Rico's vleugels door Rascha Peper

Zakelijke gegevens

Auteur: Rascha Peper
Titel: ‘Rico’s vleugels’
Uitgever: Uitgeverij ‘L.J. Veen’
Plaats van uitgave: Amsterdam
Jaar van uitgave: 1993
Druk: 1e
Aantal bladzijden: 238
Genre: Psychologische roman

Eerste reactie

Keuze

Voor het boek heb ik gekozen, omdat ik van een vriendin gehoord had dat het een leuk boek was en omdat u het aanraadde in de klas.

Eerste reactie

Mijn eerste gedachte nadat ik het boek gelezen had was dat ik het een ontroerend verhaal vond. Vooral het einde is erg heftig en is mooi beschreven. Door het ontroerende einde blijf je nog wel even aan het verhaal denken. Aan Eduard Rochèl die zo hopeloos verliefd is op Rico en aan Cecile die hem zo graag tegen zijn eigen verlangens had willen beschermen.
Het begin was op zich wel leuk: een begin in de handeling, vanuit het zichtpunt van Rico, door hem wordt je in het verhaal ‘geïntroduceerd’ .
Maar daarna vond ik het verhaal wat saaier worden. Natuurlijk moest je eerst wat informatie krijgen, maar er werd ook erg met allemaal schelpentermen gegooid. Dat vond ik in het begin nogal storend.
Later in het verhaal, als Rochèl weer eens een verhaal vertelde aan Rico.. kwamen deze termen ook nog wel vaak aan bod, maar toen vond ik het wel interessant om het allemaal te weten te komen. Er werd toen namelijk niet meer gewoon met termen gegooid, maar ook kwam je achtergrondinformatie te weten, zoals bijvoorbeeld: het verhaal over de Portugese oorlogsschepen, de schrik van de zee, (dat is trouwens niet over de schelpen, maar een ander ‘zeeverhaal) waar Rochèl tussen dobberde toen hij met vrienden aan het varen was.

Samenvatting

Schelpen zijn het belangrijkste in het leven van het echtpaar Eduard en Cecile Rochèl. Ze kunnen niet zonder hun uitvoerige collectie. Vooral voor Cecile zijn ze niet weg te denken
uit haar leven, ze stelt dan ook alles in het werk om de schelpen een zo goed mogelijk heenkomen te bezorgen. Aan het begin van hun huwelijk waren ze naar de Filippijnen verhuisd, om daar hun verdere leven aan de schelpen te wijden en hun collectie uit te breiden. Maar door de politieke onrust in dat land en de voortdurende aanslagen, vindt Cecile het verstandiger om hun duizenden schelpen in te schepen en naar Nederland terug te gaan, om ze daar over te dragen aan het Seba-instituut. Dat museum wil de schelpen dolgraag hebben, want de verzameling staat bekend als de grootste en meest uitgebreide collectie. De schelpen waarvan men voorheen nog dacht dat er maar één exemplaar gevonden was, daar hebben de Rochèls er wel acht van in hun bezit. De Rochèls zijn met hun schelpen naar Nederland gekomen om ze daar nog één keer allemaal na te kijken en alle feiten per schelp op een rij te zetten. Eduard heeft ook een passende uitleg voor hun achternaam: ‘Kijk, in Rochèl zit “roche, rochelle, rotsje”, dat staat voor de harde buitenkant, de schaal. Maar laat je het accentje weg, rochel, dan heb je het glibberige schelpdier, als we aan de slakken denken tenminste!’ (pag. 34)

Ernst Bol, malacoloog (weekdierkundige), is belast met de overdracht. Hij moet voor een rustig, aan zee gelegen huis voor de Rochèls zorgen waar niemand komt, zo luidden de eisen van Cecile. Cecile krijgt haar zin; de schelpen kunnen nog een keer nagekeken in een prima boerderij aan zee.

Maar dan wordt de zus van Cecile, Titia, plotseling ziek. Zij woont in Frankrijk en heeft waarschijnlijk niet lang meer te leven. Cecile zit met een probleem: ze kan haar schelpen toch niet onbeheerd achterlaten? Eduard (in het boek ook wel Rochèl genoemd) durft ze niet alleen te laten met de schelpen, want ze wil het liever allemaal zelf doen. Ernst Bol belooft haar een hulpje in te schakelen, dat Rochèl dan tijdens de afwezigheid van Cecile kan helpen met de schelpen. Cecile eist dat het geen student is, want ‘die kunnen nooit ergens voorzichtig mee omgaan.’ Bol zweert dat het allemaal wel in orde komt en is opgelucht als Cecile eindelijk weg is. Hij heeft het niet zo op haar, hij vindt haar veel te druk. Rochèl daarentegen is veel rustiger, daar valt tenminste fatsoenlijk mee te praten.

