Supertex door Leon de Winter

Supertex
Titel (+ondertitel)
SuperTex
Naam auteur:
Leon de Winter
Plaats, jaar uitgave:
Amsterdam, 1996
Jaar 1e druk:
1991
Gebruikt secundair materiaal: (minimaal 2 bronnen!)*
1.
Prisma, uittrekselboek Nederlandse literatuur 1991-1994
2.
http://www.verdec.com/hulpje/boekvers/supertex.htm
Genre:
Biechtroman
Literaire stroming:
Moderne Nederlandse literatuur
Aantal punten:2

Nu zoek je een aantal gegevens over de auteur op. Denk aan geboortejaar (+ eventueel datum overlijden)., opleiding, bekroonde en verfilmde boeken, prijzen en persoonlijke gegevens.

Naam auteur:
Belangrijkste gegevens:
Leon de Winter (1954) groeide op in ’s Hertogenbosch en bezocht midden jaren zeventig de Filmacademie in Amsterdam. De Winter maakte zijn literaire debuut in 1976 met de verhalenbundel Over de leegte in de wereld. Voor zijn romandebuut De verwording van de jonge Durer (1978) ontving hij de Reina Prinsen Geerligsprijs. Andere vroege titels van De Winter zijn Zoeken naar Eileen W. (1981), La Place de la Bastille (1981) en Vertraagde roman (1982). ‘In mijn eerste romans kwam geen jood voor,’ vertelde Leon de Winter in een interview. ‘Toen ik achtentwintig werd, dacht ik: Zo oud was mijn vader, toen de oorlog begon. Wat zou ik gedaan hebben? Wat zou ik geweten hebben? Wat zou ik gezien hebben? Hoe bang zou ik geweest zijn? Hoe zou ik overleefd hebben? Dat was een groot moment voor me, in 1982. Vervolgens heb ik vier jaar lang, tot Kaplan, geen letter geschreven.’
In 1986 maakte Leon de Winter de overstap naar De Bezige Bij, waar Kaplan verscheen. De de met veel vaart en humor geschreven roman gaat over de schrijver Leo Kaplan die lijdt aan een writer’s block en de onbedwingbare behoefte om vreemd te gaan. Het weerzien met een jeugdliefde roept niet alleen herinneringen wakker maar confronteert hem opnieuw met zijn joodse afkomst, die hij jarenlang heeft geprobeerd achter zich te laten. Kaplan was een groot succes en bleek het eerste deel van een aantal romans die met elkaar gemeen hebben dat ze handelen over de zoektocht naar oorsprong, naar de joodse identiteit en bovendien op een andere, toegankelijker wijze geschreven zijn dan zijn eerdere werk.
De Winter werd een bestsellerauteur, niet alleen in Nederland maar ook in het buitenland, met name in Duitsland waar hij een grote populariteit geniet. In 1990 verscheen de roman Hoffman’s honger, die vele malen werd herdrukt en in 1993 verfilmd voor de VPRO. Daarna volgden de romans SuperTex (1991), De ruimte van Sokolov (1992), Zionoco (1995) en het boekenweekgeschenk Serenade (1995). De roman De hemel van Hollywood (1997) werd verfilmd met Rod Steiger, Burt Reynolds en Tom Berenger. Leon de Winter tekende voor het scenario en de produktie. Samen met Eric Pleskow was hij het filmbedrijf Pleswin Entertainment Group begonnen, en het gezin De Winter verhuisde naar Hollywood. Na enige tijd keerde hij toch weer terug naar Nederland. In 2002, in het jaar dat Leon de Winter 25 jaar schrijver was, verscheen de roman God’s Gym, wederom een grote bestseller die door de critici buitengewoon gunstig werd onthaald.
De Winter publiceert regelmatig opinieartikelen in het dagblad Trouw en tijdschriften Elsevier, Die Welt en Der Spiegel. In 2005 kreeg hij de Buber-Rosenzweig-Medaille, een onderscheiding voor zijn strijd tegen antisemitische en racistische tendensen. De Winter en Jessica Durlacher waren in 2005 gastdocenten aan de Universiteit van Berkeley in San Francisco.
Gebruikte bron(nen):*
www.leondewinter.nl/boekboek/show/id=89414

• Wanneer je een internetsite gebruikt, URL vermelden!!

