Jeugdculturen, bestaan ze nog?

Jeugdculturen van vroeger naar nu.

Vijftig jaar geleden werd iemands identiteit nog bepaald door kerk en zuil. Nu worden deze richtinggevende elementen à la carte aangeboden in de vorm van lifestyles. Bij het samenstellen van de eigen identiteit plukken jongeren stukjes uit de beschikbare lifestyles. De media zijn daarbij als een stampvolle etalage, vol met kleding, muziek ideeën en interieurs. Loyaliteiten lopen kriskras door elkaar en zijn ook vluchtiger. De jongeren scharen zich onder tijdelijke vaandels. Het maakt daarbij niet uit of de jongeren van Turkse, Marokkaanse, Surinaamse of Nederlandse komaf zijn. Het hele spectrum aan lifestyles wordt ook wel onder de noemer urban samengevat.

Muziek

Het behoren tot een expliciete jeugdcultuur of stroming als 'Dance', 'Hiphop', 'Hardrock', 'Gothic' is niet zichtbaar in fysieke afgrenzingen, maar veeleer in gedrag, uiterlijk, muziek, uitgaanspatroon, alcohol- en middelengebruik. In het bijzonder muziek is een uiting van jeugdcultuur, waarbij meerdere stijlen gecombineerd of in snel tempo afgewisseld worden; 'stijlsurfing' is geaccepteerd binnen de jongerenwereld. Terwijl de jeugdcultuur van de jaren zestig en zeventig verbonden was met protestgedrag tegen traditionele waarden en het maatschappelijke bestel, geldt dit voor de hedendaagse jeugdcultuur niet meer.

Fast movers

Het lidmaatschap van een jeugdsubcultuur is vrijwel altijd tijdelijk. Het is moeilijk te schatten welk deel van de jeugd werkelijk deel uitmaakt van een jeugdsubcultuur, dat wil zeggen van een vriendengroep die onderdeel is van een bredere cultuurstijl. De meeste jongeren oriënteren zich op de mainstream cultuur (top-veertigmuziek), een minderheid rekent zichzelf tot een specifieke jeugdsubcultuur als gabber, skater, hiphop of punk. Veel jongeren rekenen zich zelf niet tot een jeugdsubcultuur ("ik ben uniek"), maar horen daar in feite wel bij.

Give it up!

Jongeren indelen in subculturen en jeugdstijlen is een vruchteloze exercitie. Niet alleen rekenen veel jongeren zich niet tot een cultuur of stijl, maar zijn er ook jongeren die met elkaar honderden jeugdsubculturen weten te noemen, vaak regionale en stedelijke variaties van enkele jeugdculturen.

Skaters

De skatecultuur komt uit de Verenigde Staten. Skaters noemen zich zo omdat ze graag skaten. Sommigen doen dit op inline skates, anderen op skateboards of allebei. Ze zijn vaak te vinden op de skatebaan in wijde en comfortabele kleding.

Skaters luisteren vaak naar hardcore. Niet het soort hardcore waar gabbers van houden, maar meer hardrock. Muziek die op de skatebaan veel wordt gedraaid ligt in het genre van Limp Bizkit en Sum 41.

Is de skatecultuur een heel individualistische subcultuur. Dat wil zeggen dat elke skater weer anders is. Skaters staan ook heel tolerant tegenover andere stijlen en culturen. De skatecultuur is dus een heel erg open en optimistische subcultuur.

Skaters dragen hun eigen type kleding, te koop in speciale skate shops. De kleding is erg wijd, zodat je er makkelijk in kunt skaten. Het uiterlijk is belangrijk voor een skater: hoe wijder hoe beter. Een paar populaire merken zijn Stussy, Split en Third Rail. Schoenen zijn van het merk Airwalks, speciale Vans of Fila. De schoenen moeten makkelijk zitten en goed aanvoelen op het skateboard. Na schooltijd oefenen skaters op de plaatselijke 'ramp'. Als ze uitgaan roken skaters soms een jointje.

Hardcore liefhebbers die niet skaten, luisteren alleen naar de muziek. Soms hebben ze vrienden die skaten, maar zelf doen ze er niet aan mee. Skaters bezoeken ook concerten.

Hiphop

Hiphop komt ook uit Amerika. Hiphop is meer dan muziek. Hiphop heeft getto’s geholpen zich te emanciperen. De cultuur heeft ervoor gezorgd dat de onderklasse en mensen uit achterbuurten een stem kregen. Tegenwoordig is hiphop meer een levensstijl.

