The Matrix Revolutions (2003)

Algemene gegevens

Titel: The Matrix Revolutions (deel 3 van The Matrix-trilogie, bestaande uit The Matrix, The Matrix Reloaded en The Matrix Revolutions) Regisseurs: Andy & Larry Wachowski (The Matrix, The Matrix Reloaded) Première: woensdag 5 november 2003
Hoofdrolspelers: Keanu Reeves (The Gift The Devil’s Advocate), Carrie-Ann Moss (Memento, Chocolat), Laurence Fishburne (Othello, Just Cause), Hugo Weaving (The Lord of the Rings-trilogie) Bovenstaande acteurs hebben uiteraard ook gespeeld in The Matrix en The Matrix Reloaded

Genre: Actie/Science-fiction/Thriller

Tagline: Everything that has a beginning has an end

* Film gezien in EDB-Theater op vrijdag 7 november 2003

De trilogie

In de afgelopen tien jaar is er geen film die de filmwereld meer op z’n kop heeft dan The Matrix. De trilogie, die in 1999 uiterst succesvol met The Matrix begon en dit jaar met The Matrix Reloaded en The Matrix Revolutions eindigde, is dé verrassing van de afgelopen 10 jaar. De ‘Wachowski-brothers’ hebben met hun trilogie een totaal nieuwe manier van filmontwerpen in de wereld gebracht. Met behulp van de computer konden de meest spectaculaire actiescènes tot uiting worden gebracht. Je kunt het zo gek niet bedenken of het zit wel in The Matrix. Science-fiction, romantiek, spetterende kung-fu-gevechten, bijbelse aspecten, diepgaande filosofie en uiteraard onnavolgbare actiescènes. Maar dé hoofdingrediënt voor een geslaagde film is natuurlijk een goed verhaal. En dat gegeven is uiteraard niet afwezig in de film. Integendeel zelfs. Er is geen film die meer mensen tot denken heeft gezet dan The Matrix. Hele theorieën hebben hun intrede gedaan in de maatschappij, ten gevolge van deze film. Er zijn boeken geschreven over het ontwerpen van de Matrix, de mogelijkheid van het bestaan ervan en niet te vergeten over de talloze verwijzigen naar de Bijbel en andere filosofische theorieën, die film herbergt.

Begrip

Met The Matrix Revolutions is er een einde gekomen aan een onvergetelijke trilogie. Om het laatste deel te begrijpen moet je beslist deel 1 en 2 gezien hebben. Heb je deze niet gezien, dan is de kans zeer groot dat je na enkele minuten onbegrepen afhaakt en ervoor kiest om de rest van de avond ergens anders door te brengen dan in die zaal met geconcentreerde Matrix-fans. Of je moet puur voor de actie komen, maar die is in het laatste deel een stuk zeldzamer dan de eerste twee delen. Deel drie is de film waar de vele vragen een antwoord krijgen.

Het begin

Om te begrijpen waar de film over gaat, moet worden teruggegaan naar deel 1 van de trilogie: The Matrix.

In zijn dagelijks leven werkt Thomas A. Anderson voor een groot computerbedrijf. Hij is een sober man, waar niks mis mee is zou je zeggen. Maar mr. Anderson leidt een dubbelleven; in zijn nachtelijk leven staat hij als computerhacker bekend onder de naam ‘Neo’. Neo heeft echter een vreemde aandoening. Met vlagen leidt hij aan realiteitswaanzin en weet hij soms niet het verschil tussen dromen en werkelijkheid. Wat Neo aanvankelijk niet weet, is dat hij gezocht wordt door verschillende ‘agenten’ en tegelijkertijd ook door een befaamde hacker, genaamd “Morpheus”. Na enkele merkwaardige gebeurtenissen komt Neo via “Trinity”, bij Morpheus terecht. In een zinderende dialoog wordt Neo verteld dat Morpheus zijn hele leven al op zoek is naar hem. Morpheus verteld hem dat hij in gevaar is en dat hij hem de waarheid wil laten zien, die tevens een antwoord geeft op alle mysterische gebeurtenissen die tot dan toe zijn voorgevallen. Morpheus wil hem laten zien in wat voor wereld Neo leeft, ofwel wat “de Matrix” is en waarom hij zo dringend naar Neo op zoek was. Echter, wat de Matrix is kan hij niet vertellen, Neo moet het voor zichzelf zien en zal daarom een rode pil moeten innemen die hem ‘bevrijdt’ uit de Matrix en de waarheid laat zien.

Wat is de Matrix?

