Het onderwerp. Het onderwerp van het boek is eigenlijk vanaf het begin al duidelijk, want het begint met het stuk waarin Theo eten en drinken gestolen heeft voor een aantal, nog onbekende, toekomstige vrienden. Hij wil indruk op ze maken. Dit onderwerp ligt zeer dicht bij de belevingswereld van tegenwoordig, want iedereen wil graag vrienden en doet daar ook van alles voor. Het is niet alleen een interessant onderwerp, maar ook ironisch, want het maakt niet uit hoe de hoofdpersoon zicht voelt als zijn vrienden hem maar als vriend beschouwen.

De gebeurtenissen. De nadruk ligt in het geheel niet op de gebeurtenissen, maar ze spelen wel een rol bij de gedachten en gevoelens van Theo, die toch wel het merendeel van het boek beslaan. Er zijn wel een aantal gebeurtenissen, maar het grootste deel van het boek speelt zich af in de torenkamer waar hij ondergedoken zit. De gebeurtenissen, die er zijn, zijn erg verrassend en ook wel wat ongeloofwaardig. Hiermee doel ik met name op de ontsnapping van Theo toen hij door de politie gearresteerd was. De gebeurtenissen zijn zo goed en met veel gevoel geschreven, dat je er ook echt in mee gaat leven. De gebeurtenissen waren in dit boek absoluut niet voorspelbaar, wat in vele boeken wel het geval is. Dit is dus een zeer positief punt voor deze schrijver.

De bouw. Het verhaal begint wat verwarrend, omdat de schrijver alleen hints geeft van wat er gebeurd is en het niet in woorden verteld. Hierdoor kun je zelf al je conclusies trekken en soms weet je pas een hoofdstuk later wat er precies aan de hand was. Doordat de hoofdpersoon steeds evalueert wat er is gebeurd, is er echter nooit sprake van dat je echt een stuk in het boek helemaal niet begrepen hebt. De opbouw is dus ook erg verrassend, maar toch begrijpelijk. Het einde is niet echt verrassend, behalve dat plotseling de moeder van Otto en Pieter verschijnt en ze denkt dat Theo Pieter is. Het tijdsverloop is zoals in de werkelijkheid, maar soms is het door de flashbacks wat verwarrend. Dit vond ik een minpunt aan het boek.

De personages. Alle personages waren voor mij goed duidelijk en heel erg met inhoud beschreven, maar niet in zoverre dat het saai werd. Naarmate het einde dichterbij komt, leer je de personages steeds beter kennen. Ik moet toegeven dat ik van Pieter nooit verwacht had, dat hij erin toe zou stemmen Theo te vermoorden en ik dacht dat Otto dat zou doen in plaats van Freddie. Ik vond Pieter eerst als enige sympathiek, omdat hij altijd bij Theo ging eten op de zolderkamer en hem hielp zijn wonden te verzorgen, maar later verdween dit gevoel. De andere personages vond ik, behalve Theo, koel en afstandelijk en ze leken nooit een echte vriend van Theo. Theo zelf vond ik een domme, egoïstische en naïeve zeur. Ik zou nooit onderduiken bij vage kennissen en al helemaal niet ontsnappen van de politie in zo´n situatie, maar meteen vluchten naar het buitenland of gewoon mijn straf afwachten en dan kijken wat er zou gebeuren.Het taalgebruik.Het taalgebruik was makkelijk te volgen, hoewel er soms een wat rare zinsbouw voorkwam. Ik had er echter niet veel moeite mee, doordat het verhaal geen langdradige beschrijvingen bevat. Zoals ik al eerder vertelde lag de nadruk op de personen en hun gevoelens en gedachten. Deze werden dan ook wel geleidelijk steeds duidelijker en kregen steeds meer inhoud, door het beknopte taalgebruik, wat je zelf je conclusies liet trekken. Er was een kleine hoeveelheid beeldspraak in het verhaal verwerkt, maar dat was van groot belang om dat te begrijpen.Kortom, het verhaal was zeer goed opgezet, goed te lezen en ook nog leuk om te lezen, door de verrassende elementen die erin voorkwamen. De gevoelens kwamen ook goed bij mij over en zorgden af en toe voor tegenstrijdige gedachten, waaruit je zelf je conclusie moest trekken. Het was dus een echt leuk boek.

