Mayas

Volken in beweging
De maya's

Welk volk:

Naam:
De naam van het volk is de maya's, wij kiezen voor dit volk omdat we er graag meer over willen weten en omdat we er veel informatie over konden vinden. De maya's waren het meest ontwikkelde volk in het oude Amerika.

Waar:
De maya's kwamen als eerst voor in de preklassieke periode die van 2000 voor Christus tot 250 na Christus duurde. Ze leefde toen in het midden van Amerika, ook wel Latijns Amerika genoemd. De landen die hier liggen zijn Honduras, Mexico en Guatamala.

De Maya's komen oorspronkelijk dus uit midden Amerika. De belangrijkste steden van de Maya beschaving van vroeger waren Copán, Tikal, Palenque, Uxmal en Chichén Itzá. Hier hebben ze veel piramides en tempels gebouwd. Ze denken dat de Maya's de eerste bewoners van Midden-Amerika waren omdat ze er oude mensenresten hebben gevonden die waarschijnlijk van de Maya’s geweest zijn.

Waar woonachtig:
Tegenwoordig wonen de afstammelingen (de echte Maya's bestaan niet meer) nog steeds in Midden-Amerika en dan vooral in de Mexicaanse staat Chiapas, dat midden in de oerwouden ligt. Hier wonen nog steeds mensen die rechtstreeks afstammen van de Maya's. Ze worden tegenwoordig ook geen Maya's meer genoemd maar hebben een eigen naam gekregen, namelijk de Lacondonen. Het zijn ongeveer 200 mensen, maar die 200 mensen leven nog wel op bijna dezelfde wijze als de oude Maya's. Maar tegenwoordig maken ze ook gebruik van modernere dingen om bijvoorbeeld hun land te bewerken. Ze voeren nog veel dezelfde godsdienstige rituelen uit als de oude Maya's. En ze geloven ook nog veel dezelfde dingen. Maar er kan niet worden gezegd dat de Mayacultuur nog steeds echt bestaat want de Lacondonen hebben niet echt door wie hun voorvaders waren.

Gemiddelde omvang van het volk:
Tegenwoordig bestaan er dus geen echte Maya’s meer. Maar op het hoogste punt van de Maya beschaving waren er ongeveer tussen de 10 en 20 miljoen Maya's. Tegenwoordig heb je dus de Lacondonen die met ongeveer 200 man zijn. In Midden-Amerika zullen nog wel meer volken leven die wat gewoontes van de Maya's overgenomen hebben, maar het is niet duidelijk hoeveel mensen dat precies zijn.

Religie:
Vroeger geloofden de Maya's ongeveer hetzelfde als wat andere volken geloofden. Ze dachten bijvoorbeeld net als veel andere dat de aarde plat was en dat de aarde vier hoeken had. Sommige andere Maya's dachten dat de aarde de rug was van een grote krokodil die in een hele grote plas water dreef. De oude Maya’s hebben heel veel geschreven over de goden waar ze in geloofden. Ook schreven ze over dingen die goed en fout waren en wat je moest doen om hun goden te eren. Deze verhalen worden Mythen genoemd. We gaan er vanuit dat de Maya’s niet geloofden in het animisme want in geen van onze bronnen stond dat ze iets met dieren hadden of dat ze, ze eerden. Ze geloofden wel in geesten, zo dachten ze bijvoorbeeld dat de geesten van mensen hier op aarde bleven. Ze geloofden onder andere dat de zielen van hele slechte mensen terug kwamen als harde windstormen. Enkele andere dingen die typisch bij de Maya beschaving horen zijn:
- Ze dachten dat de hemel uit 4 lagen bestond en dat elke laag zijn eigen God had. Ze hadden dus meerdere goden en daarom word hun religie ook wel polytheïstisch genoemd. Ze zijn dus niet monotheïstisch want dat wil zeggen dat er maar 1 God in een geloof is.
- Ze dachten dat de goden in bergen en heuvels woonden, daar brachten ze dus ook heel vaak offers heen.
- Ze dachten dat als er slechte mensen stierven die via een grot naar de onderwereld gingen.
- Ze dachten dat koningen werden herboren als hemelse goden.

Tegenwoordig bestaat de traditionele religie van de Maya's nog steeds maar hij wordt nu uitgevoerd door de Lacondonen. Er zijn intussen wel een paar dingen uit het Christelijke geloof bij gekomen. Ze eren nog steeds veel van hun goden. Tegenwoordig geloven ze dat er vier windrichtingen bestaan, die ver weg vier waterkruiken hebben waar de regen uitkomt. Ze denken dat als ze dood gaan, hun hart naar de zonnegod gaat. Als je een slechte ziel hebt ga je na je dood rechtstreeks naar de onderwereld. Als je echt een hele slechte ziel hebt kun je zelfs terugkomen als een boze wind. Zoals hierboven ook al te lezen was.

