W.A.-man door Theun de Vries

1.
Auteur: Theun de Vries
Oorspronkelijk onder pseudoniem: M. Sweartreger
titel: W.A. man
Uitgever: Van Gennep
Plaats van uitgave: Amsterdam
Oorspronkelijke uitgever: Doezende Dar
Jaar van uitgave: 7e druk in 1983 (eerste illegale druk in: 1944)
Aantal bladzijden: 81

2.
Een W.A.-man is een ander woord voor NSB’er

Blz. 75. Bij elke stap die voor het pakhuis bleef staan, zaten de NSB’ers rechtop van angst.
Blz. 85. … het collaborerende verraad van de NSB, en de Quislingrol die Frans moet spelen.

3.
Frans Dijkgraaf: Een jongen met een goede Hollandse naam. Frans is iemand die totaal niet opvalt en een voor zijn gevoel doelloos leven lijdt. Pas na de Jordaan-oproer krijgt Frans een doel in zijn leven, beter worden dan de arbeidersklasse, die hij veracht. Omdat hij niet gewend is na te denken over dingen is het moeilijk voor hem om dit wel te doen als het moet. Daarom is hij een gemakkelijke prooi voor de W.A. Uiteindelijk beseft hij wel dat hij fout zit, maar dan is het al te laat.

Blz. 5 Het kon hem zelf geen haar schelen in de dagen, toen hij nog naar de donkere ouderwetse school ging…

Blz. 13 Toen Frans na één keer zitten blijven met dertien jaar in de hoogste klas van de stadsschool zat, gebeurde er iets dat zijn onverschilligheid voor de eerste maal doorbrak.

Blz. 27 Maar hij had met dat al de atmosfeer gevonden waarin hij ademen kon; een geloof dat de leegte van zijn wanhopig geworden hart vulde. Het was niet moeilijk het credo van deze soortgenoten te begrijpen; het was zelfs uiterst eenvoudig.

4.
Het is een novelle over iemand die kwaad is op de communisten en daarom bij de NSB gaat.

5.
Het boek is geschreven door een oogpunt van bovenaf dat alles ziet. (Frans).

Blz.21 De leraar leek hem geschikt; hij klopte Frans op de schouder en zei dat een jongen met zo’n fidele Hollandse naam zeker een goede leerling zou worden.

6.
Het is in goed Nederlands geschreven, met wat verouderde woorden uit 1940-1944.

Blz. 15 …zij hadden een geur, gemengd uit kruitdamp en lucht van excrementen, van leer van sabelscheden en gummiknuppels.

7.
Frans woont bij zijn ouders in de kruidenierszaak.

Blz. 6 Zijn ouders zwoegden allebei in het kruidenierszaakje. Het lag aan een zijgrachtje, in een smal, hellend huis.

8.
De tijd waarin dit verhaal zich afspeelt is de periode voor de 2e wereldoorlog. (ongeveer 1930-1940)

9.
Ik vond het een raar boek, vooral als je kijkt dat het geschreven is door iemand die in de 2e wereldoorlog ondergedoken zat, en dus de vijand van de NSB was. In het boek wordt je “vrienden” met Frans, je begrijpt hem. Het is soms wel moeilijk te lezen omdat er geen hoofdstukken zijn. Dit komt omdat het moeilijk in te delen is in hoofdstukken.

10.
De maatschappelijke context waarin het werk is geschreven.

Ik denk dat de schrijver dit heeft gemaakt om de onderduikers in te laten zien dat er ook NSB’ers zijn die eigenlijk niet tegen hen waren, maar niet meer terug konden, zo ook Frans. Hij was tegen de communisten die een oproer veroorzaakten in de Jordaan, hij wou iets tegen hen doen, en ging dus bij de NSB. Hij kreeg al snel een hoge functie, en tegen de tijd dat de oorlog uitbrak kon hij niet meer terug. Hij moest nu tegen de Joden zijn, en voor Duitsland vechten. Veel onderduikers zagen alleen de haat zoals hun dachten dat de haat was, door en door tegen hen gericht.