Reis door de nacht door Anne de Vries

OPBOUW Begin Het verhaal begint midden ineen korte een handeling, Jan staat namelijk op. Dan volgt direct een soort van korte inleiding, zodat de lezer helemaal op de hoogte is van de situatie waarin de familie De Boer zich bevindt. Het probleem waar de hoofdpersoon voor komt te staan
Na verloop van tijd wordt de familie De Boer geconfronteerd met de gevolgen van de Duitse bezetting. Nu is het voor Jan de vraag: meedoen met het verzet of niet? Hij lost dit op door een keus te maken:: hij besluit mee te doen met de goede vaderlanders, want hij kan het onrecht niet aanzien, is wel avontuurlijk aangelegd en wil de gedupeerden (joden) helpen. De belangrijkste gebeurtenis in het verhaal
Natuurlijk dat de oorlog uitbreekt en dat het weer vrede wordt na vijf jaar. Tijdens de oorlog is de belangrijkste gebeurtenis de keuze van de familie De Boer om mee te doen met het verzet, en onderduikers op te nemen. Want vanaf dat moment kunnen ze zich niet meer terugtrekken uit het wereldje van de ondergrondse. Vanaf dat moment gaat het er steeds harder en gevaarlijker aan toe, en op die avonturen is het hele verhaal gebaseerd (het gaat telkens weer om het verzetswerk). Het hoogtepunt van het verhaal
De dag dat het vrede wordt. Daar is namelijk het hele boek door de personages naar toe geleefd. Maar ook de arrestatie van vader en direct daarop volgend het verraad van Sylvia en arrestatie van Jan. Dat is een belangrijk moment, want drie tegenslagen in een korte periode zijn voor Jan moeilijk te verwerken. De lezer leest geboeid verder om erachter te komen hoe het nou verder gat met Jan, of hij het verwerken kan. Daarom mogen we deze periode ook wel een hoogtepunt noemen.

Hoe het boek eindigt Het boek heeft een gesloten eind, want op het laatst is de oorlog afgelopen, en is het gezin De Boer weer compleet. Er zijn weinig vragen meer voor de lezer; de oorlog is voorbij en alles is goed afgelopen. Toch zou je ook kunnen zeggen dat het een soort open eind is, omdat er niet wordt vermeld of de familie zijn huis weer terugkrijgt.

VERTELSITUATIE Het is geschreven in de personale verteltrant.

TIJD Vertelde tijd Het verhaal speelt zich af in de oorlogsjaren van 1940 tot en met 1945. De vertelde tijd is dus vijf jaar.

Chronologisch of niet-chronologisch De fabel is bijna overal gelijk aan het sujet, op enkele uitzonderingen na. Aan het begin van een nieuw deel/hoofdstuk, wordt vaak bij personages verteld waar we ze van kennen. Deze flashbacks hebben dus als functie om herinneringen bij de lezer op te halen wie die persoon was, om het verhaal beter te begrijpen. Ook heeft Jan heel soms een flashback waarin zijn vader tegen hem zegt: \'Een van ons twee moet overblijven voor moeder en het gezin…\'. Dat is vak als Jan voor iets moeilijks staat. Het laat zien hoeveel hij nog aan vader denkt als die gearresteerd is, en het geeft hem moed.

In de t.t of in de v.t. geschreven Het is in de v.t. geschreven, dan krijg je ook het gevoel alsof het echt gebeurd is, en iemand het na afloop aan je vertelt.

Continue of niet-continue Het verhaal is niet continue, er zijn dus sprongen in de tijd. Bijvoorbeeld tussen het eerste en tweede deel zit ongeveer een heel jaar.

RUIMTE Het verhaal speelt zich af in Nederland: in Drenthe en in Scheveningen, Rotterdam en Amsterdam. Thuis bij de familie De Boer, bij verschillende onderduikadressen van Jan en in het open veld en op straat, als er weer eens een \'klus\' moet worden geklaard. Ruimten spelen in dit verhaal toch zeker een rol, bijvoorbeeld: de gevangenis roept gevoelens bij Jan op, onderduikruimtes worden heel zorgvuldig uitgekozen omdat ze zo belangrijk zijn voor de onderduikers, thuis in de boerderij voelt Jan zich op zijn gemak. Ruimtes bepalen in een oorlogsboek vaak of de personages zich er wel of niet thuis voelen en op hun gemak zijn, omdat de verrader en de vijand overal loeren….

