Eva Luna door Isabel Allende

1. Bibliografische beschrijving

Het boek Eva Luna is geschreven door Isabel Allende. Het is uitgegeven in Amsterdam door de uitgeverij Wereldbibliotheek. Het is uitgegeven in 1987. De eerste druk was in 1988 en ik heb de 16de druk gelezen van 1994. Het verhaal is vertaald in het Nederlands door Giny Klatser.

2. Het verhaal

Samenvatting Eva wordt geboren als kind van Consuelo en een indiaan met gele ogen. Totdat haar moeder overlijdt leeft ze in het huis van een professor (die zich bezig houdt met het bewaren van lijken), waar Eva haar moeder helpt met het huishouden. Als er op een kerstavond een botje in haar moeders keel blijft steken en zij daaraan sterft, zorgt Eva\'s peettante verder voor haar. Als Eva 7 is vindt zij dat Eva oud genoeg is om als dienstmeid te gaan werken, daarom wordt ze in een huis geplaatst van twee vrijgezellen. Daar leert ze Elvira kennen, ook een dienstmeid, die naar haar verhalen luistert en van wie ze veel gaat houden. Maar door een stom voorval durft Eva niet in het huis te blijven en loopt ze weg. Ze zwerft een paar dagen rond door de straten van de hoofdstad en komt daar Huberto Naranjo tegen, maar ze blijft niet bij hem. Ze krijgt heimwee en vraagt of Huberto haar wil helpen bij het zoeken naar haar tante. Zo wordt ze weer dienstmeid. Uiteindelijk, nadat ze een paar keer weggelopen is en in andere huizen is geplaatst, komt ze toch weer op straat terecht. Ze zoekt Huberto. Eva wil, als ze hem heeft gevonden, bij hem op straat blijven wonen, maar Huberto is niet meer de kleine jongen die ze vroeger heeft leren kennen en hij staat daarom ook niet toe dat ze bij hem op straat blijft leven, hij weet hoe gevaarlijk dat is en laat haar daarom bij de Madame wonen. Daar leert Eva Melecio kennen. Melecio voelt zich als vrouw gevangen in het lichaam van een man en probeert er alles aan te doen om vrouw te zijn. Eva kan erg goed met hem opschieten. De Madame werkt in de prostitutie en bij een hoerenoproer wordt ze gedwongen om haar huis te verlaten en te vluchten. Eva vlucht ook en blijft verward achter op straat. Daar vind Riad Halabi haar. Hij neemt haar naar Agua Santa en voedt haar op als zijn eigen dochter. Eva helpt hem in het huishouden en verzorgt zijn vrouw Zulema, die eigenlijk helemaal niet met Riad Halabi wilde trouwen en die lijdt aan onbestaande kwaaltjes, waardoor ze bijna de hele dag in bed ligt. Eva helpt ook mee in Halabi\'s winkel: \'De Parel Van Het Oosten\'. Anderhalf jaar later komt Halabi’s neef, Kamal, in Agua Santa aan. Hij komt ook wonen bij Riad Halabi. Die is heel blij dat Kamal er is omdat er zodoende iemand is die op de dames kan letten als hij op reis moet voor zijn winkel. Eva voelt een soort verliefdheid voor Kamal en ook Zulema fleurt op als hij er is. Als Halabi op zakenreis is, maakt Zulema zich mooi voor hem en op een dag bedrijft ze zelfs de liefde met hem, maar deze vreugde duurt niet lang, want de volgende dag is Kamal verdwenen en Zulema stort in elkaar. Halabi weet wel wat er aan de hand is, waarom Zulema zo\' n verdriet heeft, maar zegt er niets over. Zulema is zo verward en verdrietig dat ze zelfmoord pleegt. Eva wordt verdacht van die moord, terwijl iedereen weet dat zij het niet gedaan heeft. Als Eva terug vrij komt gaat het leventje weer z\'n gewone gangetje, maar hoewel iedereen gelooft in Eva\'s onschuld, beginnen de mensen toch over haar te roddelen en strooien ze rond dat Halabi en zij een relatie zouden hebben. Halabi besluit dan dat Eva beter naar de hoofdstad kan gaan om daar een opleiding en een baan te vinden. De laatste avond voor haar vertrek, wordt Eva, die dan 17 is, ontmaagd en bedrijven Eva en Halabi de liefde voor