W2: VERWERKING: INHOUD 6 VWO '07/'08, PERIODE 2/3

Zoek in een secundaire bron ( Lexicon literaire werken, prisma uittrekselboek, memoreeks) een samenvatting van het door jou gelezen boek. Kopieer het en plak het hier in.

Na de dood van zijn vader leidt de zesendertigjarige Max Breslauer het succesvolle SuperTex-imperium, een keten winkels van goedkope confectiekleding. Hij woont samen met een beeldschone vriendin, Maria de Jong ( De ex-minnares van zijn vader.), bezit een Penthouse aan de Amstel en rijdt een Porche 928 S. Op een zaterdag in oktober 1990 rijdt 's morgens vroeg met 120 km per uur naar de zaak om Jimmy Tdjin in Thailand te bellen, omdat zijn secretaresse,Yvonne, haar plicht had "verzuimd". Onderweg rijdt hij de jongste zoon uit een orthodox-joodse familie aan en er ontstaat veel commotie. Max belt Maria en Robbie Goudsmit, zijn advocaat. Tevens belt hij zijn psychiater, mevr. dr. Jansen, op en eist een onmiddellijk consult. Aan haar vertelt hij zijn levensgeschiedenis.
Zijn vader, Simon Breslauer, was afkomstig uit het Poolse Lemberg en had in de oorlog het concentratiekamp Belzec overleefd. Hij was later handelaar in textiel geworden, in een kraam aan de Amsterdamse Dappermarkt , en met succes, want toen hij stierf stond hij aan de top van Euro Textiel International BV (ETI). Hij was altijd een veeleisende man geweest, die van zijn oudste zoon onder meer verwachtte dat hij meester in de rechten werd. Zijn jongste zoon , Boy, was minder begaafd en kreeg een baan op de boekhoudafdeling van het bedrijf. Max werd advocaat, maar trad na een aantal jaren ook in dienst van zijn vader. Tijdens het bezoek van een beurs in Milaan legde hij contact met de Marokkaanse broers Jean-Pierre en Louis Mohammed, die hem een aantrekkelijk aanbod deden. Zijn vader had er echter geen oren naar en daarom was Max zelf met de broers in zee gegaan. Hij had namelijk zijn eigen BV opgericht, Maximaal.
Zijn vader belandde in juni 1989 met zijn Mercedes 560 SEL in de loosdrechtse plassen en verdronk. Een maand later werd hij gebeld door een vrouw die zich voorstelde als Maria de Jong. Ze vertelde hem dat ze een verhouding had gehad met zijn vader. Aanvankelijk weigerde Max haar te geloven , maar Boy, die van de verhouding op de hoogte was, bevestigde haar verhaal. Ze ontmoetten elkaar in een van de restaurants van het Okura Hotel. Hoewel zij hem niet openlijk chanteerde, begreep Max toch dat het beter was haar te geven wat zij vroeg: het behoud van haar auto, haar flat en haar maandelijkse toelage. Na verloop van tijd begon Max zelf een verhouding met haar. Max en Boy waren orthodox-joods opgevoed. Hun ouders waren er ook altijd van uitgegaan dat zij een joods meisje zouden trouwen. Toen Max in de ogen van zijn moeder wat erg lang vrijgezel bleef, had zij hem op een aantal geschikte huwelijkskandidaten gewezen. Uiteindelijk koos hij echter zelf en wel voor Esther d'Oliviera, een nieuwe partner in de advocatenmaatschappij waar hij werkte. Zij had net een huwelijk achter de rug een musicus die alcoholproblemen had en haar nog steeds lastig viel. Regelmatig sloeg hij haar spullen kort en klein. Op een dag pleegde hij zelfmoord en Esther kreeg hiervan van zijn familie de schuld. Dat bracht haar in grote problemen. Ze vond pas vrede toen zij zich tot de orthodoxie bekeerd had. Max weigerde haar daarin te volgen en raakte haar op den duur kwijt. Zij was naar Israël verhuisd; Max bracht daar een aantal dagen met haar door en keerde toen terug naar Amsterdam. Maanden- lang ging hij regelmatig naar haar toe , maar hij wilde zich niet in Jeruzalem vestigen. Later is Esther daar getrouwd met een Amerikaanse Talmoed-geleerde. Niet lang daarna werd hij tweede man bij ETI.
Rond één uur gaat Max even naar huis; Maria vertelt hem dat ze besloten heeft hem te verlaten. Per taxi keert Max terug naar de psychiater.
Boy was heel wat minder begaafd, minder rusteloos en ingetogener. Na een korte verkering met de onaantrekkelijke Lea van Gelder, de enige dochter uit een goed-joodse familie, vroeg hij haar ten huwelijk. Vlak voor het huwelijk stuurde Max, die intussen zijn vaders plaats had ingenomen, hem naar Casablanca om zijn contract met de broers Mohammed te verlengen. Het was de eerste keer dat Boy zo'n opdracht kreeg en hij liet zich dan ook als een echte beginneling in de maling nemen door de Marokkanen. Het contract werd niet verlengd, maar verbroken. Een dag later werd hij opnieuw het slachtoffer van zijn naïviteit. Ene Abdul Khalil, die zich ook als zakenman voorstelde, 'leende' zolang vierhonderd dollar van hem om medicijnen te kunnen kopen. Boy besefte al gauw dat hij naar zijn centen kon fluiten en ging op zoek naar de man. Hij vond hem in de stad, volgde hem naar zijn huis en ontdekte dat hij ook een jood was en in werkelijkheid David heette. Boy werd door Davids familie gastvrij ontvangen. Hij ontmoette de beeldschone Sulamit, op wie hij hevig verliefd werd. Hij besloot zijn oude leven op te geven en aan de zijde van Sulamit als orthodoxe jood in Casablanca verder te leven. Hij begon een zaak in chemische wc-units. Max en Lea, die volledig overstuur was, reisden naar Boy, maar konden hem niet van gedachten doen veranderen.
Max wil geen verdere therapie. Aan het eind van de middag loopt hij naar huis terug; onderweg 'herkent' hij in de bestuurder van een zwarte Mercedes zijn vader. Hij voelt zich leeg, alles wat hem dwars zat heeft hij aan de psychiater verteld. Tegelijkertijd heeft hij een voldaan gevoel, want zijn lange 'biecht' heeft hem duidelijk gemaakt hoe hij zijn leven voortaan moet inrichten om gelukkig te zijn.

