Supertex door Leon de Winter

Zakelijke gegevens

Titel: Supertex, 202 blz.
Auteur: Leon de Winter
Verschenen in: september 1991
Motto: “A sjo in gan-eydn iz ojk gut”, of “Één uur in het paradijs is ook de moeite waard”
Druk: Grote Lijsters 2005
Uitgeverij: Wolters-Noordhoff, Groningen

Verwachtingspatroon

Vooraf
Op uw aanraden ben ik Supertex gaan gelezen van Leon de Winter. Ik kreeg het boek in de Nederlandse les. Het sprak me aan omdat ik wel vaker iets gehoord had over auteur Leon de Winter, maar ik nog geen boek van hem had gelezen. Het boek telde niet te veel pagina’s, altijd meegenomen, dus ik las de achterkant van het boek. Deze laat direct de situatie van het verhaal weten. Het gaat over Max Breslauer, leider van een succesvolle keten van goedkope confectiekleding. Hij is materieel en in de liefde helemaal voorzien, maar toch begint hij te twijfelen over zichzelf door zijn welvarende bestaan. Waar hij precies over twijfelt staat er niet, hier moet ik dus achterkomen tijdens het lezen. Ik zocht een recensie op van een werk van Leon de Winter, namelijk Zionoco. Hierin las ik dat Supertex één van de boeken uit een project van de Winter is, met een gezamenlijk thematisch verband. “Ze vormen een zoektocht naar de grondslagen van de moraal”, aldus de Winter. Ook lees ik dat de Winter een Joodse schrijver is en niet aarzelt om dit in zijn boeken te verwerken. Misschien heeft het Joodse geloof iets te maken met de onzekerheid van Max Breslauer? Verder verwacht ik nog niet veel van het boek, maar ik ben benieuwd hoe een persoon met schijnbaar al zijn dromen waargemaakt toch ongelukkig kan zijn met zichzelf en hoe Leon de Winter dit heeft beschreven.

Achteraf
Het boek heeft redelijk aan mijn verwachtingen voldaan. Het verhaal had inderdaad veel te maken met het Jodendom, het probleem van Max Breslauer gaat voornamelijk hier over. Supertex ging, zoals de Winter al zei, inderdaad over een zoektocht van de hoofdpersoon naar zichzelf en hoe dit in zijn werk gaat. Zowel de oorzaak van zijn twijfelen, de gebeurtenissen om hem heen en de uiteindelijke oplossing van zijn probleem staan in verband met het Jodendom. ‘Boy en ik deden barmitswah en groeiden op in een kring van joodse vrienden en kennissen.’ – r. 101. Ook de mensen om hem heen en hun handelen hebben hier veel mee te maken. ‘Ik ga op alijah. Echt waar Max. Ik doe het.’ – r. 126. Helaas wist ik niet veel van het Jodendom af, maar gelukkig was dit ook niet nodig om het boek goed te begrijpen. Joodse tradities en spreekwoorden werden keurig uitgelegd en vertaald. ‘Je moet de wet kennen om de gaten te vinden. Mit toire veert men in ergits nit farfaln.’ – r. 50.
Ik had nog geen idee over de manier van schrijven van Leon de Winter, maar ik vind dat hij het kunstje goed te pakken heeft. Ik las het boek even snel uit als ik had verwacht. Vanwege de tweedeling van het boek, namelijk het heden bij de psychiater en de flashbacks, leest het boek gemakkelijk door. Als ik het boekje pakte las ik steeds opnieuw 2 hoofdstukken, eerst het heden en hierop volgend de bijbehorende flashback. Zo bleef ik geïnteresseerd in het verdere verloop van het verhaal. Het einde van het boek was een beetje een teleurstelling voor me. Ik vond de verzoening van het materiele en het geloof en dus de acceptatie van zichzelf wel erg snel komen.

