Zes sterren door Joost Zwagerman

Zakelijke gegevens: a. Auteur: Joost Zwagerman
b. Titel: Zes sterren, De Arbeiderspers, Amsterdam , 2002 2e druk, 210 blz. (eerste druk: januari 2002, Nederland). c. Geren: Roman.

Eerste reactie: a. Keuze: Joost Zwagerman is een bekende schrijver waar ik al meer boeken van heb gelezen. Dit is zijn nieuwste boek en ik was er nieuwsgierig naar. b. Inhoud: Het boek is heel knap geschreven. De gedachten van de hoofdpersoon worden mooi beschreven. Hij denkt na over de zelfmoord van zijn oom en er wordt heel goed weergegeven hoe hij zich voelt.

Verdieping:

a. Samenvatting:

Wie is er aan het woord? Er is een vertellersperspectief. De schrijver vertelt over Justus, de hoofdpersoon, en over zijn gedachten en herinneringen m.b.t. zijn oom die zelfmoord heeft gepleegd.

Hoeveel en welke personen komen er voor? Er komen zes personen in het boek voor: - Justus, vanuit deze persoon is het verhaal geschreven. Het gaat in het boek om zijn gedachten en herinneringen. - (oom) Siem, dit is de oom en werkgever van Justus. Hij heeft zelfmoord gepleegd. - (tante) Tilly, één van de, waarschijnlijk, directe oorzaken van Siems zelfmoord. Tilly ging bij hem weg en, mede daardoor, vond Siem dat het leven voor hem geen zin meer had. - Mabel, zij is de derde persoon in het bedrijf, een tijdschrift GOEDEMORGEN, van Siem en Justus. - Vader van Justus, de broer van Siem. Hij is vooral kwaad op Siem, hij voelt zich verraden. Ook neemt hij het Justus kwalijk dat hij de zelfmoord niet aan heeft zien komen terwijl hij heel nauw met Siem samenwerkte. - Moeder van Justus, zij is een nerveuze vrouw (met smetvrees) die nooit echt een moeder is geweest voor Justus. Daarom heeft Justus zoveel bewondering voor zijn tante Tilly. Zij was een echte moeder voor hem.

Wat gebeurt er, waar en wanneer? Oom Siem heeft zelfmoord gepleegd. Het hele boek gaat hier eigenlijk om. Justus denkt na over of hij het had kunnen voorkomen en waarom oom Siem zelfmoord heeft gepleegd. Hier is hij constant mee bezig. In de loop van het verhaal kom je steeds meer te weten over zijn jeugd en waarom oom Siem het niet meer zag zitten.

Hoe loopt het verhaal af? Het verhaal loopt af als Justus de dood van zijn oom uiteindeindelijk accepteert. Hij weet nu dat hij het niet had kunnen voorkomen en dat hij en Mabel het goed hebben gedaan. Dat zij, in ‘hoteltaal’, zes sterren verdienen.

Wat is het probleem (thema) dat als een rode draad door het verhaal loopt? De zelfmoord van Siem. Alles draait hierom in het verhaal. Het boek bestaat eigenlijk uit gedachten van Justus over zijn oom Siem.

b. Onderzoek van de verhaaltechniek:

Schrijfstijl: De schrijfstijl van Joost Zwagerman vind ik heel mooi. Hij weet dingen heel mooi te beschrijven zodat je je echt kunt inleven in het verhaal.

Ruimte, plaats en tijd: Het verhaal speelt zich af op verschillende plaatsen. Maar eigenlijk het meest op hotelkamers. Het werk van Siem en Justus is het recenseren van hotels. Dit deden ze bijna altijd samen. Nu moet Justus het ineens alleen doen. Je merkt aan de beschrijving van de kamer hoe de stemming van Justus is. Er is dus ook sprake van een ‘belangenruimte’. Het eigenlijke ‘nu’ in het verhaal is 2002. Maar doordat het vooral om gedachten en herinneringen van Justus gaat worden er grote tijdsprongen gemaakt. Vooral als hij terugdenkt aan vroeger, hoe hij Siem en Tilly bewonderde en bij zijn ouders geen veilige plek vond. Dan gaat het dus ineens over 10 tot 15 jaar geleden.

