The Devil's Advocate (1997)

De eigen emoties

Bewondering
Als eerste komt deze emotie los. Ik denk dat iedereen die de film ziet vanaf het begin grote bewondering heeft voor de prestaties van Kevin Lomax. De manier waarmee hij de zaken wint die hij aangaat, terwijl hij dondersgoed weet dat zijn cliënten schuldig zijn, is waanzinwekkend. Hij is echt heel goed. Bewonderenswaardige man, zo wordt hij ook neergezet in de film.

Onbegrip

In het begin is het heel lastig te begrijpen waarom de vrouw van Kevin zo doordraait. Het is heel goed te zien hoe zij van opgewekte jonge vrouw verandert in een eenzame, langzaam doorgedraaide vrouw. Ineens heeft ze last van hallucinaties, ziet ze dingen die er niet zijn en uiteindelijk moet ze worden opgenomen. Het is heel lastig te begrijpen, omdat je ziet dat de andere vrouwen er geen last van blijken te hebben.

Spanning

Het moment dat ik de spanning voelde was vooral aan het einde van de film. Op het moment dat Kevin erachter komt dat Milton zijn vader is en bij hem langs gaat. Je hebt geen idee wat je moet verwachten op dat moment, omdat je door heel de film heen hebt gezien tot wat Milton in staat is.

Verbijstering

Ik was compleet verbijsterd aan het einde, nadat Kevin zichzelf door het hoofd schoot, de film weer uitkwam bij het begin van de film. Opeens staat Kevin dan weer in het toilet waar de film begon en maakt hij, door wat hij heeft gezien in een soort visioen(de film zelf dus), de beslissing zijn cliënt niet meer te verdedigen. Ik was compleet verbijsterd en het duurde even voordat ik helemaal door had waar de filmmaker heen wilde met deze film.

Walging

Nadat het helemaal bekend werd, kon ik niks anders dan walgen van Milton. De manier waarop hij de mensen uit de weg ruimde die hem dwars zaten en de manier waarop hij misbruik maakte van de mensen en hen manipuleerde gaven mij een heel eng gevoel van binnen. Ik vond hem vanaf het begin al een nare man, door hij zich gedroeg en hoe hij deed. Nadat uitkwam hoe het allemaal zat werd dat nare gevoel alleen maar erger.

De context en de bedoeling van de film

In deze film is het lastig één hoofdthema te vinden. Zeker omdat de film pas in de allerlaatste minuten duidelijk wordt. Er vinden zich wel een aantal thema’s in die stuk voor stuk belangrijk zijn.

Schuld/onschuld

Deze twee thema’s komen goed in beeld in deze film, omdat het gaat over advocatuur en de wet. Kevin is een goede advocaat die al zijn zaken wint, ook al is hij zich ervan bewust dat zijn cliënten schuldig zijn. Deze scènes laten goed zien dat het in de Amerika vaak niet uitmaakt of je schuldig bent of niet, maar dat het er om gaat of jouw advocaat de jury mee krijgt, die uiteindelijk voor jou bepaald of je schuldig of onschuldig bent.

Macht

In deze film komt het thema macht ook erg naar voren. Milton heeft veel macht over de mensen om hem heen. Hij weet de mensen te manipuleren door de juiste woorden te gebruiken en zich op een bepaalde wijze te gedragen. Door de macht die hij heeft te misbruiken, hij is immers de Satan in de film, gebeuren de dingen zoals hij dat wilt en in zijn voordeel.

Geloof

Het geloof komt in deze film veel naar voren. De moeder van Kevin is streng gelovig en verwijst veel naar de bijbel door citaten te geven. Ook pleit zij in bepaalde scènes voor zondagsrust en voor het gaan naar de kerk.
Ook houdt Milton een heel betoog over God in één van de laatste scènes van de film, waarin hij zegt dat goed alleen maar toekijkt en niet ingrijpt. Hij noemt God hierin een sadist.

Goed/slecht

De tegenstelling tussen goed en slecht wordt heel de film goed duidelijk gemaakt. Heel de film door wordt laten zien dat deze twee heel dicht op elkaar liggen. Dat hoe slecht iemand toch is, deze makkelijk voor het goede uit kan gaan en andersom. Deze twee begrippen liggen heel dicht bij elkaar en dat laat deze film maar al te vaak zien.

Ik vind het erg moeilijk om deze film in te passen bij een thema in onze huidige maatschappij. Het is namelijk een behoorlijk fictieve film. De zojuist genoemde thema’s komen natuurlijk weldegelijk terug in onze maatschappij. Elke dag maken mensen weer keuzes tussen goed en slecht en lijden er mensen onder de macht en manipulatie van een bepaalde persoon.
Ik vind dat deze film toch wel wat aspecten heeft van ‘Dead Man Walking’, omdat het in deze film ook gaat om uiteindelijke gerechtigheid en het veroordelen van bepaalde mensen. De tegenstelling tussen goed en slecht was ook in deze film erg duidelijk aanwezig.