De samenvatting

Hoofdstuk 1:
Max Breslauer zat in de spreekkamer van dr. Jansen in Amsterdam. Hij zat op de sofa en de vrouw van rond de zeventig zat naast hem. Ze was geen joodse psychiater en daar had Max bewust voor gekozen. Ze stelde wat routinevragen over zijn eetgedrag, hoe hij sliep en waarom hij de vorige keer zijn behandeling zo plotseling had afgebroken. Max was toen na de dood van zijn vader geweest vanwege zijn impotentie. Dr. Jansen informeerde verder naar zijn moeder en zijn broer. Max vertelde haar dat zijn broer Boy in Casablanca woonde, maar dat hij niet wist waarom. Een deel van zijn probleem had daarmee te maken. Hij wilde het verhaal vertellen en begon met ‘vanmorgen’.

Hoofdstuk 2:
Max moest een telefoontje plegen met iemand in Thailand en had daarom vroeg de wekker gezet. Maria, zijn vriendin, werd er wakker van. Hij moest bellen omdat een transport van kleding nog niet gearriveerd was. Toen hij ontdekte dat zijn secretaresse de verkeerde papieren had meegegeven, kon hij niet bellen naar Thailand. Daarom belde hij zijn secretaresse Yvonne op en ontsloeg haar, hoewel ze zeker wist dat ze de goede papieren had klaargelegd. Max besloot om zijn papieren zelf op te gaan halen. Binnen een kwartier zou hij naar zijn kantoor kunnen rijden en weer terug. Zonder te douchen kleedde hij zich aan, nam afscheid van Maria en sprong in zijn dure Porsche. Hij scheurde met grote snelheid door de straat. Voor zich dook plots een chassidische familie op en hij remde uit alle macht om op tijd stil te staan. Toch raakte hij een klein jongetje. De familie werd boos en hij bood de familie geld aan, hoewel hij goed wist dat vrome joden op zaterdag geen geld aan mogen nemen. Dit maakte het er niet beter op. Hij belde zijn advocaat Robbie en een ambulance. Max raakte het slachtoffer aan en de jongen begon te gillen. Twee van de omstanders sloegen hem weg van de jongen en een derde gooide een steen door de voorruit van zijn auto. Samen met Robbie arriveerde ook de politie en deze begonnen meteen een onderzoek naar Max’ snelheid. Advocaat en agenten redetwistten erover en Robbie trekt aan het langste eind. Daarna schold Robbie Max uit, omdat hij zo hard reed en zei dat het hem wel eens zijn rijbewijs zou kunnen kosten.
Max kwam toch nog op kantoor aan en zag dat hij de verkeerde stapel papieren had meegenomen. Hij belde naar Thailand, maar het gesprek verliep niet echt goed. Hij dacht aan de joodse jongen die hij had aangereden en aan diens vader, die vond dat een ‘jood in een Porsche’ niet kon. Vooral dit zat hem dwars. Hij besefte dat hij in een crisis zat, belde dr. Jansen en ‘boekte’ haar de rest van de zaterdag voor dubbel uurtarief. Daarna belde hij zijn secretaresse Yvonne om zich te verontschuldigen en haar weer aan te nemen. Zij weigerde echter, zelfs nadat hij haar een auto en hoger salaris had aangeboden.

Hoofdstuk 3:
Dr. Jansen vroeg Max waarom hij geraakt werd door het verwijt van de Joodse man. Max legde uit dat zijn broer hem ook ‘een jood in een porsche’ genoemd had. Toen hij begon af te dwalen, maande dr. Jansen hem om terug te keren op het oorspronkelijke onderwerp. Ze herinnerde hem aan zijn behandeling vorig jaar en wilde meer weten over zijn vader en diens dood.