de eerste en laatste keer. Eva krijgt van Halabi geld voor in de stad en een adres waar ze naartoe kan, maar dat doet ze niet, ze dwaalt wat rond in de hoofdstad en daar komt ze Mimi tegen. Het is Melecio, die eindelijk een vrouw is geworden of toch bijna. Ze gaat bij haar wonen en ze krijgen een hele sterke band. Op een dag komt Eva als ze in de stad rondloopt, Huberto Naranjo opnieuw tegen. Vanaf die dag zien ze elkaar regelmatig en er ontstaat een vreemde liefdesverhouding. Huberto is leider van de guerrilla en wordt commandant Rogelio genoemd. Ondertussen heeft Rolf Carlé ook contact met commandant Rogelio. Rolf Carlé is rond zijn twintigste in Zuid-Amerika terechtgekomen, nadat zijn vader werd vermoord en zijn moeder hem op de boot zette naar zijn oom Rupert. Daar woont hij lange tijd en helpt er zijn oom en tante. Hij leert er Aravena kennen, een goede journalist. Door hem geraakt hij geboeid in de journalistiek en koopt een camera. Rolf durft alles te filmen wat hij ziet, opstanden, afzettingen, …en geraakt zo bekend en beroemd. Hij staat als enige in verbinding met de guerrilla en gaat zelfs een paar maanden met hen mee naar het oerwoud en de bergen om hun daden te filmen. Daar leert hij commandant Rogelio kennen. Ondertussen spoort Mimi Eva aan om van schrijven haar beroep te maken en ze koopt voor Eva een schrijfmachine. Eva begint verhalen te verzinnen en is niet meer weg te slaan van haar schrijfmachine. Mimi vindt Eva’s werk zo goed dat ze besluit dat er een televisieserie van moet worden gemaakt. Ze maakt een afspraak met Aravena, die inmiddels directeur is geworden van de nationale televisie. Ze geeft hem het script en nodigt hem uit om samen met nog een paar andere te blijven eten. Ook Rolf Carlé. is van de partij en Eva zit tot laat met hem te praten. Af en toe spreken ze daarna af en zien elkaar steeds vaker. Ondertussen gaat de Guerrilla verder werken en op een gegeven moment zijn er 9 strijders die door de regering worden vastgehouden in de Santa Maria gevangenis. De Guerrillastrijders willen hen terug vrij krijgen en vragen Eva en Mimi om daarbij te helpen. Maandelang is Naranjo samen met Eva en Mimi (die zelf een tijd in de gevangenis heeft gezeten en weet hoe het er daar allemaal uitziet), bezig om plannen te verzinnen voor de vrijlating en uiteindelijk is het plan klaar om uitgevoerd te worden. Eva en Rolf Carlé gaan beiden mee om de voorbereidingen te treffen voor de bevrijding. Eva moet handgranaten gaan nabootsen en Rolf moet ervoor zorgen dat heel de situatie gefilmd wordt. Omdat ze in de buurt zijn van Agua Santa, neemt Eva een kijkje bij Riad Halabi. Als zij hem om aspirine vraagt in de winkel kijkt hij niet op en zegt hij dat ze dat maar aan zijn vrouw moet vragen. Het kind is amper 14 jaar en als Eva terug denkt aan de tijd dat Halabi geen relatie met haar wou beginnen omdat ze te jong was, krijgt ze een soort jaloers gevoel en loopt ze kwaad weg. Eva maakt voor het plan, van Universele Materie (een prutje van cement, meel, water en papier) nephandgranaten. Deze granaten worden de gevangenis in gesmokkeld. De gevangen
kunnen zich met de nephandgranaten bevrijden door de bewakers te laten geloven dat de granaten echt zijn en dat ze ze zullen gebruiken als ze hen niet vrij laten. Zo slaagt het plan en zijn de negen mannen weer vrij. De overheid doet alle moeite om te verbergen, dat ze door nepgranaten zijn omgeleid en dat het merendeel van de bewakers bij de hoeren zat op het moment van de ontsnapping, maar als het hele gebeuren in Eva\'s televisieserie wordt verwerkt komt het volk toch te weten wat er eigenlijk is gebeurd. Eva en Rolf duiken samen onder bij oom Rupert en krijgen later een relatie.

