DNA

Ik kan tekenen hoe DNA replicatie plaatsvindt en hier een toelichting bij geven.

Voor een mitose begint vormt elk chromosoom een 2e draad erbij, hierbij wordt van het DNA-molecuul een exacte kopie gemaakt.

Eerst worden de verbindingen tussen de basenparen verbroken en de ketens splitsen. In het kernplasma bevinden zich vrije nucleotiden en die verbinden zich aan 1 van basen in de losse ketens. Ze houden zich aan de combinatie adenine met thymine & cytosine en guanine. Zo krijg je 2 nieuwe identieke ketens
Als de DNA replicatie voltooid
is bestaat een chromosoom uit 2 dezelfde delen, deze worden chromatiden genoemd. Tijdens de mitose gaan de chromatiden uit elkaar. Zie blok “Mitose en meiose” onder “k kan de gebeurtenissen in de verschillen-de fasen van de celcyclus, inclusief de mitose, beschrijven.” Blz. 21 t/m 22

Ik kan uitleggen hoe genetische variatie ontstaat bij geslachtelijke voortplanting.

Toeval zorgt voor de bepaling van het genotype, want er zijn bij geslachtelijke voortplanting meerdere opties voor het genotype van de nakomeling. Deze zal altijd een ander genotype hebben dan zijn ouders. Het ontstaan van nieuwe combinaties van genen wordt “recombinatie” genoemd. Bij de mens liggen in elk chromosomenpaar vrijwel altijd genenparen die bestaan uit 2 ongelijke allelen. De chromosomen van een chromosomenpaar verschillen dan ook van elkaar wat betreft de allelen. Omdat bij meiose 1 de chromosomen van een paar uit elkaar gaan hebben de dochtercellen bijna zeker een verschillend genotype. Als je 2=n hebt, zoals bij de mens, kunnen er dus 2 tot de macht 23 verschillende combinaties in het genotype ontstaan.

DNA technieken

Ik kan methoden van prenatale diagnostiek en erfelijkheidsadvisering beschrijven.

Als er voor de zwangerschap een verhoogd risico bestaat op een kind dat geboren wordt met een ernstige erfelijke aangeboren afwijking, wordt prenatale diagnostiek vrijwel altijd toegepast. Een verhoogd risico is er als: Er al eerder miskramen zijn geweest Er al eerder een kind met een afwijking is geboren Er erfelijke afwijkingen in de families voorkomen De vrouw ouder is dan 35 De man ouder is dan 55
Door een erfelijkheidsonderzoek kan worden vastgesteld of het embryo of foetus de afwijking heeft, en op basis van zo¡¦n onderzoek kan een erfelijkheisadvies worden gegeven. Een aantal methoden van prenatale diagnostiek zijn: Echoscopie. De groei en de ligging van de baby worden hiermee gecontroleerd doormiddel van een echoscoop die hoogfrequente trillingen uit. Deze trillingen worden door de weefsels en organen in versch. mate teruggekaatst, dit kan je dan zien op een scherm. Eventuele afwijkingen in de ontwikkeling kan je hiermee vinden, dit kan al vanaf de 6e week van de zwangerschap. Vlokkentest. Uit de placenta wordt een beetje vlokkenweefsel weggehaald, de vlokken bevatten celkernen met hetzelfde genotype als het embryo. Als je de cellen tijdens de mitose dood en kleurt kan je een karyogram maken. Met behulp hiervan kunnen o.a. afwijkingen in de chromosomen worden gevonden en kan het geslacht worden bepaald. Biochemisch onderzoek kan aantonen of er stofwisselingsziekten zijn. Mogelijk vanaf week 8.

„² „² „² Karyogram Vruchtwaterpunctie. Er wordt wat vruchtwater weggezogen via de buikwand en de wand van de baarmoeder. In het vruchtwater bevinden zich cellen van de foetus en ook hiermee kan je een karyogram maken voor chromosoomonderzoek. De cellen worden ook wel gebruikt om stofwisselingsziekten op te sporen. Vruchtwaterpunctie is mogelijk vanaf de 16e week.

Ik kan beschrijven welke technieken in de biotechnologie worden toegepast.

In de biotechnologie worden een aantal technieken toegepast: - Recombinant-DNA-techniek. Er wordt een stukje DNA uit een organisme gehaald en ingebracht in cellen van een ander organisme. De organismen hoeven hierbij niet van dezelfde soort te zijn. De verandering die je hierdoor in het organisme krijgt noem je genetische modificatie genoemd of genetische manipulatie. Celfusietechniek. Bij deze techniek worden er 2 typen cellen samengesmolten tot 1 cel, een hybridecel (bij plantaardige cellen moeten eerst de celwanden worden afgebroken). Uit deze hybridecel kan zich een nieuwe soort plant ontwikkelen.