Dé vraag waar het allemaal omdraait. De Matrix is controle. De wereld waarin nu geleefd wordt is dichtbij het jaar 3000. De ‘echte’ wereld, zoals wij die kennen, is vergaan en overgenomen door AI, “Artificial Intelligence”. De kunstmatige intelligente, ofwel de machines. Aan het eind van de 20e eeuw heeft er een immense strijd plaatsgevonden die de verhoudingen in de wereld voorgoed veranderde. Jarenlang leefden de machines en de in vrede naast elkaar, maar door de steeds verder ontwikkelende AI creëerden de machines hun eigen wil; ze streefden naar een wereld waarin zij de macht zouden overnemen. De machines waren in staat hun eigen soort te perfectioneren en de mens was niet tegen deze concurrentiestrijd opgewassen. Wat volgde was een immense strijd tussen de mensen en de machines (de AI) die resulteerde in een revolutie waarbij de machines de macht overnamen. Doordat de ozonlaag verloren is gegaan en de zon niet langer meer op aarde schijnt, functioneren de mensen als energiebron voor de geperfectioneerde machines. Miljarden mensen worden niet langer meer geboren, maar ‘gekweekt’ in gigantische gebouwen. Met een plug in het achterhoofd wordt hun, met behulp van een computerprogramma, die de hersenen domineren, een schijnwerkelijkheid voorgespiegeld die hen doet denken dat zij in een realiteit leven. Maar in feite wordt de mens dus ‘gevangen’ gehouden in deze computerwereld, de Matrix.

Levensdoel

Aan deze angstaanjagende, apocalyptische situatie, willen de laatst overgebleven mensen, die leven in de stad Zion, dichtbij de kern van de aarde, een einde maken. Hun doel is zoveel mogelijk mensen te bevrijden uit de Matrix en de macht op aarde weer naar hun hand te zetten. En Neo zal in deze missie de sleutelfiguur moeten spelen.

Met behulp van schepen als de Nebucadnezzar, waarop Neo, Morpheus, Trinity en enkele andere personen zich bevinden, kunnen zij de ‘kweekvijvers’ van de machines betreden en mensen bevrijden. Maar de machines willen dit natuurlijk voorkomen. Aan boord van de schepen kunnen de mensen de Matrix in, door middel van een plug die kan worden ingebracht in het achterhoofd.

De machines weten dat van het betaan van Zion en zullen spoedig ten strijde trekken om ook dit laatste menselijk restje te vernietigen. De laatste menselijke stad is dus allerminst gehavend in een veilige situatie.

Deel 1: The Matrix

Deel 1 van de trilogie, The Matrix, staat in het teken van “geboorte”. De geboorte van Neo in de echte wereld en het vrijmaken van zijn geest (“Free Your Mind”). Dit gebeurt met steun van “Het Orakel”, een persoon (eigenlijk een programma) in de Matrix die Neo adviseert. Neo moet compleet geloven in zijn eigen kunnen en geloven in het feit dat hij “The One” is – een theorie waar zijn mentor Morpheus in gelooft, Morpheus was daarom al zijn hele leven op zoek naar “The One” - zodat hij in staat is te strijd met de Agent’s, programma’s die de Matrix beveiligen en onder controle houden, en andere gevaarlijke programma’s in de Matrix aan te gaan.

Deel 2: The Matrix Reloaded

Deel 2, The Matrix Reloaded, staat in teken van “het leven”. Er wordt met name ingegaan op de kwaliteiten en de bevestiging dat Neo “The One” is. Als enige is Neo in staat overeind te blijven tegen de vermenigvuldigende Agent Smith, die zich ontwikkeld lijkt te hebben tot een virus in de Matrix en de mogelijkheid heeft om zich eindeloos te kopiëren, en gevaarlijke programma’s zoals de Merovingian, die rebellen als Morpheus, Trinity en Neo trachten uit te schakelen. De missie van Neo is om zoveel mogelijk te weten te komen over zijn taak en wat hij moet doen in de Matrix om de situatie van Zion veilig te stellen. Om hierachter te komen raadpleegt hij “het Orakel”, die hem advies geeft en waarschuwt voor een hoop gevaar, dat uiteraard niet te ontlopen. In Reloaded vormen naast de verschillende programma’s in de Matrix, de gravende Sentinels, machines die Zion willen vernietigen, een steeds groter gevaar. Steeds dichterbij naderen de machines Zion en een oorlog lijkt onvermijdbaar.

Deel 3: The Matrix Revolutions

Het laatste deel, The Matrix Revolutions, staat in het teken van “de dood”. Daar waar Reloaded eindigde, daar begint Revolutions. Neo is ondertussen zeer bewust van zijn taak en het is dan ook aan hem om te beslissen wat hij doet. Zal hij op tijd zijn om dátgene te doen wat hij moet doen? Alles zal van hem afhangen. Revolutions is het deel van de onvermijdbare strijd in Zion, het allesbeslissende gevecht tussen Neo en zijn tegenspeler Agent Smith, en het antwoord op de vraag of er hoop is op een toekomst. Een toekomst met of zonder machines. Of beter gezegd; een toekomst mét of zonder de Matrix.

