'de koepel' woonde. Hij had z'n eigen zaak in de binnenstad van Breda en vond dat hij het had gemaakt. Voor gevangenen haalde hij zijn neus op. Maar op een dag ging hij door het lint en voor hij er erg in had zat hij zelf voor anderhalf jaar achter de tralies. Rond het thema racisme worden verhalen geschreven die een mens werkelijk kippenvel bezorgen. Zoals dat van Youssef, die met wat vrienden rondhing op een schoolpleintje: "Begin zomer is het laat donker. We bleven altijd tot tien uur, half elf op het pleintje. Op een vrijdagavond, ik kan het me nog goed herinneren, kwam een oude meneer naar het pleintje, in gezelschap van zijn hond. Hij lachte, en rookte een sigaartje. Hij vroeg een vriend van me of het niet te laat was voor bedtijd. Hij begon steeds harder te praten. Ik zei tegen die meneer dat we geen last bezorgen en dat we ons rustig zouden houden. Hij antwoordde niet en liep samen met zijn hond richting het park. Op een gegeven moment zag ik Nicole naar ons toe rennen. Ze probeerde ons wat te vertellen, maar ik zag die ouwe lul zijn hond loslaten. Ik hoorde hem zeggen: 'Pasja, pak die bruinen! Pak ze! Pak ze! WAAAH! Pak ze, pak die bruinen.' Ik zag iedereen rennen. Ik begon zonder te aarzelen richting het park te lopen, voor mijn leven. Ik stopte in de verte, zodat die vent me niets kon doen. Ik begon te denken. Waarom zei hij nou: 'Pak die bruinen,' terwijl er ook Nederlandse vrienden bij waren?" Ook de blanke deelnemers komen met verhalen. Zoals Mark, die half Belg, half Nederlander is: "Zelfs tegen mij doen sommigen soms waardeloos, en ik ben maar een grensgeval, haha, of niet dan. Ja, lach maar. Ik ben ook buitenlander, zeggen ze. Maar je hebt nou eenmaal meningsverschillen. Het gevecht tussen vreemd - blank of zwart - zal altijd zo blijven. Maar waarom? Ik zou zeggen, houd een beetje respect voor elkaar..." Bert, een homofiel, kan ook over discriminatie meepraten: "Kijk, ik ben niet bruin, rood of geel, maar blank met een roze tintje. Dat is ook niet alles. Jullie, als ik zo vrij mag zijn, hebben dan nog je familie, die dezelfde afkomst heeft. Als Surinamer, Turk of Marokkaan heb je dezelfde ouders en broers of zussen. Dat kan ik niet zeggen. Als je als homo in een heterofamilie opgroeit en niet wordt geaccepteerd. Nu heb ik de instelling: 'Het zal mijn reet roesten, ik kom er toch wel, ook zonder hen.' Maar pijn zal het blijven doen. Altijd." Als de verhalen in de groep worden voorgelezen verdwijnen de laatste restjes van de stoere macho-façade. Zelfs in de koffiepauze worden de verhalen persoonlijker. Het wordt muisstil als een jongen van een jaar of achttien op fluistertoon vertelt dat z'n vriendin onlangs zelfmoord heeft gepleegd. Hij heeft geen toestemming gekregen om naar haar begrafenis te gaan. Wel mocht hij, onder begeleiding van twee agenten, naar het mortuarium. Met een plank in z'n broekspijp - om te voorkomen dat hij zou wegrennen - en handboeien op z'n rug kon hij afscheid van haar nemen. Site: http://www.omroep.nl/vara/zembla/ en dan zoeken op archief
Zembla over agressie in de gevangenis
Donderdag 18 september om 21.15
Donderdag 18 september om 21.15 uur op Nederland 3 'Agressie in de gevangenis' NIEUWS UIT ZEMBLA: GEVANGENISSEN KUNNEN GESTOORDEN NIET MEER AAN
Gevangenispersoneel wordt regelmatig in elkaar geslagen en bedreigd door gedetineerden. Het jaarverslag van het gevangeniswezen meldt dat er vorig jaar in totaal 1.736 geweldsincidenten waren. Een stijging van 33 procent vergeleken met het jaar daarvoor. Het fysieke geweld heeft vaak ernstige gevolgen: botbreuken, snijwonden en hersenschuddingen. De slachtoffers hebben daarna grote moeite om weer aan het werk te gaan, sommigen belanden in de WAO. Zembla ging op onderzoek uit en het resultaat daarvan is te zien in 'Agressie in de gevangenis'. Zembla filmde afgelopen zomer o.a. in de gevangenis in Vught waar het bijstandsteam