Het verhaal heeft wel een politieke achtergrond, maar ik denk dat die grotendeels verzonnen is, misschien zijn er wel dingen die uit de echte wereld zijn genomen, maar ik vind dat dat niet sterk naar voor wordt geschoven. Het is ook niet verwant met andere verhalen.

Het is een soort avonturenroman, omdat Eva eigenlijk constant onderweg is en ze van alles meemaakt, maar het is niet spannend, ze doet geen avontuurlijke dingen, behalve dan op het einde als ze meehelpt bij de ontsnapping van de guerrilla-gevangenen . Je zou kunnen zeggen dat het ook een sociale roman is, omdat het vaak gaat over de gevoelens van de mensen , over wat Eva denkt en voelt en hoe ze omgaat met andere mensen. Het boek bevat een beetje van alles, het is niet echt een typische soort roman, zo gaat het bijvoorbeeld wel vaak over de reis die Eva maakt, maar dat is niet het belangrijkste van het verhaal, het hoort er gewoon bij, dus kun je niet echt spreken van een reisverhaal, alhoewel dat wel meespeelt in het verhaal

Ik begrijp niet goed wat er wordt bedoeld met het motief, het gaat in het boek van Eva Luna over allerlei dingen, maar ik heb na het lezen niet het idee dat er een boodschap achter zit, het verteld gewoon het verhaal van Eva die te kampen heeft met allerlei problemen en hoe ze er mee om gaat. Misschien zou je dan kunnen zeggen dat Eva het motief is en voor een deel ook de problemen in Zuid-Amerika.

3. Structuur

Ik vind dat er een duidelijke structuur in het boek zit. In het begin wordt het leven van de hoofdpersonage geschetst en krijg je een beeld van de tijd waarin die leeft en het boek dus afspeelt, tot welke rang het hoofdpersonage behoort enz. Dan wordt er geswitcht naar een heel ander personage en wordt ook zijn levensverhaal verteld, dan komen die twee personages stilletjes aan steeds dichter bij elkaar en begin je te begrijpen wat ze met elkaar te maken hebben. Uiteindelijk krijg je dan de plot waar alles nog eens op een rijtje wordt gezet. Deze structuur vind je wel vaker terug in boeken. Er zijn enkele hoofdstukken in het boek, maar ik begreep niet echt wat de aanleidingen waren voor die verschillende hoofdstukken, ik beschouwde de overschakeling naar een ander personage eerder als een nieuw hoofdstuk, terwijl dat vaak niet zo was.

Het verhaal begint bij de jeugd van de moeder van Eva. In één hoofdstuk wordt haar leven verteld tot aan de geboorte van Eva. Het verhaal gaat dan verder tot het punt dat Eva de liefde van haar leven heeft gevonden en ze ongeveer 25 is. Het boek gaat dus wel redelijk snel. Het wordt chronologisch verteld, maar niet alle dingen worden even uitgebreid uitgelegd, aan de hand van anekdotes en het verhaal daarrond krijg je een beeld van wat er in die 25 jaar allemaal gebeurt. Er wordt soms terug verwezen naar dingen die vroeger zijn gebeurd, zodat je niet in de war geraakt Soms wordt er ook verwezen naar de toekomst, dat gebeurt vooral als iemands levensverhaal wordt verteld, om even te schetsen wat er met iemands leven nog zal gebeuren. Dat maakt het verhaal ook duidelijker, omdat je dan een betere voorstelling kan maken van de persoon. Er is ook een innerlijke monoloog, van Eva. Omdat zij de ik-persoon is en eigenlijk haar leven vertelt, krijg je soms ook delen van wat ze toen dacht of voelde.

