Interview persoon met ADHD

Wat weet de omgeving van ADHD?

De ziekte ADHD is niet alleen voor de persoon die het heeft zelf erg vervelend, ook voor de betrokkenen in de omgeving is het lastig. Zo heb je te maken met ouders, broers en zussen, leraren, leerlingen en de rest van de omgeving. Er heerst veel onbegrip over de ziekte, dit is misschien wel het gevolg van het groeiende aantal mensen met ADHD. Het lijkt de laatste tijd wel een hype om te zeggen dat iemand ADHD heeft. Mensen denken daardoor vaak ‘dat is makkelijk! Diegene zegt dat zijn kind ADHD heeft om een excuus te hebben dat het kind zo druk is.’ Hoe meer mensen dus zeggen dat hun kind ADHD heeft, hoe eerder mensen het niet geloven.
Dit is erg lastig voor de mensen die echt ADHD hebben. Ze hebben al een nadeel: zijn drukker, kunnen zich slecht concentreren en hebben vaak een slechter reactievermogen, maar ze worden ook nog eens aan gezien als vervelende kinderen waarvoor hun ouders de smoes ‘ADHD’ hebben verzonnen. Dit heeft vaak het gevolg dat kinderen met ADHD nogal wantrouwend aangekeken worden. Ook zijn ze meestal een buitenbeentje. Ze zijn druk en kinderen moeten hier niks van weten. Zo groeien ze op met onbegrip van buitenaf en kunnen ze in een sociaal isolement komen.
Om te kijken of een kind wel echt ADHD heeft zijn er verschillende testen. Er wordt niet zomaar de diagnose ‘ADHD’ gesteld, het kan een traject zijn van dagen achter elkaar alleen maar testen. Deze tests moeten worden uitgevoerd door een arts en / of psychologe.
Wanneer is vastgesteld dat een kind ADHD heeft begint het eigenlijk pas. De reden van de hyperactiviteit is gevonden, maar de oplossing nog niet. Ouders moeten leren wat de ziekte in houdt en hoe ze het beste met het kind om kunnen gaan. Maar niet alleen ouders, ook broers en zussen krijgen er een zware taak bij. Wanneer het kind bijvoorbeeld wordt geroepen voor het eten en het komt niet direct, kan het niet gelijk op zijn donder krijgen. Het kind heeft ADHD en men moet er dus bij nadenken dat zijn geheugen niet even goed is als dat van anderen en ook het reactievermogen voldoet niet altijd aan de wensen van de omgeving. Vandaar dat het kind een andere behandeling verdient als zijn eventuele broertjes of zusjes.
Meestal is het familie gebeuren niet zo moeilijk. De directe familie staat open voor informatie, wil weten wat er met het kind aan de hand is en hoe ze het best kunnen reageren. Bovendien kennen ze het kind al vanaf de geboorte en dus zal er niks anders veranderen voor hen, behalve dat ze nou weten waarom het kind zo druk, afwezig of vervelend is.
Het moeilijkste komt wanneer de familie buiten de ouders en broertjes / zusjes moet worden ingelicht. Op school zitten ze niet echt te wachten op een kind die erg vervelend is en bovendien er nog een goed excuus voor heeft ook. Het kind mag niet klakkeloos gestraft worden en dit is erg lastig voor de docenten. Ook ten op zichten van de kinderen is het niet echt eerlijk. Een kind wat niet reageert op wat de juf zegt krijgt niet op zijn donder, terwijl als een ander kind hetzelfde zou doen, hij allang gestraft zou zijn. Dit is dan ook de reden dat er speciale scholen zijn voor deze kinderen. Hier staan ze open voor wat het kind heeft, terwijl ze op een normale basisschool het excuus voor het kind zijn gedrag niet willen horen.
Ook binnen de familie, als men kijkt naar ooms en tantes, willen ze vaak niet horen dat een kind ADHD heeft. Wat moeten ze daar nou mee? Het kind is gewoon vervelend! Kan hun het nou schelen dat het een ziekte heeft… Zulke dingen komen voor binnen families. De mensen zien niet in wat het betekent voor het kind zelf, wat overal maar onbegrip vindt. Men denkt vaak dat de omgeving van kinderen met ADHD goed op de hoogte is en begrip heeft voor de situatie, maar dit blijkt dus niet het geval.