Prisma, uittrekselboek Nederlandse literatuur 1991-1994

W3: realistische argumenten 6 VWO, '07/'08, PERIODE 2/3

Een aspect van de realiteit is de plaats waar het verhaal zich afspeelt.

Geef zo precies mogelijk aan in welke stad, in welk dorp het verhaal zich afspeelt.

Het gesprek tussen Max en dr. Jansen speelt zich af op de hoogste verdieping van een appartementengebouw op de hoek van de Apollolaan en het Olympiaplein in Amsterdam. In het gesprek heeft Max het over zijn penthouse in de Beethovenstraat in Amsterdam, over het huis van zijn vader, Casablanca, Tel Aviv en de straat waar het ongeluk gebeurt.
Max leeft in een dure wijk van Amsterdam en ook zijn psychiater zit daar in de buurt. Als hij naar een hotel gaat, dan zijn dat dure hotels.

Zou het mogelijk zijn de plaatsen te bezoeken?Met andere woorden zijn de straatnamen, precieze locaties van kroegen en restaurants gegeven?

Ja, de namen uit bovenstaande stukje kloppen allemaal. Alleen het kantoor van de psychiater waar Max zijn verhaal verteld, is waarschijnlijk fictief. Een groot deel van het boek speelt zich daar af. Maar wat de rest betreft is het boek realistisch met plaats en straatnamen.

Vind je het belangrijk dat je iets uit de realiteit van het boek kunt herkennen?

Ja, dat maakt het herkenbaar en voor mij gelijk realistischer. Ik vind het leuk om in een boek bekende plekken te vinden want daardoor raak je meer betrokken bij het verhaal.

