Philip en de anderen door Cees Nooteboom

Zakelijke gegevens:

Titel: Philip en de anderen
Auteur: Cees Nooteboom
Uitgeverij: Em. Querido’s Uitgeverij N.V. Amsterdam vijfde druk 1965 (eerste druk 1954)
Aantal bladzijden: 159
Genre: roman

Eerste Reactie:
Ik had dit boek gekozen omdat het me een leuk boek leek. Toen ik het boek net uit had was ik blij dat ik het uit had want ik vond het helemaal geen leuk boek. Ik vond het een vreemd boek dat soms langdradig was en ik vond het niet leuk verteld.

Samenvatting:

Het verhaal speelt zich af in heel europa. Het gaat over Philip Emmanuel Vanderly, een jongen van ongeveer 16 jaar oud. Hij gedraagt zich heel volwassen, en hij is heel erg nieuwsgierig. Aan zijn uiterlijk wordt geen aandacht geschonken. Hij heeft een oom, Antonin Alexander, Die hij op zijn tiende voor het eerst ontmoette. Toen had hij een beetje angst voor zijn oom. Antonin Alexander is een man van rond de 70 jaar oud, en zit vol geheimen en mysterieuze wetenschappen. Als Philip komt, vraagt hij of hij iets mee heeft gebracht. Als dit niet het geval blijkt te zijn zegt zijn oom dat hij eigenlijk iets voor hem mee had moeten brengen. Zo kreeg Philip een beetje angst voor hem. Hij ging een bos bloemen plukken in het park.
Zes jaar later, als Philip 16 jaar oud is, ontmoet hij hem voor de tweede keer. En nu goed. Weer vraagt zijn oom of hij iets mee heeft gebracht, maar dat is hij helemaal vergeten. Weer gaat hij een bos bloemen halen. Hij blijft deze keer twee jaar bij zijn oom. Hij is niet getrouwd. Philip ziet op zijn kamer een schilderij hangen, die van een heel goede vriend was, die jaren geleden verhuisd was zonder dat Antonin het wist. Na twee jaar wil Philip een reis door Frankrijk maken, omdat hij er nog nooit is geweest en omdat zijn oom er veel verhalen over vertelde. Op de morgen dat hij vertrekt wil hij gaan liften. Dat begon voor hem niet goed, want hij stapte in een auto waar een man in zat, die een homofiel bleek te zijn. Hij stelde een heleboel vragen, die steeds persoonlijker werden. Toen begon hij aan Philip’s lichaam te zitten. Toen was voor hem de maat vol en zei hij dat hij uit wilde stappen.
De man remde keihard waardoor Philip met zijn neus op het dashboard klapte. De man begon te schreeuwen en Philip stapte uit. De man gooide met afval naar hem. Philip wist niet hoe snel hij weg moest komen.
Philip was net over de Belgische grens, en besloot de trein te nemen voor zijn verdere zwerftocht. Aangekomen in Frankrijk zoekt hij voor de eerste nacht een slaapplaats, in dit geval een hotel. De volgende morgen gaat hij weer verder. In zijn reis Ontmoet hij Maventer, een oude monnik. Maventer komt voort uit Zijn echte naam, waarvan de eerste twee letters ‘Ma’ luiden, en venter, omdat hij een venter is. Maventer vertelt hem over een Chinees meisje, dat volgens Maventer knap, slim, lief, kortom volmaakt is.
Philip wil het meisje zoeken. Maar, zei Maventer, ze kan zich in heel europa bevinden. Maventer wil hem van gedachten laten veranderen, maar Philip is zo onder de indruk, hij wil haar koste wat kost zoeken. Nog geen week later wijzigt hij de koers van zijn zwerftocht en gaat door heel europa zoeken, in de grotere steden, in de hoop haar te vinden. Tijdens zijn tocht ontmoet hij aparte mensen. Een daarvan is Heinz, een Duitse man. Hij is epileptisch. Hij zit in een klooster, al vanaf zijn vroege jeugd. Hij was er niet bij gekomen omdat hij zich geroepen voelde, of omdat hij van God hield, maar puur omdat hij ergens bij wilde horen. Verder reist Philip nog door een aantal landen door, maar tot zijn grote teleurstelling, vindt hij haar niet. Hij vindt werk bij een paprikakweker waar hij een paar maanden werkt. Hij kan het meisje maar niet vergeten en besluit uiteindelijk om zijn reis voort te zetten. Dit keer gaat hij naar Scandinavië, in de laatste hoop haar alsnog te vinden.
En hoe kan het ook anders: hij vindt haar. Philip zegt dat hij haar overal heeft gezocht. Het meisje is heel knap, en mysterieus. Hij weet niet of hij verliefd op haar is. Hij wil liever een paar dagen bij haar zijn. Na die dagen zegt het meisje dat ze hem heel aardig vindt, en dat ze hem knap en intelligent. Maar dat is voor haar niet genoeg. Philip weet niet wat hij daar van zal vinden, maar uiteindelijk accepteert hij dat toch. Hij zegt dat hij haar nooit zal vergeten en gaat terug naar zijn oom. Hij vraagt of Philip iets heeft meegebracht, waarop hij zegt: ”Nee oom, ik heb niets meegebracht.”

Taalgebruik:

Het taalgebruik is goed te volgen. Het enige wat minder goed te volgen is zijn de citaten en dialogen in het Frans.