wekelijks in actie moest komen. Met name op de afdeling voor gestoorden en de unit voor jong volwassenen (JOVO) komt veel agressie voor. JOVO-begeleider Maarten Schellekens: "Het is niet meer zo dat de bewaarder de autoriteit is. Er is altijd weerstand." Gedetineerde Marcel zegt: "Ik moet die bewaarders niet. Sommigen zijn herdershonden en sommige zijn okay. Maar ja, je moet er mee leven." De gevangenis in Vught heeft een intern bijstandsteam dat wordt ingezet om het personeel in hachelijke situaties te ondersteunen. Steeds meer inrichtingen zijn genoodzaakt een dergelijk team op te zetten. 'Nog gevaarlijker' De bewaarders maken zich ernstig zorgen over hoe het straks moet als er twee gevangenen op één cel zitten. De overheid besloot in mei van dit jaar dat alle gevangenissen in Nederland een deel van hun capaciteit moeten uitbreiden met tweepersoons-cellen. In Vught moeten zestig cellen worden omgebouwd. In Zembla is een proefopstelling te zien. "Twee gevangenen op een cel kunnen samenspannen tegen een bewaarder. Maar ze kunnen ook elkaar te lijf gaan. Voor ons wordt het in ieder geval nóg gevaarlijker", zegt afdelingshoofd Willem Venrooij van de Vughtse gevangenis. Samenstelling & Regie: Toni Boumans
Research: Manon Blaas
Site: www.omroep.nl/vara/zembla dan zoeken in acrchief
ZEMBLA OVER GESTOORDEN IN DE GEVANGENIS
Donderdag 11 september om 21.15 uur op Nederland 3 Gestoorden in de gevangenis 'Het is duwen en trekken, vaker nog 'rollebollen' In januari van dit jaar werd een personeelslid van gevangenis De Marwei in Leeuwarden doodgestoken door een gedetineerde. Een schokkende ervaring voor gevangenispersoneel in het hele land. De laatste jaren herbergen de gevangenissen een toenemend aantal psychisch gestoorde gedetineerden en is de agressie tegenover personeelsleden ernstig toegenomen. Zembla filmde in De Marwei, in de gevangenis in Vught en in de Bijlmerbajes hoe het toegaat op de werkvloer, en hoe het personeel omgaat met de spanningen en het geweld. In gebouw zeven van Penitentiaire Inrichting Vught zit een probleemgeval. De bewaarders doen het celluikje open. De man ijsbeert door de cel. 'Carlo, wat gaan we doen vannacht?,' vraagt de bewaarder. 'Denk je dat je kunt slapen? Kom eens hier, ik wil even met je praten.' Carlo komt naar het luikje. Hij neemt een flinke trek van zijn shaggie en blaast de rook, door het luikje, recht in het gezicht van de bewaarder. 'Dat moet je niet doen, daar hou ik niet van.' Carlo draait zich om en ijsbeert verder. Het luikje gaat dicht. De bewaarders overleggen. Hij gedraagt zich niet normaal. Hij heeft een vork, lepel en mes in zijn cel, een glas, een bord, balpennen. Gevaarlijk voor een suïcidaal iemand. Ze besluiten hem te verplaatsen naar de isoleercel met camerabewaking. Het is duwen en trekken, vaker nog 'rollebollen' zoals het in het bewaarderjargon heet en nog vaker ontaardt het in een knokpartij. Het Interne Bijstands Team, kortweg IBT, wordt opgeroepen: bewaarders die getraind zijn om de moeilijke klussen te klaren. Voordat het team aan de verplaatsing begint, onderneemt men nog één poging om met Carlo in gesprek te komen. Carlo zit met zijn rug naar de deur en reageert niet, de televisie nog steeds keihard aan. 'Carlo we gaan je verplaatsen naar een andere cel, wil je rustig meewerken?' Geen reactie. Luikje dicht, deur open en vier IBT-ers stormen de cel binnen. 'Op je knieën! Handen in de nek! Voorover! Handen op de rug!' De handboeien gaan om. Carlo jammert alsof hij wordt geslacht. 'We gaan je fouilleren Carlo. Waar is het mes?' Carlo kiest eieren voor zijn geld, 'in mijn broek.' Tot in zijn sokken zitten spullen. Uiteindelijk wandelt Carlo rustig mee naar de observatiecel. Het luikje gaat dicht. (TB) Zembla: Gestoorden in de gevangenis, donderdag 11 september, Nederland 3, 21:15-22:00. Samenstelling en regie: Toni Boumans. Research: Manon Blaas. Site: http://www.rtl.nl/videotext/yorin/pag117/01