Samenvatting. Theo Altink is een jongen die bij zijn vader woont, zijn moeder is overleden. Hij heeft een vriend, Freddie. Door Freddie komt hij in contact met Pieter en Otto van Hal. Otto is de baas van het groepje en hij heeft zich voorgenomen dat Theo lid mag worden van hun groep als hij voor een feestje kan zorgen. Aangezien Theo geen geld heeft is hij genoodzaakt de dingen voor het feest te stelen. Hij rijdt al rond op een gestolen brommer. Hij kan de spullen krijgen en hij steelt ook een geblokt hemd om er netjes uit te zien. Eigenlijk wil hij niet meer stelen omdat zijn broer in de gevangenis zit en hij op zijn vader zou letten. Dan gaat hij trots naar de groep toe en hij wordt geaccepteerd. Hij wordt een beetje verliefd op Agnes, de vriendin van Otto. Hij krijgt niet veel contact met de mensen behalve met Pieter. Theo heeft namelijk een kraai die hij tam heeft gemaakt toen hij de kraai vond die in een lammetje aan het doodpikken was. Hij kreeg ruzie met de kraai en deze valt door de bomen op de grond. Theo neemt hem ernstig verwondt mee naar huis en probeert hem tam te maken. Dat lukt hem na twee maanden en daarna jaagt hij met zijn kraai, Rokko op dieren. Pieter wil dus met hem en Rokko gaan jagen want hij heeft een pijl en boog. Dan gaan ze naar binnen en voelt Theo zich een beetje verraden door Freddie, want hij moet van hem dansen. Na het feest spreekt Theo met Otto. Hij moet de morgen daarna bij Otto komen. Theo brengt Agnes met de brommer naar huis. Daar kust hij haar en verliefd rijdt hij naar huis.De volgende ochtend als hij naar Otto gaat rijdt hij nog even door de straat van Agnes. Als hij bij Otto is klaagt Otto over de kijker die Theo voor hem gestolen had. Otto wilde eigenlijk een sextant en toevallig staat die bij de buren in huis die op vakantie zijn. Otto vraagt aan Theo of hij de sextant wil stelen en hij geeft hem daarvoor 100 gulden. Theo wil hem wel voor hem stelen en hij krijgt de 100 gulden mee. Trots gaat hij naar de stad omdat hij eindelijk iets kan kopen en niet hoeft te stelen. Hij koopt een paar nieuwe schoenen en kousen waar hij heel trots op is. De volgende dag gaat Theo op zijn brommer op zoek naar Agnes en hij vindt haar in haar achtertuin. Dan als Agnes vraagt of hij op de brommer is, lopen zij naar zijn brommer toe. Daar staat de hele straat vol met mensen en daar tussen staat de politie. Agnes houdt Theo vast en hij wordt gearresteerd voor diefstal op een brommer. Hij wordt meegenomen naar het politiebureau maar daar vraagt hij of hij naar de wc mag. Daar ontsnapt hij door het raampje van de wc en vlucht de stad in. Hij voelt zich niet veilig in de stad en besluit de bus naar huis te nemen. Dan in de bus worden en grapjes tegen hem gemaakt over zijn bromfiets en hij vlucht weg uit de bus het land in. Hij holt door de weilanden naar het huis van Freddie. Daar vraagt hij aan hem of hij daar niet mocht slapen. Freddie wil dat niet en hij brengt hem naar Pieter en Otto. Daar mag hij blijven slapen maar Otto wil wel dat Theo voor de veiligheid in het torenkamertje gaat slapen.Hij wordt in kamertje sterk verwaarloost en opgesloten. Theo wordt mishandeld door Freddie die hem door het glas op de grond sleept. Hij moet urineren in een emmer en door de dorst moet hij uit dezelfde emmer ook drinken. Theo wordt gek van de opsluiting en als hij Agnes buiten ziet lopen met Otto. Otto beloofd hem een buitenlandse ruis en daar zit Theo steeds op te hopen dat hij weg kan. Dan komt op een dag Rokko aanvliegen en neemt de sleutels mee van de torenkamer die buiten op het terras liggen. Nu kan hij zelf de toren uit maar daar komt Otto achter en hij wordt kwaad op hem. Dan opeens krijgt hij het bericht dat hij snel op reis kan naar het buitenland. Rokko komt nog een keer bij Theo op bezoek. Theo heeft een briefje geschreven voor zijn vader dat hij binnenkort op reis gaat en daarna naar huis komt. Theo laat Rokko rondjes rond het huis vliegen en dat vindt Otto geen prettige gedachten en hij doodt Rokko. Theo vindt het niet eens erg dat Rokko dood is, hij had een slechte invloed op hem. Voor Theo opgesloten was had hij thuis een broeiberg en omdat hij denkt dat alles daarin wit wordt en de basisstoffen van de aarde denkt hij dat hij door stank en verrotting om hem heen langzaam zal veranderen in Pieter. Dan op de dag dat hij op reis zal gaan wil hij het vest aan van Pieter en Theo geeft Pieter zijn wit geblokte hemd. Dan gaan ze naar buiten en als ze bijna buiten zijn wordt Theo door de moeder van Pieter geroepen, want zij denkt dat Theo Pieter is. Theo is daar erg trots op want nu weet hij zeker dat hij Pieter is geworden. Theo loopt nu los van Pieter door het bos en hij ziet zijn wit geblokte hemd met een zaklamp voorbijkomen. Verderop staat Freddie met een honkbalknuppel en als hij het hemd van Theo ziet slaat hij hem neer.

