Zwemmen met droog haar door Kees van Kooten

Kees van Kooten - Zwemmen met droog haar
De Bezige Bij, Amsterdam 1991

Titelverklaring:

‘Zwemmen met droog haar’ is een spreekwoord uit Roemenië.Ralu Balescu komt hier vandaan. Zij komt in dit verhaal een aantal dagen bij de familie Van Kooten logeren.

De auteur:

Kees (Cornelis Reinier) van Kooten wordt op 10 augustus in 1941 geboren in Den Haag. Op het gymnasium Alpha leert hij Wim de Bie kennen. Na zijn militaire dienst, gaat hij in 1962 in Amsterdam wonen. Hij schrijft reclameteksten en vanaf 1963 werkt hij samen met Wim de Bie. Hun eerste gezamenlijke activiteit is de rubriek Clichémannetjes bij de VARA, voor het radioprogramma ‘Uitlaat’. Daarna maakt Van Kooten deel uit van een cabaretgroep. In 1965 verschijnt hij samen met De Bie voor het eerst op de televisie bij de VARA (Hadimassa). Vanaf 1971 verschijnen ze voor de VPRO. In 1972 wordt het Simplistisch Verbond opgericht, waarmee ze worden bekroond met de Nipkovschijf. Bekende televisieprogramma’s zijn Keek op de Week en Krasse Knarren. In 1991 speelt hij één van de hoofdrollen in de film Oh Boy!, van Orlow Seunke.

Met zijn literaire werk begint Van Kooten al in 1967. Hij schrijft dan een rubriek voor de Haagse Post. Ook schrijft hij liedjes en cabaretnummers voor cabaretiers als Gerard Cox en Wim Kan. In 1969 debuteert hij in boekvorm met gebundelde columns in Treitertrends.

Andere werken zijn: Koot graaft zich autobio (1979); Veertig (1982); Modermismen (1984); Hedonia (1985); Meer modermismen (1986); Zwemmen met droog haar (1992); Meer dan alle modermismen (1994) en Omnibest (1997), waarin een verzameling staat van zijn eerdere werken.

Literaire stroming:

Moderne Nederlandse literatuur.

Genre:

Zwemmen met droog haar is een autobiografische roman. Je beleeft de gebeurtenissen van de schrijver van dichtbij mee.

Samenvatting:

Barbara, de vrouw van Kees, ontmoette Ralu tien jaar geleden in Roemenië. Ze werden vriendinnen en bleven elkaar schrijven. Barbara gaat na de val van Ceaucescu terug en is bij Ralu te gast. Als Barbara vertrekt, krijgt ze een heleboel nutteloze cadeaus mee, zoals speciaal gemaakte kleren en videobanden. In 1991 komt Ralu als gast van de familie Van Kooten voor tien dagen naar Nederland. Weer krijgen ze veel nutteloze cadeaus. Ze sloven zich uit om het Ralu naar haar zin te maken door elke dag iets anders te doen en te eten. Kees luistert aandachtig naar haar verhalen over Roemenië. Ze kennen haar levensloop een beetje uit haar brieven, waarin onder andere staat dat ze voor de tweede keer gescheiden is.

Op de derde dag gaat Kees een eindje met haar wandelen en komt er achter dat er door het cultuurverschil geen echt gesprek mogelijk is. Ralu blijkt een lastige en vervelende vrouw te zijn en Kees is blij als hij twee dagen weg kan om een lezing te geven. Het bezoek van Ralu begint hen beiden te irriteren. Kees denkt aan wat zijn oma zei: “Vis en visite blijven maar drie dagen goed”. Ook Barbara kan het moeilijk uithouden met de betweterige Ralu. Nadat Ralu een bezoek aan het CBS heeft gebracht en Kees wat cadeaus voor haar bij de HEMA heeft gekocht, schieten Kees en Ralu in de lach en de sfeer lijkt iets beter te worden.

De volgende dag kijken ze naar Kees´ programma ‘Keek op de Week’. In een van de sketches gaat Kees gekleed in een jurk die Ralu aan Barbara heeft gegeven. Ralu rent naar haar kamer en vertrekt de volgende dag naar Roemenië. De Van Kootens waren er al achter gekomen dat hun gevoelens voor Ralu meer op medelijden dan op liefde gestoeld is. Twee weken later komt er een brief van Ralu aan Barbara. Ze blijkt al jarenlang verliefd op haar te zijn. Ze wil het contact verbreken en Barbara begrijpt dit. Kees blijft echter met een aantal vragen zitten.

Tijd en tijdvolgorde:

Het verhaal speelt zich af in januari 1991. Het verhaal wordt chronologisch verteld, vanaf Barbara´s bezoek en Ralu´s tegenbezoek tot Ralu´s vertrek en de ontvangst van haar brief.

Plaats/ruimte:

Het verhaal speelt zich in het begin in Roemenië af, waar Barbara Ralu ontmoet. Daarna speelt het zich in Nederland af en dan vooral in de woonplaats van Kees van Kooten.

Karakterbeschrijving en -ontwikkeling:

Kees van Kooten:

Kees is een rustige man. Hij besluit Ralu uit te nodigen om bij hen te komen. Daar krijgt hij al snel spijt van. Hij ziet al rap in dat hij boven alles medelijden met Ralu heeft en dat de uitdrukking ‘zwemmen met droog haar’ (dat wil zeggen: aan de goede kant staan, maar toch geen vuile handen maken) wel eens op hem kan slaan. Want het is makkelijker cadeaus te sturen dan iemand werkelijk te helpen. Hij is een rond karakter.

Ralu Balescu:

Ralu is een goede bekende van de familie van Kooten. Ze is 42 jaar en is al voor de tweede keer gescheiden. Ze ontwikkelt zich tot een kinderachtige en vervelende vrouw, dit tot irritatie van de Van Kooten´s. Ze is een vlak karakter.

Barbara van Kooten:

Barbara is een rustige, nuchtere vrouw. Toch begint ook haar het gedrag van Ralu tegen te staan. Ze heeft geen idee van de gevoelens van Ralu voor haar. Ze is een vlak karakter.

Onderlinge relaties:

Kees van Kooten is de man van Barabara en de gastheer van Ralu. Ralu Balescu is een de vriendin van Barbara.

Geloofwaardigheid van het verhaal:

….

Thematiek:

Het thema in het boek is het tekortschieten van de mens bij het helpen van zijn medemens. Als Nederlander heeft Kees het goed, maar als hij de Roemeense Ralu wil helpen, doet hij dat niet op de goede manier. Kees vindt dat hij en zijn gezin zich makkelijk van hun verplichtingen ten opzichte van hun medemens (Ralu) hebben afgemaakt: ze stuurden zo af en toe een cadeautje.

Motto:

“Wie het in Nederland goed heeft, kan het pijnlijk verkeerd hebben, wanneer hij elders goed wil doen; zonder dat hij eigenlijk weet wat hij fout heeft gedaan.”

Taalgebruik:

Het taalgebruik is niet zo moeilijk en het boek leest snel weg. Door de ik-vorm voelt men zich als lezer betrokken bij het verhaal. Er zitten wel weer typische taalaanduidingen van Kees van Kooten bij.

Vertelsituatie:

Kees van Kooten schrijft in de ik-persoon over de gebeurtenissen die hij meemaakt. “We zien en `voelen` de spanning en emoties die het bezoek van Ralu met zich meebrengt.”

Perspectief:

Ik-perspectief.

Verhaalopbouw:

Het boek bestaat uit 15 hoofdstukken, zonder titel of nummer. Elk nieuw hoofdstuk begint met een ‘grote hoofdletter’.