Site: http://www.rtl.nl/videotext/yorin/pag108/01
Auteur: Eric Krebbers
Site: http://www.gebladerte.nl/10729f44.htm Anarchisten in Turkse gevangenis gemangeld tussen staat en marxisten-leninisten
Op 19 december 2000 lanceerde de Turkse staat de operatie "Terug naar het leven". Met veel geweld werden zo'n 20 gevangenissen ontruimd. Daar waren 284 gevangenen in een hongerstaking tot de dood en ruim 1.000 in tijdelijke hongerstaking. De gevangenen verzetten zich zo tegen overplaatsing naar de nieuwe F-type gevangenissen met aparte cellen, waarin ze individueel zijn blootgesteld aan het geweld van de bewakers.1 Onder de hongerstakers bevonden zich ook anarchisten. Die worden behalve door de staat ook vaak aangepakt door communistische mede-gevangenen. Bij de ontruimingen sloeg de politie gaten in de daken en muren van de gevangenissen en gooide daar wit poeder en een vloeistof door naar binnen die ze vervolgens in brand staken. Wie wegrende werd beschoten. De politie gebruikte maar liefst 20.000 granaten. In totaal vonden 28 gevangenen de dood. Ze werden doodgeslagen, doodgeschoten, verbrand of vergast. Tientallen anderen liepen blijvend letsel op. Na de gedwongen overplaatsingen gingen de overlevenden door met hun hongerstaking. Een groot aantal van hen wordt inmiddels gedwongen gevoed. Ze mogen nauwelijks bezoek ontvangen. Integendeel, honderden familieleden van gevangenen worden opgepakt en mishandeld. Buiten de gevangenissen vallen leger, politie en Grijze Wolven nog steeds linkse organisaties aan en inmiddels worden er ook verdwijningen gemeld van activisten en intellectuelen.2
De hongerstaking werd voornamelijk georganiseerd door de marxistisch-leninistische Revolutionaire Volks Bevrijdings Partij/Front (DHKP/C)3 en de Turkse Arbeiders Partij/Marxisten Leninisten - Turkse Arbeiders Boeren Bevrijdings Leger (TKP/ML - TIKKO). Aan het verzet namen echter ook enkele anarcho-communisten deel. Een aan de hongerstaking tot de dood en enkele anderen aan de solidariteitshongerstaking.4 Het gaat om een gestaag groeiend aantal ex-leden van de marxistisch-leninistische partijen die hun buik vol hebben van de autoritaire en soms zelfs dictatoriale regimes binnen die partijen. Sommigen bekritiseren bijvoorbeeld ook de heroïeke martelarencultus en het voorhoede-denken.5 Bij de anarchistische beweging buiten de gevangenissen zijn er nu zo'n 20 anarchistische gevangenen bekend.6
In de Turkse bajessen wordt de dienst uitgemaakt door gevangenencomité's die in handen zijn van de diverse communistische partijen. Onlangs kwam een brief naar buiten van een anarchistische gevangene in de Malatya-gevangenis die geplaatst werd in een gevangenisblok met marxistisch-leninistische gevangenen. "Ik werd niet door hen geaccepteerd. Ik mocht alleen blijven als een gewoon niet-politiek mens, niet als anarchist. Alleen de PKK accepteerde me, op voorwaarde dat ik niet zou praten over het anarchisme. Toen ik zei niet te zullen zwijgen, gaven ze een beetje toe, omdat ik me vroeger voor de rechtbank verdedigd had als Koerdische anarchist. Ze weigerden echter mijn anarchistische identiteit te erkennen." Later belandde hij in de Burdur-gevangenis en daar werd hij zwaar gemarteld. De gevangenisdirectie weigerde hem een doktersbezoek en overplaatsing naar een andere cel. Ze verwezen hem naar het gevangenencomité onder leiding van de PKK en de MLKP. Ook die wilden niets voor hem doen omdat hij anarchist was en dus volgens hen geen revolutionair. Dat comité weigerde ook regelmatig zijn bezoek toe te laten tot de gevangenenruimten. Later wist hij in de gevangenis van Konya/Ermenek in een cel te komen met enkele andere anarchisten en trotskisten, die vaak een soortgelijke behandeling ten deel valt.7
Te lang haar