PERSONAGES Hoofdpersonen: 1. Jan de Boer, karakter (verandert in de loop van het verhaal), zoekt avontuur, kan geen onrechtvaardigheid verdragen, vindt het moeilijk beslissingen te nemen.

2. Vader (Evert Jan de Boer), karakter, verstandig, denkt voordat hij doet, kan geen onrechtvaardigheid verdragen

Bijpersonen: 1. Frits de Boer, broer van Jan, karakter, roekeloos, dapper, wil zich altijd inzetten voor goede daad, baldadig.

2. Guusje de Boer, zusje van Jan, type (komt weinig aan bod), aardig meisje, helpt met verzetswerk, rechtschapen.

3. Moeder (Gre De Boer), type, geeft achtergrond aan Jan doordat Jan telkens naar haar verlangt als hij in moeilijkheden zit, bezorgd, zwak voor zielige mensen, verzorgend.

4. Oom Gerrit, knecht van de familie De Boer, karakter, een wijze, oude man, dapper, denkt altijd eerst aan anderen dan aan zichzelf.

5. Wim (zogenaamd Willem de Boer), eerste onderduiker familie De Boer, type, haat de Duitsers, slim, verstandig, fel verzetsman.

6. Trijntje, vriendin van Jan, type, dapper.

7. Verder zijn er nog tal van anderen die ook een kleine rol spelen in het verhaal, vaak maar kort aanwezig zijn. Enkelen hiervan: buurman en N.S.B.-er Walinga, buurman Hoeks, boer Hoving, smid Havinga, meneer Vos, Schram de N.S.B.-er, oom Hein, Steven, Koos, Sjoerd, Jos, oom Herman, tante Annie, Hanneke (zusje van Jan), Greetje (zusje van Jan), Hansje (broertje van Jan, meneer Jansonius, David (parachutist), George (parachutist), Piet (verzetsman) enzovoort enzovoort….

THEMATIEK Thema Het thema is, volgens mij: hoe een gezin de verschrikkingen van de oorlog doorstaat en met de gevolgen van de bezetting omgaat.

Motieven Enkele motieven, die ik duidelijk herkende, zijn: 1. Behoeft aan vrijheid: door de oorlog worden de mensen onderdrukt. De wil om vrij te zijn wordt vertaald in het verzet dat mensen plegen, en dat komt telkens weer terug.

2. Vertrouwen - wantrouwen: de verzetslieden moeten een enorm vertrouwen in elkaar hebben, en anderen, onbekenden, sterk wantrouwen. Telkens weer merk je hoe belangrijk het is dat je op iemand kunt rekenen. Het verraad van Sylvia maakt duidelijk dat het noodzakelijk is om velen te wantrouwen.

3. Hulpzaamheid en liefde - haat: de familie De Boer is behulpzaam wat landgenoten aangaat, en koestert liefde voor degenen die \'goed\' zijn. Telkens weer als er iemand in nood zit, schieten ze te hulp. Daartegenover staat de haat die men voor laffe landverraders en Duitsers voelt. Een deel van het verzet komt voort uit deze haat, uit wraak….

4. Angst: vaak zit iemand (bijvoorbeeld moeder) in angst, omdat iemand niet op tijd thuis is (bijvoorbeeld Frits). Er is ook angst voor de Duitsers, en dat die erachter komen dat er onderduikers in huis zijn, of dat een goede kameraad is opgepakt. Het verhaal wordt duidelijk gekenmerkt door angst voor de bezetter, dat keert vaak terug.