Dat hulpje wordt de veertienjarige Rico Gabrieli, een spijbelend crimineeltje. Op een woensdagavond komt Bol hem tegen als hij met een kapotte auto langs de zandweg die naar het huis van de Rochèls leidt, staat. Rico komt aangereden op zijn tot Harley omgebouwde Yahama. Rico, die doet voorkomen dat hij bijna zestien is, helpt hem uit de brand. Bol vindt dat hij wel geschikt is voor dat baantje en bied het Rico aan. Hij slikt regelmatig XTC, dat geeft hem vleugels, hij raakt er mee los van de aarde. Hij vindt het aanbod van Bol dus erg aantrekkelijk omdat hij altijd geld nodig heeft. Voor honderd gulden per dag mag Rico Rochèl helpen met het doornemen van de schelpen. Rico mag de schelpen inpakken en in dozen doen. Rochèl heeft echter een verleden waar Cecile niet graag over praat. Als Bol haar dan ook over de telefoon meedeelt dat Rochèl in gezelschap is van een jongen, schrikt Cecile er van, maar wil niet zeggen wat daar mis mee is. Bol begrijpt het niet en legt het naast zich neer. Maar hij komt er uiteindelijk toch achter dat Rochèl ooit iets met een jongen heeft gehad. Opeens is alles hem duidelijk. Bol weet niet meer wat hij moet doen, hij hoopt maar dat Rico snel genoeg krijgt van zijn baantje.

Rico vindt het nog best wel leuk bij Rochèl, terwijl hij er eerst niet zo’n zin in had. Rochèl kan heel boeiend vertellen over de schelpen en weet veel verhalen van hun leven op de Filippijnen. Rico leert veel over de schelpen en vertelt die verhalen ook aan zijn vrienden Krokewit, Zafer en Dijk. Die vinden hem maar gek dat hij elke dag met dat mooie weer bij die oude man schelpjes gaat zitten inpakken. Zij hebben liever dat Rico weer eens wat XTC koopt. Ze willen ook van hem weten of er nog wat te jatten valt in dat huis. Maar Rico vertelt hen dat dat niet zo is. Hij wil die oude man beschermen en er ís gewoonweg niets te jatten in dat huis. Het is een oude boerderij, achtergelaten door iemand van het Seba-instituut. De Rochèls hebben niets waardevollers dan de schelpen, dat hebben ze namelijk achtergelaten in Manilla. Na de overdracht van de schelpen zullen ze weer teruggaan naar de Filippijnen.
Van zijn eerst verdiende geld koopt Rico wat XTC en de rest vergokt hij.

Rochèl vindt het gezelschap van Rico heel wat gezelliger dan dat van Cecile. Rico wil van alles weten en is niet zo’n muggenzifter als Cecile. Hij krijgt van Rico tenminste aandacht. Naarmate de twee vaker bij elkaar zijn, begint Rochèl toch meer te voelen voor Rico dan gewone vriend-schap. ‘Dat dr. Bol de hele dag wegbleef en hij Rico de hele lieve, lange dag voor zichzelf had! En God geve ook de dinsdag! Verder durfde hij niet te denken.’ (pag. 107). Rochèl wordt verliefd op de jongen. Hij probeert op alle mogelijke manieren de aandacht van Rico te trekken, zonder dat het opvalt. Rochèl geeft hem bijvoorbeeld een schelp cadeau. En wel de Conus marmorus Linné, de zogenaamde Rembrandtsschelp. Schelpen zijn het symbool van de liefde. Niet voor niets draagt de liefdesgodin Venus altijd een schelp bij zich.

Rico merkt wel dat Rochèl af en toe wat naar hem zit te kijken, maar hij schenkt er geen aandacht aan. ‘Die man keek nou eenmaal zo.’ (pag. 112). Rochèl vindt elke dag langer met Rico weer een geschenk uit de hemel.

Rochèl heeft een probleem: elke dag sterft er een goudvis in zijn vijver en hij weet niet hoe dat komt. Karperachtigen nog wel, die moeten toch ergens tegen kunnen? Want karpers staan voor moed, kracht en volharding. Dat zou dus kunnen betekenen dat het slecht met Rochèl gaat aflopen. Rico vertelt aan Rochèl dat het de gewoonte van de maffia is om met een dode vis een naderend einde aan te kondigen.