Analyse en interpretatie
Titel, ondertitel en motto. Een ondertitel is niet aanwezig en een motto ook niet. De titel is: “Vriend van verdienste” en dit slaat op het feit dat Pieter doet alsof hij Theo´s vriend is, terwijl hij eraan meewerkt om hem te vermoorden. Uiteindelijk wordt hij zelf verwisselt en dus vermoord. Dit deed me sterk denken aan het spreekwoord: wie een kuil graaft voor een ander valt er zelf in. De titel slaat op de \'vriendschap\' van Theo met de broers en Freddie.Ook de vriendschap van Freddie met de broers slaat op de titel. Theo probeert dus koste wat kost vrienden te krijgen in de vorm van Otto en Pieter, alleen wordt hij door hun misbruikt om een sextant te stelen.Genre.Het genre is actie en het is en waargebeurd verhaal, dus eigenlijk een eigentijdse roman.

Thema, motief, idee en wereldbeeld. Het thema van het verhaal is dat Theo een beter mens wil worden, een goede jongen voor zijn vader. Daar heeft hij alles voor over. Dit geldt ook in hoge mate voor zijn vrienden. Een ander thema is de tegenstelling tussen macht en onderworpenheid. Enkele motieven zijn: vriendschap, jagen/de jacht, Theo\'s geblokte blouse, verrotting, Theo\'s verlangen naar zuiverheid, de rode brommer, de sextant en spiegelbeelden. Het idee van de schrijver is: Alles voor vriendschap en voor je ouders. Hij laat ook zien dat dit heel verkeerd kan aflopen. De schrijver vindt dus blijkbaar, dat je echte vriendschap moet koesteren en dat je ouders er altijd voor jou zijn, dus dat jij er ook voor je ouders moet zijn als het nodig is.