Er zijn ook gevallen bekend van anarchistische gevangenen die door ex-kameraden uit de communistische partijen bestraft werden omdat ze iets kritisch zeiden over het marxisme-leninisme, of omdat ze naar rock-muziek luisterden of te lang haar hadden. Sommigen moesten voor straf voortdurend op hun bed blijven zitten, anderen werden genadeloos in elkaar geramd.4 In 1998 werd de anarchistische anti-militarist Mehmet Cakar zelfs door zijn oude TKP/ML-TIKKO-kameraden vermoord. Een maand tevoren had hij al aan zijn vrouw verteld dat ze hem zouden ombrengen.5
Dienstweigeraars
De laatste 10 jaar komt de anarchistische beweging in Turkije snel op. Er zijn nu enkele tientallen groepen her en der in het land. Opvallend is daarbij ook het ontstaan van anarcha-feministische en homo- en lesbo-groepen. Veel anarchisten zijn actief in de anti-militaristische beweging die de dienstweigeraars steunt. Een bekende groep daarbij is de Vereniging tegen de oorlog (ISKD) uit Izmir die nauwe banden onderhoudt met dienstweigervluchtelingen van Askere Gitme! in Nederland.8 De ISKD wil de hele Turkse samenleving demilitariseren en democratiseren. Tijdens de hongerstaking waren ook op straat anarchisten actief. Ze vochten mee tegen de politie, organiseerden symbolische hongerstakingen en verdeelden duizenden pamfletten tegen de F-type gevangenissen.4
Meer geweld, te weinig cellen in gevangenis (Van onze politieke redactie) DEN HAAG - In gevangenissen is steeds meer sprake van een tekort aan cellen en toenemend geweld. Bijna een kwart van de gedetineerden wordt binnen een jaar na hun vrijlating alweer opgesloten. Dat blijkt uit het jaarverslag van de Dienst Justitiële Inrichtingen, waarin gesproken wordt van 'een turbulent jaar'. Zo moesten er meer criminelen worden opgesloten. Voor de bolletjesslikkers werden aparte gevangenissen met meerpersoonscellen gebouwd. Tegelijk moest de dienst zes procent bezuinigingen. Ruim vierduizend gedetineerden kregen wegens plaatsgebrek een onderbreking van hun straf. Ruim 4800 gevangenen werden voortijdig vrijgelaten. Hun straf werd daarmee met 2,5 procent gekort. Als er 275 extra cellen beschikbaar waren geweest, waren deze ingrepen niet nodig. Dit jaar zijn er vierhonderd extra cellen, maar het aantal vervroegde heenzendingen stijgt nog steeds. Volgens de dienst valt er niet op te bouwen tegen de te verwachte toename van de vraag naar cellen. De dienst ziet drie oplossingen: meer gebruik maken van elektronisch huisarrest, terugdringen van de recidive of het invoeren van twee op één cel. Ook zouden er voor kortgestraften soberdere cellen moeten komen. Er was meer geweld tegen personeel en tussen gedetineerden onderling. Gevangenenbewaarders werden 1736 keer zodanig belaagd, dat een disciplinaire straf volgde. Tussen gevangenen onderling ging het om ruim tweeduizend incidenten. Ook in jeugdgevangenissen en tbs-klinieken kwam geweld vaker voor dan verwacht. Die cijfers komen het ministerie van Justitie slecht uit, omdat de veiligheid van personeel en gedetineerden een belangrijk punt is bij de vraag of er twee of meer mensen op een cel mogen komen en onder welke voorwaarden dat moet gebeuren. Het is niet gelukt alle drugskoeriers die op Schiphol werden aangehouden, in de speciale gevangenissen op te sluiten. Voor zeshonderd van de ruim tweeduizend smokkelaars moesten gewone cellen worden gebruikt. Ook aan tbs-plaatsen bestaat gebrek. De schatting dat er in 2006 140 plaatsen te weing zijn, is te laag, waarschuwt het jaarverslag. Gedetineerden keren steeds sneller terug in de gevangenis. Van de gevangenen die in 1995 vrijkwamen is de helft na zes jaar weer minstens één keer opgesloten. De recidive na een jaar neemt gestaag toe. In 1995 was dat 17 procent, in 2000 23 procent. Volgens het ministerie van Justitie is dat te danken aan een beter werkend opsporingsapparaat en moeten veroordeelden straffen sneller uitzitten. Nederland neemt in de westerse wereld een middenpositie in wat betreft het aantal gevangenen in verhouding tot het aantal inwoners. In 1987 stond Nederland op deze ranglijst nog onderaan met 33 gedetineerden per 100.000 inwoners. In 2001 was dat 93, een stijging van 182 procent. Dat is bijna net zoveel als in Duitsland. Het Verenigd Koninkrijk telt iets meer en de Verenigde Staten veel meer gedetineerden per 100.000 inwoners. Bijna de helft van de gevangenen zit wegens geweldsmisdrijven, ruim een kwart vanwege drugsdelicten, een vijfde wegens diefstal, inbraak en soortgelijke misdaden. Site: http://www.amnesty.nl/themas_gevangenisomstandigheden.shtml