De Middelen

Met The Matrix werd een totaal nieuwe manier van filmontwerpen in de wereld gebracht. De regisseurs hebben met behulp van de computer de meest spectaculaire actiescènes kunnen realiseren. Een manier, die tot nu toe nog niemand heeft kunnen overtreffen en dat zal niet gauw gebeuren ook.

De computer speelt een zeer grote rol in de film. Niet alleen het verhaal draait om computers, programma’s en kunstmatige intelligentie; de gehele film is met behulp van de computer in elkaar gezet. De actiescènes die plaatsvinden in de Matrix zijn allemaal tot stand gekomen met behulp van de computer. Tevens speelt de computer een grote rol in de belichting van de film. Waar in de droomwereld, de Matrix, veel licht is – de zon schijnt hier normaal en het leven lijkt oh zo fijn – daar is in de échte wereld geen licht. Dé echte wereld is een vergane wereld, een wereld met slechts eeuwige donkerheid waar al het leven lijkt uitgestorven. Slechts de machines ‘leven’ nog in deze ‘hel’. De zon kan, door het vergaan van de ozonlaag, niet meer op aarde schijnen.

De Matrix is dus de wereld van het licht, de échte wereld die van het donker. Niet alleen het licht is een verschil tussen de twee werelden. Ook de bekleding van de rebellen (o.a. Morpheus, Trinity en Neo) is in de Matrix anders dan in de echte wereld. Want in de Matrix is immers vrijwel ‘alles’ mogelijk en zijn mensen zoals Neo in staat om de meest spectaculaire handelingen te verrichten; gevechtstechnieken. Om de acteurs een soort van ‘coole’ uitstraling te geven, dragen de rebellen in de Matrix zeer strakke kostuums – iets wat de film een onovertreffende flair geeft - terwijl zij in de echte wereld blij mogen zijn met een eenvoudig truitje. Ook de muziek speelt een grote rol in de film. In de donkere wereld wordt vrij ‘enge’, afschrikwekkende muziek gebruikt in tegenstelling tot de scènes in de Matrix, waar met name actievolle, dynamische muziek wordt gebruikt. De muziek varrieert dus nog al. Van klassieke, typische filmmuziek tot trance en hardcore van heel veel verschillende zangers.

Muziek van o.a. Juno Reactor, Don Davis, Rob Dougan *, Machine Head, Rammsteinn, Marilyn Manson, Paul Oakenfold, Linkin Park en vele anderen.

Hoofdpersonen

Morpheus Merovingian

Neo Seraph

Trinity Link

Agent Smith Cypher

The Oracle The Keymaker

Niobe The Trainman

Persephone The Twins

Minister Hamann

Morpheus

De leider van de rebellen. Morpheus is de meeste wijze persoon van de ‘rebellen’ en daarom ook de leider van deze groep. Hij is als een vader voor de anderen. Al zijn hele leven is hij op zoek naar “The One”. Morpheus gelooft in de ongelooflijke waarheid, in “the One”. Alles dat gebeurd heeft volgens hem een reden. In Neo heeft Morpheus zijn ‘ene’ gevonden. Volgens hem is Neo dé sleutel voor het keren van het tij. Daarom heeft hij als een van de weinige oneindig veel vertrouwen in Neo. Hij leert Neo de ‘nature of reality’ en stoomt hem klaar voor de Matrix, want daar moet het allemaal gebeuren. Zoals achter zoveel gebeurtenissen, begrippen en namen in de Matrix, zit ook achter de naam Morpheus betekenis. In de Griekse mythologie is Morpheus de god van de dromen, wat gezien in de Matrix overigens ook niet onpassend is. Daarnaast is ‘morfine’ (in het engels morphine) een drug dat de mens slaperig maakt en de pijn wegneemt. Morpheus wordt gespeeld door de Amerikaan Laurence Fishburne, die buiten, The Matrix, in weinig aansprekende films geacteerd heeft.