Hoofdstuk 4:
Zijn vader Simon Breslauer was verdronken in de Loosdrechtse plassen en uit het onderzoek bleek dat hij te veel gedronken had en hierdoor hartaanval had gehad. Max vertelde over de jeugd van zijn vader in Polen en over zijn grootouders. Zij waren overleden in de Tweede Wereldoorlog en Simon had verschrikkelijke dingen meegemaakt. Na het eind van de oorlog ging Simon naar Israël, daarna weer terug naar Europa. Hij begon in Amsterdam een kledingzaak en in dertig jaar tijd had hij 29 vestigingen van SuperTex opgericht. Max vertelde verder over zijn moeder, wat voor een karakter zijn vader had en hoe hij zich thuis gedroeg.
Toen kwam zijn eigen jeugd ter sprake en zijn studententijd. Hij zette zich af tegen zijn vader omdat hij het niet goed met hem kon vinden, en ging rechten studeren. Na verschillende omwegen en baantjes, kwam hij alsnog bij zijn vader in het bedrijf te werken. Hij beschreef zijn eerst reis naar Milaan en hoe hij een contract voor zijn vader in de wacht sleepte.

Hoofdstuk 5:
Zijn vader was echter niet blij met het illegale contract en daarom richtte Max een eigen BV op. Dr. Jansen vroeg hem waarom hij dan toch bij zijn vader bleef werken. Max antwoord dat het natuurlijk voor het geld was, want zo aardig was zijn vader niet. Zijn psychiater vroeg toen of hij zijn vader kon omschrijven. Dat kon Max niet zomaar, maar hij kon nog wel meer over hem vertellen.

Hoofdstuk 6:
Max had door dat hun Supertex winkels de mooiste tijd achter de rug hadden. Hij wilde daarom meer casual en chique kleding gaan maken. Met een groep filiaalhouders had hij gewerkt aan een plan en een presentatie. Toen hij die aan zijn vader liet zien, was deze in slaap gevallen. Thuis dronk Max een fles sterke drank. Toen zijn vader zijn excuses had aangeboden, ging hij weer weg. Max liet hem uit en wilde hem bijna met een schaar vermoorden. Max bedaarde door wat zijn vader zei over een foto van hun tweeën en Max schaamde zich voor zijn moordneigingen. Dit was de directe aanleiding voor Max om te besluiten naar een psychiater te stappen.
Een maand na de begrafenis van Simon werd Max opgebeld door Maria, de minnares van zijn vader. Hij geloofde zijn oren niet en belde Boy om te vragen dit het waar was. Die was er wel van op de hoogte geweest. Max besloot om Maria te ontmoeten en te praten over Simon’s belofte, namelijk dat na zijn dood er voor Maria gezorgd moest worden. Ze spraken af in een restaurant, maar Max kreeg ruzie met een hoer en liep verwondingen op, waarop Maria hem naar het ziekenhuis bracht. Max had toen geen zin meer in een gesprek met haar.

Hoofdstuk 7:
Dr. Jansen informeerde of er toch nog een regeling voor Maria tot stand was gekomen en Max bevestigde dat. Ze vroeg toen verder naar zijn ouders en hoe die elkaar ontmoet hadden en naar Maria. Het gesprek kwam uit op Boy en op een oude geliefde van Max. Dr. Jansen vroeg of hij meer over haar weten.

Hoofdstuk 8:
Max vertelde eerst over vriendinnetjes die hij op school had gehad. Daarna over de tijd toen hij gekoppeld werd aan een Joods meisje. Ten slotte kwam hij bij de joodse Esther d’Oliveira. Hij vertelde hoe hij haar had leren kennen, over het verloop van hun relatie en hoe ze vastzat aan haar ex-man. Toen hij zelfmoord gepleegd had, trok Esther zich dat erg aan. Ze begon haar leven te veranderen en werd orthodox. Ze groeiden uit elkaar en op een gegeven moment verhuisde Esther naar Jeruzalem.