Ik vond het verhaal niet spannend. Er wordt wel naar een climax toegeschreven, maar dat heeft meer te maken met de verschillende personages die dichter naar elkaar worden gebracht en niet omdat je de oplossing krijgt van het verhaal. Je weet dus evenveel als de schrijver zelf, als de ik-persoon. Wat de andere personages denken weet je niet, maar dat is eigenlijk ook niet nodig.

4. Personages

Eva is de dochter van Consuelo, een vrouw met rood haar. Haar vader is een indiaan
met gele ogen. Je weet niet hoe Eva er precies uitziet, dat wordt niet verteld. Eva is in haar jeugd dienstmeid in verschillende huizen, ook zwerft ze soms over straat. Ze is al erg vroeg volwassen, omdat ze niet gewend is haar emoties te tonen. Haar moeder is doodgegaan, maar ze ziet haar nog vaak, roept haar op en dat maakt ook dat ze niet het gevoel heeft dat ze er iet meer is. Eva is het hoofdpersonage, zij vertelt het verhaal in de ik-persoon. ze vertelt over de andere personages en wat ze van die mensen vindt, wat die voor haar betekenen. Je krijgt, omdat ze het verhaal zelf vertelt, wel geen beeld van haar, je weet niet wat andere van haar denken. Eva heeft met alle mensen die in het verhaal voorkomen een verschillende relatie, vaak gaat het over een liefdesrelatie. Eva heeft nood aan liefde. Omdat ze alleen op de wereld is, zijn er, als ze klein is, altijd wel mensen die voor haar zorgen en ook later, maar toch staat ze er vaak alleen voor, ze moet zelf op zoek gaan naar mensen die ze graag ziet. In het verhaal komt dat ook duidelijk naar voren, hoe ze allerlei mensen tegenkomt die veel voor haar gaan betekenen en met wie ze lange tijd samenleeft. Eva vertelt haar levensverhaal en ook een gedeelte van dat van haar moeder. In het boek worden ook de levens van Rolf Carlé en Riad Halabi verteld: hoe zij opgroeien, leven, …

Riad Halabi neemt Eva mee naar Agua Santa, als hij haar verward op straat aantreft. Daar heeft hij een winkel: De Parel Van Het Oosten. Hij is in Agua Santa terechtgekomen op zijn weg als handelaar: Op de dag dat hij er aankwam, was net de zoon van juffrouw Inés vermoord. Riad Halabi heeft de jongen toen op een geïmproviseerde brancard vervoerd en sindsdien is hij er niet meer weggegaan
Riad Halabi mist een stuk lip, hij heeft een grote spleet tussen zijn tanden waardoor je recht tegen zijn gehemelte kijkt. Om de mensen dit te besparen praat hij altijd met een zakdoek voor zijn mond, lacht bijna niet en eet of drinkt nooit in het openbaar. Riad Halabi is getrouwd met Zulema. Voor het huwelijk hadden ze elkaar nog nooit van
dichtbij gezien en tijdens de huwelijksnacht ziet hij dat ze zo van hem walgt dat hij
allerlei manieren probeert te bedenken om haar gelukkig te maken. Zulema kan echter
niet gelukkig met hem zijn, maar ze heeft hem nodig, ze is afhankelijk van hem, komt nooit uit het huis, verzorgt zich niet en is enkel blij met de sieraden die ze van Halabi krijgt. Riad Halabi is echter wel gelukkig met hetgeen hij heeft, is blij dat hij in Agua Santa
woont en houdt ook van zijn vrouw. Hij geeft zelf veel liefde en vriendschap, maar kan geen tederheid ontvangen en vindt het daarom ook moeilijk dat Eva zo lief tegen hem doet. In het begin heeft hij met Eva een vader-dochter relatie, maar na een tijd begint Eva hem ook als haar minnaar te zien en zo herinnert ze zich hem ook als ze later weg gaat, maar op het einde als ze hem terug ziet, vindt ze het beter om hem te zien als haar vader. Eva heeft denk ik heel veel respect voor deze man, die ondanks zijn mismaaktheden toch geniet van het leven.