Rico begint langzamerhand te merken dat Rochèl meer voor hem voelt dan dat hij in eerste instantie dacht. Rochèl haalt allerlei lekkere dingen in huis, betaalt hem te veel uit en laat hem overwerken voor nóg meer geld. Rico weet niet wat hij nu moet doen. In het verhaal blijft het onduidelijk wat Rico nou precies voelt voor Rochèl. Hij kan er nu natuurlijk gebruik van maken door de man te chanteren voor meer geld. Maar hij twijfelt daaraan. Verliefd op Rochèl is Rico niet. Hij vindt hem wel aardig, maar dan normaal aardig. ‘Maar was deze oude man met z’n honderdduizend schelpen een flikker? Dat was idioot! (…) En bovendien was ie getrouwd!’ (pag. 147). Rico stelt voor om met de Rochèls mee naar de Filippijnen te gaan. Hij belooft alles te zullen doen. Rochèl wil niets liever, maar denkt dat Cecile het niets vindt, zij zit nog steeds met de vroegere relatie van Rochèl. Cecile is nog steeds erg van streek door de verhouding die Rochèl vroeger met een Tunesische jongen heeft gehad.

De avances van Rochèl worden wel erg duidelijk en Rico laat merken dat hij het niet erg vindt. Rochèl profiteert hiervan en gaat steeds verder. Uiteindelijk probeert hij Rico het bed in te krijgen, maar het komt er maar niet van. Dan weer komt Bol op bezoek, een andere keer is het de werkster. Rico geeft toe aan de toenaderingspogingen van Rochèl, maar wacht met spanning af wat er allemaal gaat gebeuren.

De tijd in het boek verloopt chronologisch, elk hoofdstuk staat voor een nieuwe dag, alleen de laatste dag wordt gerekt over een aantal hoofdstukken. Op woensdag, precies een week na zijn aanstelling als hulpje, komt Rico pas heel laat aanlopen bij het huis van Rochèl: zijn brommer is afgenomen door de politie. Rochèl belooft hem een nieuwe brommer. Op een gegeven moment zijn Rochèl en Rico in de stemming en wil Rochèl Rico mee naar zijn slaapkamer nemen. Maar de huishoudster belt aan en komt binnen om haar werk te doen. ‘Zelden had Rochèl iemand zo fel gehaat als degene die daar aanbelde.’ (pag. 186) Het komt er dus niet van; nu niet en in de rest van het boek ook niet.

Want dan komt Cecile onverwacht thuis. Titia was in een coma geraakt en had haar aandacht dus nu niet nodig. Ze voelt dat er iets niet klopt. Rochèl is met zijn gedachten ver weg en hij is geschrokken van Ceciles plotselinge terugkomst. Cecile brengt Rochèl naar bed en ondertussen stuurt ze Rico terug naar huis met de mededeling dat hij niet meer terug hoeft te komen. Rico pikt dat niet, want hij zou nog de hele week blijven werken. Het excuus dat Rochèl niet zo lekker is, gelooft hij niet. Hij laat zich niet zomaar naar huis sturen. Rico maakt Cecile voor van alles uit. Hij wordt ook nog beschuldigd van het feit dat hij Rochèl heeft lastiggevallen. ‘“ Lastig-valt?” hijgde Rico. “Nou wordt-ie helemaal mooi! Ik hém lastigvallen?! Laat ‘em zelf zijn poten thuis houwen!” Hij bedreigt haar met zijn stiletto.

Rico gaat weg en Cecile gaat terug naar Rochèl. Hij wil weten waar Rico is. Als Cecile vertelt dat hij weg is, wordt Rochèl boos. Hij gaat er vandoor om Rico te zoeken. Als Cecile merkt dat Rochèl weg is, gaat ze hem in het dorp zoeken. Als ze hem onder de luifel van een souvenirswinkeltje vindt, neemt ze hem mee terug naar huis.