Uit een enquête onder 10 jongeren op het internet, blijkt het volgende:
Bijna iedereen kent wel iemand in zijn of haar omgeving met ADHD. Dit kan zijn van een broertje of zusje tot een verre kennis.
De jongeren met een broertje of zusje zijn zeer goed op de hoogte. Zij kennen de gevolgen, medicijnen en weten hoe de omgeving reageert. Ze behandelen hun broertje of zusje niet echt anders dan een ander. Ze willen niet hetzelfde zijn als anderen in de omgeving en proberen dus begrip voor de situatie op te brengen. Wel weten ze dat extra drukheid of andere gevolgen van de aandoening bij het kind niet gestraft moeten worden. Ze moeten bezig worden gehouden, zolang dat gebeurd is er weinig aan de hand en ze proberen gewoon genoeg geduld op te brengen.
Bij de anderen jongeren die in hun omgeving iemand kennen met ADHD is eigenlijk weinig verschil. Of het nou om een neefje, een vriend of een verre kennis gaat, eigenlijk weten ze allemaal evenveel van de ziekte af: je wordt er druk van, er zijn medicijnen tegen en het kind kan er niks aan doen.
Meer weten ze eigenlijk niet, ze zien niet in waarom een kind de dupe wordt van de behandeling door zijn omgeving. Iedereen denkt eigenlijk heel goed om te gaan met mensen met ADHD.

We hebben ook gesproken met Michael, een jongen van 16 jaar. Hij heeft zelf ADHD en heeft daar veel last aan ondervonden.
Hij krijgt medicijnen tegen ADHD en deze helpen aardig, ‘maar wanneer ik kwaad word ben ik echt niet te houden,’ vertelt hij, ‘dan slaan de stoppen door en moet ik echt mee naar buiten worden genomen om daar af te koelen. Ik kan absoluut niet tegen onrecht, daar word ik zó pissig van. Ik begin te schoppen en te slaan en mijn vrienden moeten me dan echt tegenhouden om niet nog verder te gaan.’ Dit ligt volgens hem aan het feit dat hij ADHD heeft. ‘Vroeger vond ik het heel erg. Ik ben tot en met groep acht gigantisch gepest. Ik hoorde nergens bij, altijd was ik het buitenbeentje. Daardoor probeerde ik me anders te gaan gedragen, maar dit viel alleen nog maar minder in de smaak van mijn klasgenootjes. Ik was gewoon anders en dat konden ze niet accepteren. Mensen wilden zo min mogelijk met mij te maken hebben. Ook in mijn familie was heel veel onbegrip. Er zijn een paar ooms en tantes van mij die ADHD hebben en bovendien hebben ook mijn opa en drie neefjes ADHD. Hierdoor lijkt het net of mijn ouders hebben gezegd: ‘Ach, hij heeft het ook! Dan kunnen we mooi zijn gedrag verklaren’. Maar dit was absoluut niet het geval! Wij zijn bij het Riagg geweest en daar ben ik drie dagen lang getest op allemaal dingen. En je wordt echt niet zomaar getest hoor! Het is niet zo van, je gaat naar de dokter, hij vraagt wat er is en als dan blijkt dat je druk bent dat hij zegt dat je ADHD hebt. Veel mensen denken dat het zo simpel is, maar het duurt echt wel een tijdje! Het enige, wanneer ze weten dat je ADHD hebt, rust het een beetje. Eindelijk weten ze wat er met je aan de hand is en kunnen ze gaan kijken of de medicijnen voor jou werken. Want niet bij iedereen werken dezelfde medicijnen. Toevallig hadden ze op mij goede effecten en tegenwoordig gaat iedereen heel goed om met ADHD in mijn omgeving. Mijn vrienden weten het van mij, mijn ouders natuurlijk ook en ook mijn familie ziet in dat het écht is en niet een slecht excuus. Ik ben blij dat het zo veel beter gaat, want ik ging er echt aan onderdoor, altijd en overal maar het buitenbeentje zijn.’
Dit is natuurlijk een heel duidelijk voorbeeld van wat de omgeving doet met je. Niet aan de ziekte, maar eerder aan de reacties uit je omgeving ga je onderdoor.
Michael zegt ook mensen te hebben ontmoet die volkomen in een depressie raakten. Ze waren alleen, wilde ook niks meer weten van anderen, ze hoorden nergens bij en waren verschrikkelijk depressief. Het is moeilijk om daar nog uit te komen, als je eenmaal in zo’n depressie zit. ‘Ik ben blij dat het bij mij nooit zo ver is gekomen, gelukkig zijn er dus ook voorbeelden bij wie het wel goed gaat. Maar ja, zoals altijd, als je anders bent als anderen heb je nou één maal meer kans om gepest te worden en uiteindelijk kan dit nog ver doorgaan wanneer je volwassen bent’.

Als einde blijkt dus dat er helemaal nog niet zo goed wordt om gegaan met ADHD als iedereen maar denkt. Ja, we proberen inderdaad alle begrip op te brengen en zo veel mogelijk te helpen, maar doen we dat wel goed? Doen we er goed aan door te zeggen ‘jij bent zielig, jij hebt ADHD, laten we jou dan maar zo veel mogelijk met rust laten.’ Uit het verhaal hierboven blijkt dus van niet.
De beste omgang blijkt dus het de persoon met ADHD als elk ander persoon te zien. Alleen blijft het natuurlijk wel iets anders wanneer deze persoon drukker is als een ander.