Rolf Carlé wordt geboren in Oostenrijk en heeft een broer Jochen en een zusje Katharina. Zijn moeder stuurt hem, als zijn vader vermoord wordt en hij achtervolgd wordt door dromen, omdat hij eigenlijk zijn vader had willen vermoorden, naar Zuid-Amerika , waar hij voor lange tijd gaat wonen bij zijn oom Rupert. Rolf helpt hem waar hij kan en wordt door iedereen geapprecieerd, door Ruperts twee dochters misschien nog het meeste. Hij beleeft met hen vele avontuurtjes tot zij ook trouwen en hij minder contact met hen houdt. Rolf komt door Aravena in contact met de journalistiek en is al gauw erg bekend, omdat hij er als enige in slaagt om in contact te komen met de guerrilla. Rolf is blank en heeft een beetje een rossig uiterlijk, hij is erg ambitieus en journalistiek fascineert hem. Hij is zeer zachtaardig. Dat heeft waarschijnlijk te maken met zijn jeugd waarin zijn vader hem slecht heeft behandeld. In het begin van het verhaal heeft Eva nog geen contact met Rolf Carlé, maar als ze hem dan leert kennen, voelt ze zich erg tot hem aangetrokken en na een tijd worden ze zelfs verliefd.

Als Eva Huberto Naranjo leert kennen zwerft hij door de straten van de hoofdstad. Ze kijkt erg naar hem op, omdat hij zich zo stoer gedraagt. Huberto Naranjo wordt later de aanvoerder van de guerrilla strijders, hij wordt dan commandant Rogelio genoemd. Hij zit soms maandenlang met zijn mannen in de bergen, zonder vrouwen en zonder liefde. Hij mist de tederheid van een vrouw, maar kan niet aan zijn emoties toegeven, omdat hij geen pijn mag kennen en zich ook zou schamen tegenover de andere strijders, ook al weet hij dat zij zich hetzelfde voelen. Als Eva hem terug ziet als commandant, beginnen ze een relatie. Ze zien elkaar niet veel omdat Huberto altijd terug moet naar de bergen. Hun relatie is niet echt romantisch. Eva verlangt wel naar hem, maar ik heb niet de indruk dat ze echt van hem houdt.

Mimi is niet echt een hoofdpersoon, maar wel belangrijk voor Eva.. Mimi was
eigenlijk een man, Melecio, maar voelde zich meer een vrouw. Ze is een hele mooie vrouw en heeft alleen nog maar mannelijke geslachtsdelen. Om geld te verdienen acteert Mimi in een populaire Zuid-Amerikaanse serie. Eva leert Mimi kennen als ze nog een man is, dan is Eva zelf nog tamelijk klein. Melecio betekent veel voor haar en als hij zich laat veranderen tot vrouw en ze elkaar weer tegenkomen, worden ze goede vrienden en hebben ze veel steun aan elkaar.