Schrijf in een goed lopend verhaal het gedeelte van de recensie over de realistische argumentatie m.b.t. de plaats waar het verhaal zich afspeelt

Het boek is redelijk realistisch. Alle gebeurtenissen spelen zich af in bestaande omgevingen en situaties die zich voordoen zijn geloofwaardig. Dit is zo bedoeld door de schrijver om het boek meer aansprekend te maken. Er gebeurt een hoop in het leven van Max Breslauer en een aantal van deze gebeurtenissen zijn een beetje overdreven dramatisch, wat wel minder realistisch overkomt. Een goed voorbeeld hiervan is het leven van Max jongere broer Boy, die op zakenreis gaat naar Casablanca, daar zijn deal verpest en vervolgens verliefd word op een Marokkaanse jongedame. Als Max hem uiteindelijk vind in Casablanca is Boy eindelijk ergens succesvol in en weigert terug te gaan naar Nederland.

W4 : emotivistische argumenten 6VWO 07/08 periode 2/3

In dit taakblad willen we weten of jij je in kan leven in de emoties van de hoofdpersoon
Welke emoties kwamen bij de hoofdpersoon naar boven?

Nr. Emotie in een woord Verklaring van de emotie.
Geirriteerd Hij denkt dat zijn secretaresse een verkeerde map aan hem heeft meegegeven. Daardoor raakt hij geirriteerd en rijdt een Joods jongetje aan met zijn Porsche.
Somber In korte tijd verdrinkt zijn vader en verlaten zijn broer en vriendin hem om orthodox te worden. Daar wordt een somber van.
Zelfminachtend Hij heeft het voortdurend over zijn slechte kanten, bijvoorbeeld dat hij 100 kilo weegt en dat je zijn vetrollen kan zien. Hij vindt zichzelf een slecht mens, of zoals het boek het zegt “Een Jood in een Porsche”.

Kun jij je daar iets bij voorstellen? M.a.w. begreep je de reacties van de hoofdpersoon?

Dat hij zich irriteert aan zijn secretaresse is onbegrijpelijk, want het is een klein foutje wat later niet eens haar schuld maar zijn eigen schuld blijkt te zijn. Dat je je somber voelt is wel logisch als je 3 belangrijke mensen uit je leven verliest in korte tijd. Maar dat hij op zich zelf neerkijkt is af en toe onterecht, want hij heeft ook een hele hoop goede punten zoals een mooie auto, veel geld en een succesvolle zaak, en een knappe vrouw. Hij ziet alleen de slechte dingen van zichzelf.

Schrijf nu een recensie in goed lopende zinnen wat betreft jouw emotionele betrokkenheid bij de hoofdpersoon van dit verhaal.

Omdat Max een hoop te verwerken gehad heeft heb je als lezer met hem te doen. Je krijgt steeds meer van zijn ellende te horen en begrijpt telkens beter waarom hij bij een psychiater zit. Doordat je met hem meeleeft ben je emotioneel betrokken bij het boek. Er worden ook veel Joodse spreekwoorden gegeven en vertaald in het verhaal, de laatste zin is ook een spreekwoord.

W5: morele argumenten 6 VWO, '07/'08, PERIODE 2/3

Morele argumenten leggen een relatie tussen het gelezen boek en morele beginselen. Handelingen van de personages kun je goed- of afkeuren op basis van je eigen morele overwegingen. Welke handelingen keur je goed of af. Noem kort tenminste drie voorbeelden..

Handeling Wat keur ik goed/af Waarom keur ik het goed/af
1. Esther vertrekt naar Israël
Dat ze Max in de steek laat en met een ander trouwt. Omdat ze ook wel rekening met Max had kunnen houden en zomaar in een keer orthodox is.
2. Boy vertrekt naar Marokko
Dat hij zijn verloofde in de steek laat en in een ander land gaat wonen, enkele weken voor hun trouwdag. Ik keur het goed omdat hij weet dat hij niet verliefd is en zijn leven veel gelukkiger is in Marocco. Je kan dan beter daar blijven dan de rest van je leven een slecht huwelijk hebben of scheiden.
3. Max ontslaat zijn secretaresse
Dat Max haar ontslaat om een klein foutje. Later komt hij erachter dat hij zelf de verkeerde map heeft gepakt. Ze was al vele jaren daar werkzaam en had niks fout gedaan, dus hij had geen rede om haar zomaar te ontslaan.

