Sandor/Ida door Sara Kadefors

Inleiding Mijn moeder heeft dit boek voor me meegenomen uit de bibliotheek, samen met een stapel andere boeken. Deze sprak me het meest aan, dus ik begon met deze. Ik begon ’s middags met lezen. En ’s avonds in bed las ik verder. Tot diep in de nacht, ik denk zo’n half 3 ’s nachts, toen was hij uit. Dit soort boeken lees ik wel vaker, over dit soort onderwerpen. Maar in dit boek werd alles op een andere manier bekeken. Veel eerlijker, misschien. Het is geschreven van uit twee personen. Sandor en Ida. Na elke stip komt een mail van één van beide, of je wordt weer terug gebracht naar de andere persoon. De stukjes zijn kort, meestal niet langer dan anderhalve blafzijde. Het boek ziet er uit alsof het alleen maar over chatten en computers gaat. Dat vind ik dus niet kloppen. Het chatten en mailen brengt hun in contact, maar het gaat daar zeker niet over. Inhoud Het boek gaat over een verlegen jongen zonder vrienden, en een populair meisje met juist veel vrienden, al zijn ze nep. De jongen heet Sandor, het meisje Ida. Beide zijn ze heel erg verschillend, maar hebben toch één ding gemeen: ze voelen zich beiden eenzaam en mislukt. Ida woont in Stockholm. Haar leven bestaat uit uitgaan, roddelen, haar depressieve moeder verzorgen en met jongens naar bed gaan. Ze heeft twee vriendinnen: Therese en Susanna. Susanna vertelt Ida altijd hoe mooi ze is, en dat ze elke jongen kan krijgen. Therese is de gene die met vinnige opmerkingen toont dat ze jaloers is op Ida. Ida vindt ze eigenlijk helemaal niks. Ze begrijpen niets van haar, en van haar thuissituatie. Haar vader woont in Engeland, met zijn nieuwe vrouw, en kinderen van haar. Ida’s moeder is depressief en ligt de hele dag in bed. Ida moet de boodschappen doen, koken, schoonmaken, opruimen, en ze betaalt zelfs mee aan de huur. Vanja is haar buurmeisje. Ze haten elkaar. Sandor woont in een dorp. Op school mijdt hij twee jongens die hem altijd pesten: Babak en Valle. Voor de rest heeft hij één vriend op school, Tobbe. Ze zijn alleen vrienden omdat ze alleen elkaar kunnen krijgen. Iedereen vindt hun raar, met name Sandor, van wie ze denken dat hij homo is. Dat komt omdat hij op ballet zit. Hij heeft heel veel talent en doet niks liever dan dansen. Tot zijn moeders grote plezier. Ze ziet hem aan voor een groot talent, hij haat het als ze daar over begint. Vroeger wilde zij ook prima ballerina worden. Haar mislukte droom moet Sandor nu verwezenlijken. In zijn balletgroep zit Christina. Hij is verliefd op haar. Dan komen ze elkaar tegen, in een drukke chatroom. Sandor typt dat hij op zoek is naar iemand die zich ook zo eenzaam voelt. Ida herkent zich daarin, en ze komen in contact. Veel komen ze niet te weten over elkaar. Alleen dat hun meningen en gevoelens gelijk zijn. Ze gaan mailen. Terwijl ze mailen gebeurt er bij beiden van alles. Ida fleurt haar moeder op, Sandor raakt populair nadat hij op een feestje mag komen. Hij gaat drinken. Valle blijkt ontzettend aardig te zijn zonder Babak op dat feestje. Tot Babak weer komt. Ida’s moeder komt aan werk. Ze wordt alleen even snel weer ontslagen. Ondanks dat Ida haar heel mooi heeft gemaakt met make-up en mooie kleren, lukt het niet met een man van een contactadvertentie. Ze drinkt te veel wijn, en komt dronken thuis. Ze hoort nooit meer wat van de man. En Ida is diep teleurgesteld. En ondertussen mailen ze, en leren ze elkaar kennen. Ze worden elkaars beste vrienden, al kennen ze elkaar niet. Ida komt met het idee foto’s naar elkaar te sturen. Ze zijn beiden tevreden met het uiterlijk van de ander. Ida schaamt zich ervoor, dat als het een enorme engerd was geweest, ze het contact had verbroken. Gelukkig is hij dat niet, denkt ze. Sandor doet mij aan een auditie voor een grote rol. Bij het opwarmen gaat er iets mis met Christina, ze valt flauw. Sandor danst daardoor zijn auditie niet naar verwachting, ontzettend slecht dus. En zijn moeder is teleurgesteld in hem. Dankzij zijn moeder bouwt hij een steeds grotere afkeer voor zij balletdansen op. Christina komt terecht in het ziekenhuis. Als hij namens de balletgroep haar op gaat zoeken, vertelt ze hem dat ze zichzelf snijd. Later in het verhaal komt aan het licht dat ze anorexia heeft, ze gaat dood. Ida leert Lukas kennen op een feest. Hij wordt smoorverliefd op haar, en zij accepteert hem maar. Ze krijgen een relatie, al is het niet evenwichtig wat wil betreft. Lukas is erg jaloers en wil elke avond bij haar zijn. Ze neemt het maar zoals het is, ze neemt hém maar zoals hij is. Als Sandor bij toeval samen met zijn ouders met kennissen in Stockholm is, besluit hij Ida op te zoeken. Ida heeft die avond een zogeheten ‘’meidenclub’’ met Therese en Susanna. Ze roken wiet en zijn ontzettend melig. Als Therese en Susanna de foto van Sandor ontdekken, moet Ida wel vertellen wie hij is. Ze vertelt