Hoofdstuk 9:
De therapeute vroeg hoe het verder was gegaan. Max was drie maanden lang elk weekend naar Tel Aviv gevlogen. Hij had geprobeerd om haar mee terug te krijgen naar Nederland, maar ze bleef vastberaden. Hij stopte met reizen toen ze zich verloofde met een joodse Amerikaan. De avond dat hij het hoorde, had hij een vriend gebeld, die om hem te troosten een hoertje naar Max had gestuurd. Hij had seks met haar. De dag erna nam de vriend hem mee naar een bruiloft, waar het hoertje de bruid was. Dat raakte hem en toen begon zijn periode van impotentie.
Max werkte nog steeds op het advocatenkantoor waar hij Esther had leren kennen. Hij kon zijn gedachten niet goed meer bij zijn werk houden en hij werd slordig. Toen er een plaats vrij kwam in zijn vaders bedrijf, is hij weggegaan. Na de dood van Simon werd Max de baas. Max kwam weer terug op Maria en vertelde aan dr. Jansen dat hij nu met haar sliep. Ze begon daar vragen over te stellen, maar Max wilde het onderwerp laten rusten en begon toen over zijn broer. Ze hielden pauze en daarna zouden ze verder gaan over waarom zijn broer naar Casablanca was gegaan.

Hoofdstuk 10:
Max ging naar huis om te kijken hoe het met Maria was. Thuis gekomen, zag hij koffers in de gang staan. Maria was tot de conclusie gekomen dat ze niet van Max hield en wilde daarom weggaan. Hij probeerde haar te laten blijven, maar het lukte niet. Toen ze weg was, belde hij Robbie op. Die zei dat de jongen, die Max had aangereden, zijn been gebroken had. Verder zei hij nog dat Max misschien boete moest betalen of zijn rijbewijs een jaartje kwijt zou zijn, maar er zou geen schadeclaim komen. Max vroeg wat hij moest doen als hij niet mocht rijden. Robbie zei dat hij zijn Porsche altijd al een beetje een pooierwagen had gevonden en bovendien niks voor Max. Ook spraken ze af om een keertje te gaan eten. Hij ging weer terug naar dr. Jansen.

Hoofdstuk 11:
Hij vertelde het verhaal van Boy; over hoe hij was en de verschillen tussen hun twee, over de brieven die hij naar Max geschreven had uit Casablanca, over zijn verloofde Lea en over de zakenreis die hij maakte in opdracht van Max. Boy moest in Marokko een contract laten verlengen. Het zou niet moeilijk zijn, maar de broers waarmee SuperTex zaken deed, begonnen moeilijk te doen. Boy wilde de hulp van Max niet inschakelen en deed het op zijn eigen houtje. Hij beledigde echter de broers, die niks meer met hem te maken wilden hebben. Toen hij ook nog opgelicht werd, wilde hij niet meer terug naar Nederland. Hij nam geen contact op met Max en reageerde ook niet op zijn faxen. Op een dag kwam hij zijn oplichter tegen en volgde hem naar zijn huis. Toen hij daar kwam, werd hij in een klap verliefd op de dochter van zijn oplichter, Sulamit.
In Nederland was iedereen erg ongerust en Max kwam met het plan om naar Casablanca te gaan en zijn broer te gaan zoeken. Net voordat hij weg wilde gaan, kreeg hij bericht dat Benjamin nog leefde en dat hij niet terugkwam. Samen met Lea vloog hij toch naar Casablanca om meer te weten te komen. Boy had geen sporen achtergelaten, dus ze konden hem niet vinden. Op een gegeven moment moest Lea naar de wc. Ze wilde niet in een café plassen, dus vroeg Max iemand naar wc’s. Ze kwamen bij chemische wc’s, waar Lea ineens Boy zag zitten. Hij droeg een hoed en had zich niet geschoren, omdat hij volgens de tradities wilde leven. Die avond zaten ze met zijn drieen op een hotelkamer om te praten. Max dacht dat Boy overspannen was, en wilde hem naar een dokter brengen. Lea smeekte Boy om mee terug te komen naar Nederland om te trouwen. Hij kon dat niet, want hij was met iemand anders verloofd. De volgende dag liet hij zijn verloofd Sulamit zien en vertelde zijn levensverhaal aan Max. Ook heeft hij dat opgeschreven en aan Max verstuurd.