Mr. Anderson aka Neo

De persoon waar hét allemaal omdraait. Neo is “the One”. In de Matrix is zijn naam Thomas A. Anderson, terwijl hij in zijn nachtelijk leven als computerhacker bekend staat onder de naam “Neo”. Al zijn hele leven heeft Neo het idee dat er iets niet klopt in zijn leven. Er gebeuren onverklaarbare dingen die hem tot het denken zetten. Soms weet hij zelfs niet meer het verschil tussen realiteit en dromen. Volgens Morpheus beschikt Neo over bepaalde gave die hem “The One” maken. Daarom wordt hij bevrijdt uit de Matrix en opgeleid om de strijd met de beveiligingsprogramma’s in de Matrix, onder andere de Agents, aan te gaan. In godsdienstig opzicht zou je Neo als Jezus-figuur kunnen beschouwen. Hij is dé ware, dé persoon die het allemaal moet doen. Hij beschikt over uitzonderlijke gaven en is als enige in staat overeind te blijven tegen bijvoorbeeld Agent Smith. In deel 1 wordt Neo in weze ‘geboren’, terwijl hij in deel 3 ‘sterft’ en het offer is voor Zion, wat je zou kunnen vergelijken met het verhaal van Christus. Zijn naam heeft overigens niet echt een bepaalde bedoeling, hoewel je in het anagram Neo = One, wel iets zou kunnen zien. Neo wordt gespeeld door de Amerikaan Keanu Reeves, die overigens in Libanon is geboren. Reeves is in de filmwereld een vooraanstaand acteur die in verschillende (top)films actief is geweest, zoals o.a. The Devil’s Advocate, Speed, Dracula, The Gift en A Walk in the Clouds.

Trinity

Trinity is een van de rebellen die zich niet willen laten verdringen door de machines. Toen met Neo contact werd gelegd, was hij zeer verbaasd dat Trinity een vrouw was. Echter, wel een vrouw met ‘ballen’ zou je kunnen zeggen. Ze schroomt er niet voor om de confrontatie met, wie dan ook, aan te gaan en beschikt over een puntgave en sierlijke gevechtstechniek. Trinity is degene die Neo het meest steunt bij het onder ogen zien van ‘de realiteit’ en dat brengt de twee dan ook dichter bij elkaar. In de loop van de twee krijgen ze zelfs een liefdesrelatie. In de bijbel is de naam Trinity niet direct gevonden, maar in het Engels gebruiken de Christenen het woord “Trinity” om de “drie-in-een-natuur” te beschrijven: God, Jezus en de Heilige Geest. Trinity wordt gespeeld door Carrie-Ann Moss, wie we kennen van o.a. Memento en Chocolat.

Agent Smith

De kwaadaardige tegenspeler van Neo. Agent Smith begint als een van de ‘Agents’ die als taak hebben, de Matrix te beveiligen en eventuele in- en uitdringers te elimineren. Dus Smith is in feite een beveiligingsprogramma en is daardoor een heerser in de Matrix. Om zijn opdracht naar behoren uit te voeren wordt hij geflankeerd door Agent Brown en Agent Jones. Zoals Morpheus zegt: “In de Matrix zijn zij alles en niets”, dat geeft hun anonimiteit dan ook aan. In de Matrix zijn zij in staat zich volledig vrij te bewegen en dan ook zomaar overal vanuit het niets op te duiken. Smith is onder de Agents de leider die de meeste macht heeft. Echter, hij haat het ‘leven’ in de Matrix en wil er uit, maar daarvoor heeft hij bepaalde codes nodig, die hem naar Zion leidden, zodat er definitief een einde kan worden gemaakt aan alle ‘menselijke levens’ en de Agents dus niet langer nodig zijn om de Matrix vrij te waren van mogelijke rebellen die binnendringen. Smith is de grootste vijand van Neo. Gedurende de trilogie ontwikkelt Smith zich. Waar hij als beveiligingsprogramma begint, daar ontwikkelt hij zich gaandeweg – doordat hij in feite wordt ‘overgeschreven’ – tot een totaal ander programma dat slechts een doel heeft: Neo vernietigen. Je zou ook kunnen zeggen dat hij zich ontwikkelt tot een soort virus in de Matrix, dat de mogelijkheid heeft zich eindeloos te kopiëren. Agent Smith wordt gespeeld door Amerikaan Hugo Weaving, overigens geboren in Nigeria. In de filmwereld is hij redelijk bekend en dat komt mede door zijn rol van Elvenkoning “Lord Elrond” in The Lord of The Rings-trilogie.

In The Matrix zijn verschillende thema’s verwerkt. Een eerste is bijvoorbeeld realiteit (Zion en de macht van de machines) en schijnrealiteit. Men leeft in een schijnrealiteit (de Matrix), maar is dit niet bewust. Neo en zijn ‘companen’ leven echter in de echte wereld, de realiteit. Daarnaast is ‘het lot’ en belangrijk thema. Volgens Morpheus heeft alles in het leven een bedoeling. Alles wat gebeurd heeft een reden en ieder mens heeft een lot (“I do not believe in chance, I believe in purpose). Zo is het Neo’s lot om Zion te beschermen en namens de mens op te staan tegen de machines. Een derde thema is liefde. In zijn keuzes speelt Neo’s liefde voor Trinity een grote rol om bepaalde dingen wel of juist niet te doen. Kortom: The Matrix staat vol van thema’s en naast deze zijn er nog wel enkele te vinden.