De Maya's hebben dus niet echt een kenmerkend geloof zoals bijvoorbeeld de katholieken. Ze hebben hun eigen goden en door de jaren heen is het geloof een beetje veranderd.

Historisch:

Hoe oud:
De Maya beschaving is tot stand gekomen in de periode van 1000 voor Christus tot 200 na Christus. De Maya beschaving is dus ongeveer 3000 jaar oud. Maar het is niet helemaal precies te zeggen, want je weet niet precies wanneer het is ontstaan en de Maya beschaving bestaat tegenwoordig ook niet meer echt.

Uit welk volk ontstaan:
Waar de Maya’s precies van afstammen is niet bekend. Er wordt wel gedacht aan de Olmeken. Dat was een volk afkomstig uit de golf van Mexico die langzaam landinwaarts trokken. Ze kwamen zo dus ook in de latere leefgebieden van de Maya’s terecht. De mensen die daar woonden werden heel afhankelijk van hen omdat ze voor veel eten zorgden. De Olmeken hebben hun waarschijnlijk heel erg beïnvloed en daaruit is de Maya beschaving tot stand gekomen. Dit weten mensen die culturele antropologie uitvoeren niet zeker maar het is wel de meest logische oplossing.

Loopbaan:
De geschiedenis van de Maya’s worden meestal in 3 delen verdeeld, namelijk:
- De Maya beschaving begon ongeveer tussen 1000 voor Christus en 200 na Christus. Deze tijd word ook wel de preklassieke periode genoemd. De Maya’s gingen toen hun eerste tempels en altaren bouwen op heuvels. De Maya’s hadden toen nog geen schrift dus er is niet zoveel bekend over die periode. Ze hebben alleen informatie uit die tijd in de vorm van beeldhouwwerk, huizen, tempels en schilderijen.
- De volgende periode is de klassieke periode. Dat is de periode die loop tussen 200 na Christus en 900 na Christus. In deze tijd is de Maya beschaving het meest gegroeid. Er werden toen veel steden en piramides gebouwd.
- De laatste periode in de Maya beschaving is de Postklassieke periode. Daarmee word de tijd bedoeld tussen 900 na Christus tot dat de Spanjaarden kwamen. Het ging eerst altijd heel goed met de Maya’s, dat kun je wel merken aan alle tempels en piramides die ze bouwden. Maar in de loop van de tijd ging het steeds slechter. Sommige archeologen denken dat, dat kwam doordat de Maya’s onderling heel veel ruzie hadden. Andere denken dat andere volken uit Mexico er voor zorgden dat het steeds slechter ging. Toen de Spanjaarden kwamen werd het volk helemaal uitgeroeid.

Onderdrukking:
De Maya’s zijn heel veel onderdrukt in hun tijd. Vooral door de Spanjaarden maar waarschijnlijk ook door andere volken uit Mexico. De Spanjaarden kwamen na 1500. Het was toen voor het eerst dat de Maya’s in contact kwamen met de Europeanen. Er was eerst maar een klein groepjes Spanjaarden naar Latijns Amerika toe gekomen. Maar toen de Spanjaarden zagen hoe goed de Maya’s alles konden bouwen werden er veel meer Spanjaarden gestuurd. Ze wilden de Maya cultuur helemaal uitroeien. En dat is ze voor het grootste deel ook gelukt, want ze hadden natuurlijk veel betere wapens. De ziektes die de Europeanen mee namen waren ook fataal voor veel Maya’s want ze waren niet bestand tegen die ziektes. Bijna alles van de Maya’s is in die tijd vernietigd. Dat is heel erg zonde want ze denken dat de Maya’s heel veel landkaarten gebruikten en misschien zelfs boeken schreven. Maar als dat zo is geweest is daar nu niks meer van over.

Tegenwoordig worden de afstammelingen van de Maya’s nog steeds onderdrukt. Ze hebben zich al terug getrokken in de oerwouden. Maar de mensen in Mexico willen hun het liefst helemaal weg hebben.

Volksbeweging:
De Maya’s hebben niet echt van leefgebied gewisseld omdat ze in hun woongebied heel veel rijkdommen hadden. Ze verbouwden er bijvoorbeeld veel maïs. De vruchtbare velden die ze hadden leverden veel voedsel op. Ze hadden dus geen echte reden om weg te gaan. Ze zijn dus steeds op dezelfde plek gebleven in Latijns Amerika. Hun leefgebied werd Yucatan genoemd. Ze hebben misschien wel wat uitgebreid maar ze zijn niet naar de andere kant van de wereld gegaan.