Rico gaat intussen naar zijn vrienden en neemt wat XTC-pillen. Daar krijgt hij allerlei waanbeelden van. Hij beraadt daarna een plan om weer naar de Rochèls toe te gaan. Hij is woedend op Cecile. ‘Toen waren er verhalen en beloften… dromen over geld en avontuur en een nieuw land. Nu was hij buitengesloten, eruitgegooid, verstoten, van het ene moment op het andere door die heks gedumpt als een paar afgetrapte schoenen.‘ (pag. 220) In een vlaag van verstandsverbijstering steekt hij het huis in brand. Rochèl heeft het gevoel dat dit het werk van Rico is en vlucht naar buiten om hem te zien. Maar Rico is woedend en steekt hem in zijn maag. Rico vlucht en Rochèl rent hem achterna het strand op. Rico loopt een eind voor hem uit, maar als Rochèl het niet meer houdt, gaat hij in een greppel liggen rusten. Zijn laatste droombeeld is dat Rico in zijn armen komt liggen en hem een zakje met daarin een zeepaardje geeft. Hij sterft dan ook met een glimlach op zijn gezicht.

Bol komt helemaal overstuur bij het brandende huis aan. Hij ziet zijn hele collectie in vlammen opgaan! Cecile loopt als een hysterische heks rond het huis te gillen. Ze wil dat Bol direct Rochèl gaat zoeken, want Rico heeft een mes. In eerste instantie is Rochèl niet te vinden. Maar uiteindelijk ziet Bol hem liggen in de kuil. Dood. Met een glimlach op zijn gezicht. ‘Een glimlach die tot een andere werkelijkheid behoorde, ver verwijderd van de waanzin en de wanhoop waaraan hijzelf ten prooi was… ten prooi zou vallen zodra hij opstond.’ (pag. 238) De symbolische schelp heeft ook hier weer betekenis; de schelp is naast het symbool voor de liefde ook het beeld voor het graf, dat de mens na de dood omsluit. Rico loopt zijn toekomst mis, Bol zijn collectie, Cecile verliest haar schelpen en Rochel verliest Rico en sterft uiteindelijk. De dode goudvissen waren dus toch een voorteken…

Verhaalfiguren

Persoon Bijzonderheden
Rico Gabrieli Een veertienjarige jongen uit de achterbuurt, die geen zin heeft om naar school te gaan, en alles voor geld over heeft.Hij dreigt vrijwel altijd dezelfde kleding en in zijn haar smeert hij altijd een grote hoeveelheid gel.Met zijn "vrienden" wil hij ook nog wel eens een inbraakje of iets dergelijks plegen. In het verhaal wordt niet duidelijk of hij nou echt iets voor Eduard voelde of niet, maar hij vond het in ieder geval wel een aardige, sympathieke man.
Eduard Rochèl Dit is een oude "nette" man van zestig jaar oud. Hij heeft in diplomatieke dienst gezeten en heeft een groot deel van zijn leven in de Filippijnen gewoond, en in de Cariebien naar schelpen gezocht. Eduard heeft geen seks meer met zijn vrouw, maar in zijn vroegere jaren heeft hij zich wel eens vergrepen aan een dertien jarig jongetje en de gevoelens voor jonge jongetjes heeft hij altijd met zich meegenomen.
Cecile Rochèl Cecile is een oudere en zeer kordate, excentrieke, nogal dominante vrouw, die over haar man heerst en die wil voorkomen dat hij in contact komt met jonge jongens.
Ernst Bol De eigenaar van het museum, die bezorgd is om de familie, maar vooral bezorgd is om de schelpen en deze het liefst zo snel mogelijk in bezit wil krijgen.
Krokewit Vriend van Rico.
Dijk Vriend van Rico.
Moeder Krokewit Huishoudster bij de familie Rochèl.

Tijd en ruimte

Tijd

Ik zie in het verhaal veel gelijkenissen met onze tijd:
- Het XTC gebruikende, criminele groepje van Rico, zou vroeger volgens mij niet bestaan hebben.
- Ook wordt in het verhaal gesproken over computers, dus moet het verhaal zich wel in deze tijd afgespeeld hebben.
- Rachid, een jongen uit de buurt, werkt als gigolo en verdient zijn geld door seks te hebben met oudere mannen.

De historische tijd zal dus zijn: het heden.

De vertelde tijd beslaat 8 dagen. Het verhaal begint op een dinsdag, een bewijs hiervoor: “Dus vertrok ze overmorgen, donderdag, naar Menton” blz. 14
Het verhaal eindigt op woensdag avond, een bewijs hiervoor:
“‘T is woensdag” zei hij nadenkend, “en ze heb nog een klein meissie, die ze om twaalf uur wel uit school zal moeten halen…dus ze blijft vast niet lang. As ze de keuken gedaan heb, zal ze wel weer opkrassen.” blz. 188
Het verhaal speelt zich af in de zomer. Vooral op de laatste paar dagen is het erg heet en wil Rico nog wel eens zijn T-shirt uittrekken, dit tot ergernis van Ernst Bol.