Hiphop ontstond in de Afro-Amerikaanse wijken van New York in de jaren ’70. De Jamaicaan Kool Herc begon op block parties met het rijmen van tekst op reggaemuziek. Ook gebruikte hij hierbij draaitafels. Hij werd de eerste MC: master of ceremony. Hiphopmuziek vindt zijn oorsprong eigenlijk in de bluesmuziek. Beide hebben een boodschap, alleen wordt deze bij hiphop via rap overgebracht.

Andere kenmerken:

 Rap: Rappen is het declameren van rijmende tekst op de maat van de muziek. Rappers kunnen de tekst vaak ter plekke verzinnen. Sommige rappers kunnen zelf voor ritmische begeleiding zorgen door te beatboxen: met hun mond maken ze dan allerlei geluiden die samen een beat vormen

 Breakdance: De manier van dansen die bij hiphop hoort is breakdance. Het is een manier van dansen waarvoor je heel lenig moet zijn. Breakdancers draaien op hun hoofd, rug en liggend om hun eigen as.

 Dj-en: Een ander kenmerk van de hiphopmuziek is het gebruik van draaitafels. Bij hiphop is er een dj die gebruik maakt van twee draaitafels (turntables). Hij bepaalt het ritme, de geluiden en de beats.

 Graffiti: Het bespuiten van muren en treinen begon eind jaren ’60, begin jaren ’70 in Afro-Amerikaanse buurten. Jongeren lieten hun tag (handtekening) achter en de tekeningen werden steeds groter en uitgebreider. De introductie van de spuitbus maakte het allemaal wat makkelijker. In de jaren ’80 werd graffiti steeds meer geaccepteerd als kunstvorm. Toch blijft graffiti een vorm van straatkunst die vooral hoort bij de hiphopcultuur.

Vanwege de achtergrond van de hiphopcultuur zijn veel aanhangers van Afrikaanse afkomst. Maar ook bij blanke westerlingen is hiphop populair. Dat komt ook omdat in hiphop veel stijlen met elkaar worden vermengd. Hiphop kent namelijk ook invloeden vanuit de rock- en popmuziek. Dat zie je terug bij bands als The black eyed peas. De bijpassende kleding is vaak baggy en oversized. Elke hiphopper gaat anders met deze kenmerken om. Dit geldt dus niet voor iedereen die zich een hiphopper noemt.

Alto's

De populaire naam voor alternatievelingen en moderne hippies. Deze groep bestaat al lang. Het zijn eigenlijk moderne hippies zonder de hippie normen en waarden. De alto's houden van dezelfde soort muziek en hebben evenals de hippies een alternatieve kledingstijl. Hier houdt de vergelijking meteen op. Hippies hadden veel idealen; de alto heeft er bijna geen.

Uiterlijk
Alto is een afkorting van alternatief. Jongeren die zich alto noemen, willen dus anders zijn dan de rest. Ze uiten dat vooral in hun uiterlijk. Niet alle alto’s gaan even ver in hun alternatieve stijl, maar een aantal kenmerken kunnen we wel noemen.

De kleding is over het algemeen wijd en vaak donker of apart van kleur. Broeken hebben vaak wijde pijpen. Daaronder worden vaak kisten of Dr. Martens gedragen. Voor de alto geldt dat het niet uitmaakt, als het maar onconventioneel is. Datzelfde geldt voor haar en make-up. Hoewel alto’s niet zo radicaal zijn als de punkers, zijn ze wel herkenbaar. Hun haar is vaak lang (ook bij jongens) en soms gekleurd. Meisjes en jongens maken soms gebruik van make-up: ze kleuren dan bijvoorbeeld hun ogen en hun nagels zwart. Ze gaan hierin echter niet zover als de gothics.
Alto’s vallen vaak op door details. Ze dragen vaak aparte en opvallende sieraden en piercings. Of ze vallen op door aparte kledingaccenten; twee verschillende kleuren panty’s, felle schoenveters en broekkettingen in signaalkleuren bijvoorbeeld.

Muziek
Ook in hun muziekvoorkeur willen Alto’s anders zijn dan de massa. Ze trekken zich weinig aan van trends op TMF en luisteren vaak naar rock of grunge. In discotheken kom je dan ook weinig alto’s tegen. Alto’s zijn wel vaak te vinden op rockconcerten en –festivals, cafés en coffeeshops. Er wordt door veel alto’s geblowd. Niet zoals de gabbers om extra lang te kunnen dansen, maar om te ontspannen.