Hoofdstuk 12:
Dr. Jansen vroeg of hij nu therapie wilde. Max dacht dat hij dat al had door te praten. Zij was van plan om hem onder hypnose situaties uit zijn jeugd nogmaals te laten beleven.
Op het toilet zag Max een collectebus staan van het Joods Nationaal Fonds. Dr. Jansen was dus toch joods. Hij vroeg haar naar de collectebus, maar ze gaf geen antwoord en begon over zijn vader en diens kennis van joodse spreekwoorden. Hij had ze geleerd van een man die het einde van de Oost-Europese joden zag naderen. Hij ging het Jiddisch vastleggen en leerde Simon de spreekwoorden, want iemand moest ze onthouden. Max zei dat de spreekwoorden nu in zijn hoofd zaten, waarop dr. Jansen constateerde dat hij haar niet nodig had.

Hoofdstuk 13:
Toen Max naar huis liep, zag hij een Mercedes rijden en dacht dat zijn vader achter het stuur zat. Dat was natuurlijk onmogelijk. Spreekwoorden verdrongen zich achter zijn lippen en hij begreep hoe hij tegen wil en dank de erfgenaam van zijn vader was geworden. Hij zou zich er niet meer tegen verzetten.

Beschrijving van je leeservaring

- Onderwerp
Het onderwerp van het boek is in de eerste plaats vervreemding en daarna het terugvinden van je eigen identiteit. Door zijn welvarende bestaan heeft Max Breslauer zich afgezet van zijn afkomst en geloof, maar door verschillende gebeurtenissen raakt hij zijn greep op het leven kwijt. Hij voelt zich verdwaald tussen zijn medemens. Door aanwijzingen van de mensen om hem heen ziet hij in dat zich verzetten om zichzelf te zijn geen zin heeft en valt terug op zijn geloof.

- Gebeurtenissen
Er zijn verschillende gebeurtenissen in het boek die ervoor zorgen dat Max zijn grip op het leven kwijtraakt. Door zijn materialisme heeft hij nooit ingezien dat geestelijk evenwicht ook belangrijk is in een goed leven. De dood van zijn vader is de eerste gebeurtenis die ervoor zorgt dat Max over zichzelf begint na te denken. Hij had altijd een slechte band met zijn vader en heeft zijn leven lang afkeer gehad tegen het materialistische bestaan van zijn vader. Hij begint zich af te vragen of een betere vader-zoonrelatie misschien meer waard voor hem was geweest dan zijn afkeer. De enige vrouw die echt iets voor Max heeft betekend was Esther. Zij bekeert zich echter tot het jodendom en hij raakt haar kwijt. Tijdens hun relatie zag Max in dat zijn band met haar veel belangrijker voor hem is dan al zijn bezittingen. Max wordt erg onzeker na de bekering van Esther tot het geloof waar hijzelf zich zo van heeft afgezet. Ten slotte vertrekt ook zijn broer Boy om een gelijkwaardige reden, hierdoor is de onzekerheid van Max compleet. Boy zoekt na enkele gebeurtenissen in zijn leven zijn rust in de tradities van het Jodendom. De gebeurtenis die ervoor zorgt dat Max zich bewust wordt van zijn identiteitscrisis is het aanrijden van een Joods jongetje op sabbatochtend. Door de grote tegenstelling tussen de verdwaalde jood in een Porsche en een familie orthodoxe joden op weg naar de synagoge maakt zijn verwarring compleet. Hij zoekt een psychiater op om alles in zijn hoofd weer op een rijtje te krijgen.

- Personages
Max Breslauer is de hoofdpersoon in Supertex. De karakters die verder in het boek voorkomen hebben elk een bepaalde invloed op hem en zijn zoektocht naar zichzelf. Daarnaast komt er een psychiater in voor die Max helpt in zijn zoektocht. Max is 36 jaar oud en de eigenaar van een keten SuperTex winkels. Hij is een harde zakenman en gefocust op geld en het materiele in het leven. Hij heeft nauwelijks last van zijn geweten, ondanks dat hij goedkoop spul verkoopt en zijn klanten misleidt. Hij is op veel gebieden hetzelfde als zijn vader. In zijn privé-leven is Max echter onzeker en kan hij zijn gevoelens niet goed uiten. Zijn manier van handelen zorgt vaak voor conflicten met de mensen om hem heen. Je leert de rest van de personages kennen door de ogen van Max, je krijgt dus geen reëel beeld van deze personen. Het gaat er vooral om welke rol deze personen gespeeld hebben in het leven van Max.