De verteltijd is ongeveer 5 uur, zo lang heb ik erover gedaan om het boek uit te lezen.

Het verhaal is vrijwel helemaal chronologisch verteld. Maar wordt vaak onderbroken door flashbacks. Flashbacks die vaak van essentieel belang zijn voor het verhaal. Zoals de flashback die begint op pagina 99 en doorloopt tot pagina 107. Hierin verteld Eduard over zijn leven en dan vooral over de liefdes die hij gehad heeft. Als laatst gaat het over de Mexicaanse straatjongen, op wie hij heel erg verliefd was en die hem erachter deed komen dat zijn hart lag bij jonge jongens. Waarop hij tijdens een irrigatieproject van de ambassade een relatie begon met een Tunesische jongen, met wie hij ervandoor ging. Dit had gevolg voor zijn verdere leven, omdat Cecile hem vanaf dat moment begon te beschermen tegen zijn eigen verlangens en ze hun toevlucht vonden in hun schelpenverzameling.

De flasbacks gaan niet verder dan ongeveer 40 jaar terug in de tijd. De tijd dat Eduard Titia ontmoette op de tennisbaan en dat hij trouwde met Cecile.

Bewijs 1: 'Hij was vierentwintig toen hij trouwde, vrij jong nog.' (blz. 100)
Bewijs 2: 'In de bijna veertig jaar dat ze nu getrouwd waren, had hij misschien veertig keer het bed met Cecile gedeeld en dan haast nog uitsluitend in de eerste twee jaren.' (blz. 101-102)

Ruimte

Het verhaal speelt zich voornamelijk af in een afgelegen villa in de duinen aan de Nederlandse Noordzeekust. Het huis is gehuurd door Ernst Bol om beide Rochèls onderdak te geven. Cecile en Eduard zijn van de Filippijnen gevlucht omdat daar de situatie voor buitenlanders te gevaarlijk werd. Ze willen nu
in het huis in de duinen afscheid gaan nemen van hun immense
schelpencollectie. Deze ruimte heeft zeker invloed op hun gemoedstoestand: psychische ruimte.
'Wat voor een wonderlijk vacuüm in zijn leven was dit: opeens alleen in een vreemde villa aan de Noordzee, als schelpenbewaker. Cecile ver weg, aan het sterfbed van haar zuster. Hij haalde zich het huis in Mindanao voor de geest
en zijn boot en de schipper... maar het leken beelden uit een ver verleden, een ander leven. Goed bewaarde herinneringen aan een droom. En dat hij daar over een paar weken, maanden weer zou wonen met Cecile, zou uitvaren en het net legen, dat was een onwezenlijke gedachte, iets onvoorstelbaars, alsof hij hier, aan de Noordzee, in deze villa met de rieten kap, inderdaad in een tijdelijk luchtledig was terechtgekomen, een leven in een leven, dat geen enkele connectie haad met wat ervoor en erna kwam.' (blz. 106-107)
Maar ook het weer speelt een belangrijke rol. In de tijd dat Eduard en Cecile in Nederland zijn, is het zomers warm. Als Rico dan ook in de villa aan het werk is, trekt hij zijn T-shirt uit. Dit zorgt ervoor dat Eduards ware aard bovenkomt, passie voor jonge jongens, wat hem uiteindelijk fataal wordt. Dit is dus ook een psychische ruimte, vanwege de sterke samenhang met Eduard zijn gevoelens.

Titelverklaring

De titel ‘Rico’s vleugels’ verwijst naar:

- Ten eerste naar de XTC. Rico krijgt vleugels als hij stoned is. Hij kan dan de wereld aan.
- Ten tweede verwijst de titel naar het T-shirt wat Rico vaak draagt: eentje met Harley Davidson-vleugeltjes. Dat shirt is Rico’s lievelingsshirt.
- Ook rondcrossen op zijn motor is voor Rico een manier van rondvliegen.
- Rico ziet Eduard vooral als een mogelijkheid om zijn "vleugels" uit te slaan. Hij loopt de hele tijd met de gedachte om in de toekomst met Eduard naar de Filipijnen te gaan. Bij deze gedachte krijgt hij als het ware vleugels.
- Als laatste is Rico’s achternaam Gabrieli een verwijzing naar de aartsengel Gabriël, die in de Bijbel zowel het goede nieuws (de blijde boodschap aan Maria) en het slechte nieuws (het einde der tijden) aankondigt. Voor Rochèl is Rico een soort engel, want met hem zijn, is als in de hemel zijn, vindt Rochèl. Door Bol en Cecile wordt Rico echter als een Hells Angel gezien. Ze hebben alleen maar narigheid van hem.