Gevangenisomstandigheden Gevangenis in Rwanda
Slechte hygiëne, mishandeling en verwaarlozing, voortdurende dreiging. En misschien de ergste straf: isolatie. In veel landen lijken die praktijken onlosmakelijk verbonden met gevangenschap. Ook in landen waar het gevangenissysteem onder geregelde controle staat, kunnen dergelijke misstanden optreden. Verscheidene landen kennen bijzondere vormen van gevangenschap, bijvoorbeeld in strafkampen. Die kampen staan meestal niet onder controle van rechtbanken. Gevangenis Rusland
Gevangenschap is zo oud als de beschaving. De willekeur waaraan gevangenen waren onderworpen blijkt bijvoorbeeld uit de bijna altijd aanwezige martelkamers. In oude tijden waren gevangenissen geen centra voor heropvoeding, maar afschrikwekkende uitstallingen van spectaculaire gruwelen. Van recenter datum is het idee dat ook gevangenen recht hebben op een humane behandeling. Daartoe moesten de gevangenissen ingrijpend worden gesaneerd. Want zoals in de achttiende eeuw door verscheidene auteurs werd beschreven, overleefden veel gevangenen het niet. Opgepropt in kleine ruimten, zonder medische verzorging. Ze moesten vaak betalen voor hun voedsel of voor privileges. Ze werden vaak slachtoffer van geweld binnen de gevangenis. In veel landen is dat alles nu beter geregeld. De kosten van gevangenschap worden gedragen door de staat, die ook toeziet op hygiëne, veiligheid en de bescherming van rechten. Maar nog steeds houdt elke gevangenschap risico’s van willekeur en mishandeling in. Normen
In 1957 namen de Verenigde Naties de Standaard Minimum Regels voor de Behandeling van Gevangenen aan. Die regels schrijven voor hoe gevangenen moeten worden geregistreerd; aan welke eisen hun kleding, voeding, medische verzorging en huisvesting moet voldoen; welke vormen van bestraffing niet mogen worden opgelegd (marteling bijvoorbeeld); welke rechten gevangenen hebben op sport, ontspanning, lectuur; en nog veel meer. In 1988 namen de Verenigde Naties een Beginselverklaring voor de bescherming van alle personen in enige vorm van detentie of gevangenschap aan. Dat pakket is gebaseerd op de minimumregels, maar de voorschriften zijn minder strikt omschreven. Het voordeel is dat deze grondbeginselen op een veel bredere aanvaarding kunnen rekenen. Veel van die minimumnormen worden in veel landen bij lange na niet gehaald. De regels schrijven bijvoorbeeld voor dat elke gevangene in principe recht heeft op een eigen cel. De praktijk in de meeste landen, niet alleen die in de Derde Wereld, is dat gevangenen bij elkaar in vaak overvolle cellen worden gestopt. Isolatie
Amnesty International is zeer bezorgd over gevangenschap in isolatie. Die komt ook in West-Europa en Noord-Amerika voor. Artsen constateerden bij de gevangenen in isolatie verschijnselen van depressie, hallucinaties, sterk verlaagde bloeddruk, overgevoeligheid, uitputting en andere stoornissen. Toezicht
Er is een commissie behorende bij het Europese Verdrag ter Voorkoming van Foltering. Die commissie brengt een geregeld inspectiebezoek aan gevangenissen, en inspecteert die ook van geval tot geval. Vooral dat laatste soort bezoek is van belang. De autoriteiten krijgen maar enkele dagen tevoren bericht van het bezoek van de commissie en zijn verplicht de commissie alles te laten zien. Er wordt nu gewerkt aan een soortgelijke commissie behorende bij het VN-Verdrag tegen Foltering. Die zal gevangenissen moeten gaan inspecteren in de hele wereld. Site: http://home-1.concepts.nl/~deba/bn_bosch.htm Gedetineerden vertellen hun verhaal in workshop
