Samenvatting

In 'Reize door het Aapenland' vlucht de hoofdpersoon uit zijn dorp weg als hij onterecht wordt beschuldigd van diefstal en moord. Hij komt in het idyllische Apenland terecht maar daar willen de apen juist op mensen lijken. 

De vrouw, de dienstmeid, het paard en de hond van de ik-verteller liggen in het water en hij kan niet besluiten wie hij wil redden. Hij denkt daar zo lang over na dat iedereen verdrinkt. Mensen die erbij komen staan, beschuldigen hem van moord. Iedereen in het dorp spant tegen de man samen en hij besluit te vluchten. Op zijn vlucht ontdekt hij dat het verhaal over zijn misdaad heel snel de vreemdste vormen aanneemt: hij heeft het paard gestolen, zijn vrouw de hersens ingeslagen, de meid verkracht en de hond op haar buik gebonden. Later verwordt hij zelfs tot een duivel die dit alles met alle vrouwen en beesten in het dorp gedaan heeft en er daarna op een kar getrokken door vuurspuwende draken vandoor gegaan is.

In eerste instantie loopt de man alleen rechtdoor, maar omdat dat op begint te vallen, wijkt hij af van het rechte pad en komt aan in een vreemd land. Hier moet hij om enige menslievendheid te kunnen krijgen geld op zak hebben. Hij besluit door te lopen naar het apenland. Daar wordt hij meteen herkend: hij blijkt vroeger aap 7854 geweest te zijn en in een mens veranderd te zijn. Hij wordt verwelkomd door een lief apinnetje maar zijn lelijke vrouw zit ook ergens in een boom. Omdat hij mens geworden is en teruggekomen is, wordt hij door een deftige aap, aap nummer 1, verheven tot een hoger nummer, namelijk nummer 17. Omdat nummer 17 niets begrijpt van wat er gebeurt, neemt nummer 1 hem mee naar zijn boom en vertelt hem over de apengewoonten. Hij vertelt ook dat de apen graag mensen zouden willen worden.

Over dit idee wordt regelmatig door de hoogste apen in rang vergaderd. Tijdens de eerste vergadering die aap 17 bijwoont, bespreken de aap wat er aan het uiterlijk van de apen veranderd moet worden, om mens te kunnen worden. Nummer 1 stelt voor te beginnen met het inwendige, omdat de apen anders net zo dom beginnen als de mensen. Aap nummer 4 zegt echter dat er zonder uitwendige verandering geen inwendige verandering mogelijk is en nummer 5 sluit zich hierbij aan en stelt heel concreet voor de apen kaal te scheren en de staarten af te hakken. Omdat hierover ruzie ontstaat, wordt besloten de vergadering op te schorten en dan te besluiten over het compromis om wel de staarten af te hakken maar niet van de hooggeplaatste apen.

Tijdens het reces kan men ook over dit compromis geen overeenstemming bereiken. Er komt een volgend reces en er ontstaan twee partijen: de Nummereenianen en de Nummervijfianen. Nummer 17 houdt zich buiten de partijen. Het conflict wordt bekend onder de gewone apen en baart vooral de apinnen zorgen, omdat zij denken dat het om de denkbeeldige staarten (de pikken) gaat. Zij willen geen staart minder maar meer! De apinnen gaan naar nummer 1 om uitleg. Nummer 1 snapt meteen dat de apinnen het conflict verkeerd begrijpen maar legt ze dat niet uit. Hij denkt dat de apinnen op deze manier aan zijn kant kunnen komen te staan. Nummer 1 raadt de apinnen dan ook aan een rekwest in te dienen.

Als nummer 5 hiervan hoort, richt hij zich tot een heel lage aap om de zaak voor hem op te lossen. Deze aap gaat naar de apinnen toe om uit te leggen dat als zij een extra staart willen, de staart juist afgehakt moet worden om daar plek voor te maken. Hij raadt ze aan om nummer 17 te onderzoeken, zodat zij kunnen zien dat mensen zonder staart plek hebben voor een extra staart. Dat doen de apinnen: zij kleden nummer 17 uit en zien aan de achterkant plek voor een extra staart.

Ondertussen horen de mensen van het plan van de apen om mensen te willen worden. Vooral de kermisartiesten zijn daar tegen want dan kunnen zij de apen niet meer voor hun werk gebruiken. Zij formeren een geheim comité van drie mannen om een oplossing te zoeken.

De apinnen gaan terug naar de lage aap en laten een andere aap een rekwest opstellen. Aap nummer 1 heeft de list van aap nummer 5 en de apinnen niet in de gaten. De apinnen denken ondertussen dat ze doen wat aap 1 ook wil. Tijdens de volgende vergadering schrikt aap 1 dan ook enorm van het rekwest. Hij vraagt om tijd voor een beraad maar daar willen de Nummervijfianen niets van weten. Nummer 1 probeert dan de anderen ervan te overtuigen dat het afhakken van de staarten, zal leiden tot de dood van velen, maar nummer 5 meent dat de wond met een pikpleistertje dicht te plakken valt. De apen die het rekwest van de apinnen ter oren kwam, verdachten hun vrouwen meteen van vreemdgaan en veel apengezinnen ontstond ruzie. Er ontstond zo’n chaos in apenland dat veel apen begonnen te roepen om wettelijke afkapping, anders deden zij het zelf.

