Veronika decide morrer door Paulo Coelho

Ik heb het boek Veronika besluit te sterven van Paulo Coelho gelezen. Het boek heeft 191 bladzijden, verdeeld in hoofdstukken van 10 tot 30 bladzijden per hoofdstuk. De oorspronkelijke titel van het boek is \"Veronika decide morrer\". Het boek was klaar op de feestdag van de heilige Bernadette in 1998, zoals achterin het boek staat. In 1999 is het boek vertaald door Piet Janssen en uitgebracht door \"Uitgeverij de Arbeiderspers\" te Amsterdam. Het omslagontwerp is gemaakt door Nico Richter. Er staan drie Motto’s voorin het boek:

Maria, onbevlekt ontvangen, bid voor ons die onze toevlucht tot u zoeken. Amen.

‘Kijk, Ik heb jullie de macht gegeven om op slangen te trappen…; niets kan jullie deren.’ Lucas 10:19

Voor S. T. de L., Die me begon te helpen zonder dat ik het wist.

Samenvatting:

Veronica neemt een overdosis slaappillen in om zelfmoord te plegen. Dit doet ze niet omdat ze depressief is, maar omdat ze het leven zinloos vindt. Elke dag weer het zelfde patroon dat ze doorgaat. Ze verliest zeer vredig haar bewustzijn. Ze wordt wakker in het gekkenhuis Villete en krijgt te horen dat ze nog maar één week te leven heeft. Ze wil niet zo lang wachten en besluit te ontsnappen. Ze vraagt aan een verpleger wat ‘gek zijn’ is. Een andere gek, Zedka, legt haar uit dat ‘gek’ afwijkend van de rest is. Als iedereen in een land gek zou zijn, behalve de koning, zou de koning door zijn volk als gek worden gezien. Hij past dan niet in het wereldbeeld van z’n volk. Veronika krijgt weer een injectie en valt in slaap. De volgende dag gaat ze naar de Broederschap. Dat is een club binnen Villete, waar ze misschien pillen kan regelen, om alsnog zelfmoord te plegen. Maar als ze daar komt durft ze niet verder te gaan, bang haar ‘status’ te verliezen. Toch keert ze terug en slaat de leider van de Broederschap in zijn gezicht, die daar niet op reageert. Normaal zou ze nooit iemand slaan. Ze heeft er spijt van omdat ze hierdoor misschien weer zin krijgt om te leven. Zedka krijgt een injectie, waardoor ze in coma raakt. Wat de verpleging niet weet is dat ze dan buiten haar lichaam treed en alles kan overzien. ’s Nachts besloot Veronika piano te gaan spelen in de recreatiezaal. Hierdoor kwam ze zelf tot rust. Na een tijdje kwam een schizofreen, Eduard genaamd, de zaal binnen en kwam luisteren naar het pianospel. Dr. Igor had de Broederschap opgericht. Het bestond uit mensen, die in principe uit Villete waren ontslagen, maar vrijwillig bleven. Hij was van mening dat de andere patienten ook sneller zouden genezen met ‘gezonde’ mensen in hun midden. Wel moesten de mensen van de Broederschap 1 maal per dag naar de bewoonde wereld. Wanneer de moeder van Veronika langskomt, komt ze voor niks, want Veronika wil haar niet zien, ondanks dat ze veel van haar houdt. Veronika krijgt een hartaanval, maar overleefde deze. Dr. Igor zei dat haar hart nog steeds in dezelfde conditie was. (slecht dus). Dr. Igor wist dat Veronika niet gek was. Ze was enkel besmet met ‘Vitriool’. Zo noemde dr. Igor de bitterheid, die ontstaat als je dag in dag uit in het zelfde patroon zit. Je krijgt er echter pas last van als je er uit probeert te komen. Veronika ging bij de Broederschap zitten, naast Mari (de vrouw die eerder zeer agressief op haar had gereageerd, maar haar nu vriendelijk aankeek) en ze luisterde mee naar een man in pak die een lezing hield. Achteraf praatte ze nog wat met Mari. Mari vertelde haar dat Veronika maar eens echt van seks moest genieten en zich niet, zoals de vrouw meestal doet, inhoud bij een man en de man laat leiden en beslissen, maar zelf de beslissingen neemt en er echt van geniet. Mari was advokaat geweest, maar was blij dat ze nu niks meer te maken had met het kromme rechtssyteem. Ze was in Villete terecht gekomen, doordat ze een aantal paniekaanvallen had gehad en daardoor niet meer functioneerde. Daar had ze nu in Villete nooit meer last van. Het was nacht. Veronika speelde piano voor een dankbaar luisterende Eduard en Mari liep buiten in de tuin. Veronika dacht aan wat Mari had gezegd. Ze kleedde zich helammal uit en begon zich te masturberen voor een enigsinds verbaasde Eduard, die rustig toekeek. Veronika liet zich voor het eerst helemaal gaan en vroeg zich af waarom ze dit eerder nooit had gedurfd. Hierna beloonde ze Eduard met een pianostuk waar ze helemaal met liefde in opging. De volgende ochtend ging Veronika naar dr. Igor, die haar vertelde dat ze nog slechts 24 uur te leven had. Zij vroeg of ze weg mocht, omdat ze nog van alles wou doen in de wereld in de korte tijd die ze nog had, maar ze moest eerst gaan slapen van dr. Igor. Eduard praatte met Mari. Ze hadden beide weer zin gekregen in het leven buiten Villete door de levendigheid van Veronika. Zedka kwam afscheid nemen van Veronika, die zojuist weer een hartaanval had overleefd. Ze vertrok uit Villete, omdat ook zij weer zin had gekregen in het leven buiten de inrichting. Eduard had een behandeling gekregen waarbij hij een hoog voltage door zijn lichaan kreeg, om zo z’n korte termijn geheugen te wissen, zodat hij niet meer wist wat hij net had meegemaakt, hij was namelijk even opstandig geweest. Mari ging klagen bij dr. Igor over de gevaren van deze \"electroshock\" (eigenlijk Electro Convulsive Therapy of ECT), maar hij overtuigt haar dat het niet gevaarlijk is. Mari vraagt dr. Igor of ze genezen is. Hij vertelt haar dat ze wel genezen is van haar angstaanvallen, maar nog niet van de bitterheid (Vitriool). Maar als Mari vertelt dat ze graag uit de inrichting weg wil en andere mensen wil gaan helpen, komt dr. Igor tot de conclusie dat ze wel genezen is. Ze heeft weer ambitie om te leven, dankzij Veronika. Zo verlaat ook Mari de inrichting. Eduard was in Villete gekomen, nadat zijn ouders hem hadden omgepraat om zijn ambitie om het paradijs te schilderen, die hij na zijn ongeluk had gehad, te laten gaan en zich te richten op school om zijn vader als diplomaat op te volgen. Hij kon deze ouderliefde die hem dwong iets te doen dat hij niet wilde niet aan en werd schizofreen. Eduard vertelde zijn hele verhaal aan Veronika. Hij is bang voor het gevoel dat hij heeft voor Veronika en zij voor hem, omdat liefde hem dus al eerder heeft verwoest. Veronika zei hem dat hij niet bang hoefde te zijn. Veronika wilde nog genieten van het korte leven dat ze had, en ook Eduard had weer de ambitie om te leven. Ze ontsnapten uit Villete. Er waren nu vier personen weg uit Villete: Eduard, Veronika, Mari en Zedka. Mari had een brief voor de Broederschap (waar ze voorheen zelf ook deel van uitmaakte) achtergelaten. Hierin beschreef ze dat de wereld in Villete hetzelfde was als de wereld erbuiten: Er werd niet verder gekeken dan de zelf gecreeerde realiteit. Mari was dit door Veronika gaan beseffen. De Broederschap deed hier niks mee en iedereen vond dat Mari nu definitief gek was geworden. Veronika en Eduard gingen uit eten, maar werden eruit gezet, omdat ze zich niet ‘normaal’ gedroegen. Hoe meer tijd er verstreek, hoe verbaasder ze waren dat Veronika nog steeds leefde. Haar hart zou het al lang begeven moeten hebben. Dr. Igor reageerde boos toen hij hoorde dat twee patienten waren ontsnapt, maar hij was blij. Hij had het medicijn ontdekt tegen Vitriool (Bitterheid). Dat was iets waar hij naar opzoek was geweest. Hij had Veronika voorgelogen dat ze zou sterven, waardoor ze steeds meer drang tot leven kreeg, die de Vitriool verdreef. Hij had met geneesmiddelen de (ongevaarlijke) hartaanvallen van Veronika gecreeerd. Hij had niet verwacht dat de genezing van Vitriool besmettelijk zou zijn, maar dit bleek wel zo te zijn, immers ook Eduard, Mari en Zedka waren genezen. Hij schreef zijn ontdekkingen snel op voor zijn proefschrift. De rapportage over de gebrekkige bewaking van het gebouw zou hij later liggen voor later.