Schrijf nu dat gedeelte van een recensie dat jouw morele oordeel over de handelingen van de personages betreft. Doe dit in goed lopende zinnen. Vergeet niet je argumentatie te vermelden.

Max Breslauer is geen voorbeeld van een moreel verantwoord persoon. Een leuke passage hiervan uit het boek is in het begin te vinden wanneer hij een joods jongetje aanrijd in zijn Porche, omdat hij hard rijdt en niet op tijd kan remmen . Max is zelf ook joods en volgens de andere joden is het onacceptabel dat een jood in een Porche rijd. Daarnaast is Max niet heel erg menslievend. Bewijs:
“De ‘ik’, Max Breslauer, is geen sympathiek figuur. Hij zou waarschijnlijk het best gekarakteriseerd kunnen worden als een patser. Tijdens zijn studie hing hij de radicale student uit die een loopbaan als sociaal advocaat voor zich zag. Maar uiteindelijk wordt hij een handige en vooral harde zakenman. Hij kent geen scrupules als het gaat om de produktiewijze van de spotgoedkope spullen die ‘Supertex’ verkoopt. Als de arbeidsomstandigheden in het Verre Oosten miserabel zijn, dan is dat ver van zijn comfortabele bed. Bovendien, als ‘Supertex’ geen gebruik maakte van de lage loonkosten, dan zou C&A het wel doen, dus wie zou er last hebben van gewetenswroeging? Tegenover zijn personeel is hij meedogenloos en als Maria hem verlaat, neemt hij niet de moeite om de koffers voor naar de lift te dragen, terwijl hij weet dat zij dat als gevolg van een auto-ongeluk heel moeilijk zelf kan doen. Terecht wordt hij dan ook beloond met de kwalificatie: ‘klootzak’ “
-Prisma

W6: structurele argumenten 6 VWO, '07/'08, PERIODE 2/3

Een van de elementen die bij structuur ter sprake komt is het verband tussen de titel en de thematiek.

Wat is het thema van dit verhaal?

Het thema van het boek is vervreemding van het leven en het daarna terugvinden van je eigen identiteit. Max heeft gebroken met zijn afkomst en geloof. Ergens in zijn leven voelt hij zichzelf ‘verdwaald’. Daardoor is hij ongelukkig en hij probeert dat te verbergen door zijn materialisme, met een dure auto, knappe vrouw, dure kleren en groot penthouse. Het thema is dus de strijd tussen idealisme en materialisme

Raadpleeg nu een secundaire bron. Wat is volgens de secundaire bron het thema?

“Centraal staat het gevoel van vervreemding en de tegenstelling tussen materialisme en idealisme. De hoofdpersoon is losgeslagen van zijn wortels, maar temidden van de ‘gojs’ voelt hij zich ook niet thuis. Ergens noemt hij zichzelf ‘verdwaald’. Het ongenoegen, dat hiervan het gevolg is, probeert hij op allerlei manieren te verdrijven. Dit doet hij door zich steeds meer luxe te veroorloven, nieuwe vrouwen, keihard koopmanschap en door lange tijd het verhaal van Boy te verzwijgen; Boy houddt hem namelijk in zijn brieven een spiegel voor.
De kernvraag, die De Winter stelt, is die naar de mogelijkheid van assimilatie: kan men als jood anno 1990 het moderne leven leven zonder het culturele erfgoed te verraden?“
http://www.verdec.com/hulpje/boekvers/supertex.htm

Het gaat in Supertex, zoals ook in eerdere romans van De Winter, La Place de la Bastille, Hoffmanns’s honger en Kaplan om het joodse verleden dat de ‘drager’ ervan dwars zit. Max Breslauer probeert zich ervan te bevrijden, maar verzoent zich uiteindelijk met zijn lot als hij zich de drager weet van de joodse traditie in spreekwoorden. Daarmee neemt hij de rol van de vader op zich. De weg die zowel Esther als Boy kiezen, die zich overgeven aan het orthodoxe jodendom, is daarmee vermeden.