Thematiek

Om achter het thema van het verhaal te komen, ben ik eerst op zoek gegaan naar motieven, ik heb het volgende gevonden:

- Het duurt niet lang om er achter te komen dat schelpen een prominente rol spelen in het boek. In de mythologie staan schelpen voor geboorte en liefde. In het christendom staan schelpen juist voor de dood. Beide aspecten liefde en dood zijn in Rico's vleugels terug te vinden.
- Ook is een terugkomend element: de vissen. Rochèl heeft een probleem: elke dag sterft er een goudvis in zijn vijver en hij weet niet hoe dat komt. Karperachtigen nog wel, die moeten toch ergens tegen kunnen? Want karpers staan voor moed, kracht en volharding. Dat zou dus kunnen betekenen dat het slecht met Rochèl gaat aflopen. Rico vertelt aan Rochèl dat het de gewoonte van de maffia is om met een dode vis een naderend einde aan te kondigen.
In het verhaal staan de dode vissen dus voor de dood. Maar vissen hebben ook nog andere betekenissen: In China stonden vissen en water samen voor seksueel genot. In de oudheid werden vissen voor eenslachtig aangezien.

Beide motieven, schelpen en vissen, geven de volgende aspecten aan: de dood/ een slechte afloop en de obsessieve liefde van Rochèl voor Rico.

- Een duidelijk motief in Rico’s vleugels is passie. Enerzijds de passie van Rochèl en Cecile voor de schelpen, anderzijds de passie van Rochèl voor Rico. Maar Rochèls passie voor de schelpen is niet echt. ‘De collectie was voor Eddy een surrogaat, een mooie leugen, een wassen masker dat smolt zodra er een paar jongensogen op rustten.’(pag. 205) Rochèl was ook lang niet meer zo zuinig op de schelpen toen Rico in beeld kwam. Dit alles duidt op: passie voor schelpen en voor jonge jongens (pedofilie)
- Liefde is belangrijk in het boek. De hoofdpersonages Cecile en Eduard hebben samen een nogal aparte relatie. Eduards eigenlijke liefde ligt bij jonge jongens.. de schelpen zijn de ontvluchting hieraan en beschermen dus tegen zijn eigen verlangens. Cecile en Eduard hebben geen seks, omdat Cecile dit niet wil. In een ander uittreksel wordt gesuggereerd dat Cecile misschien wel lesbisch is, mede door de verwijzing naar de schrijfster Anna Blaman (Cecile was een groot fan van haar toen ze jong was) Hieruit kun je afleiden de volgende aspecten: pedofilie en homofilie
- Belangrijk in het boek en in de titel: vleugels: symbool van engelen en demonische wezens. Voor Eduard is Rico een engel, want bij hem zijn betekent voor hem in de hemel zijn. Maar voor Cecile en Ernst Bol is hij een demon. Hij drijft Eduard en Cecile uit elkaar en brengt bovendien de collectie in gevaar. De vleugels die Rico heeft als hij stoned is zorgen voor de verrassende ontknoping van het boek, namelijk Rico die Rochèl vermoord en die het huis in de brand steekt. Vleugels staand dus voor de liefde van Eduard voor Rico en voor de slechte afloop.
- Ook is het getal 7 symbolisch. . Rico is bijvoorbeeld de zevende figuur in Rochèls leven. Ook maakt Rochèl een vergissing bij het omschrijven van zeven schelpen. Op een dag komt Bol naar het huis van de Rochèl en ziet daar Rico met ontbloot bovenlijf (het is warm). Rico loopt op dat moment net te denken aan een jongen die zeven schelpen aan zeven verschillende handelaren had verkocht. Dit gebeurt op zaterdag (de 7e dag van een week), de dag dat er geen (dode of levende) vissen in het verhaal voorkomen.