Thematiek: Het thema is de relativiteit van gekheid en de verbittering van de mens. Met de relativiteit van gekheid bedoel ik, dat - zoals in het boek werd beschreven – gekheid altijd wordt vergeleken met normale mensen, maar wie zegt dat normale mensen normaal zijn? Iedereen heeft zijn eigen realiteit en heeft een eigen persoonlijkheid, maar wordt geacht hetzelfde als de rest te zijn.

De titel Veronika besluit te sterven slaat natuurlijk op Veronika die zelfmoord pleegt. Dit heeft een nauwe band met het thema verbittering van de mens. Doordat Veronika geen zin meer heeft in de dagelijkse sleur, pleegt ze zelfmoord, niet omdat ze depressief of ongelukkig is.

Ik heb twee motieven kunnen vinden, namelijk -de maan: deze stond voor de gekheid, maar naar mijn idee ook voor de puurheid in Villete. In Villete kon alles gezegd worden en waren amper taboes. Ik denk dat deze eerlijkheid naar elkaar ook wordt uitgedrukt met de maan als symbool. -de bioscoop: deze staat voor de maatschappelijk geaccepteerde realiteit: de realiteit die door normale mensen als echt wordt gezien.

De motto’s verklaren is nog best lastig. De eerste twee:

Maria, onbevlekt ontvangen, bid voor ons die onze toevlucht tot u zoeken. Amen.

‘Kijk, Ik heb jullie de macht gegeven om op slangen te trappen…; niets kan jullie deren.’ Lucas 10:19

Hebben te maken met fragmenten uit het boek, waarbij gesproken wordt over een schilderij: (pagina 175) … Er was een vrouw – Onze lieve Vrouw, zoals de katholieken zeggen – op te zien die boven op de wereldbol stond, haar handen had ze geopend naar de aarde toe en uit die handen schenen stralen naar beneden. Wat me het meest fascineerde aan dat schilderij was dat onder haar voeten een slang kronkelde… Deze slang stond volgens Veronika voor Goed en Kwaad, maar volgens Eduard stond deze voor de wijsheid, waar de vrouwelijke energie over heerst.

Het derde Motto:

Voor S. T. de L., Die me begon te helpen zonder dat ik het wist.

Slaat op de hulp die de gekken krijgen van de normale mensen, zonder dat de gekken daar om vragen of er mee instemmen.