Prisma
Wat is volgens jou de titelverklaring?

SuperTex is het bedrijf van Max, dat in textiel handelt.

Raadpleeg nu een secundaire bron. Wat is volgens de secundaire bron de titelverklaring?

“SuperTex is de naam van het succesvolle textielimperium, dat de hoofdpersoon leidt.”

Probeer nu aan de hand van de verzamelde gegevens een recensie te schrijven over de relatie tussen het thema en de titelverklaring.

Er is geen relatie tussen titelverklaring en thema.

W7: recensie 6VWO ‘07/’08 PERIODE 2/3

Zoek nu een recensie uit de krant (NRC ,Volkskrant) of een opinieblad (HpdeTijd, Vrij Nederland, Elsevier) Je kunt hiervoor zoeken op het internet, maar je kunt ook naar de openbare bibliotheek in de stad gaan.
Plak de recensie hieronder en onderstreep de argumenten. Schrijf erbij met welke argumenten je te maken hebt.

Max Breslauer, de jood in de Porsche, heeft bijna de jood gedood die het geloof wilde gaan belijden. Symbolischer kan het bijna niet. Hij belt in paniek een psychiater. De nieuwe roman van Leon de Winter, 'Supertex' is een verslag van wat Breslauer de psychiater vertelt. "De Winter had in eerdere boeken al bewezen de techniek van het roman-schrijven goed beheersen, maar zijn thematiek was nooit eerder zo duidelijk.
In zijn deze week verschenen roman Supertex beschrijft Leon de Winter (1954) een zakenman die in moeilijkheden is geraakt. De zaken gaan nog altijd goed, maar zijn geest is verward. Zijn ervaringen komen niet langer overeen met zijn opvattingen. De man over wie het gaat is een rationalist, een kind van de naoorlogse tijd, maar op steeds meer fronten wordt hij geconfronteerd met verwijzingen naar het irrationele. Hij is een agnosticus, die ziet dat de religie in zijn naast omgeving nog steeds een belangrijke rol speelt, een academicus die moet toegeven dat zijn minder begaafde broer meer van het leven begrijpt dan hij. En hij begint het relatieve belang van zijn welvaart in te zien. Hij heeft een penthouse van anderhalf miljoen en een snelle Porsche, maar hij merkt dat er meer op de wereld is dan geld en goed. En al is hij een vlotte en begeerde versierder, de ware liefde vindt hij desondanks niet.
Het is een interessant thema dat De Winter in zijn boek aan de orde stelt. De man over wie hij schrijft, denkt een groot aantal rationele keuzes te hebben gemaakt, maar achteraf moet hij toegeven dat wat hij heeft gedaan toch op een of andere manier past in een mysterieus patroon dat al voor zijn geboorte aanwezig was: "Het schijnt dat een vrouw zich zo voelt als zij haar dertigste gepasseerd is en alsnog een kind wil baren: je gaat iets doen waarvoor je geboren bent." Als kind was hij vroeg zelfstandig, maar eenmaal volwassen geworden merkt hij dat hij altijd het kind van zijn ouders is gebleven. Supertex is, kortom, een roman over continuiteit. Het patroon dat Max Breslauer gevangen houdt, bestaat grofweg uit drie concentrische cirkels. In de binnenste cirkel bevindt zich zijn directe familie en het bedrijf dat door zijn vader is opgericht. In de tweede cirkel bevindt zich de familie van de vader, uit Galicie afkomstige joden die voor een groot deel zijn omgekomen in de oorlog. In de derde cirkel, tenslotte, bevindt zich zo ongeveer het hele jodendom: meer dan vijfduizend jaar geschiedenis. Die jaren mogen we zo te zien tamelijk letterlijk nemen. Als de hoofdpersoon op een gegeven moment een steen naar iemand wil gooien realiseert hij zich, half in ernst, dat hij de Bijbelse traditie van steniging kennelijk nog in zijn bloed heeft. "Ook ik kon gooien." Zijn afkomst hindert hem wanneer hij in zijn Duitse auto stapt: wat doet een jood in een Porsche? Wanneer hij overweegt naar Israel te emigreren, krijgt hij te horen dat ze daar leven zoals 'wij' al duizenden jaren doen. Kenmerkend is dat Max Breslauer desondanks naar rationele verklaringen voor zijn manier van leven zoekt. Hij denkt dat het in zijn genen zit of dat hij van jongs af aan een bepaald patroon heeft overgenomen. Hoe het ook zij hij is in de voetsporen van zijn vader getreden. Hij is hem niet alleen tegen alle verwachtingen in opgevolgd als directeur van een grote textielketen, met honderden personeelsleden en werkplaatsen tot ver in Azie, tot zijn ontzetting leidt hij deze miljoenenzaak ook nog eens op dezelfde, harde manier als zijn vader. Wat hij ook heeft geprobeerd, hoeveel mooie plannen hij in zijn jonge jaren ook heeft gehad om arme mensen te gaan helpen, hij is uiteindelijk de zoon gebleven van een sjacheraar en een ploeteraar: 'een sjmoezer met oplichtersneigingen'. "Ik had het niet gewild, was er bang voor geweest en had zijn straatvechtersmentaliteit -- die hem als jongetje door de hel had gesleept -- vervloekt en bespot." Maar hij merkt dat hij dezelfde karaktereigenschappen heeft als zijn vader en dat deze hem steeds meer hinderen. "Ik was dezelfde wrede handelaar als hij." De manier waarop De Winter de worsteling van Max Breslauer ontvouwt, is geraffineerd. Het grootste deel van het boek speelt zich af op een dag. Het is de dag des oordeels, de dag waarop de man met zichzelf in het reine wil komen. 