Eigenschappen:
De Maya beschaving bestond uit klassen. En dus niet uit Clans, standen of kasten.Er waren drie lagen. De mensen werden hier in verdeeld. Meestal werd dat vrijwillig gedaan maar soms ook onder dwang. De drie lagen die ze hadden waren:
- de bovenste laag à Dit was de belangrijkste laag en bestond uit priesters. Ze waren heel belangrijk en werden door de Maya’s bijna hetzelfde als de goden geëerd. Als er een priester overleed werd er een speciale piramide gebouwd om hem in te begraven. Hij kreeg dan van alles mee, zoals voedsel en juwelen. Dit was omdat de Maya’s dachten dat er na het leven nog iets was. En dan zouden de priesters het ook goed hebben na hun leven op aarde. Als een priester een tijdje dood was werd de piramide als heilige plaats gezien en niet meer als graf.
- De middelste laag à Deze laag werd de middenstand genoemd. Hij was net iets minder belangrijk dan de bovenste laag. De middenstand bestond voor het grootste deel uit: ambtenaren en tempeldieners. ( Deze zorgden voor de bouw van piramides en hielden de boeren en arbeiders aan het werk. )
- De onderste laag à Het grootste deel van de bevolking bestond uit boeren. Die hoorden tot de onderste laag. Ze verbouwden van alles. Ze kwamen aan de grond door aan brandbouw te doen. Omdat er niet altijd verbouwd kon worden werden de boeren in de winter vaak gebruikt om piramides te bouwen.
Er is wel een soort van subcultuur in de Maya beschaving, want de middelste en bovenste laag van de bevolking gedroegen zich anders dan de onderste laag. Dit kwam doordat de 2 bovenste lagen veel rijker waren en meer macht hadden dan de rest.

Economisch:

Economische gesteldheid:
- Vroeger: De Maya’s hadden het economisch best goed want ze hadden heel veel landbouwvelden waar ze vooral maïs op konden verbouwen dus dat was een grote bron van inkomsten. Met de maïs die ze daar verbouwden konden veel mensen gevoed worden. Omdat ze zelf heel veel voedsel konden verbouwen hoefden ze dus ook niet aan nomadisme te doen, want ze hadden altijd wel voedsel. Maïs was zelfs zo belangrijk voor hun dat ze het als een god aanbaden. Van de piramides, tempels en steden die ze heel veel bouwden kun je ook afleiden dat het goed met ze ging, anders hadden ze dat allemaal niet gedaan. Als het slecht met hun economie ging hadden ze bijvoorbeeld wel hutjes van takken gebouwd.
- Nu: Tegenwoordig gaat het niet meer zo goed met de afstammelingen van de Maya’s. Ze hebben zich terug getrokken in oerwouden in Latijns Amerika. Daar gaan ze nu hun eigen gang. Ze doen niet echt mee met de beursen en andere economische dingen waar de rest van de wereld aan mee doet. Ze zijn meer met de economie bezig zoals ze het vroeger deden. Voor hun doen gaat het dus best goed, maar als je het vergelijkt met de rest van de wereld is het natuurlijk niks.

Inkomen:
- Agrarisch: De agrarische sector bestond bij de Maya’s vooral uit het verbouwen van maïs, want dat was het belangrijkste voedsel voor hun. Ze verbouwden de maïs op plat gebrande velden. Er werd niet aan patronage gedaan in de agrarische sector. Daar deden ze niet aan omdat de onderste laag alleen dingen verbouwde, die ruilde het voedsel dan weer met de bovenste lagen voor andere dingen. Ze verdienden er dus niet echt een inkomen mee. Ze verdienden er wel veel voedsel mee zodat iedereen goed kon eten. Het voedsel zelf was dus hun agrarische inkomen.
- Industrieel: De industriële sector bestond uit het bouwen van steden en godsdienstige gebouwen zoals piramides en tempels. Ze waren er heel druk mee omdat het heel erg belangrijk voor hun was. Hier mee hadden ze niet echt een inkomen want de steden bouwden ze vooral voor zichzelf. En bij de godsdienstige gebouwen werden ze al beloond als ze de goden konden eren. Of als ze om vergiffenis gingen vragen.
- Diensten: Er waren niet echt speciale diensten. Ze hadden natuurlijk wel iemand die net iets meer over ziektes af wist dan andere. Die kwam dan langs als er iemand ziek was. Maar dat werd dan niet beloond met geld.
Over het algemeen werden er dus geen dingen beloond met inkomens. De agrarische sector en de industriële sector werden beloond met wat het op leverde, zoals voedsel en grote steden. De diensten werden ook niet beloond met inkomen. Het was meestal vanzelf sprekend dat je iemand hielp. Als iemand dan andere had geholpen werd die soms wel beloond door degene die, die van dienst was geweest. Maar dat was dan niet met geld maar eerder met een cadeau. Maar als je het van de andere kant bekijkt, kun je dat wel als een inkomen zien.

