Het uur U door Martinus Nijhoff

Het Uur U, Marinus Nijhoff (1942)

Er loopt een man door de straat. Het is leeg en geluidloos; later kom je te weten dat dit door de oorlog is. Misschien is de man een soldaat. Als er iemand over straat liep keken de buurtbewoners op, keken ze nu ook? Is de man een vriend of een vijand? In de put ligt een vermoord kind, de gedachtes leven verder. De dokter keek uit het raam, ook de rechter keek uit het raam en droomde van gerechtigheid. Iedereen zag wat anders. Maar iedereen prees wel voor vrede. Er komt een aanval. Later lopen een paar kinderen naar buiten om de man te zien, hun moeder roept ze naar binnen, je kunt immers niet weten of het vriend of vijand is. De man loopt nog steeds door de straat.

Ik vind het boek geordend, maar tegelijk langdradig. Geordend, omdat het logisch en ook chronologisch, er zien geen terug blikken. Het gaat gewoon in een rechte lijn, zonder afdwalingen. Maar ik vind dat het wel iets te gedetailleerd wordt besschreven, misschien is dit bedoeld voor spanning, maar zo boeit het boek juist helemaal niet meer. Eigenlijk gaat het ook maar over een dag, of zelfs een dagdeel.

De thematiek is het leven in de oorlog, alles wijst op oorlog. Normaal als er iemand over straat loopt, kijkt niet iedereen op en nu wel. Ook kun je in die tijd niet weten wie vriend of vijand is, zoals wordt gezegd in het boek. Als je dan de datum erbij pakt, wanner het boek is geschreven kan dat wel kloppen, 1942 is midden in de oorlog.

De titel kun je op twee manieren bekijken, enerzijds letterlijk; de militaire term. Het is het moment net voor een aanval en een aanval komt ook in het boek voor. Ook kun je het zien als een heel belangrijk uur; de mensen hadden al dagen niemand op straat gezien, misschien zelfs al weken. En nu was daar iemand, dat moest dan wel iets heel bijzonders zijn. Misschien dachten de mensen dat ze nu eindelijk bevrijd werden.

Je kunt zien dat het werk van Nijhoff is, omdat hij vaak over een alledaags leven schreef in een niet alledaagse situatie. Er is ook bij andere gedichten van hem gezegd dat het moeilijk te begrijpen en gecompliceerd is, dit gedicht is ook vrij gecompliceerd. Ik denk dat hij deze levens zo echt mogelijk wilde weergeven, door zo veel mogelijk details te geven, zo kun je er ook goed iets bij voorstellen. De stroming waar zijn werk bij hoort is modernisme, het is na 1940 geschreven en dit is oom de tijd waarin het zich afspeelt, dit is dus te zien aan de oorlog, wat waarschijnlijk de Tweede Wereldoorlog is

In de eerste bron wordt ook gezegd dat hij alles zo precies mogelijk wil weergeven, dit was erg goed te zien in het Uur U. Zoals ik al zei, was het erg gedetailleerd. In de tweede bron staat dat hij in een ander boek de barre werkelijkheid probeert te ontvluchten. In dit boek is dat helemaal niet zo, hij geeft juist de vervelende werkelijkheid weer. De derde bron is een gedicht, maar ik snap er niet veel van, ik vind het nog vager dan het Uur U. Ik kan aan “De moeder de vrouw” helemaal geen touw vastknopen. In de laatste bron vind ik dat ze er wel heel veel achter zoeken, ik zie al die dingen er echt niet in. Bovendien vinden zij het denk ik een geweldig gedicht, terwijl ik het eigenlijk niet zo leuk vind.

Eigenlijk is mijn mening over het boek onveranderd gebleven, maar ik heb wel een beetje begrip gekregen voor de “langdradigheid”. Hij gaf alles expres zo uitgebreid en gedetailleerd weer, hij wilde het beeld heel duidelijk schetsen, hij liet niets te raden over.