Alto’s zijn vaak erg bezig met de wereld en de maatschappij. Ook de dood wordt vaak besproken. Hier hangt vaak een enigszins pessimistische stemming; de meeste alto’s zijn geen wereldverbeteraars. Dit pessismisme komt ook vaak terug in de muziek die ze luisteren en maken. Alto’s hebben vaak een creatieve aanleg en ze zitten dan ook vaak in bandjes of maken tekeningen of schilderijen.

Sommige alto’s zijn alleen alternatief in hun kledingstijl en gaan verder niet mee in de overige kenmerken. Dit verhaal is dus niet op alle alto’s van toepassing. Maar het geeft wel een beeld van kenmerken die een alto kan bezitten.

Gothic

Gothic verwijst naar de ´gothic novel´: een romantisch genre in de Engelse literatuur. Dit genre valt op door zijn nadruk op duisternis, mysterie en griezelverhalen. Romantiek en pijn in combinatie met een interesse voor het mystieke en occulte zijn de kenmerken van gothic. Het imago speelt een grote rol bij gothic: zwarte kleding, make-up, hoog getoupeerde kapsels en een niet-actieve houding.

Muziek
De kenmerken van de gothic-muziek zijn duidelijk: duistere, occulte teksten, breed uitwaaierende gitaren, trage, galmende ritmes en een sinistere grafstem of een hoge operastem. Bekende Gothic-bands zijn: Nightwish, Sisters of Mercy, Bauhaus, Diary of dreams, Diorama, Death in June, Ostara, & Morgenstern. De Nederlandse koploper binnen dit genre is Within Temptation . Met de single Ice Queen stond deze band hoog in de hitparades.

Levensstijl
Gothic is meer dan een muziekstroming. Het is een levensstijl, waarin de muziek en het imago worden gekoppeld aan een voorliefde voor romantische horror. Sinds het begin van de jaren negentig van de twintigste eeuw leeft het genre weer enigszins op. De meeste gothic-liefhebbers dragen donker gekleurde of zwarte kleding. Nekbanden, piercings, een witgepoederd gezicht, zwarte oogschaduw, het hoort allemaal bij het image van een gothic-liefhebber.

Housers

Housers zijn niet echt meer een jeugd cultuur en de enige dingen die anders zijn is het luisteren naar housemuziek en het dragen van trainingspakken. Er wordt vaak gezegd dat ze veel drugs gebruiken.

Hardrock

De hardrockscène is een overblijfsel uit de jaren 80 maar nog steeds zeer populair. De kledingstijl is niet veranderd: een te vaak gewassen zwart T-shirt met een spijkerbroek of een legerbroek. Daaronder worden meestal legerkisten gedragen.

Hardrockers hebben vaak lang haar. Ze lijken veel op alto's en worden in ons land daar vaak mee verward. Er bestaan veel hardrock cafés. De muziek bestaat meestal uit gitaar, drum, zang en bas. En de hardrockconcerten en –festivals zoals Woodstock, Rock Werchter en Lowlands worden door veel mensen bezocht. Mensen dansen en springen wild, springen van het podium in de menigte (stagediven) of laten zich door het overige publiek op handen dragen (crowdsurfen). De favoriete muziek is Sepultura, Cradle of Filth, Black Sabbath, the Gathering, Tiamat, Type O Negative, My Dying Bride & Metallica.

De verwachting is dat deze jeugdcultuur nog wel enige tijd zal blijven bestaan. De muziek lijkt relatief tijdloos, omdat er steeds weer nieuwe aanhangers komen van de hardrock. Hardrock is ook veel moeilijker te spelen dan muziek uit de latere jeugdculturen. Daardoor trekt het meer trouwe fans aan.

R&B-ers

Vaak zijn R&B-ers van Surinaamse of Antilliaanse afkomst. Juist in deze allochtone culturen speelt het groepsgevoel een grote rol. Er zijn ook blanke R&B-ers, maar deze groep is in de minderheid. De kleding lijkt veel op de kleding van hiphoppers. Voor de R&B-cultuur is dit vooral belangrijk: gevoel, (hetero)seksualiteit, een verzorgd uiterlijk en rijkdom. Dit zijn de kenmerken die de R&B-cultuur voor veel jongeren aantrekkelijk maken. R&B speelt in op de gevoelens van mensen. Zowel de teksten als de muziek spelen niet in op het verstand, maar op de emotionele beleving zowel thuis als op de dansvloer. R&B-ers zie je nog wel, maar niet heel vaak.