- Opbouw
De opbouw van het boek houdt een bepaalde raamvertelling aan. Het speelt allemaal in het kader van het bezoek van Max aan psychiater dr. Jansen, waarbinnen het levensverhaal van de hoofdpersoon wordt verteld. Het gesprek tussen de twee wordt chronologisch verteld, maar de flashbacks niet. Het verleden wordt wel thematisch verteld, namelijk de belangrijke gebeurtenissen in het leven van Max. De hoofdstukken worden om en om afgewisseld, de oneven hoofdstukken gaan over het heden en het gesprek met de psychiater (uitgezonderd hoofdstuk 11), terwijl de even hoofdstukken terugblikken zijn (uitgezonderd hoofdstuk 12). De vertelde tijd in het heden is één dag, de vertelde tijd van de terugblikken gaan ongeveer 60 jaar terug, vanaf de geboorte van de vader van Max tot de zaterdagmorgen bij de psychiater.

- Taalgebruik
Het taalgebruik in het boek is goed te volgen. Er wordt niet op een bepaalde overdreven manier gesproken en je wordt goed bij de gebeurtenissen betrokken. Toch is het boek soms moeilijk te volgen, maar dit komt door de gebeurtenissen die niet in een chronologische volgorde staan en het verhaal vanuit Max zijn beleving bij de psychiater word verteld. Het vertelperspectief is dan ook vanuit de ikpersoon geschreven. De ikpersoon bepaalt mede de karakters van de overige personages. We kennen de anderen alleen maar door zijn ogen, de ikpersoon is in dit boek ook de hoofdpersoon. We krijgen maar een kant van het verhaal te horen, er zou nog meer kunnen spelen. Max zit op de sofa bij een psychiater, dus misschien verdraait hij sommige gebeurtenissen. Dialogen komen veel voor in het boek, maar deze horen bij het verhaal en verduidelijken de gebeurtenissen.

- Ruimte
Het gesprek tussen Max en zijn psychiater dr. Jansen speelt zich af in Amsterdam, in een gebouw op de hoek van de Apollolaan. Verder komen in de flashbacks verschillende plekken in de wereld voor. Er wordt gesproken over de geboorte van zijn vader Simon in Polen, het leven van zijn broer in Casablanca, de dood van zijn vader bij de Loosdrechtse Plassen, en de toevlucht naar Tel Aviv van zijn vriendin Esther.

- Genre
Het hoofdgenre van het boek kan worden ingedeeld bij epiek, de verzamelnaam voor producten van verhalende literatuur. Het is een fictioneel boek. Het sub-genre van Supertex is de roman.