Conclusie: Het thema dat uit deze motieven afgeleid kan worden is:
De obsessieve liefde die een oude man heeft voor een jonge jongen die leidt tot een slechte afloop (de dood)

Biografie

Pseudoniem van: Jenneke Strijland
Geboren: 1949
Debuut: De waterdame (1990, verhalen)
Genres: Roman, novelle, kort verhaal
Bijzonderheid: Verzon haar pseudoniem toen ze een manuscript wilde opsturen naar een uitgeverij waarvan haar buurman directeur was. Als het manuscript afgekeurd werd, zou het minder genant zijn om hem in de Albert Heijn tegen te komen.
Citaat: 'De essentie van schrijven is schrijven tegen de dood. Je schrijft om te blijven bestaan. Kennelijk gaat daar voor mij een therapeutische werking van uit, want sinds ik schrijf ben ik een stuk vrolijker.' (Marie Claire, november 1996)
Recent werk: Russisch blauw (1995, roman), Alle verhalen (1997), Een Spaans hondje (1998, roman), Dooi (1999, roman)

Bibliografie

De waterdame (verhalen) - 1990
Oesters (roman) - 1991
Oefeningen in manhaftigheid (novellen) - 1992
Rico’s vleugels (roman) - 1993
Russisch blauw (roman) - 1995
Alle verhalen (verhalen) - 1997
Een Spaans hondje (roman) - 1998
Dooi (roman) - 1999

Mijn mening

Hieronder zal ik proberen mijn mening onder woorden te brengen. Hierbij maak ik gebruik van de verschillende soorten argumenten en de vragen in Eldorado.

Positieve en negatieve verhaalelementen:

Over het algemeen gezien vond ik het boek erg goed, dus negatieve verhaalelementen heb ik er niet zoveel kunnen vinden. Al eerder heb ik genoemd dat ik alle Latijnse schelpennamen in het begin nogal ergerlijk vond. Maar toen ik verder vorderde in het boek vond ik dat steeds minder ergerlijk, omdat je dan ook van hun achtergrond hoort, mooie verhalen over de pracht en de gevaren van het Caribisch gebied.

De schrijfster heeft volgens mij vóór ze dit boek schreef, veel informatie moeten vergaren over de malacologie en andere, bijvoorbeeld mythologische, aspecten die ze in het verhaal een rol liet spelen. Alleen heeft ze bij de verwijzing naar het verhaal over Daphne en Apollo wel een kleine fout gemaakt. Zij verwijst naar dit mythologische verhaal op pagina 143, wanneer Eduard vertelt over het gebladerde zeepaardje: “Er is een oud Grieks verhaal, dat gaat over de bosnymf Daphne die achterna gezeten wordt door de god Apollo. Hij is verliefd op haar, maar zij wil niets van hem weten. En om aan hem te ontkomen, verandert ze zichzelf in een boom! Haar lichaam wordt de stam en haar armen en hoofd het gebladerte.”
Hoe Eduard dit aan Rico vertelt klopt niet helemaal. Het verhaal is namelijk zo:
Apollo is verliefd op de bosnymf Daphne, die onder leiding is van Diane (godin van de jacht en de kuisheid) en om haar te verleiden, verandert Apollo zichzelf in Diane, voor wie Daphne natuurlijk een groot respect heeft. Wanneer ‘Diane’ haar dan ook zoent, biedt ze geen weerstand. Als de echte Diane er echter achter komt dat Diane niet kuis is geweest verandert ze haar in een boom. Ze verandert zichzelf dus niet in een boom en vlucht ook niet voor hem.

Het thema sprak me op zich niet zo aan: pedofilie. Pagina 188 vond ik in het begin dan ook maar een beetje smerig; Op deze pagina wordt beschreven hoe Eduard Rico liefkoost, streelt etc. en hoe Rico dit toelaat. Toch vind ik dat het boek door het thema pedofilie nog niet smerig wordt. Rascha Peper heeft het in het boek beschreven alsof het de normaalste zaak van de wereld is. Misschien heeft het karakter van de hoofdpersonen ook wel ermee te maken dat het niet erg smerig wordt. Eduard is namelijk een zachtaardige, nette man, die gewoon het ongeluk heeft dat hij op jonge jongens valt. Rico wordt ook niet afgeschilderd als onschuldig slachtoffer, maar als jongetje van 14 met een grote mond, die Eduard heel aardig vind en zo graag met hem mee wil naar de Filippijnen, dat hij daar alles wel voor wil doen. Eigenlijk een hele zielige situatie dus, en helemaal niet smerig. Rascha Peper heeft de situatie zo beschreven dat ik zelfs medelijden kreeg met Eduard, terwijl ik het in het echt waarschijnlijk een viezerik had gevonden.