Verhaalfiguren: Ik zal de belangrijkste figuren in het boek beschrijven. - Justus, hij is en jonge man van begin de 20. Hij werkte als redacteur bij het tijdschrift GOEDEMORGEN dat zijn oom Siem heeft opgezet. Hij heeft de laatste jaren dus heel intensief met zijn oom samengewerkt. Als zijn oom ‘plotsling’ zelfmoord pleegt staat hij er alleen voor. Hij is dan ineens de hoofdredacteur en moet een blad draaiende houden terwijl hij erg met zichzelf in de knoop zit door de dood van zijn oom. - Oom Siem, hij is de belangrijkste figuur in het boek, hij was een actief man en na vele andere baantjes had hij een ‘hotelmagazine’ opgezet dat totaal werd opgebracht door advertentiekosten. Hij is getrouwd met tante Tilly en ze willen dolgraag kinderen. Maar het blijkt dat Tilly onvruchtbaar is. Als Tilly dit gehoord heeft wil ze nooit meer seks en daarom staat ze Siem toe ‘vriendinnen’ te hebben. GEEN affaires maar vriendinnen, puur voor de seks. Als Siem uiteindelijk toch verzeild raakt in een affaire en ze komt hier achter gaat ze bij hem weg. Dit is één van de directe redenen dat Siem zelfmoord pleegt door heel veel medicijnen te slikken. - Mabel, zij is de derde persoon in het bedrijfje van Siem. Ook zij is helemaal kapot van zijn dood maar Justus en zij stoppen hun verdriet voor elkaar weg zodat ze eigenlijk niets aan elkaar hebben. - Jos, de vader van Justus en broer van Siem. Hij is de absolute tegenpool van Siem. Hij heeft een vaste baan en is bijna bang voor veranderingen. Hij vindt het maar niks dat zijn zoon met zijn broer gaat samenwerken. Hij had liever gezien dat Justus ging studeren. Als Siem zelfmoord pleegt is Jos vooral heel boos. Hij voelt zich verraden. Ook neemt hij het Justus kwalijk dat hij niets heeft zien aankomen.

Situaties: De belangrijkste situatie in het boek is de zelfmoord van Siem, hierover gaat het gehele boek. Een belangrijke wending komt helemaal aan het eind van het verhaal als Justus het zichzelf niet meer kwalijk neemt dat oom Siem zelfmoord pleegde. Vertelwijze: Het is een auctoriaal verhaal. Iemand die van bovenaf op de situaties kijkt en weet wat iedereen denkt en voelt vertelt het verhaal.

c. Op zoek naar de thematiek:

Wat is de hoofdgedachte (het thema)? Het verdriet en de eenzaamheid van Justus na de dood van oom Siem.

Welke tekstgedeelten en motieven zijn typerend voor dat thema? De herinneringen aan Siem zijn levendig en doordat alles zo mooi is beschreven kan je je het precies voorstellen. De tekstgedeelten als Justus alleen op een kale hotelkamer zit en nadenkt over wat hij heeft fout gedaan en hoe hij de dood van zijn oom had kunnen voorkomen zijn heel typerend voor het thema.

Wat is het verband tussen de titel en het thema? Het verband tussen de titel en het thema zit vooral in het einde van het verhaal. Als Justus eindelijk inziet dat hij niets fout heeft gedaan geeft hij zichzelf, Mabel en hun tijdschrift GOEDEMORGEN zes sterren.

d. Plaats in de literatuurgeschiedenis:

Wanneer is het werk voor het eerst gepubliceerd? Het werk is voor het eerst gepubliceerd in januari 2002.