Tijd:

Philip is tien wanneer hij zijn excentrieke oom voor het eerst opzoekt. Zes jaar later staat hij weer op de stoep om bij hem in te trekken. Hij blijft er twee jaar, totdat hij rond 1950 besluit naar Frankrijk te liften. Zes maanden later heeft hij half Europa gezien. De verteller blikt terug op zijn reis en maakt gebruik van vooruitwijzingen. Voor in het tweede boek speelt hij veel met de chronologie.

Ruimte:

Het verhaal begint en eindigt in het huis van zijn oom. Philip zoekt het Chinese meisje in Frankrijk, de Benelux, Duitsland en Scandinavië. Naast de vermelde plaatsen wordt er in de verhalen van de anderen ook gesproken over een droomwereld, een tweede werkelijkheid. Een van de verhalen van het Chinese meisje gaat over Krusaa, een droomwereld waar men een eigen werkelijkheid kan creëren. Hier stelt zij Philip haar hofhouding van bewonderde schrijvers en dichters voor en andersom ook. Maar hij kan niet bij haar blijven.

Personen:

Philip: een gevoelige jongen op de drempel van volwassenheid. Hij is achttien wanneer hij op aansporen van zijn oom op zoek gaat naar de wereld achter de wereld.
Antonin Alexander: Philip’s oom die hem aanspoort de wereld in te gaan. Hij neemt Philip voor 2 jaar in huis.
Maventer: een oude monnik die Philip vertelt over het Chinese meisje.
Het Chinese meisje: een heel knap en mysterieus meisje.

Vertelsituatie:

Het verhaal wordt verteld vanuit een ik-perspectief, Philip Vanderley. Vanuit zijn perspectief kijken we naar de anderen en luisteren we naar de verhalen die de anderen te vertellen hebben. De volwassen Philip kijkt terug op zijn inwijding en kan zo als verteller orde aanbrengen in het verhaal. In het tweede hoofdstuk van het tweede boek splitst de verteller zich, waardoor hij vanuit het heden van een afstand commentaar kan geven. Aan het begin van het vijfde hoofdstuk lijkt het alsof de ‘tweede’ verteller zich tot de lezer richt.

Opbouw:

De roman is onderverdeeld in twee boeken. In de twee hoofdstukken van het eerste boek, maakt Philip zich op voor zijn reis en stelt hij zichzelf een doel: het Chinese meisje vinden. Het tweede boek is verdeeld in vijf hoofdstukken. In dit boek komt de reis van Philip aan bod. In het vierde hoofdstuk geeft de verteller een dialoog weer als in een script. Er komen af en toe Franse woorden, zinnen en citaten in voor. Het boek eindigt met een toevoeging van de schrijver: “Juni-September 1954”.

Titelverklaring:

De titel verwijst naar de hoofdpersoon Philip Vanderley en de mensen die hij op zijn tocht door Europa ontmoet.

Thema:

Het hoofdthema van het verhaal is de werkelijkheid achter ‘onze’ werkelijkheid. Wanneer Philip deze tweede werkelijkheid ervaart, beseft hij dat die nodig is om de andere werkelijkheid zin te geven.

De Auteur:

Cees Nooteboom werd in 1933 geboren in Den Haag. Hij bezocht vier middelbare scholen voordat hij in 1951 zijn opleiding aan een avondgymnasium afmaakte. In 1953 liftte hij door Frankrijk en Scandinavië; de indrukken verwerkte hij in enkele gedichten en het eerste hoofdstuk van een roman die hij op verzoek van een uitgever in 1954 voltooide. Een jaar later verscheen die debuutroman, Philip en de anderen. Hoewel hij zich met de bundel De doden zoeken een huis (1956) ook als dichter manifesteerde, scherpte hij zijn pen vooral in het reisverhaal. Hij zou in Parijs getuige zijn van de meirevolutie en in Berlijn van de val van de Muur. Bij het tijdschrift Avenue kreeg hij vanaf 1971 de kans een geheel eigen stijl te ontwikkelen.
Met de roman Rituelen (1980) brak hij door naar het grote publiek; in 1988 werd het boek verfilmd door Herbert Curiël. Berlijnse notities (1990), zijn verslag van de omwenteling in Berlijn, was vooral in Duitsland succesvol. In 1991 verscheen de novelle Het volgende verhaal als boekenweekgeschenk. Ook hier was het succes in Duitsland stormachtig, terwijl de Nederlandse critici lauw reageerden. Na de publicatie van de roman Allerzielen (1998) werd hij weer in ere hersteld en een belangwekkende romanschrijver genoemd, met veel oog voor detail.

Eigen mening:

Ik vond het geen leuk boek, omdat ik het boek vaak moeilijk te begrijpen vond en ik me niet kon identificeren met de hoofdpersoon en zo ook niet echt goed in het boek kon komen. Eigenlijk was er geen enkel gedeelte in het boek dat ik echt leuk vond of dat me aansprak. Er was niet echt een herkenbaar probleem in dit boek omdat niet veel mensen naar een Chinees meisje gaan zoeken die ze nog niet eens kennen ven dan heel Europa doorzoeken. Ik vond dit een beetje ver gezocht. Ik vond het taalgebruik niet zo lastig. Ik zou een ander niet aanraden dit boek ook te lezen omdat het mij heel erg is tegengevallen.