5. Blijdschap en hoop: iedere dag blijft men maar hopen op de invasie, op de bevrijding, op de dood van Hitler. Hoop op die bevrijding wordt keer op keer de grond in geboord, dat heeft duidelijk zijn invloed op het verhaal. Al deze motieven herken je terug in een oorlog, het zijn als het ware de kenmerken van een oorlog zoals burgers die beleven. Ze ondersteunen in dit oorlogsverhaal dus het thema, en keen ook telkens weer terug.

TITEL Het boek heet \'Reis door de nacht\' omdat de oorlogsjaren voor velen een \"reis door de nacht\" waren: het waren \"donkere\" dagen van onderdrukking, een zwarte bladzijde uit de geschiedenis. Misschien heet het boek ook wel zo, omdat de verzetsmensen vaak \'s nachts actief waren met hun werk.

Deel 1 heet \'De duisternis in\' omdat daar de oorlog begon, en die wordt vergeleken met de \'duisternis\'.

Deel 2 heet \'De storm steekt op\' omdat het echte gevaarlijke werk toen begon, het ging hard tegen hard wat de Duitsers en de verzetslieden betrof.

Deel 3 heet \'Ochtendgloren\' omdat het toen duidelijk werd dat Hitler de oorlog zou verliezen. Er kwam een lichtpuntje op.

Deel 4 heet \'De nieuwe dag\' omdat in dat deel de bevrijding steeds dichterbij kwam en uiteindelijk wordt Nederland dan bevrijdt. De tijd na de bevrijding wordt vergeleken met een nieuwe periode, een \'nieuwe dag\'.

TAAL/STIJL Het verhaal is in zeer gemakkelijk taal geschreven, en daardoor dus ook makkelijk te begrijpen. Er komen gen verwarrende of moeilijke situaties in voor, die voor de lezer moeilijk te begrijpen zijn. Er wordt veel aandacht besteed aan gedachten van personen, omdat die bepalend zijn voor het handelen van die persoon. Op de juiste momenten, na een overpeinzing van een persoon, of na versnelling waarin een hele tijd snel wordt beschreven, volgen veel dialogen in de directe rede. Dit leidt tot wat \'actie\', wanneer de lezer het saai begint te vinden.

LITERATUURGESCHIEDENIS Anne de Vries werd op 22 mei in Assen geboren. Hij was tot 1939 onderwijzer. Hij oogstte groot succes met zijn roman \'Bartje\' (1935) over de jeugd van een kind in het Drentse land. Dit werd later ook verfilmd en voor de televisie bewerkt in 1972-1973. In 1939 volgde \'Bartje zoekt het geluk\'. Hiernaast verschenen \'Hilde\' (1938), \'De levensroman van Johannes Post\' (1948), \'De man in de jachthut\' (1960) en natuurlijk \'Reis door de nacht\' (1960). Verder verschenen nog tal van andere kinderboekjes van hem, waaronder de \'Jaap en Gerdientje\'-serie. Ook verschenen kerst-vertelboeken (1936-1939) en het \'Groot Nederlands Boerenboek\' (1937). In 1939 kwam misschien wel zijn grootste succes, het \'Groot vertelboek voor de bijbelse geschiedenis\' Deze kinderbijbel is in maar liefst 23 (!) talen vertaald. Zijn populariteit heeft Anne de Vries vooral te danken aan zijn natuurlijke en eenvoudige schrijftrant. In 1964 stierf hij, hier in Zeist.

EIGEN MENING De passages die de meeste indruk hebben gemaakt: De stukken dat Jan te horen krijgt dat vader is gevangengenomen en dat hij te horen krijgt dat Sylvia de verzetsgroep heeft verraden, hebben veel indruk op mij gemaakt. Je leest de verbijstering van Jan, en leeft met hem mee en kan je zich zijn situatie indenken. De teleurstelling grijpt je aan. Ook de stukken waarin wordt beschreven hoe de joden bij het station afgevoerd worden, hebben, ook al zijn het maar hele korte stukjes en niet belangrijk voor het verhaal, diepe indruk gemaakt. Dan bedenk je je hoe vreselijk het voor die mensen moet zijn geweest in de oorlog. En natuurlijk de bevrijding; je wordt helemaal vrolijk van binnen als je leest hoe blij men was, toen men was bevrijd. Ik kan me het amper voorstellen hoe het voor die mensen geweest moet zijn om weer vrij te zijn na vijf jaar onderdrukking. Dat heeft dus ook indruk op mij gemaakt.