Schrijftalent achter de tralies
door Baldi Dekker
BREDA - Voor de meeste eerzame burgers is het een schimmig wereldje. Er wonen criminelen, het uitschot van onze samenleving. Maar is het wel zo zwart-wit? Bij de workshop 'Journalistiek en verhalen' in huis van bewaring "De Boschpoort" in Breda laten gevangenen zich van een andere kant zien. Drie passen verderop wacht een gesloten deur. Een andere valt dreunend achter mij in het slot. Tien minuten geleden fietste ik nog vrij en vrolijk door de Bredase binnenstad. Nu zit ik in een nauw gangetje, gevangen tussen twee massieve deuren. "Er zal toch brand uitbreken," denk ik, terwijl ik wacht op de zoemer die zal aangeven dat ik verder mag. Verder, tot de volgende dichte deur. Op m'n revers prijkt een plastic kaartje: bezoeker. "Verlaat de gevangenis zonder betalen," gaat er door mij heen. Ik ben op weg naar Marion, bibliothecaresse van de Bredase 'koepel'. Samen met Marion zal ik zeven wekelijkse workshops gaan verzorgen, over journalistiek en het schrijven van verhalen. Twintig gedetineerden kunnen eraan deelnemen. Streng "De Boschpoort" is een huis van bewaring. Wat is nu eigenlijk het verschil met een 'gewone' gevangenis? Marion: "In afwachting van hun rechtszaak zitten verdachten in een huis van bewaring. Als in hun zaak uitspraak is gedaan is het de bedoeling dat ze worden overgeplaatst naar een gevangenis. Helaas is daar niet altijd plaats. Het komt voor dat gedetineerden hier hun hele straf uitzitten - soms een paar jaar. Heel vervelend voor hen, want in een huis van bewaring geldt een veel strenger regime dan in een gevangenis." 'Een streng regime' is niets teveel gezegd. Telefoneren en bezoek zijn maar beperkt mogelijk. Verder hebben gedetineerden hier slechts één uur recreatie per dag. De rest van de tijd zitten ze 'achter de deur' of in één van de werkzalen. Geen wonder dat er vrij veel belangstelling is voor de workshop. We mogen een zaaltje gebruiken van de afdeling onderwijs. Het ligt recht boven de keuken, en het is er snikheet. Het getraliede raam staat op een kiertje maar brengt niet veel verkoeling. Overwerken
De koffie is bijna uit geprutteld. Het wordt tijd dat we de eerste groep van tien deelnemers gaan ophalen. Eerst geeft Marion me nog wat instructies: "Als er een vechtpartij ontstaat druk je op die knop daar. Binnen tien seconden staat het hier zwart van de bewaarders." Als ze m'n wat benauwde blik ziet relativeert ze: "Het zal wel goed gaan, maar we moeten het zekere voor het onzekere nemen." Bij de workshop zullen geen bewaarders aanwezig zijn en dat is uniek, zeker voor een huis van bewaring. Aan de beslissing zijn verhitte discussies onder het personeel voorafgegaan. Als we gewapend met een presentielijst en een overmaatse sleutelbos in de centrale hal aankomen om de eerste groep op te halen blijken de meningen nog steeds verdeeld. "Je bent hartstikke gek! Ik zou het nooit doen," vaart een vrouwelijke bewaarder fel uit tegen Marion. M'n gevoel van onbehagen neemt verder toe. Waar ben ik aan begonnen? Eén voor één worden de deelnemers uit hun cel gehaald. Vanaf de galerijen jouwen medegevangenen ze uit: "Die zijn gek, die gaan overwerken!" Het geeft de kennismaking iets heel onwerkelijks. Boven de wet