5.plaats en ruimte

Het verhaal speelt zich af in Zuid-Amerika, maar wel in verschillende omgevingen. Eva leeft. allereerst in het huis van professor Jones, waar ze geboren is. Het is een groot huis met veel bedienden. Vanwege de professor zijn praktijken, ligt het huis vol lijken. Daarna gaat Eva naar een ander huis, als dienstmeid. Dit is het huis van een ongehuwde broer en zus. In het huis zijn veel kamers, maar de deuren zitten altijd op slot. Eva zwerft ook een tijdje door de straten van de hoofdstad. Uiteindelijk komt ze terecht in de Republiekstraat waar ze gaat wonen bij \'de Madame\'. In Agua Santa brengt Eva ook een groot stuk van haar jeugd door. Ze leeft daar vanaf haar tiende tot haar zeventiende. Agua Santa is een klein dorpje waar iedereen elkaar kent. Eva woont er in het huis van Riad Hababi. In het huis zijn veel deuren, er is een patio en er staat een fontein
in de gang. Eva woont hier met veel plezier. Het verhaal van Rolf Carlé begint wel eerst in Oostenrijk, maar later emigreert hij naar Zuid-Amerika waar hij in de Kolonie gaat wonen, dat is een leefgemeenschap waar zijn oom en tante wonen. Het laatste deel speelt zich voornamelijk af in de hoofdstad. Eva is daar terechtgekomen omdat ze niet langer in Agua Santa kon blijven. In de hoofdstad woont ze een tijdje in een hotel, maar als ze Mimi tegenkomt gaat ze bij haar wonen. Het huis van Mimi is modern ingericht en best wel groot. Eva leeft tijdens haar leven in heel verschillende omgevingen en dat is wel belangrijk voor het verhaal. Haar hele leven is Eva bezig met het verzinnen van verhaaltjes en door alle vreemde dingen en plaatsen die ze tegenkomt op haar \'reis\', heeft ze een hele ruime fantasie die ze kan gebruiken. De omgeving is dus belangrijk, het is een deel van Eva en maakt ook deel uit van haar gevoelens.

6. Stijl

In het boek vind je een mengeling van schrijfstijlen. Sommige zinnen zijn eenvoudig en kort, terwijl er in andere zinnen veel moeilijke woorden worden gebruikt. Het verhaal is heel beeldrijk verteld, met veel metaforen. Dat zorgt ervoor dat je een heel duidelijk beeld krijgt van de mensen en de plaatsen waarover er wordt verteld, maar soms wordt het daardaar wel ingewikkeld en moet je sommige zinnen een paar keer lezen, voordat je echt begrijpt wat er staat. Sommige zinnen vind ik te lang, dan worden er zoveel uitbreidingen gedaan, dat het niet meer aangenaam is om te lezen, zoals hier: \'Dat ze hem voor deze ene keer wou helpen om zo gauw mogelijk van hem af te zijn, in de hoop dat ze hem zouden doodschieten en hij regelrecht naar de hel zou gaan, zodat haar geduld niet langer op de proef gesteld zou worden, maar dat ... \' (zo gaat het nog zo\'n half blad verder). Sommige zinnen, vind ik dan weer heel mooi, zoals: \'Haar geest functioneerde zo slecht dat ik inzag dat het onmogelijk was haar te redden uit het persoonlijke labyrint waarin ze zich had
afgezonderd\', ik vind dat het een heel mooi beeld geeft van wat er in de vrouw omgaat. Soms worden er ook wel moeilijkere woorden gebruikt, maar niet echt overdreven, meestal kun je ze wel begrijpen uit de context. De stijl van Allende is heel beeldend en verhalend.

7. Biografie

Isabel Allende werd in 1942 geboren in de Peruaanse hoofdstad Lima., ze is het kind van Chileense ouders. Ze werkte in Chili onder meer voor een radicaal vrouwenblad, publiceerde talrijke artikelen en toneelstukken en verzorgde verschillende televisieprogramma\'s. Na de militaire staatsgreep in 1973 waarbij haar oom, president Salvador Allende, werd vermoord, vestigde zij zich met haar gezin in Venezuela. Momenteel woont en werkt zij als schrijfster en journaliste in San Francisco. Haar wereldwijde succes als schrijfster begon met de roman ‘Het huis met de geesten’, die in 1985 in Nederlandse vertaling verscheen, gevolgd door ‘Liefde en Schaduw’, ‘Eva Luna’, ‘Het goud van Thomás Vargas’, ‘Het oneindige plan’, ‘Paula’, ‘Afrodite’ en ‘Fortuna’s dochter’. Ik weet niet of er al boeken van Isabel Allende verfilmd zijn, maar ik denk het niet. Ik denk dat de achtergrond van de politieke situatie van Eva Luna voor een deel uit eigen ervaring is geschreven.