In een nieuwe vergadering doet nummer 1 een laatste poging om op de rede van de apen in te spelen maar nummer 5 speelt in op hun angsten en wint. Nummer 1 stelt dan voor om eerst van een kleine groep de staarten af te kappen zodat iedereen kan zien wat er gebeurt. Hij biedt zichzelf als vrijwilliger aan. De Nummervijfianen vrezen echter om dan het hele apendom tegen zich te krijgen en blijven vasthouden aan het plan om alle staarten in een keer af te hakken. Men besluit meteen tot een datum: de derde dag na de resolutie.

De kermismensen besluiten z.s.m. naar het apenland te reizen om te redden wat er te redden valt.

Men organiseert dat de apen op een groot veld verschillende cirkels vormen. Iedere aap krijgt een hakmes, een houtblokje en een pikpleister. Op het gegeven sein leggen alle apen de staarten op het blok, op het volgende sein heffen zij het mes en op het derde sein hakken zij de staart af. De hoge apen staan op een verhoging in de buurt, zien wat de apen zichzelf aandoen en horen welke kreten van pijn zij uitstoten. Veel apen bloeden dood of worden in de chaos vertrapt. De Nummervijfianen trekken zich terug, de Nummereenianen proberen te helpen wat ze kunnen. De kermisartiesten komen aan en nemen de Nummervijfianen gevangen om te kunnen gebruiken tijdens hun werk.

Nummer 17 valt flauw en slaapt drie dagen en nachten. Als hij wakker wordt, ziet hij zijn vrouw en zijn zwangere dienstmaagd en wordt woest.

Bron: https://www.scholieren.com/verslag/zekerwetengoed/reize-door-het-aapenland-ja-schasz

Mening

Ik vond het een boek Reize door het apenland een leuk boek. Ik vond het een erg grappig verhaal. Ik zou het zelf niet verzinnen. Ik vond het boek niet moeilijk om te lezen. Het boek was heel erg kort. Ik had het boek zo gelezen. Ik vond het boek makkelijk te begrijpen. Aan het begin van het boek had ik snel de rode draad van het verhaal gevonden. Ik vond het wel jammer dat het ik het boek online moest lezen, hierdoor vond ik het iets lastiger om te lezen. Ik vond het nog steeds een erg leuk boek om te lezen. 

Ik vond de opbouw naar het apenland erg ingewikkeld. Ik heb het gevoel gekregen dat ik de apen niet zo goed heb kunnen leren kennen. Dat vond ik wel jammer omdat het me wel leuke apen leken. 

Tijd

C Verlichting (1700-1800)

• Welke verlichtingsideeën vind je in het werk terug? Leg je antwoord uit.

Verlicht denken zorgde voor een einde aan dingen zoals bijgeloof. Kennis en verstand werden belangrijker dan dingen als tradities en geloof. En om de ideale samenleving te bereiken moest iedereen vrij en gelijk zijn. Verlichte ideeën waren vaak revolutionair. In het boek reize door het apenland wilden de apen verlicht worden. Een groep hakte om die reden hun staarten af om meer op de mensen te lijken. De andere groep koos vond dat ze juist van binnen op de mensen moesten lijken.

• Is het boek dat jij gelezen hebt didactisch (onderwijzend)? Zo ja: welke ‘les’ wil de schrijver zijn lezers leren?

Reize door apenland is representatief voor de Verlichting. Het verhaal is satirisch, 

satire is een schrijfstijl waarbij maatschappijkritiek op een humoristische manier gegeven wordt. Dit kan door middel van ironie, sarcasme en karikatuur. Reize door het apenland is voor die tijd ook didactisch. Reize door Apenland is een didactisch verhaal, de tekst wil de lezer bijbrengen dat de ideeën van de apen belachelijk zijn en dat de patriotten gelijk hebben.

• Kun je dit boek tot de verlichting literatuur, de Frans-classicistische literatuur of de vroeg-romantische literatuur rekenen? Leg je antwoord uit.

Het boek is geschreven in de periode van de Verlichting. De verlichting is een stroming die volgde na de Barok en de Renaissance, deze stroming zette zich vooral af tegen het theïstisch denken van die tijd en stimuleerde het rationeel denken. Rond deze tijd waren de teksten vaak didactisch en satirisch. De teksten moesten ook vaak iets leren en men dreef de spot met bepaalde maatschappelijke zaken. Wat kenmerkend was voor teksten uit de verlichting is dat de teksten vaak deels over gebeurtenissen gingen die tijdens het schrijven actueel waren. Reizen door het apenland bevat alle bovenstaande kenmerken en behoort daarom tot de verlichting literatuur.