De filmmaker wilt met deze film laten zien hoe ver mensen gaan voor macht, aanzien en geld. Kevin vergeet zijn vrouw, waardoor zij wordt gemanipuleerd en uiteindelijk gek gemaakt door de andere vrouwen en door Milton. Iedereen weet wie Milton is, wat hij doet en tot wat hij in staat is, behalve Kevin en zijn vrouw. Je ziet dan ook dat niemand verbaasd is als de Algemeen Directeur vermoord wordt of wanneer de vrouw van Kevin zelfmoord pleegd. Alsof iedereen weet tot wat Milton is staat is. Duidelijk laat hij zien dat de lijn tussen het goede en het kwaade heel dun is.

De eigen verwerking en beoordeling

Ten eerste vond ik deze film erg fictief. Het is duidelijk dat er nooit zoiets zal bestaan als de duivel in een mensenlichaam die zo erg direct aanwezig is in het alledaagse leven.
Buiten dat, vond ik de thema’s lastig. Het is moeilijk een bepaald beeld te krijgen van de film, omdat je toch anders kijkt naar een fictieve film. Er zaten natuurlijk wel wat hedendaagse thema’s in, waarmee we allemaal te maken krijgen en die geheel bekend voor ons zijn, maar toch vind ik het heel lastig een goede visie of een duidelijk oordeel over de thema’s te vellen.

Natuurlijk ben ik ook van mening dat een advocaat zich, hoe dan ook, intensief moet inzetten voor zijn cliënten. Ook als zij schuldig zijn aan de meest verschrikkelijke daden. Iedere crimineel verdient een goede verdediging en een advocaat die helemaal voor hem gaat.
Toch doet deze film je nadenken over hoe ver je hiermee moet gaan. Een man die jonge meisjes aanrand, een andere man die zijn stiefzoon, vrouw en kindermeisje vermoord? Moet je ook voor deze mensen tot het uiterste gaan? Dat zijn vragen waarmee je toch zit tijdens deze film.

Als dan uiteindelijk blijkt dat het allemaal een soort van visioen was, waarvan Kevin alleen maar heeft geleerd en uit vrije wil eruit stapt, kijk je toch wat anders tegen deze film aan. Kevin kiest voor zichzelf en zijn vrouw en maakt de beslissing zijn huidige cliënt niet meer te verdedigen. Doet hij dit voor zichzelf? Voor zijn vrouw? Het blijft er allemaal een beetje tussen hangen en maakt deze film lastig om te begrijpen. Waar was de hele film eigenlijk voor nodig geweest? Een leer moment?
Nogmaals, een lastige film.

Vragen en stellingen

Uit de keuzen die Kevin Lomax in zijn leven maakt (t.a.v. macht, roem, carrière, rechtsbesef, e.d.) blijkt de geestelijke stand van zaken in onze cultuur.

Welke cultuurkritiek ligt in de film besloten?

In de huidige cultuur gaat het om geld, macht, aanzien, carrière maken en alles wat ons welvarende mensen blij en rijk maakt. Het draait alleen nog maar om welvaart, macht en alles daaromheen. In deze maatschappij/cultuur willen we alleen nog maar meer, beter, harder, mooier. Niks is genoeg. Op deze cultuur/maatschappij wordt kritiek gegeven, door te laten zien wat er gebeurt als we alleen voor onszelf kiezen en voor deze manier van leven met geld, roem, macht etc.
In het begin van de film geniet Kevin van zijn succes als onoverwonnen advocaat. Hij verliest geen enkele zaak, is goed in wat hij doet, heeft geld genoeg en is gelukkig. Ondanks dat door hem criminelen gewoon weer op straat belanden, terwijl hij weet dat ze schuldig zijn.
Aan het einde van de film ziet hij dit in en kiest hij voor zichzelf, zijn vrouw en gerechtigheid. Hij besluit om niet meer voor zichzelf te kiezen, maar voor het recht. Hij besluit niet meer zijn cliënt te verdedigen waarvan hij weet dat hij iets verschrikkelijks heeft gedaan.

Milton heeft een duidelijke mening over de oorsprong van het kwaad en zijn rol daarin.

Wie draagt/dragen de verantwoordelijkheid voor de macht van het kwade?
Milton geeft in de film aan dat de mens zelf verantwoordelijk is voor de macht van het kwade. Volgens hem gaan ze hier zelf zo ver in mee als zij willen en laten zij zich zelf hierdoor leiden.

Over God zegt Milton onaardige dingen. Zijn verwijt komt erop neer dat God de mens voorhoudt het goede te doen, terwijl de schepper de mens tegelijkertijd nauwelijks toegerust heeft tot een goed gebruik van zijn vrijheid.
In hoeverre klopt dit verwijt?