Week na week verstrijkt en de sfeer wordt steeds beter. Gedetineerden brengen koeken of cake mee, voor bij de koffie. Ook het onderlinge vertrouwen groeit en dat is te merken aan de verhalen, die steeds persoonlijker worden. Een man van middelbare leeftijd beschrijft hoe hij jaren naast 'de koepel' woonde. Hij had z'n eigen zaak in de binnenstad van Breda en vond dat hij het had gemaakt. Voor gevangenen haalde hij zijn neus op. Maar op een dag ging hij door het lint en voor hij er erg in had zat hij zelf voor anderhalf jaar achter de tralies. Rond het thema racisme worden verhalen geschreven die een mens werkelijk kippenvel bezorgen. Zoals dat van Youssef, die met wat vrienden rondhing op een schoolpleintje: "Begin zomer is het laat donker. We bleven altijd tot tien uur, half elf op het pleintje. Op een vrijdagavond, ik kan het me nog goed herinneren, kwam een oude meneer naar het pleintje, in gezelschap van zijn hond. Hij lachte, en rookte een sigaartje. Hij vroeg een vriend van me of het niet te laat was voor bedtijd. Hij begon steeds harder te praten. Ik zei tegen die meneer dat we geen last bezorgen en dat we ons rustig zouden houden. Hij antwoordde niet en liep samen met zijn hond richting het park. Op een gegeven moment zag ik Nicole naar ons toe rennen. Ze probeerde ons wat te vertellen, maar ik zag die ouwe lul zijn hond loslaten. Ik hoorde hem zeggen: 'Pasja, pak die bruinen! Pak ze! Pak ze! WAAAH! Pak ze, pak die bruinen.' Ik zag iedereen rennen. Ik begon zonder te aarzelen richting het park te lopen, voor mijn leven. Ik stopte in de verte, zodat die vent me niets kon doen. Ik begon te denken. Waarom zei hij nou: 'Pak die bruinen,' terwijl er ook Nederlandse vrienden bij waren?" Ook de blanke deelnemers komen met verhalen. Zoals Mark, die half Belg, half Nederlander is: "Zelfs tegen mij doen sommigen soms waardeloos, en ik ben maar een grensgeval, haha, of niet dan. Ja, lach maar. Ik ben ook buitenlander, zeggen ze. Maar je hebt nou eenmaal meningsverschillen. Het gevecht tussen vreemd - blank of zwart - zal altijd zo blijven. Maar waarom? Ik zou zeggen, houd een beetje respect voor elkaar..." Bert, een homofiel, kan ook over discriminatie meepraten: "Kijk, ik ben niet bruin, rood of geel, maar blank met een roze tintje. Dat is ook niet alles. Jullie, als ik zo vrij mag zijn, hebben dan nog je familie, die dezelfde afkomst heeft. Als Surinamer, Turk of Marokkaan heb je dezelfde ouders en broers of zussen. Dat kan ik niet zeggen. Als je als homo in een heterofamilie opgroeit en niet wordt geaccepteerd. Nu heb ik de instelling: 'Het zal mijn reet roesten, ik kom er toch wel, ook zonder hen.' Maar pijn zal het blijven doen. Altijd." Als de verhalen in de groep worden voorgelezen verdwijnen de laatste restjes van de stoere macho-façade. Zelfs in de koffiepauze worden de verhalen persoonlijker. Het wordt muisstil als een jongen van een jaar of achttien op fluistertoon vertelt dat z'n vriendin onlangs zelfmoord heeft gepleegd. Hij heeft geen toestemming gekregen om naar haar begrafenis te gaan. Wel mocht hij, onder begeleiding van twee agenten, naar het mortuarium. Met een plank in z'n broekspijp - om te voorkomen dat hij zou wegrennen - en handboeien op z'n rug kon hij afscheid van haar nemen. Site: http://www.omroep.nl/vara/zembla/ en dan zoeken op archief
Zembla over agressie in de gevangenis
Donderdag 18 september om 21.15
Donderdag 18 september om 21.15 uur op Nederland 3 'Agressie in de gevangenis' NIEUWS UIT ZEMBLA: GEVANGENISSEN KUNNEN GESTOORDEN NIET MEER AAN
Gevangenispersoneel wordt regelmatig in elkaar geslagen en bedreigd door gedetineerden. Het jaarverslag van het gevangeniswezen meldt dat er vorig jaar in totaal 1.736 geweldsincidenten waren. Een stijging van 33 procent vergeleken met het jaar daarvoor. Het fysieke geweld heeft vaak ernstige gevolgen: botbreuken, snijwonden en hersenschuddingen. De slachtoffers hebben daarna grote moeite om weer aan het werk te gaan, sommigen belanden in de WAO. Zembla ging op onderzoek uit en het resultaat daarvan is te zien in 'Agressie in de gevangenis'. Zembla filmde afgelopen zomer o.a. in de gevangenis in Vught waar het bijstandsteam wekelijks in actie moest komen. Met name op de afdeling voor gestoorden en de unit voor jong volwassenen (JOVO) komt veel agressie voor. JOVO-begeleider Maarten Schellekens: "Het is niet meer zo dat de bewaarder de autoriteit is. Er is altijd weerstand." Gedetineerde Marcel zegt: "Ik moet die bewaarders niet. Sommigen zijn herdershonden en sommige zijn okay. Maar ja, je moet er mee leven." De gevangenis in Vught heeft een intern bijstandsteam dat wordt ingezet om het personeel in hachelijke situaties te ondersteunen. Steeds meer inrichtingen zijn genoodzaakt een dergelijk team op te zetten. 