ook dat hij nog maagd is. De melige Therese en Susanna veronderstellen direct dat zo’n knappe jongen als hij dan wel homo moet zijn. Sandor belt aan. Ida verwacht dat Lukas weer eens jaloers voor de deur zal staan en doet geërgerd open. Ze zijn beiden verward om elkaar te zien. Het is zo confronterend dat Ida in huilen uitbarst. Het ijs is al een beetje gebroken als Therese en Susanna verschijnen. Ze zijn zo melig dat ze Sandor meetrekken en hij mee naar bed willen slepen, ze hebben het over een ‘’triootje’’ en Ida weet niet wat ze doen moet. Uit frustratie en verwarring begint ze te lachen. Sandor beseft niet wat hij meemaakt. Hij denkt dat hij in de maling wordt genomen. Hij haat Ida. En dan is daar Ida’s moeder, zij stopt alles. Sandors mail dat zij toch ‘’verdomde shit’’ is en een ‘’hopeloos geval’’ verbreekt het contact. Ida gaat aan alles kapot. Aan Lukas die haar verstikt, aan Susanna en Therese die geen echte vrienden zijn, aan de drank. Dan komen Therese en Susanna met het plan om Vanja eens goed te pakken. Ida is zo mooi, ze kan vast Erik wel krijgen. Erik is de vriend van Vanja. Ze zijn al een flinke tijd bij elkaar, en ze zijn gek op elkaar. Maar Ida krijgt het vast voor elkaar. Wat zou Vanja het erg vinden. Ida wil niet, maar op een feest waar Vanja en Erik ook zullen zijn dreigt Therese, dat als ze het niet doet, Therese aan iedereen vertelt van haar depressieve moeder. Ida heeft geen keus. Maar als ze in bed liggen, stopt Ida net op tijd. Therese en Susanna komen binnen, Ida vertelt ze dat ze naar de hel kunnen lopen. Ze breekt met ze. Sandor heeft besloten te stoppen met dansen. Zo kan hij bij de jongens op voetbal, en accepteren ze hem – behalve Babak – nog meer. Ook kan hij zich eindelijk eens van zijn moeder afzetten. Zijn moeder kan het niet accepteren. Maar haar wil is niet langer wet. Valle steunt hem. Ze worden goede vrienden. Als Ida thuis komt van dat feest, ziet ze haar moeder liggen. Het dringt direct tot haar door, haar moeder heeft zelfmoord gepleegd. Ze belt onmiddellijk 112, en in het ziekenhuis krijgt ze te horen dat het goed komt. Ze gaat weer naar huis, alleen. Dan mept er iemand tegen de deur. Het blijk Lukas te zijn. Hij heeft gehoord wat er met Erik is gebeurt. Hij blijft daar maar staan schreeuwen, hij probeert de deur open te rammen. Ida krijgt hem niet meer rustig. Ze weet niet meer wat ze moet doen en is in paniek. Dan belt ze Sandor. Hij vertelt haar naar de badkamer te gaan en de deur op slot te doen. En ze praten dan, zodat zij Lukas kan vergeten, en tegelijkertijd praten hun alles uit en bij. Alles is weer zoals vertrouwd. Ida spreekt met hem af dat ze zo snel mogelijk een poosje bij hem komt logeren. Die dag komt snel. Sandors moeder moet haar niet. Dat heeft Ida wel door. Sandor neemt haar mee naar zijn school. Ze valt in de smaak. Ze merken beiden van zichzelf dat ze stiekem verliefd op elkaar worden. Maar dat durven ze niet te erkennen. Dan, vlak voor dat ze met Sandors vrienden naar een concert gaan, wordt Sandors moeder boos op Ida. Ida is alleen met haar in de keuken. Sandors moeder verwijt het haar dat Sandor is gestopt met dansen. Ida raakt in de war. Ze weet het allemaal niet meer. Die avond wordt ze ontzettend dronken en danst en zoent met Babak waar Sandor voor staat. Ook krijgen ze ruzie, ze kwetsen elkaar heel erg. Sandor en Babak vechten. Babak maakt hem uit voor flikker, zoals in het begin van het boek ook altijd gebeurde. Valle komt er tussen. En in wanhoop en woede vertelt hij dat hij de flikker is, niet Sandor, dat hij nu over hem mag gaan schelden. Ida is zo snel mogelijk naar huis vertrokken. Ze huilt alleen maar, en eindelijk, voor het eerst, is haar moeder daar. Ze steunt haar. Sandor en Valle worden goeie vrienden. Ida en Vanja vreemd genoeg ook. Ze komen elkaar tegen in de manege. Ida vertelt haar alles over Sandor. Dan op een dag ziet ze Therese uit de auto van Lukas komen. Ze huilt en vertelt Ida hoeveel het haar spijt, en dat ze altijd jaloers was op Ida. Ze vertelt dat ze wil dat het net weer als vroeger wordt. Ida zegt dat dat niet kan. Sandor gaat weer dansen. Ida mailt hem, legt dingen uit. Zegt dat het haar spijt. Maar hij reageert niet. Alles is te pijnlijk. Dan op een dag, merkt Ida dat Sandor mee doet aan een hele belangrijke danswedstrijd, in Stockholm. Vanja vindt dat ze moet gaan, en uiteindelijk geeft ze toe. Als ze Sandor ziet dansen en ziet winnen, vertrekt ze naar zijn kleedkamer, met een bosje bloemen. Sandors moeder kijkt haar woedend aan. Ze praten, maar Sandor komt hard en koud over. Maar dan buiten, komt hij achter haar aan. Hij vertelt dat hij toen, toen zij bij hem logeerde ook in de knoop zat, het ook niet meer wist. En dat hij toen ze de kleedkamer binnenkwam eigenlijk heel erg blij was. Ze zoenen elkaar, en geven elkaar toe verliefd op elkaar te zijn.