Ik vind dat dit niet klopt. God heeft de mensen een voorbeeld en tegelijk een offer gegeven, zijn zoon Jezus Christus. Daarbij is dat verhaal en heel veel levenslessen beschreven in een boek, de Bijbel. Daarin staat duidelijk beschreven en aangegeven hoe de mens zich dient te gedragen en hoe de mens hoort te leven naar het voorbeeld van Jezus Christus om zo in de Hemel van God te komen.
Ik ben van mening dat God de mens heel veel vrijheid geeft om het geloof te volgen, op welke manier dan ook, als hij/zij zich maar aan enkele basisregels houdt. Daarin wordt de mens dus wel goed toegerust tot een goed gebruik van de vrijheid.

De film zit vol met Bijbelse verwijzingen, bijvoorbeeld:
 De scène op het dak van de wolkenkrabber verwijst naar de verzoeking in de woestijn.
 Het advocatenkantoor wordt door het personeel Babylon genoemd.
 Kevin’s moeder ziet haar zoon als een ‘schaap onder de wolven’(Mattheus 10,16) en houdt hem voor dat ‘de poort wijd en de weg die tot verderf leidt, breed is.’(Mattheus 7,13)
 Het apocalyptische einde van de film is ontleend aan Openbaringen 18-20 waar de duivel zijn laatste machtsspel speelt. In 1 Petrus 5,8 wordt geprofeteerd: ‘Uw tegenpartij, de duivel, gaat rond als een brullende leeuw, zoekende wie hij zal verslinden.’

Uit deze en andere voorbeelden blijkt dat de filmmaker zich baseert op veel christelijk gedachtegoed.
Ben je het eens/oneens met deze stelling? Waarom wel/niet?

Ik ben het eens met deze stelling. In de film zijn heel veel aspecten te zien die duiden op het geloof en dingen die er in de bijbel voorkomen. De moeder van Kevin die aan het begin van de film in de kerk is en zich beklaagd tegen haar zoon over het verstoren van de zondagsrust van zijn vrouw, die aan het werk is. Ook de tegenstelling tussen goed en kwaad wordt vaak besproken in de Bijbel. De duivel, satan, die in deze film duidelijk afgebeeld wordt, maar dan in menselijke vorm, wordt gevreesd in de Bijbel en in de Bijbel worden richtlijnen gegeven om je tegen hem te beschermen en je tegen hem te verweren. Veel Bijbels en christelijk gedachtegoed in de film dus.

In de Bijbel overwint uiteindelijk steeds het goede het kwade.
Is de filmmaker ook zo optimistisch? En jij?
Tot het einde van de film geeft de filmmaker je het idee dat het kwade het gaat winnen van het goede. De dingen die Milton laat gebeuren om alles naar z’n hand te zetten, de rechtszaken die Kevin steeds wint, de verschrikkelijke dingen die gebeuren van Mary Ann, alles wijst erop dat het kwade wint en het goede langzaam voor de kwade kant kiest.
Als Kevin aan het einde dan voor zichzelf kiest en Milton en zijn dochter daardoor ‘wegbranden’ slaak je bijna een zucht van opluchting dat het goede lijkt te winnen. Je komt weer in het begin van de film terecht alleen met een andere afloop van de rechtszaak dan waar het mee begon. Kevin kiest voor gerechtigheid, zichzelf, zijn vrouw en hun geluk en laat z’n cliënt vallen. Eind goed al goed zal je denken, het goede overwint. Tot het moment dat Milton zijn gezicht verschijnt op het lichaam van de journalist. Dan lijkt het toch even alsof het kwade misschien alsnog het laatste woord heeft…

Tot het ethos van de advocatuur behoort de overtuiging dat de advocaat zich maximaal inzet voor het belang van de cliënt, ongeacht zijn schuld. Daarmee laat de filmmaker zien dat het grootste kwaad vaak een vrucht is van een diepste overtuiging. Het bederf van het beste is vaak het slechtste.

Van een advocaat wordt verwacht dat hij zijn plicht uitvoert, want hiervoor krijgt hij immers betaald. Net zoals ieder ander mens alle taken moet uitvoeren die behoren tot zijn/haar beroep, wordt dit ook van een advocaat verwacht.
Helaas is het dus ook vaak zo dat een advocaat iemand moet verdedigen die iets vreselijks gedaan heeft. Als de advocaat erg goed is en de jury mee heeft, dan is er dus kans dat deze crimineel op vrije voeten komt, alleen maar doordat de advocaat zijn werk deed.
Zeker in Amerika gaat het in een rechtszaak om manipulatie van de jury. Als de overtuiging van de advocaat dan zo groot is, is er weldegelijk kans dat de schuldige onschuldig wordt verklaard.

In de film wordt dit goed laten zien, doordat Kevin al zijn zaken lijkt te winnen, ondanks dat hij weet dat zijn cliënten schuldig zijn. Hij blijft zich er volledig voor inzetten, waardoor hij door het goede te doen, hetgeen wat van hem verwacht wordt, hij eigenlijk ook slecht is, omdat criminelen door hem worden vrijgesproken van hun verschrikkelijke daden.