'Nog gevaarlijker' De bewaarders maken zich ernstig zorgen over hoe het straks moet als er twee gevangenen op één cel zitten. De overheid besloot in mei van dit jaar dat alle gevangenissen in Nederland een deel van hun capaciteit moeten uitbreiden met tweepersoons-cellen. In Vught moeten zestig cellen worden omgebouwd. In Zembla is een proefopstelling te zien. "Twee gevangenen op een cel kunnen samenspannen tegen een bewaarder. Maar ze kunnen ook elkaar te lijf gaan. Voor ons wordt het in ieder geval nóg gevaarlijker", zegt afdelingshoofd Willem Venrooij van de Vughtse gevangenis. Samenstelling & Regie: Toni Boumans
Research: Manon Blaas
Site: www.omroep.nl/vara/zembla dan zoeken in acrchief
ZEMBLA OVER GESTOORDEN IN DE GEVANGENIS
Donderdag 11 september om 21.15 uur op Nederland 3 Gestoorden in de gevangenis 'Het is duwen en trekken, vaker nog 'rollebollen' In januari van dit jaar werd een personeelslid van gevangenis De Marwei in Leeuwarden doodgestoken door een gedetineerde. Een schokkende ervaring voor gevangenispersoneel in het hele land. De laatste jaren herbergen de gevangenissen een toenemend aantal psychisch gestoorde gedetineerden en is de agressie tegenover personeelsleden ernstig toegenomen. Zembla filmde in De Marwei, in de gevangenis in Vught en in de Bijlmerbajes hoe het toegaat op de werkvloer, en hoe het personeel omgaat met de spanningen en het geweld. In gebouw zeven van Penitentiaire Inrichting Vught zit een probleemgeval. De bewaarders doen het celluikje open. De man ijsbeert door de cel. 'Carlo, wat gaan we doen vannacht?,' vraagt de bewaarder. 'Denk je dat je kunt slapen? Kom eens hier, ik wil even met je praten.' Carlo komt naar het luikje. Hij neemt een flinke trek van zijn shaggie en blaast de rook, door het luikje, recht in het gezicht van de bewaarder. 'Dat moet je niet doen, daar hou ik niet van.' Carlo draait zich om en ijsbeert verder. Het luikje gaat dicht. De bewaarders overleggen. Hij gedraagt zich niet normaal. Hij heeft een vork, lepel en mes in zijn cel, een glas, een bord, balpennen. Gevaarlijk voor een suïcidaal iemand. Ze besluiten hem te verplaatsen naar de isoleercel met camerabewaking. Het is duwen en trekken, vaker nog 'rollebollen' zoals het in het bewaarderjargon heet en nog vaker ontaardt het in een knokpartij. Het Interne Bijstands Team, kortweg IBT, wordt opgeroepen: bewaarders die getraind zijn om de moeilijke klussen te klaren. Voordat het team aan de verplaatsing begint, onderneemt men nog één poging om met Carlo in gesprek te komen. Carlo zit met zijn rug naar de deur en reageert niet, de televisie nog steeds keihard aan. 'Carlo we gaan je verplaatsen naar een andere cel, wil je rustig meewerken?' Geen reactie. Luikje dicht, deur open en vier IBT-ers stormen de cel binnen. 'Op je knieën! Handen in de nek! Voorover! Handen op de rug!' De handboeien gaan om. Carlo jammert alsof hij wordt geslacht. 'We gaan je fouilleren Carlo. Waar is het mes?' Carlo kiest eieren voor zijn geld, 'in mijn broek.' Tot in zijn sokken zitten spullen. Uiteindelijk wandelt Carlo rustig mee naar de observatiecel. Het luikje gaat dicht. (TB) Zembla: Gestoorden in de gevangenis, donderdag 11 september, Nederland 3, 21:15-22:00. Samenstelling en regie: Toni Boumans. Research: Manon Blaas. Site: http://www.rtl.nl/videotext/yorin/pag117/01
Site: http://www.rtl.nl/videotext/yorin/pag108/01
REACTIES
1 seconde geleden