Eindoordeel

Ik heb aan het lezen van Supertex van Leon de Winter redelijk wat plezier beleeft. Het verhaal heeft me aangesproken, omdat er een situatie wordt geschetst die erg herkenbaar is, maar aan de andere kant ook weer niet. Er zijn veel mensen die net als Max het materiele welzijn proberen te vinden en hun leven op dit doel te baseren. Ook ikzelf hoor bij deze personen. Het onderwerp van de tekst vond ik dus erg interessant en ben dus blij dat ik erover heb gelezen. De godsdienstige kant van het boek heeft mij niet zo aangesproken, ik ben absoluut niet geïnteresseerd in een godsdienstig leven, welk geloof dit ook mag zijn. In dit geval ging het over het jodendom, een godsdienst waar ik nog niet veel over kon vertellen. Toch ben ik goed gaan nadenken over godsdienst en het jodendom, om mezelf in te denken of de tradities die in het boek voorkomen voor mijn gevoel daadwerkelijk een materialistisch bestaan kunnen ontstijgen. Omdat het onderwerp met genoeg diepgang behandeld wordt krijg je goed de mogelijkheid je eigen ideeën en gedachtes te vormen. Natuurlijk heeft het jodendom een flinke geschiedenis in films en boeken, vooral op het gebied van de Tweede Wereldoorlog. Ik ben ontzettend blij dat deze gebeurtenis nauwelijks voorkomt in het verhaal, omdat hierover al zoveel is gezegd en geschreven.
De gebeurtenissen in het boek hebben mij stuk voor stuk geboeid. De manier waarop mensen om de hoofdpersoon heen allemaal terugvallen op de tradities van het jodendom en de gedachtes van Max hierbij hebben een indruk achter gelaten. Je merkt goed hoe het vertellen van zijn levensverhaal gevoelens oproept bij Max. Juist de vertelde gebeurtenissen zijn degene die Max zich laat bedenken over zichzelf en de gebeurtenissen die de psychiater nodig heeft om een goed beeld te krijgen van de problemen van Max. Het zijn absoluut geloofwaardige dingen die kunnen gebeuren, hoewel een zelfmoord wel een extremiteit is in vergelijking met de andere gebeurtenissen.
De personages uit het boek en hun rol in het verhaal komen duidelijk naar voren. De hoofdpersoon Max is geen aardig persoon en zijn levenswijze heeft hem grotendeels gemaakt tot wie hij is, een ruwe zakenman met veel geld. Door de levenswijze van de mensen om hem heen echter krijgt hij door dat er meer in het leven te vinden is dan rijkdom, namelijk een goede band met mensen om je heen en een evenwichtige geest. De essentie van het boek is gebouwd om het karakter van Max, en welke invloed dit heeft op de mensen om hem heen, en de reacties die hierop volgen van deze personen. Door de reacties die hij ontvangt begint hij na te denken over het leven.
De opbouw van het verhaal verloopt vlekkeloos. Je komt midden in een verhaal en door te lezen begin je het te begrijpen. Dit heeft me steeds opnieuw bewogen om door te lezen. Het verhaal en het taalgebruik van de Winter was absoluut niet lastig, de zinnen waren kort en gemakkelijk te begrijpen. Het boek sleept je door het levensverhaal van Max heen en belicht verschillende aspecten uit zijn ontwikkeling. Tot aan het slot van het verhaal was ik het eens met de opbouw van het boek, maar het einde kwam mij te snel en te duidelijk. Ik had het idee dat Max te snel het licht zag, omdat naar mijn idee een rijk materialistisch leven ook een erg krachtige drijfveer is.
Leon de Winter heeft een correct taalgebruik aangehouden in het verhaal, namelijk een verduidelijkend en helder taalgebruik door het hele boek heen. Er werd voldoende beschreven om een goede voorstelling te kunnen maken van de situaties die in het boek spelen.
Al om al heeft Supertex van Leon de Winter mijn wereldbeeld weer een stukje verbreed. Het laat een heel ander doel van het leven zien, namelijk een doel waarin ikzelf mij nog nooit in heb verdiept. Het godsdienstige van het boek was relatief onbekend voor mij, maar door de duidelijke schrijftaal is de boodschap toch overgebracht. De opbouw houd je lezende en de gebeurtenissen brengen je steeds verder naar de ontknoping. Toch komt de ontknoping te snel en doet de schrijver zich te gemakkelijk af met het slot van het boek. De psychiater brengt de ware aard van Max te gemakkelijk naar boven, waar ik had verwacht dat het laatste beetje zeker uit Max zelf had moet komen. Ook wordt de afloop van Max niet beschreven, ik had graag een kleine schets van zijn toekomstbeeld gekregen.
Bronnenlijst

Ik heb voor het maken van mijn boekverslag gebruik gemaakt van…de volgende boeken:
* Informatieboek Laagland

de volgende websites:
* http://www.dbnl.org/
* http://www.literairnederland.nl

boekverslagen van de volgende websites:
* http://www.samenvattingen.com
* http://www.scholieren.com
* http://www.boekverslag.nl