Complexiteit van de cultuur/samenleving:

Werk:
Het werk dat de mensen uitvoerden was vooral het verbouwen van maïs en het bouwen van steden, tempels en piramides. Als je naar het werk kijkt is dat een minder complexe cultuur want ze gebruikten niet echt machines maar maakten vooral gebruik van spierkracht. Er werd veel aan roofbouw gedaan want ze wilden natuurlijk zo veel mogelijk maïs verbouwen en dan hadden ze niet de tijd om te wachten tot de grond weer klaar was voor een nieuwe bebouwing. De Maya’s hadden ook geen vaste taakverdeling. Als je hier naar kijkt is de cultuur dus ook minder complex. Het kon bijvoorbeeld zo zijn dat een boer in de zomer maïs verbouwde en in de winter tempels bouwde. Ze waren dus niet gespecialiseerd in een taak. Over het algemeen was er dus geen sprake van een complexe cultuur. Er werd niet aan sedentaire landbouw gedaan want ze zorgen er wel voor dat ze altijd een stuk grond hadden wat heel vruchtbaar was dus ze hoefden niet op zoek naar andere vruchtbare stukken. Aan sawabouw deden de Maya’s ook niet, want ze hadden al genoeg voedsel door hun maïs. Daar hoefden ze dus geen rijst bij te hebben. Het klimaat was bovendien ook niet goed om rijst te verbouwen. En als ze geen vruchtbare grond meer hadden branden ze gewoon wat bos weg.

Rechtssystemen:
Een echt rechtssysteem hadden de Maya’s niet. Dit wijst er dus ook weer op dat de cultuur minder complex was want ze hadden geen vaste regels gemaakt of zo. Er waren wel regels, maar die verschilden per gemeenschap of familie. Het is dus geen anarchie want er zijn ook mensen die meer te zeggen hebben dan andere. Als iemand iets had gedaan wat fout was, kon die naar een van de heilige plaatsen gaan, om daar om vergiffenis vragen. Ze konden dan van de goden goedkeuring voor hun slechte gedrag krijgen. Als dat gebeurde was alles weer vergeven en vergeten.

Specialisatie:
Het bewerken van landbouwgrond was erg belangrijk voor de Maya’s. Het voedsel wat ze het meest verbouwden was maïs. Dat was dus hun belangrijkste voedsel. Dit was dus hun specialisatie. Ze concentreerde zich het meest op maïs en probeerden er ook voor te zorgen dat het verbouwen daarvan zo goed mogelijk ging. Er werd ook nog wel ander voedsel verbouwd zoals aardappelen, cacao en tomaten. Maar dat gebeurde veel minder. De grond die ze gebruikten om dingen op te verbouwen werd ook zo vruchtbaar mogelijk gehouden. Dit deden ze door het platbranden van bossen. Dat wordt ook wel brandbouw of shifting cultivation genoemd.

Politiek structuur:
De macht was vooral voor de koning. Hij had best veel te zeggen over de Maya’s want ze vonden hem heel belangrijk. Ze hadden alleen maar koningen, want de macht ging van vader op zoon. Zo zie je ook dat het patrilineair was. Ze keken wel heel erg tegen hun koning op. Dat kon je bijvoorbeeld merken aan dat ze speciale piramides bouwden als graf voor hun koning. Ze waren er ook van overtuigt dat de koningen na hun dood werden geboren als hemelse goden. Eigenlijk kun je dus zeggen dat de koning even belangrijk voor hun was als de goden.

Masculiene samenleving:
De Maya beschaving was een Masculiene samenleving. Dat wil zeggen dat de mannen het belangrijkst waren in de samenleving en dat ze dus ook het meest voor het zeggen hadden. De bovenste laag van de bevolking bestond ook alleen maar uit mannen, want mannen kunnen alleen priester worden. Hieruit kun je dus afleiden dat het een Masculiene samenleving was. De afstamming ging ook uit van de mannen, de samenleving was dus patrilineair en niet matrilineair. Het effect van deze dingen is dat de vrouwen in de samenleving niet veel te zeggen hadden. Meestal besloten de mannen wat ze moesten doen. Hun taken waren vooral om voor de kinderen te zorgen, en de akkerbouwgrond te verzorgen.

Exogaam/polygaam:
De Maya beschaving is exogaam, er mag wel getrouwd worden met mensen uit andere steden of families. Hij is dus niet endogaam want dat wil zeggen dat er alleen binnen de eigen groep getrouwd mag worden.
Polygamie betekend dat een man met meerdere vrouwen te gelijk mag trouwen. Hij moet dan voor elke bruid een bruidsschat betalen aan de familie van de bruid. In de Maya beschaving kwam dit alleen voor bij de rijkere mensen omdat ze bruidsschatten moesten betalen en daar het had het gewone volk geen geld voor.