's Morgens vroeg is hij ingestort. Hij heeft ruzie gemaakt met een zakenrelatie, hij heeft zijn vriendin afgebekt, zijn secretaresse is op staande voet ontslagen, en hij heeft met zijn Porsche zo hard door de Lairesse-straat gereden dat hij een chassidische jongen heeft geschept die op weg was naar de sjoel. En dan komt hij tot inkeer. De jood in de Porsche, zo moet hij beseffen, heeft bijna de jood gedood die het geloof wilde gaan belijden. Symbolischer kan het bijna niet. Hij belt in paniek een psychiater. Die maakt meteen een hele dag voor hem vrij en dan vertelt de man zijn levensloop: "ik had de verhalen nog niet eerder in een stroom samengebald. Misschien was dat de waarheid van dit gesprek: de geboorte van een structuur die een reeks anekdoten zou verenigen." Op de eerste bladzijde van het boek loopt hij de spreekkamer met de sofa binnen, en als hij na een dag praten afscheid van zijn psychiater neemt, is het verhaal zo goed als uit.
Opvallend, en wat mij betreft heel geslaagd, is dat de op het eerste gezicht misschien wat gemakzuchtige setting van een psychiatrisch bezoek voor De Winter uiteindelijk niet meer is dan een kader waarin hij de uiteenlopende gebeurtenissen een plaats heeft kunnen geven. Het bezoek aan de psychiater dat hij beschrijft is slechts bijzaak, een betrekkelijk toevallige vorm. Het had ook een verslag aan een vroegere geliefde kunnen zijn. Het verhaal is dan ook geen letterlijk op schrift gestelde sessie, zoals in Portnoy's Complaint van Philip Roth. Als je goed oplet, zie je dat het verhaal niet, zoals bij Roth, rechtstreeks aan de psychiater wordt verteld. De Winter heeft een duidelijke distantie ten opzichte van zijn personage aangebracht. Met kleine aanwijzingen laat hij meteen aan het begin van het boek merken dat het bezoek aan de psychiater dat hij beschrijft al weer enige tijd geleden plaats heeft gevonden. De crisis van de hoofdpersoon is inmiddels voorbij. Er kan nu in alle rust over gesproken worden.
Het verhaal is sterk gestileerd. Er komt weinig spreektaal in voor, De Winter parafraseert nu wat zijn hoofdpersoon ongeveer bij de psychiater zal hebben verteld. De vele gesprekken waarnaar tijdens de sessie wordt verwezen zijn nu heel levendig weergegeven, in de tekst zijn ze vaak als dialogen terug te vinden. De Winter zal zelf waarschijnlijk de eerste zijn om toe te geven dat het probleem dat hij in zijn boek aan de orde stelt, een hoofdpersoon op zoek naar zijn joodse identiteit, een van de lastigste en meest beladen onderwerpen is waarover je een boek kunt schrijven. Waarom denkt iemand dat hij alleen met een joods meisje gelukkig zou kunnen worden? En waarom wil dat meisje zich per se in Israel vestigen? Het antwoord op dit soort vragen blijft De Winter ons schuldig. Dat maakt het boek er alleen maar sympathieker op. Supertex is nu meer een roman over het raadsel van het joods-zijn geworden dan een roman over het joods-zijn zelf. Er komen verschillende personen van joodse origine in voor, die allen tot de conclusie komen dat de assimilatie waar ze rationeel misschien naar streven voor hen onmogelijk is, maar hun argumenten verschillen.
Voor Leon de Winter zelf lijkt alleen acceptabel hoe de hoofdpersoon, Max Breslauer, zijn keuze voor een joodse identiteit rechtvaardigt. Deze ziet zichzelf in de eerste plaats als een schakel die de tradities van zijn familie voor vergetelheid moet behoeden. Voor Max Breslauer gaat het niet zozeer om de religieuze rituelen van het chassidische jodendom, maar om de woorden en de redeneringen die daaruit zijn voortgekomen. Max Breslauer voelt zich een hoeder van het Jiddische erfgoed, zijn vaders taal en wijsheid. Leon de Winter had in eerdere boeken al bewezen de techniek van het romanschrijven goed te beheersen, maar zijn thematiek was nooit eerder zo duidelijk. In Supertex laat hij zien losse scenes zoals de aanrijding van de chassidische jongen tot een klein toneelstukje te kunnen maken, maar hij heeft zich nu minder dan ooit laten verleiden tot goedkope effecten. Supertex is daardoor een heel ingetogen en integer boek geworden. Aanvankelijk is dat misschien wat onwennig, ook ik zat bij de eerste lezing te wachten tot de vlam eindelijk eens in de pan zou slaan, maar nu dat niet gebeurt, is dat geen teleurstelling.
"U heeft mij niet nodig," zegt de psychiater terecht aan het eind van de lange dag.