Het mooiste in het boek vond ik het einde. Het einde is heftig en erg onvoorspelbaar. Door het einde blijf je je het verhaal nog lang herinneren. Het heeft wel wat weg van een Griekse tragedie, waarin ook vaak ongelukkige liefdes en vooral tragische eindes een rol spelen. De liefde tussen een oude man en een jongen die nooit een gelukkig einde kan hebben. Zo’n ongelukkig einde dat alle personen in het boek hun toekomst kwijt zijn.
Ontroerend vond ik vooral het moment dat Eduard voor de laatste keer denkt te zien (in een visioen) met een gebladerd zeepaardje in een zakje, ook ontroerend vond ik om Cecile, die altijd een sterke en bazige vrouw was, zo radeloos te zien als op het moment dat haar Eddie in zijn buik gestoken is en haar verzameling in vlammen opgaat.

Het allerbeste van het boek vind ik de onvoorspelbaarheid van het verhaal en de manier waarop Rascha Peper met het thema omgaat en het boek geen smerig boek wordt en de spanning die in het boek wordt opgebouwd wordt nadat je weet van de gevoelens van Eduard voor Rico.
Mijn mening over het thema:
Ik zal het thema eerst nogmaals noemen:
De obsessieve liefde die een oude man heeft voor een jonge jongen die leidt tot een slechte afloop (de dood)

Zoals ik al eerder verteld heb vind ik het knap van Rascha Peper dat ze de liefde van Eduard voor Rico beschreven heeft als iets liefdevols. Door haar subtiele beschrijvingen is het boek verre van smerig.

Ook vind ik het leuk dat er zoveel verborgen motieven in het boek te vinden waren.
En als je dan rekent dat er ook nog zoveel informatie over schelpen etc. in te vinden is, moet het volgens mij wel een hele taak geweest zijn om dit boek te schrijven.

Mijn mening over het taalgebruik:

Gelukkig werd er in dit boek een makkelijk taalgebruik gehanteerd. Behalve de Latijnse schelpennamen waren er geen onbegrijpelijke termen in het boek te vinden.
Rico en zijn vrienden hebben een grof taalgebruik dat nogal wat fouten bevat. Dit is ook makkelijk te begrijpen, niet omdat ik me met Rico kan identificeren, maar omdat er in deze maatschappij veel van dit soort jongeren zijn. Die dus ook zo praten.

Mijn eindoordeel:
emotief argument - Vooral het einde riep wel gevoelens bij me op. Ik vond het einde erg ontroerde, vooral de passage waarin Eduard dood gaat.
esthetisch argument - Rascha Peper heeft van Eduard Rochel een persoon gemaakt die erg mooi kan vertellen over schelpen en de onderwaterwereld. Ik vond zijn verhalen erg mooi, de gevaren van de onderwaterwereld fascineerden me. Mooi vind ik ook de beschrijving van de dood van Eduard.
moreel argument - Ik heb niet het idee dat de schrijfster in dit boek een standpunt in heeft genomen. Geen van de personages beleeft een gelukkig einde. Eduard sterft, Cecile moet verder leven zonder Eduard en de collectie, Ernst Bol is ‘zijn’ collectie, die hij zo graag in bezit wou hebben, kwijt en Rico heeft zijn toekomst verprutst.
realistisch argument - Het verhaal is vrij realistisch, het zou zo echt gebeurd kunnen zijn. Wat ik me echter niet kan indenken is dat Rico het best vond wat Eduard met hem wou doen. Maar dat is denk ik omdat ik me totaal niet met hem kan identificeren.
structureel argument - Aan de ene kant vind ik het boek structureel wel goed, omdat het verhaal zo opgebouwd is dat je per passage weer een ander zichtpunt hebt waarmee je op de gebeurtenissen kijkt. Aan de andere kant vind ik het verhaal niet erg goed opgebouwd. De spanning komt pas nadat je de gevoelens van Eduard voor Rico kent en op het einde komt pas de sensatie. Terwijl ik in Eldorado heb gelezen dat het verhaal als geheel een spanningsboog moet vormen.
intentioneel argument - Een echte boodschap zat er voor mij niet in het verhaal. Wel is het me nog lang bijgebleven en kijk ik wel een beetje anders tegen pedofilie aan. Vooral door alle meldingen van pedofielen die zich vergrijpen aan jonge kinderen, heb ik een beeld van deze mensen als een stelletje viezeriken. In het boek echter had ik medelijden met Eduard, het zal je maar overkomen dat je niet op je leeftijdsgenoten valt maar op jongen jongens. Hij dwingt Rico ook nergens toe. Dit is bij de pedofielen waarover je leest in de krant wel zo, en het is natuurlijk vreselijk dat zoiets gebeurt…