Mijn mening over het boek: Ik vind het een goed boek. Er wordt namelijk duidelijk beschreven hoe de bevolking in de Tweede Wereldoorlog heeft geleden onder het Duitse juk, en hoe de bevolking de bezetting meemaakt. Het is goed geschreven, waardoor je je helemaal kan inleven in de situatie van de personages, en daardoor voel je met hen mee. Dat komt ook doordat de gedachten van de personages uitvoerig worden beschreven. De nare stukken, bijvoorbeeld waarin Sylvia de groep verraadt, of waarin Jan een N.S.B.-er moet doden, hebben me aan het denken gezet; is het wel juist wat er geburt, waarom zou die persoon zo handelen…? Die nare stukken hebben veel indruk op me gemaakt. Er zit ook veel spanning in en het boeit, ik heb het, ondanks de dikte, in een adem uitgelezen. Die spanning wordt veroorzaakt doordat de hoofdpersoon voor een dilemma staat en een belangrijke keus moet maken, of midden in een actie van de verzetsgroep (overval bijvoorbeeld). Daardoor zit je als het ware in je boek vastgegroeid. Dat komt ook omdat het thema velen interesseert; de Tweede Wereldoorlog is nog maar 56 jaar geleden. Het kan dus ook echt gebeurd zijn, het is bekend dat het er in het verzet hard aan toe ging. Dat maakt het nog interessanter. Het is ook leerzaam, veel dingen over het verzet en de werkwijze van het verzet heb nooit geweten voordat ik dit boek las. Het verhaal is na verloop van tijd niet meer zo heel verrassend; het is duidelijk dat Jan toch weer terug zal keren in het verzet na een tegenslag. De afloop van de oorlog weten we ook allemaal al. Dit is het enige minpuntje. Al deze voor- en nadelen tegen elkaar afgewogen, vind ik dat het boek een 8 verdient. Een aanrader, zeker voor iemand die graag verhalen leest over de oorlog.

Mijn mening over het boek: Ik vind het een goed boek. Er wordt namelijk duidelijk beschreven hoe de bevolking in de Tweede Wereldoorlog heeft geleden onder het Duitse juk, en hoe de bevolking de bezetting meemaakt. Het is goed geschreven, waardoor je je helemaal kan inleven in de situatie van de personages, en daardoor voel je met hen mee. Dat komt ook doordat de gedachten van de personages uitvoerig worden beschreven. De nare stukken, bijvoorbeeld waarin Sylvia de groep verraadt, of waarin Jan een N.S.B.-er moet doden, hebben me aan het denken gezet; is het wel juist wat er geburt, waarom zou die persoon zo handelen…? Die nare stukken hebben veel indruk op me gemaakt. Er zit ook veel spanning in en het boeit, ik heb het, ondanks de dikte, in een adem uitgelezen. Die spanning wordt veroorzaakt doordat de hoofdpersoon voor een dilemma staat en een belangrijke keus moet maken, of midden in een actie van de verzetsgroep (overval bijvoorbeeld). Daardoor zit je als het ware in je boek vastgegroeid. Dat komt ook omdat het thema velen interesseert; de Tweede Wereldoorlog is nog maar 56 jaar geleden. Het kan dus ook echt gebeurd zijn, het is bekend dat het er in het verzet hard aan toe ging. Dat maakt het nog interessanter. Het is ook leerzaam, veel dingen over het verzet en de werkwijze van het verzet heb nooit geweten voordat ik dit boek las. Het verhaal is na verloop van tijd niet meer zo heel verrassend; het is duidelijk dat Jan toch weer terug zal keren in het verzet na een tegenslag. De afloop van de oorlog weten we ook allemaal al. Dit is het enige minpuntje. Al deze voor- en nadelen tegen elkaar afgewogen, vind ik dat het boek een 8 verdient. Een aanrader, zeker voor iemand die graag verhalen leest over de oorlog.