W8: oordeel over de recensie 6 VWO, ‘07/’08, PERIODE 2 /3

Geef nu in een lopend verhaaltje je oordeel over de recensie. Vind je de argumenten valide. Heb je iets aan deze recensie? Vind je de recensie goed opgebouwd?

Het is een goede recensie want alles komt aan de orde. Het verhaal wordt samengevat, de thematiek van de Winter (de strijd tussen idealisme en materialisme) wordt besproken en in het boek aangetoond en er komen passages in voor. De stelling dat zijn thematiek overduidelijk terug te vinden is wordt bewezen met argumenten uit het boek.

W9 OPZET BETOOG 6VWO ‘07/’08 periode 2/3

Aan jou wordt gevraagd een kort betoogje van 5 minuten te houden over het door jou gelezen boek. Schrijf hieronder de opzet in kernwoorden. Let op de verdeling inleiding, kern , slot en zorg voor goede argumenten en denk aan ontkrachting van de tegenargumenten.

Inleiding
Hoofdpersoon Max Breslauer, Joodse familie, Rijk en ontevreden. Vader, broer en vriendin kwijt en vindt zichzelf dik. Hij vertelt zijn levensverhaal.

Middenstuk
Begint met aanrijding tussen materialistische jood en jood op weg naar de sjoel, heel symbolisch. Thematiek is goed terug te vinden, afwisselende locaties van Marokko tot Polen.

Slot
Leuk boek om te lezen maar af en toe wel te veel drama. Het is leuk om te lezen over joodse tradities en spreekwoorden.