Symbolen, beelden en verhaallagen. De ruimte speelt een zeer belangrijke rol als symbool, want door de toren wordt Theo langzaam anders in zijn hoofd. Theo veranderd totaal in dit boek omdat hij een maand opgesloten zit in het huis van de familie van Hal. Hij wordt gek van de opsluiting en van het zien van Agnes en van Rokko, zijn kraai, terwijl hij ze niet kan aanraken of roepen.Freddie veranderd ook, omdat hij eerst de vriend was van Theo maar aan het einde is hij de gene die Theo daadwerkelijk vermoord.Pieter verandert een beetje in het boek omdat hij toch aan het einde ook medeplichtig is op de moord van Theo,terwijl hij toch wel de vriend van Theo was tijdens zijn opsluiting. De kraai geeft het symbool van vrijheid weer, omdat hij ook door Theo een gevangene was en later is Theo zelf een gevangene. De kraai is een gewetenloze vogeldief (lammetje dood, schaap oog uitgestoken, sleutels van tafel gestolen) en wordt volgens mij helemaal met Theo vergeleken, doordat de twee zeer goede vrienden zijn en alles samen doen.Er zijn in dit boek verschillende verhaallagen namelijk: De moord als gebeurtenis, de vriendschap als thema, vrijheid en gevangenschap als symbolische laag en daarnaast heeft de schrijver de poëticale laag ook zeer goed vorm gegeven.

Opbouw, structuur en spanning. Het boek is verdeeld in 12 hoofdstukken die elk genummerd zijn en waarvan hoofdstuk II,VI en XI Flashbacks zijn. De gebeurtenissen vinden chronologisch plaats. De samenhang met het thema is erg sterk aanwezig in het hele boek. Er zijn verschillende verhaallijnen, die aangeven welk onderwerp op dat moment voor de hoofdpersoon belangrijk is; zijn vader, zijn overleden moeder, zijn kraai, zijn `vrienden` of God. De spanning komt pas aan het einde van het boek helemaal naar het climaxpunt. Door zeer weinig en beknopte informatie te geven, is het einde tot op het moment van de ontknoping onbekend. Het verhaal begint een beetje in medias res, want het feit dat Theo daarna nog denkt aan wat er daarvoor gebeurd is, geeft al aan, dat het van belang is voor het verhaal.

Personages. Theo Altink: Hij is iemand die erg gehecht is aan vrienden en daarom van alles probeert om vrienden te krijgen.Hij is onzeker van zichzelf en zit duidelijk in zijn puberteit. Freddie: Hij is de vriend van Theo in het begin van het boek maar aan het einde vermoord hij hem. Pieter: Hij is eigenlijk de gene die Theo nog een beetje helpt in zijn gevangenschap.Hij is vrij vriendelijk en ook op zoek naar vrienden. Otto: Hij domineert de anderen met zijn grote postuur en zij luisteren dan ook allemaal naar hem. Agnes: Zij is een vrij vaag figuur wat eigenlijk de dader is van de moord, want door haar moet Theo vluchten. De vader van Theo: Over hem kom je bijna niets te weten.

Onderlinge verhoudingen Aan het einde van het boek zijn Freddie, Pieter, Otto en Agnes tegen Theo maar aan het begin kunnen ze het nog wel met hem beginnen. Freddie en Theo: In het begin zijn zij goede vrienden en door Freddie komt Theo in contact met Otto en Pieter. Later keert zijn vriendschap om in vijandschap en vermoord hij hem(dacht hij). Otto en Theo: Zij hebben geen echte verhouding met elkaar, zij spreken elkaar slechts zelden en dan met ruzie. Pieter en Theo: Pieter wil eerst met Theo gaan jagen omdat Pieter een pijl en boog heeft en Theo Rokko, de kraai. Later keert ook Pieter zich tegen Theo en helpt hij om Theo te vermoorden, maar wordt hij zelf het slachtoffer. Agnes en Theo: Zij hebben een vluchtige relatie denkt Theo maar door haar begint eigenlijk de ellende want zij verraadt hem aan de politie. Freddie met Pieter en Otto: Freddie neemt een plaats van minachting in bij de broers en zij gebruiken hem dan ook alleen uit eigen belang. Pieter en Otto: Zij hebben een goede relatie met elkaar maar toch speelt Otto duidelijk de baas over Pieter. Otto is eigenlijk iedereen de baas in dit boek.