Wat weet je van de schrijver? Joost Zwagerman is een hele bekende Nederlandse schrijver die al vele grote werken op zijn naam heeft staan. Wat weet je van de tijd waarin dit werk geschreven werd? Het werk is nog maar kort geleden (ongeveer een jaar) geschreven en dat is heel herkenbaar in dit boek. Het gaat echt over de tijd waarin ik nu leef.

In hoeverre is dit werk typerend voor de schrijver? Dit kan ik niet echt goed beoordelen. Ik heb wel enkele andere boeken van deze schrijver gelezen maar lang niet allemaal. Ik merk dat de schrijver in dit boek de situaties uitgebreider beschrijft. Dat vind ik aan de ene kant goed, alles is heel levendig voor te stellen maar aan de andere kant fantaseer ik graag zelf ook hoe de dingen er uit zien. Dit wordt me bij dit boek enigszins ontnomen.

In hoeverre is dit werk typerend voor de tijd (stroming) waarin het ontstaan is? Het verhaal is zeer typerend voor de tijd. Je herkent heel duidelijk de snelle maatschappij, de drukke wereld waarin het vooral om geld en carrière draait.

Beoordeling: 1. Welke verhaalelementen hebben voor hou een positeive werking? De stukken waarin Justus het zichzelf kwalijk neemt dat zijn oom zelfmoord pleegde vind ik heel aangrijpend. Hij kan er helemaal niets aan doen en toch krijgt hij van veel mensen (zelfs van zijn eigen vader) de schuld. 2. Welke passage spreekt je het sterkst aan en waarom? Ik vind het slot het mooist. Als Justus eindelijk inziet dat het niet zijn schuld is en dat hij gewoon verder moet gaan met zijn eigen leven. Het spreekt me aan omdat het dan toch nog, tot op zekere hoogte, goedkomt. Het verdriet om iemand, waarvan je houdt, te verliezen is heel groot en aan het einde zie je hoe Justus er mee om leert gaan en verder gaat met zijn leven als ‘jongste redacteur’ van Nederland. 3. Welke verhaalelementen hebben voor jou een negatieve werking? Verschillende delen in het boek zijn een beetje saai doordat de gedachten van Justus steeds weer op hetzelfde uitkomen, oom Siem. Dit geeft wel heel goed weer hoe erg Justus er mee zit, maar om te lezen wordt het op den duur een beetje saai. 4. Kun je dit boek met andere boeken of met een film vergelijken? Nee, eigenlijk niet. Ik heb al veel boeken gelezen maar dit boek staat toch een beetje apart. Het is niet goed in een ‘hokje’ te plaatsen. 5. Wat is je oordeel over het thema van het boek? Het thema is redelijk herkenbaar. Het gaat heel het boek over Justus die probeert de dood van zijn oom te verwerken. Dit is een belangrijk proces en ik vind dat de schrijver het heel goed verwoord heeft. Maar naar mijn mening had er nog een andere, korte, verhaallijn mogen zijn. Nu is het boek op sommige stukken een beetje saai omdat het steeds over hetzelfde gaat, dat zou dan anders zijn. Aan de andere kant, nu zie je wel dat als je een dierbaar iemand verliest dat er dan weinig anders is waar je je mee bezig houdt. 6. Wat vind je van het taalgebruik? Ik vind het taalgebruik soms best ingewikkeld. 7. Wat is je eindoordeel over dit werk? Het is een heel aangrijpend, mooi verhaal. Vooral heel knap geschreven. Maar ik vind dat het op sommige punten iets minder langgerekt zou mogen zijn. Het wordt nu soms een beetje saai. 8. Zou je een ander aanraden dit boek ook te lezen? Ja, het is een mooi boek over de gedachten en gevoelens van iemand. Dit is vooral heel mooi verwoord door de schrijver en ik denk dat vele anderen dit met me eens zullen zijn. Ik zou het boek dus zeker aanraden.