Fragment. Het fragment is tijdens het logeren van Ida bij Sandor. Voor de problemen en de ruzie. Ze lopen door het bos. '' Ze stelt vragen over alles wat ze zien, planten en bomen, maar hij kan geen antwoord geven. Voor hem is het bos gewoon het bos. Heel zijn kindertijd werd hij verplicht bosbessen te plukken, zich te oriënteren en langs de verplichte sporen te skiën, maar nooit is hij daarin geïnteresseerd geweest. Hij vertelt Ida dat ze hierheen verhuisd zijn om de natuur. ‘Wat een mop! Zodra we groter werden en durfden te protesteren, wilde geen van ons drieën meer naar buiten. En maar zeuren: Waarom zijn we dan hiernaar toe verhuisd? Nee zeg, te bedenken dat wij in de stad hadden kunnen wonen!’ Ida lacht. Net een meisje uit een film over een stadskind dat de natuur ontdekt. Hij kan het niet laten om haar ermee te plagen, noemt haar een asfaltbloem die eindelijk eens echt gras ziet. Ida oppert dat ze misschien in een vorig leven boerin is geweest en daarom zo dol is op het platteland. Hij antwoordt dat hij in dat geval zeker een verkeerslicht is geweest, zo dol is hij op de stad. Ze gaat op een steen zitten en kijkt dromerig over het water. Er waait een zachte bries. Heel in de verte hoor je een autoweg. ‘Ik zou hier kunnen blijven. Voor altijd.’ Hij kijkt haar verbaasd aan. ‘Waar? In dit kleine shitdorp?’ ‘Nee. Hier. Op deze steen.’ Hij weet niet of ze het meent. Ze staart in het oneindige, ver achter de horizon. ‘Beeld je in dat je alles gewoon kunt laten voor wat het is.’ Hij kijkt naar waar zij kijkt. Voelt de rust die over hem neerdaalt. ‘Ik snap wat je bedoelt.’ Ze draait haar gezicht naar hem. Glimlacht bijna onmerkbaar. ‘Dat weet ik.’ En zo blijven ze een hele poos zwijgend naast elkaar zitten. Tot ze beslissen om rond het meer te wandelen. '' Ik heb dit fragment gekozen omdat het heel duidelijk hun gevoel van saamhorigheid weergeeft. En toch ook hun verschillen. Ze zijn beiden zo anders, maar ze hebben toch het gevoel dat ze bij elkaar horen. Dat is toch wel de boodschap van dit boek denk ik. Commentaar. Ik vind het boek echt heel mooi. Er gebeurt veel, maar niet te veel. Alles is begrijpelijk, al had je het misschien voor het lezen niet begrepen. Ik vind de boodschap achter het boek ook heel mooi. Ik vind het knap van de schrijfster dat ze een jongen en meisje elkaar kan laten leren kennen, zonder dat het voorspelbaar is dat ze verliefd op elkaar worden. Ik had het einde dan ook niet echt verwacht. Wel later, aan het einde. Maar toen kreeg het ook een plotselinge wending. De titel had mooier gekund, maar misschien ook juist niet. Het zegt eigenlijk toch wel heel duidelijk waar het boek omdraait, en als de titel ‘diepzinniger’ was geweest had dat misschien overdreven geleken. Het boek is heel geschikt om te verfilmen. Je ziet soms ook echt beelden in je hoofd. Ik heb ook vaker van die Zweedse jeugdfilms gezien, dus daar moest ik soms een beetje aan denken, aangezien dit boek van een Zweedse schrijfster is en zich in Zweden af speelt. Maar het is zeker mooi om te verfilmen, Zweeds of niet, eigenlijk. Het boek is echt een aanrader. Ik vind hem echt heel erg mooi.