Tijd. Het verhaal speelt zich af in Baarn en Soest rond 1980-1983. Dit wordt echter niet aangegeven in het boek, maar heb ik opgezocht. De vertelde tijd omvat een paar maanden, maar ook dit is niet exact aangegeven. Het is een niet-continu tijdsverloop, want soms verstrijken er weken in de tijd zonder dat daar wat over verteld wordt. Het boek had ongeveer 315 bladzijdes en ik deed er ongeveer vier uur over om het te lezen. De tijd verloopt chronologisch met enkele tijdssprongen en flashbacks. Het tijdsperspectief is een vision avec.

Perspectief. Het verhaalperspectief is vanuit de personale vertelsituatie. Voor een waargebeurd verhaal is dit interessant om te lezen.Ruimte. De omgeving waar het verhaal zich afspeelt is dus Baarn, Soest en Amersfoort. Dit kun je aan de hand van omgevingsbeschrijvingen goed voor je halen.

Taalgebruik en stijl. Het taalgebruik was normaal Nederlands, dus was het boek goed te lezen. Er werd weinig beeldend geschreven en beeldspraak werd een enkele keer gebruikt. De stijl van schrijven was zeer beknopt en dat is zeer zeldzaam in Nederlandse romans naar mijn ervaring. Het taalgebruik was nuchter en toch gevoelig. De zinnen waren kort maar precies, inhoudelijk, groot genoeg. Het is een moderne eigentijdse roman met vernieuwende ideeën, wat betreft het schrijven.

De schrijver. Er zijn biografisch bijzonderheden die van invloed zijn op het boek. Alleen was Rosenboom geïnteresseerd in de moord van Baarn. Thomas Rosenboom is geboren op 8 januari 1956 in Doetinchem. Hij was het 2e kind van een middelgrote ondernemer en heeft twee zusjes. Hij kreeg een katholieke opvoeding, wat in zijn boeken soms een rol speelt. Na het atheneum studeerde hij psychologie in Nijmegen, maar na drie jaar brak hij zijn studie af, omdat hij schrijver wilde worden. Hierom ging hij ook een studie Nederlands volgen in Amsterdam, waar hij bleef wonen nadat hij cum laude zijn doctoraal examen gehaald had.In 1982 had hij zijn debuut met het verhaal “Bedenkingen”, dat hij later opnam in “De mensen thuis”, in “ de Revisor”. Hij was in de periode 1989-1991 redactiesecretaris van “de Revisor”. In 1987 was Rosenboom een jaar lang aangesteld als writer in residence aan de universiteit van Michigan. Hij voorzag in zijn levensonderhoud door les te geven in proza schrijven aan een schrijf vakschool in Amsterdam. In 1985 kwam “Vriend van verdienste” uit en in 1994 “Gewassen vlees”, die in Duitse vertaling bij Suhrkamp Verslag wordt uitgegeven.Voor “De mensen thuis” ontving hij de Lucy B en de C.W. van der Hoogtprijs (1984). “Gewassen vlees” kreeg de Librisprijs in 1995
Rosenboom schrijft voornamelijk romans en korte verhalen. Zijn meest recente werk is “ Publieke Werken”, dat in 1999 als roman uitgegeven is. Omdat het zo´n onbekende schrijver is, is er verder niets over hem te vinden, zelfs niet op het Internet.