Left luggage (1998)

Titel: Left Luggage
Belangrijkste acteurs:
Jeroen Krabbé: meneer Kalman,
Isabella Rossellini: mevrouw Kalman,
Laura Fraser: Chaja,
Maximilian Schell: vader van Chaja,
Chaim Topol: Apfelschnitt,
Adam Monty: Simcha
Regisseur: Jeroen Krabbé
Genre: Drama
Land: Nederland, België
Jaartal: 1998
Schrijvers: Gebaseerd op: Carl Friedman met het boek ‘Twee koffers vol’ uit 1983.

Chaja, een hippe filosofiestudente uit Antwerpen, neemt in de jaren '70 een bijbaantje als kindermeisje bij het joodse gezin Kalman. Chaja is een liberale joodse en het gezin Kalman is heel orthodox (chassidisch). Ze moet heel erg wennen aan deze nieuwe omgeving. Vader Kalman noemt haar een hoer, want Chaja had een minirokje aan. Wat meneer Kalman niet wist was dat ze voor haar doen zich al had aangepast, want anders droeg ze alleen maar broeken. Volgens Chaja is hij te hardvochtig voor zijn gezin. Chaja wil ontslag nemen, maar haar liefde voor de stomme Simcha doet haar blijven. De band tussen Chaja en Simcha wordt steeds sterker; ze leert hem praten. Ze begint ook de leefwereld en het verdriet van de familie te begrijpen. En dan wanneer het allemaal een beetje lijkt te wennen verdrinkt. Dat hij verdronk kwam niet door Chaja's onoplettendheid. Maar de conciërge was erg boos op Chaja, want die had uit woede van het gepest van hem zijn blouse gescheurd. Daarom was Chaja, op aandringen van de familie Kalman, een paar dagen niet geweest. In die paar dagen glipt Simcha weg om naar de eendjes te kijken en verdrinkt.Wanneer een vriendin van haar irritatie uitspreekt over de orthodoxe joden dan neemt ze het voor ze op.
Ook komt steeds de zoektocht van Chaja's vader terug; hij wil twee koffers die hij 30 jaar geleden niet kon meenemen, met het onderduiken, terug vinden. Hij en z'n vrouw hebben de oorlog heel bewust meegemaakt, maar reageren er heel verschillend op. De vrouw stopt deze tijd zo diep mogelijk weg en wil er niet over praten. De vader van Chaja praat er heel veel over, het is zo'n beetje het enige gespreksonderwerp voor hem.

Het belangrijkste gedeelte, de climax, in het verhaal is volgens mij het moment dat Simcha gaat praten. Vanaf dat moment weet je dat Chaja geen ontslag meer zal nemen. Ik verwachtte niet dat Simcha zou gaan praten, maar nadat hij 'Kwaak' had gezegd, had ik wel door dat ze hem die joodse vragen zou leren.
Wat ik heel verrassend vond, was dat Simcha verdronk. Het maakte de film wel zo goed als hij nu is.
Als Chaja, na de dood van Simcha, bij de familie Kalman komt wacht haar een kil onthaal door andere aanwezigen. Dan is mevrouw Kalman even niet een onderdanige vrouw, maar laat ze Chaja ondanks de mannen, haar genegenheid en dankbaarheid zien.

Left Luggage kun je vertalen als: achtergelaten bagage. Voor de vader van Chaja is het heel duidelijk: hij heeft koffers met dierbare herinneringen verloren in de oorlog en die wil hij terug vinden.
Ook meneer Kalman heeft bagage achtergelaten: zijn vader en broertje zijn voor zijn ogen vermoord. Simcha lijkt sprekend op dat broertje. Hiermee kun je verklaren dat meneer Kalman het moeilijk vind om echt liefdevol met Simcha om te gaan.
Chaja heeft ook bagage achtergelaten. Ze heeft namelijk nooit de joodse gebruiken gekend en begrepen. Door bij de familie Kalman te werken en te praten met meneer Apfelschnitt vindt ze die bagage terug.

Chaja's ouders zijn joods, maar doen niks aan het joodse geloof. De familie Kalman is heel behoudend. En meneer Apfelschnitt zit daar ergens tussenin. Ik denk dat er bij Chaja wel sprake is van een ontwikkeling. Eerst moest ze niets van het geloof hebben en wilden ze eigenlijk niets met de familie Kalman te maken hebben, maar later krijgt ze respect voor deze manier van leven. Als de film verder zou zijn gegaan denk ik dat ze bij de geloofsbeleving van meneer Apfelschnitt uitkomt.

Wat heel duidelijk in de film naar voren komt is dat de joden ongeacht hun manier van leven zich echt jood voelen. Ze hebben een gemeenschappelijk verleden en zo ervaren ze dat ook. Maar ook het heden laat hen niet vrij zijn, want de hakenkruizen in het park maken duidelijk dat er nog steeds groeperingen zijn die de joden de schuld van 'alles' geven.

De conciërge staat voor een groep mensen die het niet snappen hoe mensen zo strikt zijn in het naleven van regels van een God. Ze vinden dat de joden iets ongrijpbaars hebben en maken ze daarom bespottelijk.

Het is een mooie film. Er zitten behoorlijk wat verrassende elementen in. Achteraf gezien vind ik wel dat er maar weinig is gebeurd. Wat ik heel goed vind is dat die verschillende typen joden er in voor komen. Het leert je over de joodse cultuur en zet je aan het denken; is het wel terecht de joden altijd in de hoek te zetten?
Wat mij het meeste raakte was het zinnetje dat regelmatig terugkwam: Ga nooit weg zonder 'ik houd van je' te zeggen.